انواع سرطان های چشم

انواع سرطان های چشم می تواند ساختار های مختلف در چشم را تحت تاثیر قرار دهند. به طور کلی سرطان به چندین شکل مختلف در ناحیه چشم بروز می کند. بیش از دوازده نوع سرطان های مختلف در چشم وجود دارند که عبارتند از:

سرطان ملانوم چشمی

ملانوم Uveal شایع ترین سرطان اولیه چشم در بزرگسالان است. ملانوم در پشت صلبیه (سفید چشم) و قرنیه (پنجره جلوی چشم) قرار دارد که از سه قسمت عنبیه (قسمت رنگی چشم)؛ جسم مژک (حلقه ای از بافت با فیبرهای عضلانی که اندازه مردمک و شکل لنز را تغییر می دهد)؛ و کوروئید تشکیل شده است. ملانوم همچنین به عنوان Uveal خلفی (قسمت پشت چشم زیر شبکیه) شناخته می شود.

ملانوم Uveal ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد و برخی موارد در معاینات معمولی چشم تشخیص داده می شود. اگر علائمی وجود داشته باشد، ممکن است شامل تغییرات بینایی، چشمک زدن، لکه تاریک عنبیه، تغییر شکل مردمک چشم، گلوکوم و به ندرت درد چشم یا قرمزی باشد. درمان ملانوم uveal ممکن است شامل جراحی، پرتودرمانی و لیزر باشد.

رتینوبلاستوما

رتینوبلاستوما نوعی سرطان در شبکیه است که یک لایه حساس به نور در بافت چشم می باشد. در میان کودکان، رتینوبلاستوما شایع ترین تومور بدخیم است که از چشم شروع می شود. این بیماری معمولاً قبل از پنج سالگی اتفاق میفتد و بیشتر این موارد در کودکان زیر دو سال رخ می دهد. این بیماری 3٪ سرطان ها را در کودکان تشکیل می دهد.

سرطان های مربوط به پلک

سرطان کارسینوم سلول بازال

بیش از 90٪ سرطان های پلک را شامل می شود، کارسینوم سلول بازال، نوعی سرطان پوست است. در این بیماری، پلک های تحتانی بیش از 70٪ مورد درگیر می شوند و به دنبال آن گوشه داخلی چشم، پلک فوقانی و گوشه خارجی چشم تحت تاثیر قرار می گیرند. این سرطان معمولاً تهاجمی نیست و به غدد لنفاوی یا اندام های دور سرایت نمی کند.

کارسینوم سلول بازال با جراحی برای برداشتن تومور درمان می شود. در این جراحی بافت پلک برای حفظ بینایی بیمار، حفظ راحتی و بازیابی ظاهر چشم بازسازی می شود. در موارد پیشرفته، درمان هدفمند و پرتو درمانی کمکی ممکن است صورت بگیرد.

سرطان سلول سنگفرشی

سرطان سلول سنگفرشی در پلک کمتر از سرطان سلول پایه رخ می دهد، اما تهاجمی تر است. سرطان سلول سنگفرشی در پلک می تواند به غدد لنفاوی مجاور و سایر قسمت های بدن انتشار یابد. درمان اصلی این نوع سرطان چشم، با انجام جراحی امکان پذیر است. در صورت تحت تأثیر قرار گرفتن یک ناحیه وسیع یا عدم برداشت کامل تومور، ممکن است علاوه بر جراحی از پرتو درمانی یا سایر روش های درمانی استفاده شود.

سرطان ملانوما در پلک

این نوع سرطان پوست حدود 1٪ از سرطان های پلک را تشکیل می دهد. سرطان ملانوما به طور معمول بسیار خطرناک است. حتی می تواند بر روی پوست پلک یا ملتحمه تأثیر بگذارد.

ملانومای پلک با جراحی درمان می شود. سپس پلک با روشی جداگانه بازسازی خواهد شو. اگر بیمار تومور پر خطر داشته باشد، پزشکان می توانند نمونه برداری از غدد لنفاوی را انجام دهند تا از نتیجه یا پیشرفت سرطان آگاه شوند.

کارسینوم سباسه (کارسینومای غده میبومیا)

این نوع نادر کارسینوم پلک به عنوان غده سباسه یا کارسینوم سلول سباسه نیز شناخته می شود. در بیشتر مواقع کارسینومای سباسه پلک ممکن است با شرایط غیر سرطانی مانند ژاله چشم یا chalazion اشتباه گرفته شود. chalazion کیست کوچکی است که به عنوان گل مژه شناخته می شود. کارسینوم سباسه اگر با درمان پزشکی یا تخلیه جراحی، بهبود نیابد، پزشکان باید نمونه برداری را انجام دهند. بعضی اوقات شیمی درمانی موضعی به صورت قطره چشمی به بیماران داده می شود تا بعد از بهبودی ناحیه جراحی استفاده شود. سرطان سباسه می تواند به غدد لنفاوی ناحیه اطراف سرایت کند.

