آیا هر روز نوشابه می خورید؟ اگر چنین است، ممکن است شما اعتیاد به نوشابه داشته باشید. اعتیاد به عنوان وابستگی جسمی یا روانی به یک ماده تعریف می شود. افراد می‌توانند به کافئین که از طریق نوشابه مصرف می‌شود، اعتیاد پیدا کنند. ما در این مقاله از پزشکت به بررسی علائم، علل، تشخیص و درمان اعتیاد به نوشابه و همچنین تأثیر مصرف بیش از حدآن بر سلامت شما می پردازیم.
نوشابه یک نوشیدنی است که با مواد تشکیل دهنده مانند کافئین و شکر تهیه می شود که آن را به طرز منحصر به فردی لذت بخش می کند و منجر به هوس می شود.
اگر هوس نوشابه به وابستگی تبدیل شود، مشکلات روانی و جسمی می تواند به دنبال داشته باشد. اعتیاد به نوشابه یا وابستگی به آن می تواند منجر به موارد زیر شود:
- افسردگی
- دیابت نوع 2
- بیماری های قلبی
- مشکلات دندانی
- بیماری کبد چرب
- افزایش وزن ناخواسته
- ضعیف شدن استخوان ها
علائم اعتیاد به نوشابه چیست؟
برخی از علائم و نشانه های اعتیاد به نوشابه شبیه علائم اعتیاد به الکل یا مواد مخدر است. در حالی که ممکن است شما مسمومیت یا تغییر هوشیاری را تجربه نکنید، علائمی مانند موارد زیر است:
- هوس: خوردن مداوم نوشابه را تجربه کنید که مقاومت در برابر آن دشوار است.
- عدم کنترل: کنترل مصرف نوشابه خود را مختل کرده باشید. نوشابه را در مقادیر بیشتر از آنچه در ابتدا در نظر داشتید مصرف کنید.
- ترک مصرف: اگر نتوانید مصرف نوشابه را کم یا قطع کنید، علائم ترک مانند تحریک پذیری و مشکل در تمرکز، یا علائم فیزیکی مانند سردرد و لرزش را تجربه کنید.
علائم وابستگی به نوشابه بیشتر به عملکرد مغز و سیستم عصبی شما مربوط می شود. علائمی که ممکن است تجربه کنید، عبارتند از:
- میل شدید
- یک مشغله ذهنی با نوشیدن
- ناتوانی در تعدیل مصرف نوشابه
- تشنگی که فقط با نوشابه برطرف می شود
یکی دیگر از علائم، تجربه ترک است زمانی که شما قادر به مصرف نوشابه نیستید، ممکن است موارد زیر را تجربه کنید :
- سردرد
- گیجی
- تحریک پذیری
- خلق و خوی افسرده
چرا وقتی افسرده هستید هوس کربوهیدرات، شکر و شکلات می کنید؟
مانند هر اعتیاد دیگری، علل آن با استفاده از این ماده و ایجاد نیاز جسمی یا روانی با مصرف بیشتر شروع می‌شود.
موارد زیر برخی از علل اعتیاد به نوشابه هستند:
- مواد اعتیاد آور: نوشابه حاوی موادی مانند کافئین و شکر است که می تواند اعتیاد آور باشد. الکل و مواد مخدر، کافئین همچنین باعث ترشح هورمون حس خوب دوپامین در مغز می‌شود و باعث می‌شود بیشتر هوس کنید.
- عادات سبک زندگی: ممکن است نوشابه را با وعده‌های غذایی خاصی مانند فست فود یا غذای بیرون بخورید، و احساس کنید که وعده غذایی ناقص است مگر اینکه نوشابه مصرف کنید.
- ترجیحات شخصی: ممکن است از طعم و تند نوشیدنی های گازدار لذت ببرید و انتخاب آنها را به جای آب یا سایر گزینه ها به عادت تبدیل کنید.
آیا اعتیاد به نوشابه می تواند منجر به عوارض شود؟
اعتیاد به نوشابه مضر است زیرا مصرف آن با چندین بیماری جدی مرتبط است، این عوارض، عبارتند از :
- چاقی
- دیابت
- سنگ کلیه
- سکته مغزی
- بیماری قلبی
- کلسترول بالا
- فشار خون بالا
- پوسیدگی دندان
- سندرم متابولیک
- اختلالات خوردن
- مشکلات گوارشی
کسانی که به طور منظم نوشابه می نوشند در مقایسه با کسانی که مصرف نمی کنند اضافه وزن دارند. مصرف بیشتر نوشابه با خطر سکته مغزی و سنگ کلیه مرتبط است.
