واکسیناسیون

سیستم ایمنی بدن، فرد را در برابر عوامل عفونت زا، محافظت می کند و می تواند این عوامل را از بین ببرد. با این حال، برخی از عوامل بیماری می توانند سیستم ایمنی بدن را تحت تاثیر قرار داده و باعث بیماری جدی شوند. عوامل بیماری زایی که به احتمال زیاد باعث ایجاد بیماری می شوند، مواردی هستند که بدن آن ها را شناسایی نمی کند.

واکسیناسیون راهی برای آموزش به سیستم ایمنی بدن است که چگونه یک عامل خارجی را شناسایی کند و از بین ببرد. واکسیناسیون شکل مهمی از پیشگیری اولیه است که می توانند فرد را از مریض شدن محافظت کنند. واکسیناسیون به ما این مکان را می دهد تا بسیاری از بیماری ها مانند سرخک، فلج اطفال، کزاز و سیاه سرفه را کنترل کنیم.

واکسیناسیون فقط از افراد محافظت نمی کند. وقتی افراد زیادی در جامعه واکسینه شوند، به محافظت جامعه کمک خواهد شد.

 عملکرد واکسیناسیون

واکسیناسیون به بدن می آموزد که بیماری های جدید را تشخیص دهد. بدن را تحریک می کند تا آنتی بادی هایی را علیه آنتی ژن های بیماری زا بسازد. همچنین باعث تحریک سلول های ایمنی بدن می شود که بتواند انواع عوامل بیماری زا را شناسایی کند.

واکسن ها با قرار گرفتن در معرض بیماری، تاثیر خودشان را می گذارند. ترکیبات آن ها به صورت زیر می باشد:

• یک عامل بیماری زای ضعیف شده
• سموم ساخته شده توسط عوامل بیماری زا
• یک شکل مرده یا غیرفعال از عوامل بیماری زا
• یک پروتئین یا قند از ترکیبات عوامل بیماری زا

واکسن ها معمولاً به صورت تزریقی مصرف می شوند. بیشتر واکسن ها شامل دو بخش هستند. بخش اول، آنتی ژن یا عامل بیماری زا است که بدن شما باید یاد بگیرد آن را بشناسد. قسمت دوم واکسن، داروی کمکی است که به بدن هشدار می دهد و باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می شود.

برنامه واکسیناسیون

واکسن ها برای نوزادان بسیار مهم هستند، اما همه آن ها بلافاصله پس از تولد به نوزاد تزریق و یا داده نمی شوند. هر واکسن در یک جدول زمانی خاص تجویز می شود، و برخی به دوزهای متعدد نیاز دارند.

جدل زمان بندی واکسن ها، به صورت زیر می باشد:

نام واکسن	سن شروع	تعداد نوبت های تزریق
هپاتیت B	تولد	نوبت دوم در 1-2 ماهگی، نوبت سوم در 6-18 ماهگی
روتاویروس (RV)	2 ماهگی	یک نوبت در 4 ماهگب، یک نوبت در 6 ماهگی
دیفتری، کزاز و سرفه بزرگ (DTaP)	2 ماهگی	یک نوبت در 4 ماهگی، یک نوبت در 6 ماه، یک نوبت در 16-18 ماه. بعد هر 10 سال
آنفلوانزا نوع b (Hib)	2 ماهگی	یک نوبت در 4 ماهگی، یک نوبت در 6 ماه، یک نوبت در 12-15 ماهگی
واکسن کونژوگه پنوموکوکی PCV13	2 ماهگی	یک نوبت در 4 ماهگی، یک نوبت در 6 ماه، یک نوبت بین 12 و 15 ماه
واکسن پولیو غیر فعال (IPV)	2 ماهگی	در 4 ماه، در 6-18 ماه، در 4 تا 6 سال
آنفلوانزا	6 ماهگی	سالانه تکرار می شود.
سرخک، اوریون و سرخچه  (MMR)	15-12ماهگی	در 4-6 سال
واریسلا	12-15 ماهگی	در 4-6 سال
هپاتیت A	12-23 ماهگی
ویروس پاپیلوم انسانی (HPV)	11-12سالگی
مزدوج مننژوکوک  (MenACWY)	11-12سالگی	در 16 سالگی
مننژوکوک سرم گروه  B (MenB)	16-18 سال
تقویت کننده پنوموکوک  (PPSV23)	در 19-65 سالگی
تبخال زوستر فرمولاسیون زونا	دو دوز در 50 سالگی

