شایع ترین علائم اولیه بیماری ام اس

مولتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری پیشرونده است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به قسمت هایی از بدن بیمار حمله می کند. در این شرایط، پوشش محافظ سلول های عصبی آسیب دیده و منجر به کاهش عملکرد مغز و نخاع می شود. MS نوعی بیماری با علائم غیرقابل پیش بینی است. علائم اولیه بیماری ام اس در بیماران مختلف، متفاوت باشد. در حالی که برخی از افراد در مراحل اولیه این بیماری دچار خستگی و بی حسی می شوند، موارد شدید MS می تواند باعث فلج، کاهش بینایی و کاهش عملکرد مغز شود.

آیا MS در مردان بیشتر است یا زنان؟

زنان دو تا سه برابر بیشتر از مردان در معرض ابتلا به ام اس هستند. هورمون های جنسی زنانه ممکن است در این که چرا زنان بیشتر از مردان به این بیماری مبتلا می شوند، نقش دارند. بسیاری از علائم ام اس را زنان و مردان به طور یکسان تجربه می کنند، مانند مشکلات تعادل و راه رفتن، مشکلات بینایی، بی حسی یا گزگز و مشکلات مثانه. مردان در معرض خطر بیشتری برای ام اس پیشرونده اولیه هستند و به نظر می رسد تخریب عصبی و علائم شناختی بدتری (مثلاً مشکلات حافظه، مشکل در تمرکز) نسبت به زنان دارند.

مطالعه بیشتر: ام اس کودکان از علت تا درمان

علائم اولیه ام اس

علائم اولیه و شایع مولتیپل اسکلروزیس (MS) شامل موارد زیر است:

• درد و اسپاسم
• مشکلات مثانه
• مشکلات بینایی
• ضعف یا خستگی
• مشکلات شناختی
• اختلال عملکرد جنسی
• تعادل مشکلات یا سرگیجه
• سوزن سوزن شدن و بی حسی اندام ها

خستگی و ضعف

خستگی یک علامت شایع MS است. به نحوی که خستگی و ضعف غیر قابل توضیح در مراحل اولیه MS حدود 80 درصد از افراد را تحت تأثیر قرار می دهد. خستگی مزمن هنگامی رخ می دهد که اعصاب در ستون فقرات تخریب شود. معمولاً این خستگی به طور ناگهان ظاهر می شود و تا هفته ها قبل از بهبود وجود دارد. در بیشتر مواقع بیمار در ابتدا دچار ضعف می شود. بعضی اوقات، علت خستگی به یکی دیگر از علائم بیماری ام اس مربوط می شود. به عنوان مثال، افراد دارای اختلال عملکرد مثانه ممکن است دچار اختلال خواب و خستگی شوند. ام اس همچنین می تواند خطر ابتلا به افسردگی را افزایش دهد، که می تواند منجر به خستگی شود.

نوع دیگری از خستگی که به نظر می رسد منحصر به فرد برای ام اس است، شفافیت نام دارد که این نوع خستگی:

• در طول روز اتفاق میفتد.
• با ادامه روز بدتر می شود.
• با گرما یا رطوبت بدتر می شود.
• فعالیت روزانه فرد را مختل می کند.
• ارتباطی با اختلالات جسمی یا افسردگی ندارد.
• صبح حتی بعد از یک خواب خوب رخ می دهد.

مشکلات تعادل و سرگیجه

سرگیجه و مشکلات عدم هماهنگی و تعادل می تواند تحرک شخص مبتلا به ام اس را کاهش دهد. افراد مبتلا به ام اس اغلب احساس سبكی سر، و سرگیجه می كنند. این علائم اغلب هنگام ایستادن رخ می دهند.

مطالعه بیشتر: علائم چشمی ام اس

مشکلات بینایی

مشکلات بینایی یکی از شایع ترین علائم بیماری ام اس است. التهاب، روی عصب بینایی تأثیر می گذارد و بینایی مرکزی را مختل می کند. از آنجایی که تخریب و اختلال در بینایی می تواند یک روند کند و تدریجی باشد بیمار ممکن است فوراً متوجه مشکلات بینایی خودش نشود. درد هنگام نگاه به بالا یا یک طرف نیز می تواند با از بین رفتن بینایی همراه باشد. روش های مختلفی برای مقابله با تغییرات بینایی مربوط به MS  وجود دارد.

