درست مانند ما انسان‌ها، گربه‌های خانگی ما نیز گروه‌های خونی متفاوتی دارند. به عنوان صاحب حیوان خانگی، آیا می‌دانید که گروه خونی بچه گربه خانگی شما چیست؟ تشخیص و دانستن گروه خونی گربه خانگی‌تان می‌تواند در موقعیت‌های مختلف حیاتی باشد. با این حال، مگر در شرایط اضطراری، این موضوع اغلب مطرح نمی‌شود. در این مقاله از پزشکت اطلاعاتی را که باید در مورد گروه‌های خونی مختلف در گربه‌ها بدانید و اینکه چرا دانستن گروه خونی این حیوانات می‌تواند برای شما مهم باشد، ذکر شده است.
گروه خونی در گربه ها
علیرغم فراوانی سیستم‌های مختلف گروه خونی شناخته شده در انسان، سگ، اسب و سایر گونه‌ها، در گربه‌های خانگی تنها یکی از آنها ایجاد شده است. سیستم AB برای گربه‌ها استفاده می‌شود. به طور کلی، برای گربه‌ها سه گروه خونی تعیین می‌شود: A، B و AB.
با این حال، گروه چهارم MiK نیز شناسایی شده است، اما هنوز اطلاعات زیادی در مورد این گروه وجود ندارد و به نظر می‌رسد که یک گروه بسیار نادر در این حیوانات باشد.
توزیع گروه‌های خونی به طور قابل توجهی در نقاط مختلف جهان متفاوت است، اما اکثر ارقام در این محدوده‌ها قرار می‌گیرند:
- A=40-90٪
- B=10-30٪
- AB=9٪ و MiKکمتر از 1٪
توزیع گروه خونی گربه‌ها نیز بر اساس نژاد آنها با یکدیگر بسیار متفاوت است. نتایج حاصل از بررسی‌ها نشان می‌دهد که نژادهایی مانند مو کوتاه سیامی، تونکینز و شرقی معمولاً دارای سروتیپ A هستند، در حالی که نژاد مو کوتاه بریتانیایی، کورنیش رکس و دوون رکس نمونه‌های بسیار بالاتری از سروتیپ B را (بیش از 25٪) دارند.
گروه‌های خونی در گربه‌ها در یکی از این گروه‌ها طبقه بندی می‌شود.
بیولوژی گروه‌های خونی
گروه‌های خونی در گربه‌ها با وجود آنتی‌ژن‌های A و B در سطح گلبول‌های قرمز خون گربه (سلول‌های قرمز خونی) شناسایی می‌شوند. علاوه بر این، گربه‌ها به طور طبیعی آلوآنتی بادی تولید می‌کنند. این مولکول‌ها، آنتی بادی‌هایی هستند که علیه آنتی‌ژن‌های گلبول قرمز که در سلول‌های خودی وجود ندارند، تولید می‌شوند.
گربه سانان با گروه خونی A دارای آنتی ژن A بر روی گلبول‌های قرمز خون خود هستند و لکوسیت‌های آنها آنتی بادی‌های ضد B را در خون آنها تولید می‌کنند. در مقابل، آنهایی که گروه خونی B دارند، در خون خود آنتی ژن B روی گلبول قرمز و آنتی بادی ضد A دارند.
ناقلان نادر هر دو آنتی ژن A و B روی گلبول‌های قرمز، هیچ یک از این آنتی بادی‌ها را ندارند و به عنوان سروتیپ‌های AB مشخص می‌شوند. در حال حاضر، موردی از هیچ گربه‌ای بدون وجود حداقل یکی از این آنتی ژن‌ها در گلبول‌های قرمز خود گزارش نشده است. آنتی‌بادی‌ها برای اتصال به مولکول‌های خارجی ساخته شده‌اند که می‌توانند آنها را شناسایی و نابود کنند.
