در هفته 40 بارداری، شما به نقطه عطف بارداری می رسید. این هفته می توانید از نوزاد خود استقبال کنید. راه پیش رو کوتاه است و نوزاد شما دیر یا زود به دنیا خواهد آمد. اگرچه زنان همیشه منتظر رسیدن این مرحله از بارداری هستند، اما با این حال تصور زایمان می تواند استرس زیادی را در این مادران ایجاد کند.
رشد جنین در هفته 40 بارداری
در هفته 40 بارداری، قد جنین از بالای سر تا پاشنه پا در حدود 51.7 سانتی متر است. همچنین جنین در این هفته نزدیک 3617 گرم وزن دارد. البته با این حال ممکن است برخی نوزادان کوچکتر و برخی دیگر بزرگتر باشند. برای یک نوزاد سالم و کامل قدی بین 45 سانتی متر تا نزدیک 55 سانتی متر کاملا طبیعی است.
جنین شما در هفته 40 بارداری به رشد کامل خود رسیده است. نوزادانی که به صورت کامل به دنیا می آیند با خطرات کمتری روبرو می شوند.
ظاهر جنین در هفته 40 بارداری
جنین شما در هفته 40 بارداری ممکن است در هنگام تولد آنطور که انتظار دارید به نظر نرسند. در واقع ظاهر نوزاد در هنگام تولد اینگونه خواهد بود:
- چشم نوزاد کاملاً متورم است.
- دست و پای جنین ممکن است آبی رنگ باشد.
- سینه و اندام تناسلی نوزاد ممکن است متورم شود.
- بدن نوزاد با موهای نازک و نرم به نام لانگو پوشیده شده است.
- ممکن است نقاط سفید، آکنه یا بثورات قرمز روی صورت یا پوست نوزاد وجود داشته باشد.
- جمجمه نوزاد نرم و انعطاف پذیر است. این وضعیت باعث می شود که جنین در زایمان طبیعی بتواند به راحتی از طریق کانال زایمان عبور کند.
- بدن نوزاد از ورنیکس پوشیده شده است. ورنیکس ماده سفید رنگ و مومی شکلی است که پوست جنین را در رحم می پوشاند. ورنیکس باعث حفظ رطوبت بدن جنین شده و از ابتلا جنین به عفونت ها پیشگیری می کند.
ظاهر نوزاد شما ممکن است در ابتدا کمی عجیب به نظر برسد، اما این تغییرات ظاهری در نوزادان سالم کاملا طبیعی است.
آزمایش های بعد از تولد نوزاد
پس از زایمان، بلافاصله چند آزمایش مختلف برای اطمینان از سلامت نوزاد انجام می شود. این آزمایشات عبارتند از:
- واکسن هپاتیت B تمام نوزادان تازه متولد شده واکسن هپاتیت B را در 24 ساعت پس از تولد دریافت می کنند.
- قطره یا پماد چشمی. پزشک در صورت نیاز برای پیشگیری از عفونت چشم نوزاد از قطره یا پماد آنتی بیوتیک استفاده می کند.
- تزریق ویتامین K. تزریق ویتامین K در شش ساعت اول پس از زایمان به نوزاد تزریق می شود. ویتامین K خطر ابتلا به خونریزی را در نوزاد کاهش می دهد.
- تست شنوایی. در این تست ابتدا یک سواب کوچک در داخل گوش نوزاد قرار می گیرد. سپس پزشک نوزاد را در معرض صداهای مختلف قرار داده و میزان اکوی گوش نوزاد را اندازه گیری می کند.
- ختنه. اگر نوزاد شما پسر باشد، طی یک یا دو روز پس از تولد ختنه نوزاد در بیمارستان انجام می شود. بعضی از خانواده ها نیز ممکن است ختنه کردن نوزاد را به چند هفته یا چند ماه پس از تولد نوزاد موکول کنند.
- وزن و طول. این اندازه گیری های اولیه ممکن است تقریباً بلافاصله پس از تولد انجام شود. معمولا اندازه گیری وزن و طول نوزاد، در مرحله دوم و پس از تماس پوست به پوست با مادر انجام می شود. این اندازه گیری ها هر چند وقت یکبار و تا رسیدن نوزاد به دو سالگی ادامه خواهد یافت.
- نمره آپگار. پزشک، رنگ پوست نوزاد، ضربان قلب، تنفس، تونوس ماهیچه ها و رفلکس های نوزاد را ارزیابی می کند. این ارزیابی ها مجموعا نمره آپگار نوزاد را تشکیل می دهند. تست آپگار روشی برای تعیین سلامت نوزاد است. این تست ابتدا در دقیقه اول پس از تولد انجام شده و سپس پنج دقیقه پس از تولد مجددا تکرار می شود.