بیماری ام اس می تواند باعث ایجاد مشکلات بینایی مختلفی شود که عبارتند از:

• تاری دید
• حرکت دردناک چشم
• نابینایی در یک چشم
• یک نقطه تاریک در دید
• دید رنگی ضعیف یا دید کنتراست

در حالی که مشکلات بینایی ناشی از بیماری ام اس می تواند ترسناک باشد، اکثر آن ها بدون درمان برطرف می شوند یا بسیار قابل درمان هستند.

سفتی و اسپاسم عضلانی

MS  می تواند باعث ایجاد اسپاسم یعنی سفتی عضلات و اسپاسم عضلانی غیر ارادی در اندام ها، به خصوص پاها شود. طبق انجمن ملی ام اس، بررسی ها نشان داده كه نیمی از افراد مبتلا به ام اس، درد مزمن دارند. علاوه بر آن بیمار ممکن است سفتی عضلات سفت و حرکات غیرقابل کنترل و درد اندام ها را تجربه کند. در این شرایط بیشتر اوقات پاها تحت تأثیر قرار می گیرند، اما کمردرد هم شایع است.

برخی از علائم و نشانه های اسپاسم عبارتند از:

• کمر درد
• سفتی در مفاصل یا اطراف آن
• سفتی و سختی در خم کردن باسن و زانو
• اسپاسم دردناک، غیرقابل کنترل در بازوها و پاها

درد مزمن

برخی تحقیقات نشان می دهد که 55 درصد از بیماران مبتلا به MS درد بالینی شدیدی دارند، در حالی که 48 درصد با درد مزمن زندگی می کنند. زنان مبتلا به ام اس ممکن است بیشتر از مردان درد را تجربه کنند.

برخی از علائم درد حاد که با بیماری ام اس ارتباط دارند، عبارتند از:

• ضرباتی شبیه به ضربات چاقو، فشار، درد یا سوزش در اطراف تنه، پاها یا بازوها
• نورالژی تریژمینال، یک درد در صورت است که ممکن است افراد آن را با درد دندان اشتباه بگیرند.
• علامت لرمیت، احساسی شبیه به یک شوک الکتریکی است که معمولاً پس از خم شدن به جلو از پشت سر به سمت گردن و ستون فقرات حرکت می کند.

بسیاری از افراد مبتلا به ام اس نیز درد مزمن را به عنوان یک اثر ثانویه این بیماری تجربه می کنند. به عنوان مثال درد، می تواند به دلایل مختلف زیر بروز کند:

• تغییرات عضلات
• اختلال در راه رفتن
• سفتی عضلات، گرفتگی عضلات و اسپاسم

مطالعه بیشتر: انواع داروهای ام اس را بشناسید.

سوزن سوزن شدن و بی حسی اندام ها

MS  بر اعصاب مغز و نخاع (مرکز پیام بدن) تأثیر می گذارد و می تواند سیگنال های نادرستی را به اطراف بدن ارسال کند. بعضی اوقات، هیچ سیگنالی ارسال نمی شود و منجر به بروز بی حسی خواهد شد. احساس سوزن سوزن شدن و بی حسی یکی از شایع ترین علائم هشدار دهنده بیماری ام اس است. محل بی حسی معمولا شامل صورت، بازوها، پاها و انگشتان است. بی حسی می تواند از خفیف و یا تا حد شدید متغیر باشد به نحوی که فعالیت های روزمره مانند نگه داشتن اشیاء و راه رفتن بیمار را مختل می کند. اکثر دوره های بی حسی ناشی از بیماری ام اس بدون دارو برطرف می شوند و به طور دائم باقی نمی مانند.

 اختلال عملکرد مثانه و روده

مشکلات مثانه حداقل 80 درصد از مبتلایان به ام اس را تحت تأثیر قرار می دهد. این مسائل زمانی اتفاق میفتد که زخم های روی اعصاب باعث اختلال در سیگنال عصبی می شوند که برای عملکرد اسفنکترهای ادراری و مثانه ضروری است. اختلال عملکرد مثانه می تواند شامل تکرر ادرار، افزایش شدید ادرار یا عدم توانایی در نگهداری ادرار باشد. علائم مرتبط با ادرار اغلب قابل کنترل است. در موارد نادر، افراد مبتلا به MS دچار یبوست، اسهال یا بی اختیاری مدفوع می شوند. مشکلات روده می تواند سایر علائم MS را به خصوص مشکلات مثانه، سفتی عضلات و اسپاسم عضلانی غیر ارادی را بدتر کند.

