بیماری تای ساکس

تا دیر نشده علائمتو بگو، پزشکتو بگم:

بیماری تای ساکس (Tay Sachs disease) نوعی اختلال نادر است که از والدین به کودک منتقل می شود. تای ساکس به دلیل عدم وجود آنزیمی که به تجزیه مواد چرب کمک می کند به وجود می آید. این مواد چرب، به نام گانگلیوزیدها، تا حد سمی بوده و در مغز کودک جمع شده و بر عملکرد سلول های عصبی تأثیر می گذارند. با پیشرفت بیماری، کودک کنترل عضلات خود را از دست می دهد که سرانجام این عارضه منجر به کوری ، فلج و حتی مرگ او خواهد شد.

البته اشکال دیگری از بیماری تای ساکس نیز وجود دارد که بسیار نادر است. این علائم و نشانه ها می توانند در کودکی، بزرگسالی ظاهر شده و معمولاً خفیف تر از نشانه هایی هستند که در نوزادان مبتلا به این بیماری دیده می شود. از ویژگی های بارز این بیماری در سنین بالاتر می توان به ضعف عضلات، از دست دادن هماهنگی عضلات (آتاکسی) و سایر مشکلات مربوط به حرکات، مشکلات گفتار و بروز اختلالات روانی اشاره کرد. این علائم و نشانه ها در بین افراد مبتلا به تای ساکس متفاوت بوده و همه به یک شکل نخواهد بود.

اگر سابقه خانوادگی از بیماری تای ساکس دارید و یا عضو گروه پرخطر هستید و قصد بچه دار شدن دارید، برای این کار پزشکان آزمایش ژنتیک و مشاوره ژنتیک را به شدت توصیه می کنند.

جهت ویزیت غیرحضوری و فوری با متخصص مغز و اعصاب همین الان کلیک کنید.

علت بیماری تای ساکس

بیماری تای ساکس در حقیقت یک اختلال ژنتیکی است که از والدین به فرزندان آن ها منتقل می شود. این اتفاق زمانی میفتد که کودک ژن را از هر دو والدین خود به ارث می برد. در حقیقت جهش در ژن HEXA باعث بروز بیماری تای ساکس می شود. ژن HEXA دستورالعملهایی را برای ساختن بخشی از آنزیمی به نام بتا هگزوزامینیداز A ارائه می دهد که نقش مهمی در سلامت و عملکرد مغز و نخاع دارد. این آنزیم در لیزوزوم ها که ساختارهای سلولی بوده و مواد سمی را تجزیه می کنند قرار داشته و به عنوان مراکز بازیافت عمل می کنند. در لیزوزومها، بتا هگزوز امینیداز A به تجزیه مواد چرب بنام گانگلیوزید GM2 کمک می کند.

جهش در ژن HEXA فعالیت بتا هگزوز امینیداز A را که از تجزیه آنزیم گانگلیوزید GM2 جلوگیری می کند را مختل می کند. در نتیجه ، این ماده به ویژه در سلول های عصبی مغز و نخاع در مقادیر سمی جمع شده و عوارض جانبی به دنبال خواهد داشت. صدمات پیش رونده ناشی از ایجاد گانگلیوزید GM2 شامل از بین رفتن این سلول های عصبی و در نتیجه بروز علائم و نشانه های بیماری تای ساکس خواهد شد. از آنجایی که بیماری تای ساکس عملکرد آنزیم لیزوزومی را مختل می کند و مستلزم ساختن گانگلیوزید GM2 است، گاهی اوقات به این بیماری اختلال ذخیره سازی لیزوزوم یا GM2-gangliosidosis نیز گفته می شود.

انواع بیماری تای ساکس (Tay-Sachs )

در بیماری تای ساکس، دو شکل اصلی بیماری وجود دارد:

بیماری تای ساکس نوزادان: این نوع بیماری در کودکان شیرخوار تا سن حدود 6 ماهگی ظاهر می‌شود. این کودکان معمولاً به تدریج تغییرات رفتاری، تاخیر در توسعه، نابینایی، اختلال در حرکت و تشنج دارند و به مرور زمان به کما می‌روند و در نهایت فوت می‌کنند.
بیماری تای ساکس جوانان و بزرگسالان: این نوع بیماری در سن بزرگتری (معمولاً در دوران نوجوانی یا بزرگسالی) ظاهر می‌شود. علائم و نشانه‌های این نوع بیماری ممکن است متفاوت باشد و معمولاً شدیدتر نیست.