سرطان سلول مرکل پلک

سرطان سلول مرکل، یک سرطان نادر ولی تهاجمی است که از گیرنده های لمس پلک شروع می شود. معمولاً به صورت توده ای ارغوانی یا گوشتی با رشد سریع خود را نشان می دهد.

درمان این سرطان به طور معمول با جراحی برای برداشتن توده و بازسازی پلک آغاز می شود. در برخی موارد می توان از پرتو درمانی کمکی نیز استفاده کرد. به دلیل احتمال بروز مسمومیت، تابش معمولاً فقط در تومورهای پلک پایین استفاده می شود. پزشکان ممکن است برای تعیین اینکه آیا سرطان به غدد لنفاوی مجاور انتشار یافته است، نمونه برداری از غدد لنفاوی چشمی را انجام می دهند.

در سرطان سلول مرکل پلک حدود 30 تا 50 درصد بیماران، سرطان به غدد لنفاوی انتشار پیدا می کند. در این موارد، غدد نیز نیاز به درمان جراحی یا پرتو درمانی دارند. برای تومورهای بزرگتر از 20 میلی متر ممکن است از شیمی درمانی کمکی برای پیشگیری از بازگشت سرطان استفاده شود.

سرطان های چشمی در ناحیه ملتحمه

سرطان سلول سنگفرشی ملتحمه

سرطان سلول سنگفرشی متداول ترین نوع سرطان چشم ملتحمه است. حتی می تواند اطراف قرنیه سطح چشم یا لایه ملتحمه داخلی پلک ها را تحت تأثیر قرار دهد. خطر انتشار آن به غدد لنفاوی بسیار کم است.

این سرطان چشم، اغلب با جراحی درمان می شود و بینایی فرد به طور معمول حفظ می شود. در زمان جراحی، پزشکان معمولاً کرایوتراپی (درمان انجماد) را انجام می دهند. بعضی اوقات بعد از جراحی از شیمی درمانی موضعی به صورت قطره چشمی استفاده می شود.

در شرایطی که سرطان تهاجمی شود و دوباره عود کند پزشک مجبور به برداشتن سوراخ چشم می شود.

سرطان ملانومای ملتحمه

ملانوم در ملتحمه می تواند در ملتحمه در سطح کره چشم یا در بافت پوشش ملتحمه داخل پلک ایجاد شود. ملانومای ملتحمه می تواند به غدد لنفاوی و سایر قسمت های بدن انتشار یابد.

ملانوم ملتحمه با جراحی همراه با سرما درمانی در لبه های جراحی درمان می شود. در زمان جراحی، پزشکان می توانند بیوپسی غده لنفاوی را انجام دهند. پزشکان از این روش برای تعیین مرحله سرطان و برنامه ریزی درمان های جانبی در صورت لزوم استفاده می کنند. گاهی پزشکان برای کاهش احتمال بازگشت سرطان، از قطره های چشم شیمی درمانی استفاده می کنند.

لنفوم بافت لنفاوی مرتبط با مخاط (MALT)

MALT در پوشش سطح چشم و لایه داخلی پلک (ملتحمه) ایجاد می شود. این یک نوع رشد آهسته از لنفوم سلول B است که معمولاً به صورت توده یا لکه نارنجی روشن در سطح چشم ظاهر می شود.

درمان های این سرطان چشم ممکن است شامل شیمی درمانی، هدفمند درمانی یا پرتو درمانی باشد.

سرطان های مدار چشم

لنفوم مداری

لنفوم مداری شایع ترین نوع سرطان مدار در بزرگسالان است. این معمولاً نوعی لنفوم غیر هوچکین سلول B است که می تواند به صورت گره در پلک یا اطراف چشم یا غده اشکی و مدار ظاهر شود. لنفوم مداری منجر به بروز درد نمی شود.

انواع مختلفی از لنفوم های سلول B وجود دارد که در مدار اتفاق میفتد. این موارد شامل MALT، لنفوم فولیکولار، لنفوم سلول B بزرگ و لنفوم سلول گوشتی است.

تشخیص لنفوم مداری اغلب با سی تی اسکن و به دنبال آن بیوپسی جراحی آغاز می شود. درمان ممکن است شامل پرتو درمانی، هدفمند درمانی، شیمی درمانی یا ترکیبی از این موارد باشد که به نوع لنفوم و مرحله سرطان بستگی دارد. اخیراً، پزشکان با استفاده از پرتو درمانی با دوز بسیار کم، نتایج خوبی گرفته و میزان سمیت چشم را کاهش داده اند.

سارکوم مداری

سارکوما ناشی از عضلات و یا بافت چربی است. شایع ترین سارکوم در مدار، رابدومیوسارکوم بوده که بیشتر در کودکان مشاهده می شود. سارکوم مداری با ترکیبی از شیمی درمانی و پروتون درمانی قابل درمان است.