ضعف عضلانی

 افراد مبتلا به ام اس نیز ممکن است ضعف عضلانی را تجربه کنند، زیرا عدم استفاده از عضلات باعث می شود که عضلات آن ها به مرور زمان دچار ضعف شوند. ضعف عضلانی مربوط به ام اس می تواند بر هر بخشی از بدن تأثیر بگذارد به نحوی که ضعف عضلانی روی پاها و مچ پا می تواند برای افراد مبتلا به ام اس چالش برانگیز باشد و بیمار نتواند راه برود.

اختلال عملکرد جنسی

برانگیختگی جنسی همچنین می تواند در افراد مبتلا به MS مشکل ایجاد کند زیرا برانگیختگی جنسی در سیستم عصبی مرکزی (جایی که MS حمله می کند) شروع می شود. افراد مبتلا به ام اس غالباً مشکلات جنسی را تجربه می کنند و ممکن است در برانگیختگی یا ارگاسم دچار مشکل شوند. ام اس ممکن است روانکاری واژن طبیعی را کاهش دهد و منجر به خشکی واژن و مقاربت دردناک در خانم ها شود. این بیماری همچنین با آسیب رساندن به اعصاب در مسیرهای پاسخ جنسی که به مغز و اندام های جنسی وصل می شوند، می تواند باعث ایجاد مشکلات جنسی شود.

مطالعه بیشتر: علائم چشمی ام اس

مشکل در راه رفتن

افراد مبتلا به ام اس به دلیل عوامل مختلفی ممکن است در راه رفتن یا نحوه قدم زدن با مشکلاتی روبرو شوند.

علائم ام اس که بر نحوه راه رفتن شخص تأثیر می گذارد، عبارتند از:

• خستگی
• ضعف عضلانی
• از دست دادن تعادل
• سفتی عضلانی و اسپاسم
• بی حسی یا سایر مشکلات حسی در باسن، پا، مچ پا یا پا

 مشکلات شناختی

حدود نیمی از مبتلایان به بیماری ام اس دچار مشکلات شناختی می شوند که با علائم زیر همراه است:

• عدم تمرکز
• اختلال در تکلم
• مشکلات حافظه
• افسردگی و سایر مشکلات سلامت عاطفی نیز رایج است.

 علائم شناختی بیماری ام اس معمولاً خفیف تا متوسط متغیر است و تنها بر چند جنبه شناخت تأثیر می گذارد.

در موارد نادر، مبتلایان به بیماری ام اس ممکن است مشکلات ناتوانی شناختی را تجربه کنند.

مطالعه بیشتر: ام اس آغوش چیست؟

تغییر در سلامت عاطفی

مبتلایان به ام اس علاوه بر علائم بیماری خود با مشکلات خانوادگی، افسردگی و سایر اختلالات عاطفی روبرو هستند. بر همین اساس، افسردگی اساسی در بین مبتلایان به ام اس شایع است. استرس MS همچنین می تواند باعث تحریک پذیری، نوسانات خلقی و وضعیتی بنام pseudobulbar  شود. pseudobulbar شامل دوره هایی از گریه و خنده غیرقابل کنترل است. افسردگی در افراد مبتلا به MS نسبت به افراد مبتلا به سایر بیماری های مزمن شایع تر است.

 برخی از علائم افسردگی بالینی، عبارتند از:

• غمگینی
• خستگی
• تحریک پذیری
• تغییرات رفتاری
• افکار مرگ یا خودکشی
• احساس گناه و بی فایده
• افزایش اشتها یا کاهش اشتها
• بی خوابی یا خواب بیش از حد
• اختلال در فکر کردن یا عدم تمرکز
• از دست دادن علاقه به فعالیت های روزمره

افسردگی بالینی همچنین می تواند سایر علائم MS را بدتر کند، از جمله:

• درد
• خستگی
• تغییرات شناختی

تغییرات عاطفی در این بیماران وضعیتی غیرقابل پیش بینی است و اغلب با علائم نوسانی همراه می باشد که این علائم می توانند ناتوان کننده باشند، همه این موارد ممکن است برای فرد ترسناک باشد. MS همچنین می تواند با آسیب رساندن به رشته های عصبی در مغز باعث ایجاد تغییرات عاطفی شود. علاوه بر آن، برخی از داروهایی که افراد برای مدیریت ام اس مصرف می کنند ممکن است منجر به بروز تغییر خلقی شوند.

