پرنوشی

پرنوشی یا پلی دیپسی اغلب با شرایط ادراری مرتبط است که باعث ادرار بیش از حد می شود. در این صورت، بدن برای جایگزینی مایعات از دست رفته نیاز مداوم به آب دارد. پرنوشی می تواند در اثر فرآیند های بدنی مانند تعریق در هنگام ورزش، خوردن یک رژیم غذایی با نمک بالا یا مصرف داروهای مسکن و ادرار آور ها ایجاد شود که باعث از بین رفتن مایعات زیاد بدن می شود. پرنوشی، بیماری نیست بلکه علائم برخی از بیماری ها مانند دیابت است و به ویژه در دیابت قندی شایع می باشد.

پلی دپپسی، نام پزشکی برای احساس تشنگی شدید است.

میزان آب مورد نیاز بدن به عوامل مختلفی بستگی دارد اما پرنوشی نوعی عطش است که بسته به علت می تواند روز ها، هفته ها یا حتی ماه ها ادامه یابد. فرد بیشتر اوقات احساس تشنگی خواهد کرد و هر چقدر هم که آب بخورد، قادر به رفع تشنگی خودش نخواهند شد. همچنین ممکن است دهان خشک داشته باشد.

فرد مبتلا به پرنوشی روزانه 6 لیتر یا بیشتر، مایعات می نوشد.

پلی اوریا، که تکرر ادرار است، معمولاً با پرنوشی همراه است. پزشکان معتقدند اگر یک فرد بالغ حداقل 2.5 لیتر ادرار در 24 ساعت دفع کند، احتمالا فرد مبتلا به پلی اوریا است.

علت پرنوشی

کمبود آب بدن به دلیل عدم نوشیدن آب کافی و همچنین پلی اوریا از دلایل عمده پرنوشی هستند.

سایر علت ثبت شده برای پرنوشی شامل موارد زیر است:

دیابت

پرنوشی همچنین یک علامت اولیه دیابت قندی و دیابت بیمزه است. هنگامی که بدن شما نمی تواند به درستی قند خون را هضم کند، سطح قند خون به طور غیر طبیعی بالا می رود. سطح قند خون بالا باعث احساس تشنگی شدید می شود.

قند خون فوق العاده بالا باعث می شود مقدار زیادی از پوست چروکیده شود.

هر چه بیشتر پوست چروکیده شود، بدن کم آب تر و شما تشنه تر می شوید و بیشتر آب می خورید.

دیابت بیمزه

دیابت بیمزه زمانی که مربوط به مشکلات کلیوی و یا غده هیپوفیز است، می تواند باعث تشنگی بیش از حد شود.

بیماری روانی

برخی از افراد تمایل غیر قابل کنترل برای نوشیدن آب دارند، بنابراین آن ها در تمام طول روز حتی اگر نیازی به آب نداشته باشند، آب می نوشند. که به آن پرنوشی روانی گفته می شود.

بیماری های روانی که می توانند باعث ایجاد پرنوشی شوند، شامل موارد زیر است:

• اضطراب
• اختلالات شخصیتی
• بی اشتهایی عصبی
• اسکیزوفرنی (جنون جوانی)
• اختلالات خلقی، مانند افسردگی
• صدمات و آسیب های مغزی ناشی از بیماری هایی مانند HIV یا سایر بیماری ها مصرف برخی داروهای خاص، مانند دارو های کورتیکواستروئیدها یا ادرارآورها و استفاده مقدار زیادی نمک یا ویتامین D در غذاها یا نوشیدنی ها هم می توانند باعث پرنوشی شوند.

علائم پرنوشی

بارزترین علامت پرنوشی، احساس تشنگی شدید است.

سایر علائم شایع پرنوشی، عبارتند از:

• احساس خشکی مداوم در دهان
• مقدار زیاد ادرار غیر طبیعی (بیش از 5 لیتر در روز)

ممکن است اگر پرنوشی فرد به دلیل بیماری زمینه ای مانند دیابت باشد، علائم دیگری را تجربه کند.

