ادم پاپی یا تورم عصب بینایی، یک بیماری چشمی است و زمانی اتفاق می افتد که فشار در مغز باعث تورم عصب بینایی شما می شود. ادم پاپی می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. یک مورد خفیف ادم پاپی با علائمی که زندگی شما را مختل نمی کند جای نگرانی ندارد. اما ادم پاپی می تواند نشانه یک بیماری یا آسیب زمینه ای باشد که باید در اسرع وقت درمان شود. این امر به ویژه در صورتی صادق است که علائم را پس از ضربه شدید یا آسیب به سر خود مشاهده کنید. این وضعیت معمولاً در هر دو طرف رخ می دهد و متقارن است، اما می تواند فقط در یک طرف رخ دهد. این بیماری دلایل مختلفی دارد و می تواند هر فردی را بدون در نظر گرفتن جنسیت، سن و قومیت درگیر کند.
علائم ادم پاپی چیست؟
شایع ترین علائم اولیه ادم پاپی تغییرات مختصری در بینایی شماست. این تغییرات ممکن است در ابتدا به سختی قابل توجه باشد، و شامل تاری دید، دوبینی، دیدن فلاش ها، یا از دست دادن بینایی که چند ثانیه طول می کشد، شود. اگر فشار مغز ادامه پیدا کند، این تغییرات ممکن است چند دقیقه یا بیشتر طول بکشد. در برخی موارد ممکن است علائم بیمار تا حدودی دائمی شوند. تورم مغزی که باعث ادم پاپیلی می شود علائم دیگری را ایجاد می کند که آن را از سایر بیماری های چشم متمایزتر خواهد کرد، از جمله:
- احساس تهوع
- داشتن سردردهای غیر طبیعی
- شنیدن صدای زنگ یا صداهای دیگر در گوش (وزوز گوش)
چه چیزی باعث ادم پاپی می شود؟
مایعی که مغز و نخاع شما را اشغال می کند مایع مغزی نخاعی یا CSF نامیده می شود. تورم عصب بینایی زمانی اتفاق می‌افتد که CSF در جایی که عصب بینایی و سیاهرگ مرکزی شبکیه بین مغز و عصب چشم شما حرکت می‌کنند، ایجاد می‌شود. این ناحیه به فضای زیر عنکبوتیه معروف است. هنگامی که روی عصب و ورید فشار می آورد، خون و مایع نمی توانند با سرعت طبیعی از چشم خارج شوند و باعث ادم پاپی می شوند.
تورم مغز می تواند ناشی از تعدادی آسیب و بیماری های زمینه ای باشد، از جمله:
- تومور مغزی
- فشار خون بالا
- خونریزی مغزی (خونریزی)
- التهاب مغز (آنسفالیت)
- التهاب بافت مغز (مننژیت)
- تجمع چرک عفونی در مغز (آبسه)
- آسیب ضربه ای به سر شما
- نداشتن گلبول قرمز یا هموگلوبین کافی (کم خونی)
- تجمع CSF در مغز شما (هیدروسفالی)
گاهی اوقات فشار مغز، بدون هیچ دلیل مشخصی افزایش می یابد. این وضعیت به عنوان فشار خون داخل جمجمه ایدیوپاتیک شناخته می شود، که در صورت چاقی و اضافه وزن احتمال ابتلا به آن بیشتر است.
چه زمانی با پزشک تماس بگیرید؟
اگر فردی علائم زیر را تجربه کرد باید با پزشک تماس بگیرد:
- تاری دید
- دوبینی
- سردرد
- حالت تهوع، استفراغ یا هر دو
- سوسو زدن بینایی یا از دست دادن کامل بینایی
پزشک می تواند پشت چشم را با استفاده از افتالموسکوپ مشاهده کند. در صورت مشاهده تورم عصب بینایی، آزمایشات بیشتری را برای تعیین علت التهاب درخواست خواهند کرد. تشخیص دقیق به آزمایش‌های مختلف همراه با نظر متخصصان چشم و مغز و اعصاب نیاز دارد. IIH معمولاً بر زنان جوان مبتلا به چاقی تأثیر می گذارد. برخی از داروها، مانند لیتیوم، آنتی بیوتیک ها و کورتیکواستروئیدها نیز از عوامل خطر احتمالی برای این وضعیت هستند.