به عنوان مثال، کورتیکواستروئیدها می توانند عوارض جانبی عاطفی زیادی داشته باشند، از جمله:

• ترس
• اضطراب
• بی قراری
• گریه کردن
• تحریک پذیری

مطالعه بیشتر: روغن های گیاهی برای ام اس

سایر علائم

همه افراد مبتلا به ام اس علائم یکسانی ندارند. علائم مختلف در حین بازگشت بیماری یا حمله ممکن است ظاهر شود.

در کنار علائم ذکر شده، MS می تواند منجر به بروز علائم زیر شود:

• تشنج
• لکنت زبان
• اختلال در بلع
• مشکلات تنفسی
• از دست دادن شنوایی
• لرزش اندام غیر قابل کنترل

ام اس و ژنتیک

MS لزوماً ارثی نیست. با این حال، براساس گزارش انجمن ملی ام اس، در صورت ابتلا نزدیكان یک فرد به بیماری ام اس، احتمال ابتلا فرد به این بیماری بیشتر می شود. احتمال ابتلا یک فرد 0.1٪ است. اما داشتن سابقه خانوادگی این احتمال به 2.5 تا 5 درصد هم می رسد. وراثت تنها عامل بروز MS نیست اما می تواند یک عامل خطر باشد.

 پیشرفت بیماری ام اس

ام اس یک اختلال چالش برانگیز است، اما محققان بسیاری از درمان ها را کشف کرده اند که می تواند از پیشرفت بیماری تا حدودی جلوگیری کنند. بهترین دفاع در برابر ام اس مراجعه به پزشک بلافاصله پس از اولین علائم هشدار دهنده است. این امر به ویژه در افراد با سابقه خانوادگی اهمیت زیادی دارد.

مطالعه بیشتر: غذاهای مفید و مضر در بیماران MS 

علائم بیماری ام اس در زنان

MS به طور تصادفی روی اعصاب مغز، نخاع و چشم تأثیر می گذارد، به این معنی که می تواند طیف وسیعی از علائم جسمی، روانی و عاطفی غیرقابل پیش بینی را ایجاد کند که از فردی به فرد دیگر متفاوت است. علائم بیماری ام اس در زنان شامل موارد زیر است:

قاعدگی و ام اس

در برخی بررسی ها نشان داده شده که در زنان مبتلا به MS علائم بیماری در طی یک هفته از شروع چرخه قاعدگی آن ها شدیدتر و بدتر می شود، چون بیماری می تواند بر روی هورمون های فرد تاثیرات منفی داشته باشد.

بسیاری از زنان مبتلا به ام اس در حوالی زمانی که دچار سندرم پیش از قاعدگی (PMS) می شوند و در طول دوره قاعدگی خود ، علائم ام اس بیشتری را تجربه می کنند. قبل از شروع قاعدگی، هورمون های جنسی (استروژن و پروژسترون) کاهش می یابد، که می تواند علائم PMS و MS را ایجاد کند. این نشان می دهد که هورمون ها نه تنها چرخه قاعدگی شما را تنظیم می کنند، بلکه ممکن است در فعالیت ام اس در بدن نقش داشته باشند. اگر سیکل های نامنظم دارید، ام اس ممکن است علت آن باشد. تحقیقات نشان می دهد که برخی از زنان مبتلا به ام اس دوره های قاعدگی نامنظم دارند.