بنابراین، در صورتی که آنتی بادی ضد A با آنتی ژن A تماس پیدا کند، به آن متصل می‌شود و گلبول‌های قرمز را از بین می‌برد. در واقع به همین علت است که حضور آنتی‌ژن‌ها و آنتی‌بادی‌ها و برهم‌کنش‌های آنها در مورد انتقال خون و مراقبت از گربه‌ها حیاتی است، زیرا دقیقاً تعیین‌کننده سازگاری خون بین گربه‌های مختلف هستند.
در واقع یکی از مهم‌ترین علل شناخت گروه خونی یک گربه خانگی همین مسئله است.
انواع گروه‌های خونی در گربه‌ها
نکته اصلی این موضوع است که گروه‌های خونی با وجود آنتی ژن‌های A و B بر روی گلبول‌های قرمز مشخص می‌شوند.
ژنتیک گروه‌های خونی در گربه‌ها
گروه‌های خونی مختلف به صورت ژنتیکی تعیین می‌شوند. درست مانند ما انسان‌ها، گربه‌ها دو نسخه از هر ژن را در سلول‌های خود حمل می‌کنند. این مسئله بدان معنا است که آنها همیشه حامل یک جفت ژن هستند که گروه خونی آنها را تعیین می‌کند. در واقع، سه آلل (یا گونه) از این ژن وجود دارد: A ، aab و b.
آلل A غالب است، به این معنی که همه گربه‌هایی که حداقل یک آلل A را حمل می‌کنند، همیشه سروتیپ A را بدون توجه به آلل موجود دیگر بیان می‌کنند. آلل b مغلوب است، به این معنی که فقط گربه‌هایی با هر دو آلل b سروتیپ B خواهند بود. در نهایت اگر یک گربه دارای یک آلل aab همراه با aab یا b باشد، سروتیپ AB خواهد داشت.
به این ترتیب، گروه‌های خونی مختلف در گربه‌ها به این شیوه طبقه بندی می‌شود.
چرا باید گروه خونی گربه خانگی خود را بدانید؟
شناخت گروه‌های خونی در گربه‌ها عمدتاً به علت وجود آلوآنتی بادی‌هایی است که به طور طبیعی علیه آنتی ژن‌های گلبول قرمز عمل می‌کنند. بچه گربه‌ها در حدود دو تا سه ماهگی شروع به تولید آلوآنتی بادی می‌کنند و تماس قبلی با فرآورده‌های خونی ضروری نیست.
آلوآنتی‌بادی‌ها به آنتی‌ژن‌های مربوطه روی گلبول‌های قرمز متصل می‌شوند و باعث لیز گلبول‌های قرمز می‌شوند. این وضعیت منجر به آسیب رسیدن به آنها می‌شود. دانستن گروه خونی گربه خانگی به طور ویژه‌ای در موارد متعدد ضروری است. این مسئله معمولاً در دوره‌های بارداری و تکثیر نسل و انتقال خون اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند.
اهمیت گروه‌های خونی در گربه‌ها
از جمله علل اهمیت شناخت گروه خونی گربه‌های خانگی، عبارت‌اند از:
تضاد گروه‌های خونی در تولید مثل
تضاد گروه خونی می‌تواند باعث بروز ایزواریترولیز در بچه گربه و نهایتا مرگ آنها شود! در واقع هر یک از آنتی بادی‌های موجود در بدن گربه مادر، در آغوز (شیر) حیوان نیز وجود دارد. وقتی بچه گربه به دنیا می‌آید، روده‌هایش برای جذب آنتی بادی‌های مادر سازگار است.
به این ترتیب، پادتن‌های مادر از بچه گربه‌اش در برابر بیماری‌ها در هفته‌های اولیه زندگی محافظت می‌کند. این مسئله از این نظر قابل توجه است که قبل از اینکه آنها بتوانند آنتی‌بادی‌های مختص بدن خود را تولید کنند، از طریق این روش محافظت می‌شوند.
