آرتروز انگشت شست
آرتروز انگشت شست (Thumb arthritis) یک عارضه شایع است که همزمان با بالا رفتن سن و با تحلیل رفتن غضروف انتهای استخوان ها در قسمت شست به وجود می آید. این آرتروز علاوه بر این به عنوان مفصل کارپومتاکارپال (CMC) نیز شناخته می شود. آرتروز انگشت شست می تواند باعث بروز درد شدید، تورم و کاهش قدرت و دامنه حرکات شده و انجام کارهای ساده مانند چرخاندن دستگیره در و باز کردن شیشه ماشین را دشوار کند. درمان این عارضه به طور کلی شامل ترکیبی از دارو و استفاده از آتل می شود. البته در درمان آرتروز شدید انگشت شست ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشد.
علت آرتروز انگشت شست
این بیماری معمولاً با افزایش سن رخ می دهد. البته ضربه قبلی یا آسیب دیدگی در مفصل انگشت شست نیز از جمله عواملی است که می تواند باعث بروز آرتروز انگشت شست شود. در یک مفصل انگشت شست معمولی، غضروف انتهای استخوان ها را پوشانده و همانند یک کوسن عمل می کند. این غضروف به استخوان ها اجازه می دهد تا بر روی یکدیگر حرکت کرده و دچار ساییدگی نشوند. اما با بروز آرتروز انگشت شست، غضروف هایی که انتهای استخوان ها را پوشانده اند تخریب شده و بعد از مدتی سطح صاف آن ها صاف خواهد شد. سپس استخوان ها بر روی یکدیگر ساییده شده و در نتیجه اصطکاک فرد دچار آسیب مفاصل خواهد شد.
آسیب به مفصل ممکن است منجر به رشد استخوان جدید در طرفین استخوان موجود (زائده استخوانی) شود. این زائده استخوانی برآمدگی های قابل توجهی در اطراف مفصل انگشت شست به وجود خواهد آورد.
عوامل خطر آرتروز انگشت شست
عواملی که معمولاً می تواند احتمال بروز این بیماری را افزایش دهند شامل موارد زیر می شود:
- زن بودن
- سن بالای 40 سال
- چاقی و اضافه وزن
- برخی از بیماری های ارثی مثل سستی رباط مفاصل و نقص مفاصل
- آسیب دیدگی مفصل انگشت شست مثل شکستگی ها و کشیدگی ها
- انجام فعالیت ها و مشاغلی که فشار زیادی بر روی انگشت شست وارد می کند.
- اگرچه که استئوآرتروز شایع ترین علت بروز آرتروز انگشت شست است اما آرتروز روماتوئید نیز می تواند بر روی مفصل انگشت شست اثر گذار باشد.
علائم آرتروز انگشت شست
درد اولین و شایع ترین علامت بیماری است. هنگام گرفتن، برداشتن یک جسم یا استفاده از انگشت شست برای اعمال فشار، فرد در پایه انگشت شست خود دردی را احساس خواهد کرد.
دیگر علائم و نشانه های بیماری شامل موارد زیر می شود:
- دامنه حرکت انگشت شست کاهش می یابد.
- در هنگام چنگ زدن یا گرفتن اشیاء، قدرت فرد کاهش می یابد.
- تورم، خشکی و حساسیت در قسمت انتهایی انگشت شست
- وجود برآمدگی یا زائده استخوانی در قسمت انتهایی انگشت شست
زمان ضرورت مراجعه به پزشک در آرتروز انگشت شست
در صورتی که تورم، خشکی یا درد در قسمت انتهایی انگشت شست بهبود نیافته یا شدت گرفت بهتر است برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص آرتروز انگشت شست
در حین معاینه بدنی، پزشک از علائم شما سؤالات مرتبطی پرسیده و به دنبال تورم یا برآمدگی قابل توجه در مفاصل شما خواهد بود. پزشک ممکن است هنگام حرکت انگشت شست،سعی کند تا با فشار انگشت شست شما را به سمت مخالف فشار دهد. اگر این حرکت صدای استحکاکی ایجاد کرده یا باعث درد یا باعث بروز درد شود احتمال زیاد غضروف فرسوده شده و استخوان ها در حین حرکت بر روی یکدیگر ساییده می شوند.