تماس پوست به پوست
بلافاصله پس از زایمان، پزشک مخاط و مایع آمنیوتیک را از دهان و بینی نوزاد خارج می کند. پرستار نوزاد را خشک کرده و برای تماس پوست با پوست روی شکم یا سینه مادر قرار می دهد. مادر در صورت انجام عمل سزارین ممکن است به دلیل درد نتواند بلافاصله نوزاد خود را در آغوش بگیرد. پزشک در صورت وجود هرگونه مشکل در تماس پوست به پوست مادر و نوزاد، این مشکل را مورد ارزیابی قرار خواهد داد.
آزمایشPKU
این تست غربالگری نوزادان نیز نامیده می شود. بهترین زمان برای انجام این تست هنگامی است که نوزاد بین 24 تا 48 ساعت سن دارد. برای انجام این آزمایش، پزشک چند قطره خون از پاشنه نوزاد می گیرد. با استفاده از این آزمایش تقریباً 50 بیماری مختلف از جمله فنیل کتونوری (PKU) ، گالاکتوزمی و کم کاری تیروئید مادرزادی در نوزاد تشخیص داده می شود.
شایع ترین علائم بارداری در هفته 40
در هفته 40 بارداری، شما در مرحله پایانی بارداری قرار دارید. نوزاد شما هر لحظه ممکن است متولد شود. زایمان شامل سه مرحله است:
- مرحله اول شامل باز شدن آهسته دهانه رحم برای زایمان است.
- مرحله دوم دهانه رحم به طور کامل باز شده و نوزاد متولد می شود.
- مرحله سوم و پس از تولد نوزاد، جفت نیز از بدن مادر خارج می شود.
در ادامه مطلب، مراحل مختلف زایمان به طور دقیق تر توضیح داده می شود:
مرحله اول زایمان
در مرحله اول زایمان با هر انقباض، دهانه رحم شما بازتر و نازک تر می شود. این انقباضات واقعی زایمان برخلاف انقباضات براکستون هیکس، با تغییر موقعیت، متوقف نمی شوند. انقباضات زایمان از بالای شکم شروع شده و به جلوی شکم و پایین کمر حرکت می کنند.
در واقع زایمان زمانی شروع می شود که دهانه رحم بین 3 تا 6 سانتی متر باز شود. در هنگام شروع مرحله اول زایمان دهانه رحم می تواند تقریبا 1 سانتی متر در ساعت متسع شود. در این مرحله انقباضات منظم تر شده و در فاصله زمانی نزدیکتر رخ می دهند. انقباضات قوی تر، طولانی تر و دردناک تر هستند. همچنین نوزاد در حال حرکت به سمت کانال زایمان است. ممکن است در هنگام انقباضات زایمان لرز ناخوشایندی را در خود احساس کرده و یا از شدت درد حالت شروع به استفراغ کنید. نگران نباشید، این احساس با وجود ناخوشایند بودن کاملاً طبیعی است.
مرحله دوم زایمان
هنگامی که اتساع دهانه رحم کامل شده یا به 10 سانتی متر رسید، وارد مرحله دوم زایمان می شوید. مرحله دوم ممکن است از 20 دقیقه تا چند ساعت طول بکشد. شما فشار سر نوزاد را بین پاها و همراه با میل شدید به فشار احساس خواهید کرد. در این مرحله خود به خود متوجه می شوید که برای خارج شدن نوزاد باید کمی فشار وارد کنید. هر فشار شما به حرکت نوزاد به سمت پایین کانال زایمان کمک می کند. پزشک به شما توضیح می دهد که چه موقع زمان فشار است. سر نوزاد با هر انقباض شروع به بیرون آمدن از واژن می کند. مرحله دوم زایمان با تولد نوزاد به پایان می رسد.
مرحله سوم زایمان
پس از تولد نوزاد، وارد مرحله سوم و آخر زایمان می شوید. در این مرحله جفت از بدن مادر خارج می شود. در نتیجه انقباضات دوباره شروع شده و باید مجددا فشار بیاورید. جفت معمولاً در عرض 30 دقیقه از رحم خارج شده و زایمان پس از خارج شدن جفت به پایان می رسد.
اگر به هفته 40 بارداری خود رسیده اید و هنوز زایمان شما شروع نشده، بهترین توصیه این است که تمام تلاش خود را برای شروع زایمان انجام دهید. انجام اقدامات ساده زیر می تواند به شروع زایمان کمک کند:
- پیاده روی
- تحریک نوک پستان
- برقراری رابطه جنسی
قرار نگرفتن نوزاد در موقعیت مناسب یکی از شایع ترین دلایل شروع نشدن زایمان است. انجام فعالیت های روزانه مانند، پیاده روی و کشش آرام باسن و کشاله ران، باعث می شود سر جنین به سمت دهانه رحم حرکت کند.
