شایع ترین عوامل خطر ام اس

عوامل خطر و یا محرک های مولتیپل اسکلروزیس (MS) شامل هر عاملی است که علائم بیمار مبتلا به ام اس را بدتر کند یا باعث بازگشت و یا تشدید آنها می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. در بسیاری از موارد، شما می‌توانید با تشخیص و شناسایی شایع ترین عوامل خطر و محرک‌های ام‌اس از قرارگیری در معرض آنها خودداری و یا حتی عوامل خطر را مدیریت کنید تا بتوانید از بروز و بدتر شدن علائم پیشگیری کنید. اگر هم نمی‌توانید از محرک‌های خاصی که باعث تحریک علائم بیماری های شما می شوند اجتناب کنید، بهتر است روش‌های دیگری از جمله سبک زندگی سالم، ورزش منظم و رژیم غذایی مناسب را در نظر بگیرید.

به طور کلی علائم ام اس ممکن است در دو بیمار تا حدودی شبیه به هم نباشند. از طرفی هم این احتمال وجود دارد که محرک های ام اس در افراد مختلف متفاوت باشند. اما به هر حال افراد مبتلا به این بیماری می توانند با مشورت پزشک معالج خود محرک های احتمالی که باعث بدتر شدن علائم آنها می شود را شناسایی کنند.

یادداشت کردن علائم با زمان بروز آنها و کارهایی که در طول روز انجام می دهید ممکن است به شما در تشخیص محرک ها و عوامل خطر ام اس موثر باشد.

مطالعه بیشتر: ام اس کودکان از علت تا درمان

عوامل تحریک کننده بیماری MS

برخی از رایج ترین محرک هایی که ممکن است با ام اس تجربه کنید ، عبارتند از:

استرس

ابتلا به یک بیماری مزمن مانند ام اس می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند خودش منجر به بروز استرس بیشتری شود. اما استرس ممکن است علل مختلف داشته باشد و از منابع دیگری از جمله کار، روابط شخصی یا نگرانی های مالی نیز ناشی شود. اما به هر حال، استرس بیش از حد ممکن است علائم ام اس را بدتر کند. بهتر است برای کاهش استرس یک فعالیت آرامش بخش و کاهش دهنده استرس که از آن لذت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌برید را پیدا کنید. یوگا، مدیتیشن و تمرینات تنفسی همگی تمریناتی هستند که ممکن است به کاهش استرس کمک کنند و از تشدید علائم پیشگیری کنند.

مطالعه بیشتر: روغن های گیاهی برای ام اس

گرما

گرمای خورشید و همچنین سوناها و جکوزی‌های گرم شده مصنوعی، ممکن است برای افراد مبتلا به ام‌اس بسیار شدید باشد. آنها اغلب می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند منجر به تشدید علائم بیماری به صورت دوره ای شود. از محیط‌های با گرمای زیاد مانند سونا، استودیوهای یوگا داغ و جکوزی به‌طور کامل صرف نظر کنید. خانه خود را خنک نگه دارید و در صورت لزوم از فن های اضافی استفاده کنید. در روزهای گرم از تابش مستقیم نور خورشید اجتناب کنید، لباس های گشاد و رنگ روشن بپوشید و تا حد امکان در سایه بمانید.

زایمان

علائم بیماری در زنان باردار مبتلا به ام اس ممکن است پس از زایمان دوباره عود کند. در 20 تا 40 درصد از زنان ممکن است در دوره پس از زایمان علائم آنها دوباره عود کند و بدتر شود. زنان ممکن است نتوانند از شعله ور شدن پس از زایمان جلوگیری کنند، اما اقداماتی برای کاهش شدت و تاثیر آن وجود دارد. در روزهای بلافاصله پس از زایمان، اجازه دهید دوستان و اعضای خانواده در نگهداری نوزادتان به شما کمک کنند تا بتوانید استراحت کرده و از خود مراقبت کنید.