 خطرات واکسیناسیون

واکسن ها بی خطر تلقی می شوند. آن ها قبل از استفاده برای عموم مردم، به شدت مورد آزمایش قرار گرفته و دوره های مختلفی از مطالعه، معاینه و تحقیقات را طی می کنند. عمده تحقیقات و شواهد نشان می دهد که واکسن ها بی خطر هستند و عوارض جانبی نادری دارند. در صورت بروز، عوارض جانبی آن ها معمولاً خفیف می باشند. در حقیقت بیمار شدن یک فرد در صورت عدم واکسینه شدن ممکن است به مراتب از عوارض جانبی احتمالی واکسن خطرناک تر باشد. حتی می تواند خطر ابتلا به بیماری کشنده را افزایش دهد.

فواید واکسیناسیون

واکسن ها نه تنها از فرد بلکه همه اطرافیان و افراد جامعه محافظت می کنند.

هر واکسن از اجزای خاصی ساخته می شود و هرکدام می توانند تاثیر متفاوتی روی فرد بگذارد.

واکسن ها  از بیماری های خطرناک که ممکن است منجر به مرگ شود، پیشگیری می کنند.

محققان قبل از ارائه اطلاعات در مورد واکسن به سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) هر واکسن را به طور کامل بررسی می کنند. FDA می تواند واکسن را تأیید یا رد کند. اکثر قریب به اتفاق تحقیقات FDAنشان می دهد که واکسن ها بی خطر هستند.

عوارض واکسیناسیون

بیشتر عوارض جانبی ناشی از تزریق واکسن خفیف هستند. برخی افراد به هیچ وجه عوارض جانبی را تجربه نخواهند کرد. عوارض جانبی احتمالی که به ندرت دیده می شود، عبارتند از:

• تشنج
• خستگی
• ضعف عضلانی
• اختلالات خواب
• از دست دادن حافظه
• درجه پایین یا تب بالا
• درد، قرمزی یا تورم در محل تزریق
• کاهش شنوایی و یا از دست دادن آن
• فلج کامل عضلات در ناحیه خاصی از بدن

برخی از عوامل، خطر ابتلا به عوارض جانبی واکسیناسیون را افزایش می دهد. این عوامل خطرزا شامل موارد زیر است:

• بیمار بودن در هنگام دریافت واکسن
• داشتن سیستم ایمنی ضعیف یا سرکوب شده
• داشتن سابقه خانوادگی یا شخصی در مورد حساسیت به واکسن

عوارض جانبی جدی یا خطرناک از طریق واکسن ها نادر است. در واقع، بیشتر افراد در صورت عدم واکسینه شدن در معرض خطر ابتلا به بیماری قرار می گیرند.

اثر واکسیناسیون

واکسن ها بسیار مؤثر هستند، اما هیچ واکسنی صددرصد مؤثر نیست. میزان اثربخشی واکسن ها به نوع آن ها بستگی دارد.

بر طبق منابع معتبر اعتماد واکسن های آنفولانزا 40 تا 60 درصد در کاهش خطر ابتلا به عفونت موثر هستند و انتظار می رود در آینده این میزان افزایش پیدا کند. در حالی که، واکسن سرخک 98٪ می تواند خطر بیماری را کاهش دهد. در واقع، طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی (WHO) بیشتر واکسن های دوران کودکی 84 تا 95 درصد موثر می باشند.

