ام اس کودکان از علت تا درمان

ام اس کودکان ، به وجود بیماری MS  دوران کودکی اشاره دارد. فقط 3 تا 5 درصد از افراد مبتلا به ام اس قبل از 16 سالگی و کمتر از 1 درصد آنها قبل از 10 سالگی تشخیص داده می شوند.

مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) یک بیماری خود ایمنی است. در اثر بروز این بیماری سیستم ایمنی بدن به اشتباه به میلین سیستم عصبی حمله می کند. میلین ماده ای است که اعصاب مغز و نخاع را احاطه کرده و از آن ها محافظت می کند. میلین به سیگنال ها اجازه می دهد تا به سرعت از طریق اعصاب حرکت کنند. در صورت آسیب دیده میلین، سیگنال ها کند شده و ارتباط نادرستی دارند و باعث بروز علائم MS می شوند.

مطالعه بیشتر: علائم چشمی ام اس

علائم MS کودکان و نوجوانان

علائم MS بستگی به این دارد که کدام عصب تحت تأثیر قرار گرفته باشد. از آنجا که آسیب میلین می تواند بر روی هر قسمت از سیستم عصبی مرکزی تأثیر بگذارد، علائم ام اس غیر قابل پیش بینی بود و از فردی به فرد دیگر متفاوت است. در كودكان، ام اس تقریباً همیشه از نوع عود كننده و بهبود دهنده است. این بدان معناست که این بیماری به طور متناوب بین عود و بازگشت بیماری با علائم جدید و دوره بهبودی که فقط علائم خفیف یا بدون آن وجود دارد، بروز پیدا می کند. این علایم می توانند روز ها تا هفته ها ادامه داشته و بهبودی ماه ها یا سال ها به طول انجامد. در نهایت، بیماری می تواند به ناتوانی دائمی تبدیل شود.

اکثر علائم MS کودکان همان علایم بزرگسالان است، از جمله:

• ضعف
• لرزیدن
• لکنت زبان
• مشکلات تعادل
• مشکل در راه رفتن
• مشکلات کنترل روده و مثانه
• اسپاستیسیته (انقباض مداوم عضله)
• سوزن سوزن شدن و بی حسی در اندام ها
• مشکلات چشمی، از جمله از دست دادن بینایی، درد با حرکت چشم و دو بینی

معمولاً علائمی مانند ضعف، بی حسی و سوزن سوزن شدن و از دست دادن بینایی هر بار فقط در یک طرف بدن اتفاق میفتد.

اختلالات خلقی اغلب در کودکان مبتلا به ام اس رخ می دهد. افسردگی شایع ترین علائم روانی در کودکان مبتلا به ام اس است که در حدود 27 درصد از کودکان مبتلا به ام اس وجود دارد.

سایر شرایط احتمالی ام اس در کودکان، عبارتند از:

• اضطراب
• اختلال هراس
• اختلال سازگاری
• اختلال دو قطبی

تقریباً 30 درصد کودکان مبتلا به ام اس دارای اختلال شناختی یا تفکر هستند. فعالیت هایی که در این کودکان بیشتر تحت تأثیر قرار می گیرند، عبارتند از:

• حافظه
• میزان تمرکز و توجه
• پردازش اطلاعات و یادگیری
• سرعت و هماهنگی انجام کارها
• عملکردهای اجرایی مانند برنامه ریزی، سازماندهی و تصمیم گیری

برخی از علائم در کودکان بیشتر دیده می شود اما در بزرگسالان نادر هستند، از جمله:

• تشنج
• بی حالی

مطالعه بیشتر: شایع ترین عوامل خطر ام اس

 علت های ام اس در کودکان و نوجوانان

علت بیماری ام اس در کودکان (و بزرگسالان) ناشناخته است. این بیمار مسری نیست و برای جلوگیری از آن نمی توان کاری کرد. با این حال، موارد مختلفی وجود دارد که به نظر می رسد خطر ابتلا به آن را افزایش می دهد، از جمله:

ژنتیک / سابقه خانوادگی. بیماری ام اس از والدین به ارث نمی رسد، اما اگر کودکی ترکیبی از ژن ها یا والدین یا خواهر و برادران مبتلا به ام اس را داشته باشد، احتمال ابتلا به آن کمی بیشتر است.