این مسئله برای بچه گربه‌های تازه متولد شده بسیار حیاتی و مفید است. با این حال، در صورتی که دو گربه با گروه‌های خونی متفاوت جفت گیری کنند و برخی از بچه گربه‌ها سروتیپ متفاوتی نسبت به مادرشان به ارث ببرند، مشکلاتی به وجود خواهد آمد. در چنین حالتی، به علت اینکه ممکن است یک گربه مادر شیرده در حال تولید آنتی بادی علیه گروه‌های خونی خاصی در شیر خود باشد، سلول‌های خونی بچه گربه با آنتی ژن‌های مربوطه از بین رفته و بچه گربه ممکن است که بمیرد.
به این ترتیب، عدم دقت در تعیین گروه خونی گربه‌ها، می‌تواند مشکلاتی به همراه داشته باشد. از آنجایی که درمان این وضعیت بسیار دشوار و اغلب غیرممکن است، پیشگیری از ایزواریترولیز نوزادان بسیار مهم است. این بیماری در میان گربه‌های شجره‌ای شایع‌تر است، زیرا فراوانی گروه خونی B بیشتر از نژادهای مخلوط است.
تولد گربه های سالم با تعیین گروه خونی
به شدت توصیه می‌شود که سروتیپ‌های گربه‌های والد همیشه از قبل تعیین شوند. پس از آن، قوانین زیر باید رعایت شوند:
- گربه‌های ماده با گروه خونی نوع B همیشه باید فقط با گربه‌های نر دارای گروه خونی نوع B جفت گیری کنند!
- به طور کلی از جفت کردن گربه‌های نوع B خودداری کنید. زیرا این امر انتخاب جفت را محدود می‌کند و مشکلاتی را به وجود می‌آورد.
- در صورتی که یک گربه ماده نوع B را با یک گربه نر نوع A یا AB جفت می‌کنید، همیشه تمام بچه گربه‌های A و AB را در 24 ساعت اول پس از تولد از مادرشان دور نگه دارید. این روش در بین بسیاری از پرورش دهندگان روشی موفق بوده است. با این حال، این امر مستلزم آن است که گروه خونی همه بچه گربه‌ها را بلافاصله پس از زایمان آزمایش کنید.
با رعایت این نکات، می‌توانید احتمال بروز مشکلات پس از تولد را به حداقل برسانید. به این ترتیب، قادر خواهید بود گربه‌های سالمی را پرورش دهید.
تداخل گروه‌های خونی
انجام روش‌های مبتنی بر انتقال خون اغلب به عنوان روش‌های درمان بیماری‌های مختلف مانند کم خونی، خونریزی، نقص‌های هموستاتیک و هیپوپروتئینمی مورد نیاز است. در صورتی که آزمایش قبل از انتقال خون انجام و اهداکننده با دقت انتخاب شود، اغلب گربه‌ها این روش‌های درمانی را با موفقیت تحمل می‌کنند و به آنها پاسخ مثبت می‌دهند.
با این حال، در صورت نیاز برای انجام این روش‌ها، مهم است که نکات زیر را در نظر داشته باشید:
هیچ اهداکننده خونی مشخصی در گربه‌ها وجود ندارد.
بر خلاف انسان، هیچ اهداکننده خونی در میان گربه‌ها وجود ندارد، زیرا هیچ گربه‌ای بدون هیچ گونه آنتی ژن روی گلبول‌های قرمز خود (مانند نوع تهی یا O در انسان) شناسایی نشده است. همه گربه‌ها باید با اهداکننده‌ای مطابقت داشته باشند که سروتیپ آنها را دارد، در غیر این صورت ممکن است تخریب سلول‌های خون جنینی رخ دهد.
با این حال، در گربه‌ها یک گیرنده عمومی وجود دارد.
سروتیپ AB ممکن است همه گروه‌های خونی را دریافت کند، زیرا هیچ آلو آنتی بادی در این نوع از گروه‌های خونی تولید نمی‌شود.