مراحل تورم عصب بینایی
طبق گفته آکادمی چشم پزشکی آمریکا، پزشکان شدت ادم پاپی را با استفاده از یک سیستم درجه بندی به نام مقیاس فریزن تعیین می کنند. یک متخصص چشم می تواند ساختار چشم را بررسی و تعیین کند که بیمار در کدام مراحل از بیماری قرار دارد. مراحل عبارتند از:
- 0: دیسک بینایی طبیعی با مقداری تاری در قطب بینی، فوقانی و تحتانی.
- 1: ادم پاپیلی بسیار زودرس همراه با تیرگی مرز بینی دیسک.
- 2: ادم اولیه پاپیلی با تیرگی تمام مرزها، بالا رفتن مرز بینی و هاله.
- 3: ادم پاپیلی متوسط با تیرگی تمام مرزها، یک یا چند رگ خونی اصلی، هاله و افزایش قطر سر عصب بینایی.
- 4: ادم برجسته پاپی با بالارفتن کل سر عصب، تیرگی تمام مرزها و یک رگ خونی اصلی و هاله.
- 5: ادم شدید پاپی با برآمدگی های گنبدی شکل از سر عصب بینایی، هاله باریک، تخریب کاپ بینایی، و گاهی اوقات، تاری کامل یک رگ خونی اصلی.
تورم عصب بینایی چگونه درمان می شود؟
پزشک شما ممکن است برای تخلیه مایع اضافی از مغز و کاهش تورم، یک سوراخ کمری، که به آن ضربه نخاعی نیز می‌گویند، انجام دهد.
اعصاب بینایی به فشار بالا حساس هستند و افزایش فشار مداوم می تواند منجر به آسیب عصبی شود. همچنین خطر عفونت یا تشکیل بافت اسکار در اثر جراحی وجود دارد که ممکن است در نتایج درمان اختلال ایجاد کند. پزشکان ممکن است از شنت‌های CSF برای کاهش فشار استفاده کنند، اما این روش‌ها می‌توانند مسدود شده و کمتر موثر باشند. همچنین ممکن است پزشک استازولامید (Diamox) را برای حفظ فشار سیستم عصبی در سطح نرمال تجویز کند.
اگر اضافه وزن یا چاقی باعث ادم پاپیلی شود، پزشک ممکن است یک برنامه کاهش وزن و همچنین یک داروی ادرارآور را توصیه کند که ممکن است به کاهش فشار داخل سر شما کمک کند. همچنین پزشک ممکن است داروهایی برای کاهش تورم تجویز کند. کورتیکواستروئیدها، مانند پردنیزون (دلتازون)، دگزامتازون (Ozurdex) و هیدروکورتیزون (Cortef)، همگی می توانند برای حفظ تورم در مغز شما استفاده شوند. این داروها ممکن است به صورت تزریقی یا خوراکی مصرف شوند.
اگر فشار خون بالا باعث ادم پاپیلی شود، پزشک می تواند داروهایی برای کنترل فشار خون شما تجویز کند.
داروهای رایج برای فشار خون بالا عبارتند از:
- مهارکننده های ACE: کاپتوپریل و موکسیپریل
- دیورتیک ها: بومتانید (Bumex) و کلروتیازید (Diuril)
- مسدود کننده های بتا: آتنولول (Tenormin) و اسمیلول (Brevibloc)
اگر تومور مغزی دارید، پزشک ممکن است جراحی را برای برداشتن بخشی یا تمام تومور توصیه کند، به خصوص اگر تومور سرطانی باشد. پرتودرمانی یا شیمی درمانی نیز ممکن است به کوچکتر کردن تومور و کاهش تورم کمک کند.