مراقبت از خود
مراقبت از خود به خصوص در دوران پس از زایمان اهمیت زیادی دارد. انجام کارهای زیر می تواند در تسکین درد واژن و پرینه به شما کمک کند.
- از اسپری بی حسی برای بی حس کردن واژن و پرینه استفاده کنید.
- ژل آلوئه ورا را بر روی واژن بمالید. این کار را هر بار به مدت 10 تا 20 دقیقه انجام دهید.
- روی کوسن های گرد بنشینید. این کار باعث می شود تا فشار از ناحیه حساس پرینه برداشته شود.
- از پزشک خود در مورد مصرف ایبوپروفن برای کاهش درد، گرفتگی و خونریزی پس از زایمان سوال کنید.
برای سهولت استفاده از حمام:
- از یک دستمال توالت و یا یک بطری آب ولرم برای شستن فرج و پرینه خود استفاده کنید.
- از پزشک خود در مورد مصرف ملین ها راهنمایی بگیرید، زیرا یبوست یکی از مشکلات شایع پس از زایمان است.
- مایعات فراوان بنوشید و غذاهای پر فیبر بخورید. رژیم غذایی مناسب به شما کمک می کند از یبوست پیشگیری کرده یا آن را کاهش دهید.
حمایت از سلامت روان در هفته 40 بارداری
بسیاری از مادران آمادگی کافی برای دوران پس از زایمان ندارند. مشکلات جسمانی و بهداشتی پس از زایمان می تواند بر سلامت روانی شما تأثیر بگذارد.
احتمال افسردگی به خصوص در دو هفته اول پس از زایمان تا حدودی شایع است. این افسردگی موقت بوده و پس از این مدت از بین می رود. با این حال، اگر علائم شدیدتر شده یا ادامه پیدا کرد باید حتما به پزشک مراجعه کنید. ابتلا به افسردگی یا اضطراب پس از زایمان نیاز به توجه خاصی دارد. از هر 5 زن 1 نفر پس از زایمان تحت تأثیر افسردگی قرار می گیرد. در صورت مشاهده یک یا چند مورد از علائم زیر، در اسرع وقت از پزشک خود راهنمایی بگیرید:
- گریه های مداوم
- احساس خشم شدید
- تغییر چشمگیر در اشتها
- خوابیدن بیشتر از حد معمول
- ناتوانی در خواب رفتن هنگام خستگی
- افکار مضطرب در مورد صدمه زدن به نوزاد
- احساس گریه و ادامه یافتن ناراحتی بیش از سه هفته
- احساس ناتوانی در لذت بردن از کودک؛ مادر دوست ندارد وقت خود را با نوزاد بگذراند.
مراقبت های پس از زایمان
پس از زایمان، باید به مدت 3 هفته با پزشک خود در تماس بوده و حداکثر تا 12 هفته پس از تولد نوزاد برای معاینات کامل به پزشک مراجعه کنید. میزان مراقبت های پس از زایمان باید بر اساس نیاز شخصی باشد. مادرانی که در معرض خطر بالای افسردگی پس از زایمان قرار دارند، باید زودتر به پزشک مراجعه کنند. پزشک معمولا معاینات زیر را انجام می دهد:
- غربالگری افسردگی پس از زایمان
- معاینه پرینه برای بررسی میزان تورم
- معاینه پستان برای بررسی رشد غیر طبیعی و انسداد مجاری شیر
- آزمایش پاپ اسمیر برای بررسی وجود سلول های غیرطبیعی در دهانه رحم
- معاینه لگن برای اطمینان از بازگشت رحم، تخمدان ها و دهانه رحم به حالت قبل از بارداری
همچنین پزشک مشکلات مرتبط با بارداری مانند بواسیر، واریس، تغییرات پوستی و بی اختیاری ادرار را بررسی می کند.
زایمان سزارین
سزارین یک عمل جراحی برای به دنیا آوردن نوزاد است. در این روش جراحی، نوزاد به جای عبور از واژن، از طریق برشی در شکم و رحم متولد می شود. به طور کلی حدود 32 درصد از نوزادان متولد شده از طریق سزارین به دنیا می آیند. برخی از مهمترین دلایل زایمان سزارین عبارتند از:
- جفت سرراهی
- وضعیت بریچ نوزاد
- بارداری دو یا چند قلویی