چگونه نوشابه کمتر بنوشیم؟
اگر فکر می کنید که بیش از حد نوشابه مصرف می کنید یا به آن معتاد شده باشید، بهتر است سعی کنید مصرف نوشابه را کاهش دهید. این چند نکته است که می تواند به شما در کاهش مصرف نوشابه کمک کند:
- جایگزین های سالم تری را امتحان کنید: مانند آب سلتزر جایگزین کنید. به دنبال گزینه های شیرین نشده باشید که هیچ شکر یا جایگزین شکر اضافه ای ندارند. همچنین می توانید نوشیدن آب گازدار یا با طعم میوه را امتحان کنید.
- روش مناسب را انتخاب کنید: می توانید نوشابه را یکباره کنار بگذارید، یا اگر علائم ترک را تجربه می کنید، این کار را به تدریج انجام دهید. به تدریج نوشابه هایی را که در یک روز مصرف می کنید کاهش دهید. تعیین اهدافی مانند دو نوشابه در روز، هفته آینده یک نوشابه در روز، هفته بعد نصف نوشابه در روز در این هفته می تواند مفید باشد .
- آب فراوان بنوشید: باید با خود پیمان ببندید که هر بار که نوشابه می نوشید حداقل به اندازه نوشابه آب بنوشید. بنابراین، اگر یک لیوان نوشابه می نوشید، باید حداقل یک لیوان آب همراه با آن بنوشید. آب می تواند به رفع تشنگی و سیر شدن شما کمک کند و ممکن است متوجه شوید که به اندازه ای که فکر می کردید به نوشابه گازدار نیاز ندارید.
اعتیاد به نوشابه چگونه تشخیص داده می شود؟
اگر سعی کرده اید مصرف نوشابه را کاهش دهید اما موفق نبوده اید، بهتر است با پزشک مشورت کنید. در سال های اخیر، محققان مفهوم اعتیاد به غذا را بررسی کرده اند. پزشک احتمالاً در مورد عادات مصرف نوشابه، شیوه زندگی، علائم و سابقه خانوادگی شما سؤال می کند و سعی می کند علت آن را مشخص کند. در صورت لزوم، از شما می خواهند که سایر آزمایشات و معاینات غربالگری را نیز انجام دهید.
اثرات جانبی اعتیاد به نوشابه چیست؟
نوشابه اسیدی است و به مرور زمان می تواند رنگ دندان های شما را تغییر دهد و مینای آن را فرسوده کند . در نتیجه دندان های شما را ضعیف کرده و شما را بیشتر در معرض پوسیدگی و سایر مشکلات دندانی قرار می دهد. اگر به جای نوشابه رژیمی، نوشابه پر شکر بنوشید، این مشکل تشدید می شود. زیرا شکر باکتری های تشکیل دهنده پلاک را تغذیه می کند و در نتیجه روند پوسیدگی دندان را تسریع می کند.
اسید فسفریک موجود در انواع نوشابه تیره نیز به پوکی استخوان کمک می کند. علاوه بر این، مصرف زیاد نوشابه های معمولی و رژیمی می تواند باعث افزایش وزن شود. نوشابه کامل حاوی حدود 100 کالری همه از شکر در هر وعده 8 اونس (240 میلی لیتر) است. این بدان معناست که اگر مقدار زیادی نوشیدنی به عنوان مثال، 16 اونس (480 میلی لیتر) با هر وعده غذایی بنوشید، به راحتی می توانید 600 کالری اضافی یا بیشتر در روز بنوشید.
مصرف زیاد قند می تواند باعث افزایش وزن و افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 و بیماری قلبی شود. همچنین نوشیدن نوشابه قندی با بیماری کبد چرب غیرالکلی در بزرگسالان و کودکان مرتبط است. اعتیاد به نوشابه را می توان به عنوان نوشیدن مقادیر بیش از حد آن و عدم توانایی در ترک تعریف کرد. اعتیاد به نوشابه می تواند باعث تعدادی از مشکلات سلامت جسمی مانند افزایش وزن و پوسیدگی دندان شود.
هر چه نوشابه بیشتری بنوشید، از پاسخ دوپامین لذت کمتری می برید، که می تواند باعث میل بیشتر شما به نوشابه شود.
درمان اعتیاد به نوشابه چیست؟
از آنجایی که اعتیاد به نوشابه واقعاً یک اختلال نیست، هیچ درمان رسمی وجود ندارد. به طور کلی، افرادی که با اعتیاد به مواد غذایی دست و پنجه نرم می کنند، تمایل دارند به درمان رفتاری به خوبی پاسخ دهند.
CBT در کمک به افراد برای اصلاح رفتارهای مشکل ساز، از جمله پرخوری، اشکال مختلف اعتیاد و سایر رفتارهای اجباری بسیار موثر است CBT .می تواند به هدف قرار دادن الگوهای فکری مشکل ساز که منجر به رفتارهای نامناسب مانند نوشیدن نوشابه می شود کمک کند.