برخی از علائم متداول دیابت که ممکن است همراه با پرنوشی باشد شامل موارد زیر است:

• خستگی
• داشتن تاری دید
• کاهش وزن غیرطبیعی
• ابتلا به زخم یا عفونت مکرر
• احساس گرسنگی غیرطبیعی
• کندی بهبود زخم ها یا عفونت ها

نوشیدن آب زیاد نیز می تواند منجر به مسمومیت با آب شود. مسمومیت با آب باعث رقیق شدن و کاهش مقدار سدیم خون (هیپوناترمیا) می شود.

هیپوناترمیا (کاهش سدیم در خون) می تواند باعث بروز برخی علائم شود، مانند:

• سردرد
• احساس سرگیجه
• گرفتگی عضلات یا اسپاسم
• تشنج های غیر قابل توضیح

اگر احساس عطش شدید بیش از چند روز به طول انجامد، به پزشک مراجعه کنید.

انواع پرنوشی

انواع مختلفی از پرنوشی که براساس علت های اصلی آن ها تعریف می شوند و عبارتند از:

 پلی دیپسی عصبی

این نوع پرنوشی ناشی از اضطراب، بی حوصلگی، استرس و یا زمینه های اصلی بهداشت روان است.

پلی دیپسی ناشی از دارو

در اثر مصرف دارو های خاص یا ویتامین هایی که باعث ایجاد پولی اوریا می شوند، مانند دیورتیک ها، ویتامین K، مصرف نمک و کورتیکواستروئید ها ایجاد می شود.

پرنوشی جبرانی

به دلیل پایین آمدن سطح هورمون های ضد ادرار در بدن ایجاد شده و می تواند به ادرار بیش از حد منجر شود.

عوارض پرنوشی

هنگامی که سعی در رفع عطش بیش از حد دارید، ممکن است بیش از حد مایعات مصرف کنید. مصرف بیش از حد آب، هیدراتاسیون نام دارد.

هیدراتاسیون شدید می تواند باعث افزایش سطح سدیم خون شده و منجر به اختلال هوشیاری و تشنج گردد.

تشخیص پرنوشی

اگر فرد قبلاً میزان مایعاتی مصرفی خود و مقدار ادرار تولید شده را اندازه گیری نکرده باشد، ممکن است پزشک از او بخواهد این کار را انجام دهد.

تاریخچه و معاینه

• بیمار می تواند در یک روز با یک ظرف اندازه گیری شده، میزان مایعات که در طی 24 ساعت می نوشند را اندازه گیری کند.
• برای اندازه گیری میزان ادرار، می توان از یک ظرف مخصوص برای جمع آوری ادرار در طی یک روز استفاده کرد.
• ثبت سابقه میزان عطش، میزان مایعاتی که بیمار مصرف می کند و قند خون اومی تواند در تصمیم گیری بهتر به پزشک کمک کند.
• اگر سطح قند خون بیمار طبیعی باشد، پزشک می تواند آزمایش های دیگری را برای بررسی سطح وازوپرسین کم، عدم تعادل سدیم و پتاسیم در خون توصیه کند.

آزمایش

علاوه بر معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است آزمایش خون و ادرار را برای کمک به تشخیص انجام دهد.

این آزمایشات می تواند شامل موارد زیر باشد:

• تست الکترولیت
• آزمایش قند خون
• آزمایش ادرار و آزمایش الکترولیت های ادرار
• آزمایش شمارش خون و آزمایش افتراقی خون

پیش آگهی پرنوشی

بر اساس علت و موفقیت درمان های پلی دیپسی، بیمار می تواند بدون اینکه اختلالی در زندگی یا تأثیری روی فعالیت های روزانه او ایجاد شود، بیماری را کنترل کند. برخی از تغییرات در شیوه زندگی، مانند ورزش یا تغذیه مناسب، به خصوص اگر فرد یک بیماری زمینه ای مانند دیابت قندی داشته باشد، ممکن است باعث بهبودی او گردد.