بارداری و ام اس

بارداری می تواند خطر بروز شعله ور شدن علائم  MS را به خصوص در سه ماهه دوم و سوم کاهش دهد. محققان معتقدند که بارداری در برابر MS اثر محافظتی دارد. اگرچه بارداری می تواند برخی از علائم ام اس را به طور موقت کاهش دهد، اما عوارض ناشی از شعله ور شدن در 3 تا 6 ماه اول پس از زایمان تمایل به بازگشت و عود دوباره دارند و بارداری فشار جسمی زیادی را نیز بر بدن وارد می کند که می تواند علائم خاصی از بیماری ام اس را بدتر کند. علاوه بر این، برخی از داروهایی که افراد برای بیماری ام اس مصرف می کنند در دوران بارداری بی خطر نیست و می تواند علائم را بدتر کند. کسی که مبتلا به ام اس است و قصد بارداری دارد، باید در مورد داروهای خود با پزشک مشورت کند.

برخی از علائم ام اس که اغلب در بارداری تشدید می شوند، عبارتند از:

• خستگی
• مشکلات راه رفتن
• بی اختیار ادرار و مدفوع

یائسگی

علائم MS ممکن است بعد از یائسگی بدتر شود، چون کاهش سطح استروژن می تواند بر پیشرفت بیماری تأثیر منفی بگذارد. با این حال، تحقیقات بیشتر برای درک رابطه بین یائسگی و علائم بیماری ام اس لازم است. در دوران یائسگی، سطح استروژن زنان به طور چشمگیری کاهش می یابد. یک مطالعه نشان داد که ام اس پس از یائسگی سریعتر پیشرفت می کند. این ممکن است به دلیل کاهش سطح استروژن در بدن باشد.

علائم یائسگی و ام اس مشابه هستند، از جمله:

• افسردگی
• خستگی
• نوسانات خلقی
• مشکل در تمرکز
• مشکلات مثانه
• کاهش برانگیختگی جنسی

اگر مطمئن نیستید که علائم شما مربوط به ام اس یا یائسگی است، با متخصص آنلاین در پزشکت تلفنی صحبت کنید. آنها می توانند برای بررسی سطح استروژن و تعیین اینکه آیا در دوران یائسگی یا یائسگی هستید، آزمایش خون انجام دهند.

علائم نادر MS را نادیده نگیرید!

علائم ام اس می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. همچنین ممکن است علائم مختلفی را در طول عود تجربه کنید یا علائم خاصی داشته باشید که می آیند و می روند. علائم کمتر شایع ام اس عبارتند از:

• تشنج
• لرزش
• مشکلات گفتاری
• اختلال در بلع
• مشکلات تنفسی
• از دست دادن شنوایی
• از دست دادن چشایی

علائم ثانویه ام اس چه ارتباطی با ام اس دارند؟

علائم ثانویه ام اس ارتباط مستقیمی با خود ام اس ندارد. در عوض، آنها عوارضی هستند که ممکن است به دلیل علائم اولیه بیماری رخ دهند. علائم ثانویه رایج عبارتند از:

• تنفس کم عمق
• کاهش تراکم استخوان
• وضعیت بدنی ضعیف
• زخم های فشاری (ناشی از بی حرکتی)
• ضعف عضلانی یا از دست دادن تون عضلانی

یکی از اهداف درمان ام اس کاهش علائم اولیه برای جلوگیری از بروز علائم ثانویه است. در صورت بروز علائم ثانویه، معمولاً قابل درمان هستند.

پیش آگهی بیماری ام اس

بیماری ام اس یک بیماری خود ایمنی است که به طور تصادفی بر بخش هایی از سیستم عصبی مرکزی تأثیر می گذارد و منجر به بروز علائم جسمی، شناختی و عاطفی غیرقابل پیش بینی می شود. اگرچه ام اس تمایل دارد بیشتر مردان را تحت تأثیر قرار دهد، اما معمولاً باعث ایجاد علائم مشابهی در مردان و زنان می شود. با این وجود، زنان ممکن است به دلیل تغییرات هورمونی مانند مواردی که در دوران قاعدگی یا یائسگی اتفاق می افتند، علائم دیگری را تجربه کنند. مشکلات بینایی و بی حسی موضعی تصادفی اغلب اولین علائم این بیماری هستند. افسردگی، مشکلات مثانه، تغییرات شناختی و درد نیز از جمله شایع ترین علائم بیماری ام اس است. هیچ درمانی برای بیماری ام اس وجود ندارد، اما داروهای مختلف و درمان های تکمیلی به طور معمول می توانند به مدیریت علائم یا حتی کاهش سرعت پیشرفت بیماری کمک کنند.