نکته مهم این است که قبل از انتقال خون، اهداکننده و گیرنده باید گروه خونی متناسبی داشته باشند. هنگامی که گروه‌های خونی شناسایی شدند، مرحله بعدی باید تطبیق متقابل آنها با یکدیگر باشد. در صورتی که انتقال خون موفقیت آمیز نباشد، واکنش‌های ایمنی یا غیر ایمنی ممکن است از یک تا دو ساعت پس از شروع درمان تا 48 ساعت بعد رخ دهند.
واکنش‌های ایمنی شامل همولیز، واکنش‌های آلرژیک و تب است. علاوه براین، واکنش‌های غیر ایمنی عبارت‌اند از:
- همولیز
- هیپوترمی
- هیپوکلسمی
- هیپوآمونمی
- آلودگی باکتریایی
به طور کلی در هر دو نوع واکنش، عمر گلبول‌های قرمز تزریق شده یا دریافتی کوتاه می‌شود.
یادگیری اطلاعاتی در مورد ژنتیک، سلامت و رفتار گربه‌های خانگی امری بسیار مهم است. زیرا ما را قادر می سازد تا زندگی طولانی و سالمی را برای حیوانات خانگی خود فراهم کنیم. به همین علت است که دانستن گروه خونی گربه خانگی بسیار ارزشمند است و ممکن است در آینده برای انجام اقدامی مهم، ضروری باشد.
در صورتی که گروه خونی گربه خانگی خود را ندانید، ممکن است که در زمان نیاز (مثلا ضرورت انجام روش درمانی انتقال خون به حیوان خانگی‌تان)، با مشکل رو به رو شوید.
سخن آخر
گروه خونی گربه با اندازه گیری واکنش نمونه کوچکی از خون به آنتی بادی‌های خاص تعیین می‌شود. قبل از اینکه بتوان بدون خطر انتقال خون انجام داد، گروه خون باید تعیین شود. علاوه بر این، آزمایشی به نام crossmatching نیز برای اطمینان از تزریق خون به صورت ایمن ضروری است.
در این آزمایش، اجزای خاصی از خون اهداکننده با اجزای خون بیمار قبل از انتقال خون ترکیب می‌شوند تا اطمینان حاصل شود که واکنشی رخ نمی‌دهد. حتی اولین تزریق ناسازگار منجر به تخریب سریع سلول‌های تزریق شده می‌شود.
در اغلب موارد، نیاز به انتقال خون وضعیتی اورژانسی است. مواردی مانند خونریزی شدید یا تخریب ناگهانی گلبول‌های قرمز خون به علت ابتلا به بیماری‌های دیگر از این جمله‌اند. همچنین ممکن است برای درمان کم خونی ناشی از علل دیگر نیاز به تزریق خون باشد.
حیواناتی که با اختلالات انعقادی خون رو به رو هستند، در اغلب موارد نیاز به تزریق مکرر خون دارند. ممکن است تزریق خون کامل، گلبول‌های قرمز، پلاسما، پلاکت‌ها یا جایگزین‌های خون انجام شود. همه تزریقات باید با احتیاط انجام شوند. زیرا احتمال بروز عوارض جانبی وجود دارد.
جدی‌ترین خطر، تخریب گلبول‌های قرمز در مدت کوتاهی پس از تزریق است که همولیز نامیده می‌شود. خوشبختانه این امر به ندرت در حیوانات اهلی رخ می‌دهد. سایر عوارض شامل انتقال خون آلوده یا مبتلا به بیماری (مانند لوسمی گربه یا ویروس‌های نقص ایمنی) از اهداکننده آلوده است.
اهداکنندگان باید قبل از گرفتن خون مورد آزمایش قرار گیرند. اگر خون بیش از حد تزریق شود، ادم (تجمع مایع) در ریه‌ها ممکن است رخ دهد. سایر واکنش‌های کمتر شایع شامل کاهش کلسیم، تب، کهیر یا استفراغ است.