علاوه بر این دو نوع اصلی، وجود نوع‌های دیگری از بیماری تای ساکس نیز گزارش شده است که کمتر رایج هستند.

بیماری تای ساکس اغلب به علت وراثتی به وجود می‌آید و نیاز به تست‌های ژنتیکی دارد تا تشخیص داده شود. این بیماری بسیار خطرناک است و متاسفانه در حال حاضر درمان موثری برای آن وجود ندارد. درمان برای مدیریت علائم و افزایش کیفیت زندگی بیماران استفاده می‌شود، اما بیماری نهایتاً منجر به مرگ می‌شود. برنامه‌های مشاوره ژنتیکی نیز می‌توانند به افراد با خطر وراثتی بیماری تای ساکس کمک کنند تا تصمیمات مناسبی برای خود و خانواده‌هایشان بگیرند.

جهت ویزیت آنلاین با متخصص کودکان روی لینک کلیک کنید.

بیماری تای ساکس | پزشکت

عوامل خطر بیماری تای ساکس

احتمال بروز بیماری تای ساکس در نژادهای زیر بسیار بیشتر از موارد دیگر است:

جامعه Cajun لوئیزینیا
کانادایی فرانسه در کبک
جوامع یهودی اروپای شرقی و مرکزی (یهودیان اشکنازی)

علائم بیماری تای ساکس

علائم بیماری تای ساکس معمولاً در سنین خیلی کم تا 6 ماهگی ظاهر می‌شوند و به طور پیشرونده تشدید می‌شوند. با پیشرفت این بیماری، کودکان مبتلا دچار تشنج، مشکلات بینایی و کاهش شنوایی، ناتوانی ذهنی و گاهی اوقات کاملاً فلج می شوند. ناهنجاری چشم به نام لکه قرمز نیز یکی دیگر از موارد و نشانه های این بیماری است که با معاینه چشم قابل شناسایی است. كودكان مبتلا به نوع شدید از بیماری تای ساکس معمولاً فقط تا سن نوجوانی زنده مانده و از دنیا می روند. در بیشترین موارد مبتلا، یک نوزاد معمولاً در حدود 6 ماهگی علائم ابتلا به این بیماری را از خود نشان خواهد داد.برخی از علائم شایع در این بیماری عبارتند از:

تشنج
ضعف عضلانی
مشکلات حرکتی
بینایی و کاهش شنوایی
بروز لکه های قرمز در چشم ها
واکنش های اغراق آمیز وقتی کودک صداهای بلند را می شنود.
از دست دادن مهارت های حرکتی، از جمله چرخاندن، خزیدن و نشستن

تشخیص بیماری تای ساکس

برای تأیید اینکه کودک شما دارای بیماری تای ساکس است، پزشک از شما در مورد علائم کودک و هرگونه اختلال ارثی خانوادگی زمینه ای سؤال خواهد کرد. علاوه بر این پزشک برای تشخیص دقیق تر ممکن است آزمایش خون تشخیصی برای کودک تجویز کند. این آزمایش خون سطح آنزیمی به نام هگزوز امینیداز در خون کودک را مورد بررسی قرار خواهد داد. در بیماران مبتلا به تای ساکس سطح این آنزیم بسیار کم بوده یا اصلاً وجود نخواهد داشت.

علاوه بر این پزشک ممکن است هنگام معاینه دقیق کودک، لکه ای به رنگ آلبالویی را در قسمت پشت چشم کودک مشاهده کند. این لکه یکی از نشانه های ابتلا به این بیماری است. همچنین ممکن است در حین فرآیند تشخیص نیاز باشد تا برای تشخیص دقیق تر به متخصص مغز و اعصاب کودکان و چشم پزشک برای بررسی سیستم عصبی و معاینات چشمی مراجعه کنید.