• با کنترل کردن نوشیدن بیش از حد می توان از عوارض نوشیدن آب زیاد مانند هیپوناترمی (کاهش سدیم خون) جلوگیری کرد.
• شناخت و درمان زودرس پلی‌دیپسی می‌تواند منجر به تشخیص دیابت یا بیماری زمینه ای دیگر شود.
• فرد باید در مورد بهترین روش برای مدیریت علائم و درمان هر شرایطی که دارد، با پزشک صحبت کند.
• بیمار اگر عطش شدید و بدون علت داشته باشد، باید به پزشک مراجعه کند زیرا احتمال دارد آن ها علائم دیابت باشد.

درمان پرنوشی

درمان پرنوشی ممکن است به علت آن بستگی داشته باشد.

پزشک احتمالاً موارد زیر را برای تشخیص توصیه می کند:

• اگر بیمار دیابت قندی باعث ایجاد پرنوشی شده باشد، پزشک به احتمال زیاد برای کنترل قند خون به بیمار دارو می دهد و احتمال دارد فرد نیاز به تزریق انسولین داشته باشد.
• اگر بیمار مبتلا به دیابت بیمزه باشد، پزشک به او توصیه می کند که مقدار مشخصی از آب بنوشد تا از کمبود آب بدن جلوگیری کند. همچنین ممکن است پزشک به او دارو بدهد تا علائم بیماری کنترل شوند.
• اگر پرنوشی علت روانی داشته باشد، پزشک می تواند فرد را به یک مشاور یا روان پزشک ارجاع دهد تا به اوکمک کنند وسواس اجباری برای نوشیدن مقادیر بیش از حد آب را کنترل کند.
• اگر مسئله سلامت روان باعث ایجاد پرنوشی فرد شده باشد، پزشک روند شناخت درمانی (CBT) را پیشنهاد می کند.
• CBT به بیمار کمک می کند تا محرک های محیطی که باعث پرنوشی او می شود را بشناسد و یاد بگیرید چگونه با این احساسات کنار بیاید.

آمادگی برای مراجعه به پزشک

در برخی موارد، ممکن است یک دوره  عطش موقتی را با پرنوشی اشتباه گرفت.

قبل از مراجعه به پزشک برای درمان پرنوشی، احساسات عطش شدید خود را بررسی کنید. لیستی از علائم و اطلاعات شخصی اصلی، از جمله سابقه خانوادگی خود تهیه کنید.

برخی از داروها ممکن است باعث ایجاد یا بدتر شدن پرنوشی و پولی اوریا شوند.

به همین دلیل بهتر است هنگام مراجعه به پزشک لیستی از تمام داروها، ویتامین ها یا مکمل هایی را که مصرف کرده اید همراه با دوز مصرفی و مدت زمان مصرف آن ها را یادداشت کنید.

پزشک ممکن است برای بررسی علائم و تشخیص بیماری از شما سوالاتی بپرسد، از جمله:

• آیا تغییر رژیم غذایی داشته اید؟
• آیا شما بیش از حد ادرار می کنید؟
• آیا وزن خود را افزایش یا کاهش داده اید؟
• چند وقت یک بار احساس تشنگی می کنید؟
• اولین بار چه زمانی متوجه علائم خود شده اید؟
• آیا شما خون ریزی یا التهاب را تجربه می کنید؟
• آیا اخیراً دچار آسیب دیدگی یا سوختگی شده اید؟
• آیا اشتهای شما تحت تأثیر رژیم غذایی قرار گرفته است؟
• آیا وقتی احساس تشنگی می کنید علائم دیگری هم دارید؟
• آیا عطش در بعضی از مواقع از روز افزایش یا کاهش می یابد؟
• آیا علائم شما به مروز زمان بروز کرده اند یا ناگهانی شروع شده است؟
• فکر می کنید چه عاملی باعث بهتر یا بدتر شدن علائم شما می شود؟
• آیا فقط بعد از انجام برخی فعالیت ها احساس تشنگی شدید می کنید؟
• آیا پس از نوشیدن هشت لیوان یا بیشتر از آب در طول روز، هنوز احساس تشنگی شدید دارید؟