واکسیناسیون در کودکان

واکسن ها در کودکی برای محافظت از سیستم ایمنی کودک در برابر طیف وسیعی از بیماری های خطرناک تزریق می شوند. شیرخوارگان در اولین ماه های پس از تولد خود به طور طبیعی در  برابر بیماری ایمن هستند. اما این روند با گذشت زمان از بین می رود، و با تزریق واکسن می توان آن ها را همچنان ایمن نگه داشت. واکسن ها از کودکان در برابر بیماری های واگیردار که ممکن است این بیماری را از دوستان و اطرافیان خود بگیرند، محافظت می کنند. به همین دلیل بعضی از واکسن ها بعد از دوران کودکانی، به تقویت کننده یا دوز دوم نیاز دارند.

ترکیبات واکسیناسیون

در حال حاضر چهار نوع واکسن استفاده می شود:

• واکسن های که از نسخه ضعیف شده ویروس یا باکتری استفاده می کنند.
• واکسن های که از ویروس یا باکتری کشته شده (غیرفعال شده) تشکیل شده اند.
• واکسن های زیر واحد، نوترکیب، پلی ساکارید و کونژوگه که از یک جزء ساختاری ویروس یا باکتری تشکیل می شوند و می تواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کنند.
• واکسن های توکسوئید که از ماده شیمیایی مضر یا سمی و توسط باکتری یا ویروس ساخته می شود. واکسن های توکسوئیدی فرد را در مقابل میکروب محافظت نمی کنند. درعوض، فرد را در برابر اثرات مضر ناشی از سموم میکروب مصون می سازند. کزاز نوعی واکسن سموم است.

از مواد افزدودنی برای ایمن نگه داشتن واکسن ها در طول فرایند های تولید، ذخیره سازی و حمل و نقل استفاده می شود. این ترکیبات همچنین ممکن است به محض تجویز واکسن تاثیر بیشتری داشته باشند این افزودنی ها بخش بسیار کمی از واکسن را تشکیل می دهند.

این مواد افزودنی عبارتند از:

• مایع تعلیق. آب استریل، نمکی یا مایعات دیگر باعث جلوگیری از فساد واکسن در حین تولید، ذخیره و استفاده می شوند.
• تقویت کننده ها. این مواد به مؤثرتر شدن واکسن پس از تزریق کمک می کنند. نمونه های آن شامل ژل های آلومینیومی یا نمکی می باشند.
• مواد نگهدارنده و تثبیت کننده ها. بسیاری از واکسن ها ماه ها و حتی سال ها بعد از زمان تشکیل آن ها نگه داری می شوند. تثبیت کننده ها می توانند از مرگ ویروس، باکتری یا بی اثر شدن تکه های پروتئین جلوگیری کنند. مونو سدیم گلوتامات (MSG) و تیومروز نمونه هایی از تثبیت کننده ها هستند.
• آنتی بیوتیک ها. مقادیر کمی از داروی ضد باکتری ممکن است به واکسن ها اضافه شود تا از رشد میکروب ها در طول تولید و ذخیره جلوگیری کند.

لیست واکسن ها

برخی واکسن ها یک دفاع مادام العمر در برابر بیماری هستند. در حالی که واکسن های دوران کودکی مهم هستند، ممکن است فرد در طول زندگی خود واکسن های مختلفی را دریافت کند.

لیست واکسن های شیرخوارگی و خردسالی

تا قبل از دوران مدرسه، خردسالان باید واکسن های زیر رار دریافت کنند:

• واکسن هپاتیت B
• واکسن روتاویروس (RV)
• واکسن واریسلا (آبله مرغان)
• واکسن کونژوگه پنوموکوکی (PCV)
• واکسن آنفلوانزا (سالانه پس از 6 ماهگی)
• واکسن ضد ویروس غیر فعال شده (IPV)
• نوع واکسن هموفیلوس آنفلوانزا ب (HIB)
• واکسن سرخک، اوریون و سرخچه (MMR)
• واکسن دیفتری، کزاز و سیاه سرفه (DTaP)