شیوه های تصویربرداری مثل اشعه ایکس می تواند نشان دهنده علائم آرتروز انگشت شست باشد. این علائم شامل موارد زیر می شود:
- زائده استخوانی
- از بین رفتن غضروف
- از دست رفتن فضای مفصلی
درمان آرتروز انگشت شست
در مراحل اولیه بروز آرتروز انگشت شست، درمان معمولاً شامل ترکیبی از روش های درمانی غیر جراحی خواهد بود. اما در صورتی که آرتروز انگشت شست شما شدید باشد، ممکن است انجام عمل جراحی برای درمان ضروری باشد.
داروها برای درمان آرتروز انگشت شست
برای کاهش درد ناشی از آرتروز انگشت شست پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
- داروهای ضد درد مانند celecoxib یا ترامادول
- تسکین دهنده ضد درد مانند استامینوفن، ایبوپروفن یا ناپروکسن سدیم
- داروهای موضعی مانند کپسایسین یا دیکلوفناک که بر روی پوست روی مفصل اعمال می شود.
آتل برای درمان آرتروز انگشت شست
آتل می تواند از مفصل انگشت شست در حین حرکت حمایت کرده و حرکت شست و مچ را تا حدودی محدود سازد. البته ممکن است برای درمان فقط نیاز داشته باشید تا هنگام شب از آتل استفاده کنید اما در بعضی از موارد این آتل ها باید به صورت شبانه روزی استفاده شوند.
آتل ها به موارد زیر کمک خواهند کرد:
- کاهش درد
- استراحت مفصل
- بهبود وضعیت قرار گیری مفصل در حین انجام کارها
تزریق برای درمان آرتروز انگشت شست
اگر داروهای تسکین دهنده درد و استفاده از آتل مؤثر واقع نشده باشد، پزشک ممکن است توصیه کند تا از تزریق داروی کورتون به مفصل انگشت استفاده کنید. البته تزریق کورتیکواستروئید نیز می تواند باعث تسکین موقت درد و کاهش التهاب شود.
عمل جراحی برای درمان آرتروز انگشت شست
اگر آرتروز انگشت شست و علائم آن با شیوه های درمانی دیگر بهبود نیافت و به سختی قادر به خم کردن یا تکان دادن انگشت شست خود بودید، پزشک ممکن است عمل جراحی را برای درمان این عارضه توصیه کند.
گزینه های درمانی به شیوه جراحی نیز شامل موارد زیر می شوند:
- فیوژن یا خشک کردن مفصل مفصل (آرترودزیس). در این شیوه مفصل آسیب دیده برای همیشه خشک خواهد شد. این کار باعث می شود تا مفصل خشک شده بدون هیچ احساس دردی بتواند وزن انگشت را تحمل کند. اما دقت داشته باشید که بعد از انجام این عمل، انگشت شست انعطاف پذیری خود را از دست خواهد داد.
- پوکی استخوان. در این شیوه مکان استخوان های موجود در مفصل آسیب دیده برای کمک به اصلاح ناهنجاری ها تغییر خواهد کرد. در این شیوه یکی از استخوان های مفصل انگشت (trapezium) برداشته خواهد شد.
- جایگزین مفصلی (آرتروپلاستی). در این عمل جراحی یک یا تمامی قسمت های مفصل آسیب دیده برداشته شده و با گرافت از یکی از تاندون ها جایگزین خواهد شد.
تمامی این جراحی ها همه به صورت سرپایی نیز قابل انجام است. بعد از جراحی باید به مدت 6 هفته از آتل بر روی انگشت شست و مچ دست خود استفاده کنید. پس از برداشتن آتل نیز برای بازیابی قدرت و محدوده حرکتی قبلی باید از جلسات فیزیوتراپی استفاده کنید.
سبک زندگی و درمان های خانگی آرتروز انگشت شست
برای کاهش درد و بهبود انعطاف پذیری مفصل بهتر است از روش های زیر کمک بگیرید:
- کمپرس گرما. برای بعضی از افراد گرم کردن بسیار مؤثرتر از سرد کردن خواهد بود.
- کمپرس یخ. قرار دادن کمپرس یخ به مدت 5 تا 15 دقیقه چندین بار در طول روز به کاهش درد و تورم ناشی از آتروز انگشت شست کمک زیادی خواهد کرد.