بررسی ها نشان داده است که مصرف نوشابه با تعدادی از شرایط سلامتی جدی از جمله بیماری قلبی، سکته مغزی، دیابت و چاقی مرتبط است. نوشابه همچنین می‌تواند اعتیادآور باشد، و باعث می‌شود بیشتر هوس کنید و توانایی شما برای کنترل مصرف را مختل می‌کند. اگر نوشابه زیاد مصرف می کنید، می توانید اقداماتی را برای کاهش مصرف خود انجام دهید.
چگونه از اعتیاد به نوشابه پیشگیری کنیم؟
وابستگی به نوشابه می تواند به آرامی یا سریع شروع شود. یکی از عوامل تعیین کننده در چگونگی ایجاد اعتیاد، ترکیب شیمیایی مغز شما و سابقه شخصی و خانوادگی شما از رفتارهای اعتیادآور است. نوشیدن نوشابه به ویژه نوشابه کافئین دار می تواند باعث ترشح دوپامین در مغز شود که به عنوان هورمون شادی نیز شناخته می شود.
از آنجایی که اعتیاد فردی است، ارائه توصیه های یکسان در مورد چگونگی جلوگیری از وابستگی به نوشابه دشوار است. اگرچه این مراحل برای پیشگیری از وابستگی به نوشابه تضمینی نیستند، اما خطر ابتلا به آن را کاهش می دهد. از آنجایی که وابستگی به نوشابه دارای مولفه ذهنی بزرگی است، اگر برای ترک نوشابه مشکل دارید، باید با پزشک مشورت کنید. علائم ترک شامل تحریک پذیری، خستگی، سردرد و حتی احساس افسردگی است. این علائم به دلیل ترک کافئین است و معمولاً بین 2 تا 9 روز طول می کشد. اگر هنگام تلاش برای ترک سیگار نمی توانید این علائم را مدیریت کنید، باید با پزشک مشورت کنید.
جایگزین های نوشابه چیست؟
برای اطمینان از عدم وابستگی به نوشابه، انواع نوشیدنی‌هایی را که از آن لذت می‌برید و پاسخ دوپامین را ایجاد نمی‌کنند، در دسترس خود نگه دارید. در اینجا چند گزینه بهتر نوشیدنی وجود دارد که فاقد کافئین، شکر و شیرین کننده های مصنوعی یا کمتر هستند:
- چای سرد بدون شیرینی
- چای سبز، سیاه یا گیاهی داغ
- کامبوچا یا چای تخمیر شده
- آب گازدار، ترجیحاً شیرین نشده
- قهوه، گرم یا سرد، ترجیحا بدون کافئین
- آب، طعم دار شده با میوه تازه یا آب لیمو یا لیموترش
این جایگزین‌ها به شما این امکان را می‌دهند که نوشیدن نوشابه‌های شیرین یا رژیمی که عادت‌ساز هستند، به برنامه نوشیدنی‌های خود تنوع بیافزایید .اعتیاد به نوشابه، یا وابستگی به آن، می تواند اثرات جدی بر سلامت جسمانی شما داشته باشد.
مصرف زیاد نوشابه می تواند منجر به افزایش وزن، پوسیدگی دندان و بیماری قلبی و دیابت نوع 2 شود. شما می توانید نوشابه را ترک کنید یا به آرامی میزان مصرف خود را کاهش دهید. هر روش مزایا و معایبی دارد، اما آنها به همان اندازه مؤثر هستند.
سخن آخر
اعتیاد یک اختلال روانی و فیزیولوژیکی است که با استفاده مداوم از یک ماده مشخص می شود حتی اگر بر شما تأثیر منفی بگذارد. افراد می توانند به مواد و رفتارهای مختلفی از جمله مواد مخدر، داروهای تجویزی، رابطه جنسی و استفاده از گوشی هوشمند معتاد شوند.
با این حال، اعتیاد تعریف رسمی ندارد و در حال حاضر شواهد کافی وجود ندارد که نشان دهد این یک اختلال واقعی است. اعتیاد به نوشابه یا وابستگی به آن را می توان به عنوان نوشیدن بیش از حد بدون اینکه بتوانید مصرف خود را ترک کنید یا تعدیل کنید حتی اگر اثرات منفی را تجربه کنید، تعریف شود.
اعتیاد به مواد غذایی از جمله اعتیاد به نوشابه می تواند رفتارهای مشترک زیادی با اعتیاد به مواد مخدر داشته باشد. از آنجایی که نوشابه حاوی چندین ماده بالقوه ایجاد عادت مانند کافئین، سدیم، و شکر یا شیرین کننده های مصنوعی است، وابستگی به آن آسان تر از آن چیزی است که فکر می کنید.
آخرین دیدگاه‌ها