برخی شواهد محدود نشان می دهد که شیردهی به کودک و یا تغذیه با شیر مادر ممکن است یک اثر محافظتی در برابر شعله ور شدن پس از زایمان داشته باشد. اما در صورت مصرف برخی از داروهای ام اس این احتمال وجود دارد که نتوانید به کودک خود شیر بدهید. با متخصص زنان و متخصص مغز و اعصاب آنلاین در پزشکت در مورد گزینه های بعد از زایمان خود مشورت کنید.

بیماری و ابتلا به برخی بیماری ها

برخی از بیماری ها ممکن است خطر ابتلا به ام اس را افزایش دهند. به طور مثال عفونت ها می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند باعث شعله ور شدن ام اس شوند. عفونت ممکن است علائم دیگر ام اس را تشدید کند. عفونت هایی مانند آنفولانزا یا حتی سرماخوردگی معمولی نیز می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند علائم ام اس را بدتر کنند. از طرفی هم افرادی که عملکرد مثانه آنها کاهش یافته است، بیشتر در معرض ابتلا به عفونت های دستگاه ادراری هستند.

سبک زندگی سالم بخش مهمی ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌از درمان ام اس است. به علاوه، در پیشگیری از سایر بیماری ها و عفونت ها می تواند بسیار موثر باشد. در فصل سرماخوردگی و آنفولانزا دست های خود را بشویید. هنگام تشدید علائم بهتر است از افرادی که بیمار هستند اجتناب کنید. اگر فکر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنید در حال بیمار شدن هستید به پزشک مراجعه کنید.

واکسن های خاص

واکسن ها به طور کلی برای افراد مبتلا به ام اس بی خطر هستند و دریافت آنها توصیه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. با این حال، واکسن‌های خاصی که حاوی پاتوژن‌های زنده هستند، ممکن است علائم بیمار را تا حدودی تشدید کنند. اگر علائم شما دائما عود می کنند یا از داروهای خاصی استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنید، پزشک ممکن است به شما توصیه کند که زمان تزریق واکسن مورد نیاز را به تعویق بیندازید. برخی از واکسن ها، مانند واکسن آنفولانزا، ممکن است از شعله ور شدن علائم در آینده پیشگیری کنند. اما بهتر است قبل از دریافت هر گونه واکسن با پزشک خود مشورت کنید.

مطالعه بیشتر: انواع داروهای ام اس را بشناسید.

کمبود ویتامین D

بررسی های صورت گرفته نشان می دهد افرادی که سطح ویتامین D کمتری دارند در مقایسه با افرادی که سطح ویتامین D کافی دارند، در صورت ابتلا به ام اس ممکن است بیشتر علائم آنها عود کنند و دوباره برگردد. افراد با کمبود ویتامین D بیشتر در معرض خطر برای تشدید بازگشت علائم هستند. در حال حاضر شواهد زیادی وجود دارد که نشان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد ویتامین D می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند از ابتلا به ام اس محافظت کند. با این حال، تحقیقات بیشتری در مورد چگونگی تأثیر این ویتامین بر روند بیماری مورد نیاز است.

برای پیشگیری از کمبود این ویتامین پزشک ممکن است سطح ویتامین D بیمار را به طور منظم کنترل کند. مکمل ها، غذا و قرار گرفتن در معرض آفتاب تا حدودی می توانند موثر باشند. اما قبل از امتحان کردن هر کدام، حتماً با پزشک خود در مورد ایمن ترین گزینه های مکمل خود صحبت کنید.

کم خوابی

خواب برای سلامتی شما حیاتی است. بدن شما از خواب به عنوان فرصتی برای ترمیم مغز و التیام بخش های دیگر آسیب استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. اگر به اندازه کافی نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خوابید، بدن شما این زمان استراحت را ندارد. خستگی مفرط می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند علائم بیماری شما را تحریک یا آنها را بدتر کند.

ام اس همچنین می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند خواب را دشوارتر و کمتر آرام کند. اسپاسم عضلانی، درد و سوزن سوزن شدن در حین ابتلا به ام اس ممکن است خوابیدن را دشوار کند. از طرفی هم برخی از داروهای رایج ام اس نیز چرخه خواب شما را مختل می کنند و از بسته شدن چشم در هنگام احساس خستگی جلوگیری کنند. با پزشک خود در مورد مشکلات خوابی که ممکن است داشته باشید صحبت کنید.