- از ابزارها استفاده کنید. بهتر است برای کاهش درگیری مفصل انگشت شست و درد از ابزارها و وسایل جایگزین برای انجام کارهای روزانه خود استفاده کنید. به عنوان مثال برای بازکردن شیشه ماشین از شیشه بازکن های اتوماتیک استفاده کرده و به جای شیرهای قدیمی که نیاز به پیچاندن دارند از شیرهای اهرمی در حمام و دستشویی منزل استفاده کنید.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
بعد از بروز علائم اولیه این عارضه احتمالاً به پزشک عمومی مراجعه کرده و پزشک با توجه به تشخیص شما را به متخصص اختلالات مفصلی (روماتولوژیست) ارجاع خواهد داد. از آن جایی که مدت زمان ملاقات با پزشک کوتاه بوده و حرف های زیادی برای گفتن خواهید داشت. در نتیجه بهتر است با آمادگی کامل به پزشک مراجعه کرده و از این زمان کوتاه نهایت استفاده را ببرید.
بهتر است قبل از حضور در مطب موارد زیر را آماده کنید:
- لیستی از تمامی علائم و نشانه های بیماری را تهیه کنید. همه نشانه های مربوط و غیر مربوط به بیماری خود را یادداشت کرده و همراه خود داشته باشید.
- اطلاعات مهم شخصی را یادداشت کنید. بهتر است استرس ها و تغییرات اخیری که در زندگی تان افتاده است را یادداشت کنید.
- لیستی از تمامی داروهای مصرفی خود تهیه کنید. نام تمامی داروها، مکمل ها و ویتامین های که مصرف می کنید را همراه با میزان مصرف خود یادداشت کنید.
- دوست یا یکی از اعضای خانواده خود را همراه ببرید. گاهی اوقات به خاطر سپردن تمامی موارد و اطلاعاتی که پزشک در اختیارتان قرار می دهد، کار دشواری است. در نتیجه بردن همراه به یادآوری اطلاعات مهم و نکات کمک زیادی خواهد کرد.
- سؤالات خود را یادداشت کنید. تمامی سؤالات مربوط و غیر مربوطی که به ذهنتان رسیده و قصد پرسیدن آن ها از پزشک را دارید را یادداشت کرده و همراه خود به مطب ببرید.
بهتر است در مورد آرتروز انگشت شست سؤالات زیر را مطرح کنید:
- علائم این بیماری موقتی است یا دائمی؟
- چه درمان هایی برای این بیماری وجود دارد؟
- احتمال اصلی بروز علائم این بیماری چیست؟
- آیا محدودیتی وجود دارد که باید از آن ها تبعیت کنم؟
- برای تشخیص دقیق این بیماری به انجام چه آزمایشاتی نیاز خواهم داشت؟
- مبتلا به بیماری های دیگری هستم. چگونه می توانم این بیماری ها را در کنار هم مدیریت کنم؟
سوالات پزشک از بیمار
پزشک نیز در حین معاینه ممکن است سؤالات زیر را مطرح کند. در نتیجه بهتر است آمادگی پاسخ گویی به این سؤالات را داشته باشید.
- از چه زمانی درد شما شروع شد؟
- آیا عاملی باعث بهبود یا شدت گرفتن علائم شما شده است؟
- علائم شما تا چه میزان شدید است؟ آیا علائم موقتی است یا دائمی؟
- آیا تا کنون دچار آسیب دیدگی در ناحیه دست یا انگشت شست خود شده اید؟
خلاصه
آرتروز انگشت شست یک عارضه شایع است که همزمان با بالا رفتن سن و با تحلیل رفتن غضروف انتهای استخوان ها در قسمت شست به وجود می آید. البته ضربه قبلی یا آسیب دیدگی در مفصل انگشت شست نیز از جمله عواملی است که می تواند باعث بروز آرتروز انگشت شست شود. در مراحل اولیه بروز آرتروز انگشت شست، درمان معمولاً شامل ترکیبی از روش های درمانی غیر جراحی خواهد بود. اما در صورتی که آرتروز انگشت شست شما شدید باشد، ممکن است انجام عمل جراحی برای درمان ضروری باشد.
منبع:
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/thumb-arthritis/symptoms-causes/syc-20378339
[advisers limit=3 online =true skill=”26″]
آخرین دیدگاه‌ها