قرار گرفتن در معرض ویروس Epstein-Barr. این ویروس ممکن است به عنوان محرکی منجر به بروز ام اس در کودکانی که به آن حساس هستند، شود. با این حال، بسیاری از کودکان در معرض ویروس قرار دارند و به MS مبتلا نمی شوند.

سطح پایین ویتامین D. بیماری ام اس بیشتر در مناطق اقلیمی شمالی دیده می شود که تابش آفتاب کمتری نسبت به استوا دارد. بدن ما برای ساخت ویتامین D به نور خورشید نیاز دارد، بنابراین در مناطق آب و هوایی شمال، سطح ویتامین D کاهش پیدا می کند. محققان فکر می کنند این امر می تواند نشان دهنده ارتباطی بین MS و ویتامین D باشد. علاوه بر این، سطح پایین ویتامین D خطر عود و بازگشت دوباره ام اس را افزایش می دهد.

قرار گرفتن در معرض استعمال دخانیات. بررسی ها نشان داده که دود سیگار، هم استفاده از آن و هم قرار گرفتن در معرض دست دوم، خطر ابتلا به ام اس را افزایش می دهد.

مطالعه بیشتر: انواع داروهای ام اس را بشناسید.

تشخیص ام اس در کودکان و نوجوانان

تشخیص MS کودکان به چند دلیل ممکن است دشوار باشد. ام اس در کودکان با سایر بیماری های دوران کودکی نیز علائم مشابهی دارند و تشخیص آنها از همدیگر دشوار است. از آن جا که ام اس در کودکان و نوجوانان بسیار غیر معمول و نادر است، ممکن است پزشکان علائم آن را نادیده بگیرند.

آزمایش خاصی برای تشخیص MS وجود ندارد. در عوض، پزشک از اطلاعات تاریخچه، معاینه و چندین آزمایش برای تأیید تشخیص و رد سایر علل احتمالی علائم استفاده می کند.

برای تشخیص این بیماری در کودکان، پزشک باید علائم احتمالی MS را در دو قسمت از سیستم عصبی مرکزی را در دو زمان مختلف بررسی کند.

آزمایشاتی که پزشک می تواند برای تشخیص ام اس در کودکان استفاده کند شامل موارد زیر است:

بررسی تاریخچه بیماری فرد و سابقه خانودگی او. یک پزشک سوالات مفصلی در مورد انواع و دفعات علائم کودک می پرسد و یک معاینه عصبی کامل انجام می دهد.

ام آر آی. MRI میزان و احتمال آسیب دیدگی مغز و نخاع را نشان می دهد. همچنین می تواند وجود التهاب در عصب بینایی بین چشم و مغز را مشخص کند. به این وضعیت نوریت بینایی گفته می شود.

شیر نخاعی. برای این روش، نمونه ای از مایعاتی که مغز و نخاع را احاطه کرده اند، جمع آوری شده و از نظر علائم ام اس بررسی می شود.

پتانسیل های برانگیخته شده. این آزمایش نشان می دهد که سیگنال ها به چه سرعت از طریق اعصاب حرکت می کنند. در مواردی که کودک سابقه نوریت بینایی را داشته باشد، این سیگنال ها در کودکان مبتلا به ام اس کند می شوند.

توموگرافی انسجام نوری. توموگرافی انسجام نوری آزمایشی است که از عصب بینایی تصاویری را تهیه می کند.

درمان بیماری ام اس در کودکان و نوجوانان

اگرچه هیچ درمانی برای بیماری ام اس وجود ندارد، اما درمان هایی با هدف کاهش عوارض و بازگشت علائم و کند شدن روند پیشرفت بیماری وجود دارد:

• علائم خاص را می توان با مصرف داروها برای بهبود کیفیت زندگی درمان کرد.
• استروئیدها می توانند التهاب را و طول و شدت بازگشت علائم را کاهش دهند.
• اگر استروئیدها موثر واقع نشوند یا بیمار نتواند آنها را تحمل کند، از تبادل پلاسما که آنتی بادی های حمله کننده به میلین را از بین می برد، می توان برای درمان عود بیماری استفاده کرد.
• فعالیت های فیزیکی، شغلی و گفتار درمانی نیز می تواند برای کودکان مبتلا به ام اس مفید باشد.