اگر عفونت باعث ادم پاپی شما شده باشد، ممکن است پزشک آنتی بیوتیک تجویز کند. داروهای عفونت بر اساس نوع باکتری عامل عفونت متفاوت است. اگر آبسه دارید، پزشک ممکن است از ترکیبی از آنتی بیوتیک ها و زهکشی برای درمان عفونت احتمالی و همچنین برای خارج کردن چرک یا مایع عفونی از مغز شما استفاده کند.
اگر به تازگی آسیب جدی به سر شما وارد شده است، پزشک سعی می کند فشار و تورم سر شما را کاهش دهد. این ممکن است شامل تخلیه CSF از سر و برداشتن یک قطعه کوچک از جمجمه برای کاهش فشار باشد.
ادم پاپی چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشک ابتدا یک معاینه فیزیکی کامل انجام می دهد تا سلامت کلی و علائم دیگر را بررسی کند. حتی پزشک شما احتمالا میدان دید شما را با حرکت دادن دست‌های خود به جلو و عقب از کنار چشم‌های شما آزمایش می‌کند تا ببیند نقاط کور شما کجا هستند.
پزشک شما همچنین از ابزاری به نام افتالموسکوپ استفاده می کند تا در هر یک از چشم‌های شما عصب بینایی را از طریق مردمک چشم، سوراخ جلوی چشم، مشاهده کند. اگر دیسک بینایی شما، که در انتهای عصب بینایی قرار دارد، به طور غیر طبیعی تار یا بالا به نظر برسد، ممکن است پزشک شما را به ادم پاپی تشخیص دهد. در صورت داشتن این عارضه، پزشک ممکن است لکه هایی از خون را در چشم شما نیز ببیند.
اگر پزشک شما معتقد است که یک بیماری مغزی باعث ایجاد ادم پاپیلو شده است، آزمایش‌های بیشتری انجام خواهد داد. پزشک شما ممکن است آزمایش MRI یا سی تی اسکن از سر شما را برای بررسی تومورها یا سایر ناهنجاری های مغز و جمجمه شما تجویز کند. یا حتی یک نمونه بافت (بیوپسی) از تومور برای آزمایش سلول‌های سرطانی بگیرد یا مقداری از CSF شما را تخلیه کند تا آن را برای هر گونه ناهنجاری آزمایش کند.
آیا تورم عصب بینایی عوارضی دارد؟
اگر فشار برای مدت طولانی بدون درمان ادامه یابد، حتی اگر بیماری زمینه‌ای وجود نداشته باشد، ادم پاپیلو می‌تواند باعث کوری شود.
سایر عوارض ادم پاپی درمان نشده مرتبط با شرایطی که می تواند باعث ایجاد آن شود، عبارتند از:
- ضربه مغزی
- سکته
- تشنج
- سردردهای مداوم
- مرگ
ادم پاپی معمولاً به خودی خود مشکلی ایجاد نمی کند. معمولاً می‌توان آن را با تخلیه مایع اضافی CSF، که تورم را کاهش می‌دهد، درمان کرد. سپس علائم در عرض چند هفته ناپدید می شوند.
تورم یا آسیب به مغز شما می تواند جدی و خطرناک باشد. اگر ادم پاپیلی ناشی از یک بیماری زمینه ای است، برای جلوگیری از هر گونه عارضه طولانی مدت، فورا تحت درمان قرار بگیرید.
سخن آخر
ادم پاپی یک وضعیت پزشکی جدی است که در آن عصب بینایی در پشت چشم متورم می شود. علائم می تواند شامل اختلالات بینایی، سردرد و حالت تهوع باشد.
ادم پاپی زمانی رخ می دهد که فشاری در داخل یا اطراف مغز ایجاد می شود که باعث تورم عصب بینایی می شود. شناسایی عامل ایجاد ادم پاپی بسیار مهم است، زیرا برخی از علل می توانند زندگی را تهدید کنند. این بیماری می تواند یک یا هر دو چشم را تحت تاثیر قرار دهد.