لیست واکسن های دوران کودکی

علاوه بر رایج ترین واکسیناسیون های دوران کودکی، پزشک ممکن است این واکسن ها را برای فرزند شما توصیه کند:

• واکسن هپاتیت A
• واکسن آنفلوانزا سالانه
• واکسن واریسلا (آبله مرغان)
• واکسن سرخک، اوریون و سرخچه (MMR)

لیست واکسیناسیون در جوانان

با بزرگتر شدن کودک، واکسن های دیگر ممکن است توصیه شود. این شامل:

• واکسن مننگوکوک
• تقویت کننده Tdap
• واکسن آنفلوانزا سالانه
• واکسن ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)

لیست واکسیناسیون در بزرگسالان

افراد مسن باید واکسن های زیر را دریافت کنند:

• تقویت کننده کزاز
• واکسن های پنومونی
• واکسن های آنفولانزای سالانه

پزشک ممکن است براساس میل جنسی، سابقه سلامتی، شرایط شخصی و واکسن یا تقویت کننده های جانبی را برای افراد بزرگسال تجویز کند. این واکسن های احتمالی شامل موارد زیر است:

بیماری مننگوکوک باکتریایی

یک بیماری باکتریایی است که می تواند باعث ایجاد التهاب در لایه محافظ بافت اطراف مغز و نخاع شود. این عفونت از طریق ترشحات تنفسی، بزاق یا سرفه از یک فرد بیمار منتقل می شود. پزشک می تواند طبق تشخیص و ارزیابی های صورت گرفته و وضعیت شما این واکسن را تجویز کند. انواع مختلفی از مننگوکوک وجود دارد، که عبارتند از:

• واکسن سرنگ گروه B مننگوکوک. این واکسن فرد را در برابر سروگروپ نوع B محافظت می کند.
• کونژوگه مننژگوکوک. این واکسن مننژیت سنتی از بروز انواع گروه A، C،W و Y پیشگیری خواهد کرد.
• واکسن تب زرد. تب زرد یک بیماری ویروسی جدی و خطرناک است که باعث علائمی شبیه آنفلوانزا می شود. تب زرد به وسیله پشه ها منتقل می شود. برخی منابع معتبر توصیه می کند اگر کسی قصد دارد به مناطقی که تب زرد در آن شیوع دارد، مسافرت کند حتما باید این واکسن را دریافت کند.
• هپاتیت ویروسی. یک بیماری عفونی بالقوه خطرناک است که بهتر است افراد قبل از مسافرت های خارجی نوزادان و کودکان در برابر هپاتیت A و B واکسینه شوند. متأسفانه در حال حاضر واکسنی برای هپاتیت C وجود ندارد.

هزینه واکسیناسیون

اکثر شرکت های بیمه ای واکسیناسیون ها را با هزینه کم یا بدون هزینه پوشش می دهند. اگر فرد بیمه ندارد یا بیمه او واکسن خاصی را پوشش نمی دهد، می تواند به دنبال بیمه های گزینه های کم هزینه و یا بدون هزینه باشد.

واکسیناسیون در بارداری

هنگام بارداری، واکسن فقط از مادر محافظت نمی کند، بلکه در طی این 9 ماه، مادر و جنین در حال رشد را در برابر بیماری های جدی محافظت می کند. CDC به زنانی که قصد بارداری دارند توصیه می کند قبل از بارداری واکسن MMR دریافت کنند. این بیماری ها، به ویژه سرخچه، می تواند منجر به بروز مشکلات جدی از جمله سقط جنین و نقایص هنگام تولد شود. در دوران بارداری، CDC به زنان توصیه می كند كه واكسن سرفه (Tdap) و واكسن آنفلوانزا را تزریق کنند. بعد از بارداری، زنان حتی در هنگام شیردهی می توانند واکسن دریافت کنند.

واکسیناسیون بعد از بارداری هم به محافظت از نوزاد کمک می کند. اگر مادران در برابر ویروس یا باکتری مصون باشند، کمتر احتمال دارد که آن ویروس را به کودک خود منتقل کنند.