مطالعه بیشتر: غذاهای مفید و مضر در بیماران MS 

رژیم غذایی برای کودکان مبتلا به ام اس

رعایت برنامه غذایی افراد مبتلا به ام اس برای جلوگیری از عود بیماری خصوصاً در کودکان مهم است. بررسی ها نشان داده در کودکان مبتلا به ام اس که رژیم غذایی سرشار از چربی، به ویژه چربی اشباع دارند، احتمال بازگشت و عود علائم بسیار زیاد است. مصرف بیشتر سبزیجات در این بیماران احتمال بازگشت علائم را کاهش می دهد. همچنین این مطالعه هیچ ارتباطی بین افزایش کربوهیدرات، کلسترول، لبنیات، فیبر، میوه، آهن یا شکر با بازگشت علائم این بیماری نشان نداده است.

مصرف بیش از حد چربی می تواند باعث افزایش مواد شیمیایی التهابی شود یا میکروبیوتای روده را تحت تأثیر قرار دهد.

یک منبع معتبر دیگر در سال 2018 ارتباط بین مصرف کم آهن و MS کودکان را بررسی کرد. اگرچه برای درک بیشتر ارتباط بین غذا و بیماری ام اس کودکان باید تحقیقات بیشتری انجام شود، اما رژیم غذایی سالم می تواند عاملی در کاهش عود و علائم آن باشد.

برخی از غذاها و مواد مغذی وجود دارد که تصور می شود رژیم غذایی MS برای کودکان را بهبود می بخشد، عبارتند از:

رعایت رژیم غذایی متعادل. مصرف متعادل کربوهیدرات های پیچیده، چربی های سالم، پروتئین، میوه ها و بسیاری از سبزیجات باعث سلامت عمومی می شود.

آهن. غذاهای غنی از آهن شامل سبزیجات سبز رنگ مانند اسفناج، لوبیا، مرغ، بوقلمون و نان و غلات غنی شده است.

اسیدهای چرب امگا 3. این موارد را می توان در مکمل ها و غذاهایی مانند ماهی آزاد، بذر کتان و گردو یافت. اسیدهای چرب امگا 3 با کاهش میزان عود در بزرگسالان مبتلا به ام اس مرتبط بوده است.

ویتامین D. کمبود ویتامین D در رابطه با شیوع بیشتر بیماری ام اس مرتبط است. ماهی های چرب مانند ماهی قزل آلا و ماهی کنسرو شده، زرده تخم مرغ، قارچ، غذاهای غنی شده و مکمل های ویتامین D گزینه های خوبی هستند.

سبزیجات با فیبر بالا. سبزیجات تیره و برگ دار و سایر سبزیجات سرشار از فیبر می توانند به تثبیت قند خون کمک کرده و از عود بیماری جلوگیری کنند. اسفناج، کلم بروکلی و کلم پیچ نیز از منابع کلسیم و آهن هستند.

برخی غذاهایی که کودکان مبتلا به ام اس باید از مصرف آنها پرهیز کنند، عبارتند از:

• نمک بیش از حد
• چربی های اشباع شده
• قند (که می تواند علائم را تشدید کند).
• غذاهای فوق العاده فرآوری شده و غلات تصفیه شده
• گلوتن، در صورت عدم تحمل (برخی از ارتباطات بین بیماری سلیاک و ام اس وجود دارد، بنابراین آزمایش عدم تحمل توصیه می شود).

مطالعه بیشتر: کاهش درد در بیماران ام اس

چالش های اجتماعی MS کودکان

ابتلا به بیماری ام اس در دوران کودکی می تواند چالش های عاطفی و اجتماعی زیادی را به همراه داشته باشد. زندگی با یک بیماری مزمن جدی ممکن است بر شرایط زیر در کودک تأثیر منفی بگذارد:

• تصویر از خود
• رفتار – اخلاق
• اعتماد به نفس
• زندگی اجتماعی
• روابط خانوادگی
• عملکرد در مدرسه
• افکار در مورد آینده
• دوستی و روابط با دیگران در همان سن

مهم است که کودک مبتلا به ام اس به مشاوران مدرسه، درمانگران و سایر افراد و منابع دسترسی داشته باشد. این شرایط می تواند به آنها در این چالش ها کمک کند. باید آنها را تشویق کنید که در مورد تجربیات و مشکلاتشان حرف بزنند.

حمایت معلمان، خانواده و سایر اعضای جامعه نیز می تواند به کودکان در مدیریت موفقیت آمیز این چالش ها و مشکلات کمک کند.