رژیم غذایی نامناسب

یک رژیم غذایی مناسب و همچنین ورزش منظم می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند کمک زیادی در پیشگیری از تشدید و کاهش علائم ام اس کند. از مصرف رژیم غذایی سرشار از غذاهای فرآوری شده خودداری کنید.

با یک متخصص تغذیه برای ایجاد یک برنامه غذایی مناسب که می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانید به آن پایبند باشید، مشورت کنید. روی منابع خوب پروتئین، چربی های مفید و کربوهیدرات ها تمرکز کنید. هنوز رژیم غذایی مناسبی برای افراد مبتلا به ام اس تعیین نشده است ، اما بررسی ها نشان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد که خوردن غذاهای مفید می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند تأثیر مثبتی داشته باشد.

مطالعه بیشتر: غذاهای مفید و مضر در بیماران MS 

سیگار کشیدن

سیگار و سایر محصولات تنباکو می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند علائم مبتلایان به ام اس را افزایش دهند و باعث پیشرفت سریعتر آنها شوند. به همین ترتیب، سیگار یک عامل خطر برای بسیاری از بیماری های زمینه ای از جمله بیماری ریوی و بیماری قلبی است که می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند سلامت کلی شما را بدتر کند.

بررسی ها نشان می دهد مصرف سیگار ممکن است ناتوانی و پیشرفت بیماری را تسریع کند. ترک سیگار، حتی پس از تشخیص بیماری، می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند علائم ناشی از ام اس را بهبود بخشد. با پزشک خود در مورد گزینه های موثر ترک سیگار مشورت کنید.

داروهای خاص

برخی از داروهایی که برای ام اس مصرف می شوند ممکن است علائم بیمار را تشدید کنند. از طرفی هم برخی داروها می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند با یکدیگر تداخل داشته باشند که ممکن است همین باعث بروز عوارض بیشتر شود. این عوارض جانبی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند باعث عود ام اس شود یا علائم را بدتر کند. پس بهتر است لیست تمام داروهایی که مصرف می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنید، از جمله مکمل ها و داروهای بدون نسخه را به پزشک خود گزارش دهید. آنها به شما کمک می کنند تا لیست خود را به موارد ضروری محدود کنید تا بتوانید از بروز مشکلات و عوارض بعدی پیشگیری کنید.

قطع خیلی زود داروها

گاهی اوقات، داروهای ام اس می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند عوارض جانبی ایجاد کنند. همچنین ممکن است زیاد هم موثر نباشند. اما با این حال نباید بدون تایید پزشک مصرف داروها را قطع کنید. قطع مصرف آنها می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند خطر عود یا بازگشت علائم را افزایش دهد. مصرف داروهای خود را بدون مشورت با پزشک خود قطع نکنید.

خستگی بیش از حد

خستگی یکی از علائم شایع ام اس است. اگر مبتلا به ام اس هستید و مدام به خود فشار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آورید یا از نظر جسمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ یا ذهنی بیش از حد به خودتان فشار بیاورید، ممکن است عوارضی را تجربه کنید. تلاش و خستگی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند باعث عود بیماری شود یا باعث طولانی تر شدن عود شود.

با خودتان راحت باشید و به علائم بدن خود گوش دهید. وقتی احساس خستگی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنید سرعت فعالیت های خود را کاهش دهید. زمانی که نیا به استراحت دارید حتما استراحت کنید. خستگی بیش از حد، بهبودی شما را دشوارتر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند.

سخن آخر

هنگامی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌که مبتلا به ام اس هستید، ممکن است لازم باشد برای جلوگیری از عود و کاهش علائم خود، تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنید. حذف برخی محرک ها آسان است اما مقابله با برخی از آنها به تنهایی ممکن است برای شما راحت نباشد. اگر در مدیریت علائم ام اس خود مشکل دارید، با پزشک خود مشورت کنید.