در صورت لزوم همین الان با متخصص آنلاین در پزشکت مشورت کنید.

درمان بیماری تای ساکس

به عنوان یک بیماری ژنتیکی، این بیماری از طریق وراثت به نسل‌های بعدی منتقل می‌شود. بنابراین، بهترین راه برای جلوگیری از انتقال بیماری به اجیاد آینده، مشاوره ژنتیکی و آزمایش‌های جهت تشخیص حاملگی و جلوگیری از تولد کودکان با این بیماری است.

درمان بیماری تای ساکس در حال حاضر فقط به منظور مدیریت علائم و افزایش کیفیت زندگی بیماران صورت می‌گیرد. این اقدامات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

دارو. برای کاهش علائم فرزندتان، تعدادی از داروهای تجویزی از جمله داروهای ضد تشنج در دسترس هستند. می توان از آن ها برای آرامش بیشتر کودک استفاده کرد.
مراقبت تنفسی. مبتلایان در معرض خطر ابتلا به عفونت ریه هستند که در صورت ابتلا این عارضه باعث بروز مشکلات تنفسی علاوه بر علائم بیماری تای ساکس خواهد شد. ابتلا به عفونت ریه باعث می شود تا دائماً مخاط در ریه های فرد مبتلا جمع شود. ممکن است کودک به فیزیوتراپی قفسه سینه (CPT) برای خلاص شدن از مخاط های جمع شده در داخل شش ها نیاز داشته باشد.
لوله های تغذیه ای. بیمار ممکن است در بلع دچار مشکلاتی شده یا با استنشاق غذا یا مایع در ریه ها هنگام غذا خوردن، دچار مشکلات تنفسی شود. در نتیجه یکی از گزینه ها برای کاهش علائم استفاده از لوله های تغذیه ای است. پزشک ممکن است یک دستگاه تغذیه کمکی مانند لوله گاسترواستومی را که از طریق بینی کودک وارد بدن او می شود را برای تغذیه راحت تر کودک توصیه کند. علاوه بر این پزشک می تواند با انجام عمل جراحی لوله گاسترواستومی را داخل بدن کودک قرار دهد.
فیزیوتراپی. با پیشرفت علائم بیماری، کودک می تواند از فیزیوتراپی برای کمک به انعطاف پذیری مفاصل، حفظ هرچه بیشتری توانایی های حرکتی و حفظ دامنه حرکتی بهره بگیرد. فیزیوتراپی می تواند از خشک شدن و گرفتگی مفاصل و عضلات جلوگیری کند. حتی بروز این علائم را به تأخیر بیندازد. زیرا این عوارض باعث کاهش عملکرد کودک و بروز درد ناشی از کوتاه شدن عضلات خواهد شد.

بیماری تای ساکس به طور طبیعی به تدریج به تخریب سلول‌های عصبی و تشنج‌های شدید و توقف توانایی حرکت و تنفس منجر می‌شود و در نهایت موجب فوت بیمار می‌شود. بنابراین، مراجعه به تیم درمانی متخصص و حمایت از خانواده بسیار مهم است تا بیمار و خانواده‌اش تا آخرین لحظات از کیفیت زندگی بهره‌مند شوند.

خلاصه مطلب

بیماری تای ساکس:

نوعی اختلال نادر است که از والدین به کودک منتقل می شود.
علت آن عدم وجود آنزیمی است که به تجزیه مواد چرب کمک می کند.
این مواد چرب (گانگلیوزیدها) تا حد سمی بودن در مغز کودک جمع می شود.
گانگلیوزیدها بر عملکرد سلول های عصبی در این بیماران تأثیر می گذارند.
با پیشرفت بیماری، کودک کنترل عضلات خود را از دست می دهد.
سرانجام این عارضه منجر به کوری ، فلج و حتی مرگ او خواهد شد.
این بیماری ژنتیکی هیچ درمانی نداشته و هدف از درمان کمک به کاهش علائم و آرامش بیشتر کودک است.