مننژیومای عصب مداری و بینایی

این تومورها خوش خیم هستند، یعنی سرطانی محسوب نمی شوند و انتشار نمی یابند. آنها می توانند با عصب بینایی و یا مننژها مرتبط شوند. علائم این تومورها شاید شامل کاهش تدریجی بینایی یا میدان دید باشد.

این تومورها معمولاً با معاینه تصویر برداری مانند MRI مدار تشخیص داده می شوند. بیوپسی ها یا نمونه برداری های جراحی معمولاً ضروری نیستند و در صورت امکان برای به حداقل رساندن خطر از دست دادن بینایی از آنها اجتناب می شود. درمان معمولاً شامل پرتو درمانی، به ویژه پروتون درمانی است.

تومورهای مداری متاستاتیک

تقریباً همه انواع سرطان ها مانند سرطان پستان، ریه و پروستات می توانند به مدار (فضای پشت و اطراف چشم) منتشر شوند. تومورهای مداری متاستاتیک با شیمی درمانی، پرتو درمانی و بعضاً با جراحی درمان می شوند.

تومورهای غده اشکی چشم

لنفوم در غدد اشکی چشم

لنفوم در غده اشکی معمولاً به صورت ضایعات در قسمت فوقانی چشم ایجاد می شود. تشخیص این بیماری با نمونه برداری جراحی آغاز می شود. سپس یک آسیب شناس نوع دقیق لنفوم بیمار را تعیین می کند. درمان لنفوم غده اشکی مانند سایر لنفوم های مداری است و می تواند شامل پرتو درمانی به مدار، درمان هدفمند، شیمی درمانی یا ترکیبی از این درمان ها باشد.

کارسینومای کیستیک آدنوئید

این سرطان نادر قابل انتشار و بسیار خطرناک است. برای تومورهای کوچکتر یا خوش خیم، می تواند از جراحی برای حفظ چشم و به دنبال آن پروتون درمانی استفاده کرد؛ اما در شرایط پیشرفته تر یا بد خیمی شدید، شاید لازم باشد چشم و بافت نرم اطراف آن برداشته شود.

آدنوم Pleomorphic در غدد اشکی

آدنوم Pleomorphic شایع ترین تومور خوش خیم (غیر سرطانی) غده اشکی است. تشخیص این سرطان براساس علائم بالینی و مطالعات تصویربرداری انجام می شود. کل تومور باید با جراحی برداشته شود. در این روش ها همیشه باید از چشم مراقبت و محافظت کرد.

سرطان کیسه اشکی و مجرای بینی

سرطان سلول سنگفرشی

سلول سنگفرشی همانند کارسینوم در مکان های دیگر، جراحی درمان اصلی این نوع سرطان است. پرتو درمانی، به ویژه پروتون درمانی، پس از جراحی برای کاهش احتمال برگشت سرطان استفاده می شود. اگرچه در بعضی موارد بسته به میزان بیماری ممکن است جراح مجبور به برداشتن کل چشم شود.

سرطان سلول انتقالی

علائم سرطان سلول انتقالی در کیسه اشکی ممکن است شامل اشک های خونی، خونریزی مکرر از بینی یا توده ای در گوشه پایین داخلی مدار باشد. درمان سرطان سلول انتقالی کیسه اشکی شامل جراحی و به دنبال آن پرتو درمانی و پروتون درمانی است.

لنفوم کیسه اشکی

درمان لنفوم کیسه اشکی با نمونه برداری و جراحی برای تشخیص نوع دقیق لنفوم آغاز می شود. درمان لنفوم کیسه اشکی مانند سایر لنفوم ها است. بسته به نوع و مرحله لنفوم، می توان از پرتو درمانی یا شیمی درمانی با دوز کم استفاده کرد.

عوامل خطر سرطان چشم چیست؟

عوامل خطر سرطان چشم، شامل مواردی است که احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد. به نظر می رسد برخی عوامل احتمال بروز سرطان در چشم، پلک یا ناحیه مداری را افزایش می دهد. عوامل خطر سرطان چشم، عبارتند از:

• داشتن پوست روشن و یا چشم های ابی
• قرار گرفتن در معرض آفتاب یا سالن برنزه شدن می تواند خطر ابتلا به سرطان یا ملانوم روی پلک را افزایش دهد.
• قرار گرفتن در معرض ویروس های خاصی مانند ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ممکن است خطر ابتلا به سرطان سلول سنگفرشی ملتحمه را افزایش دهد.
• سندرم خال و ملانوم آتیپیک (AMS) که قبلاً به عنوان سندرم عصبی دیسپلاستیک شناخته می شد. این سندرم با تعداد زیادی خال غیر معمول مشخص می شود.

همه افراد مبتلا به این عوامل خطر سرطان چشم ندارند. با این حال، اگر عوامل خطر و علائم سرطان چشم دارید، بهتر است با یک متخصص مشورت کنید.