نوریت دهلیزی چیست؟

نوریت دهلیزی یک اختلال گوش داخلی است که می تواند باعث شود فرد علائمی مانند سرگیجه ناگهانی و شدید (احساس چرخش یا تاب خوردن)، مشکلات تعادلی، حالت تهوع و استفراغ را تجربه کند. این وضعیت اختلالی است که عصب گوش داخلی به نام عصب دهلیزی را درگیر می کند. این عصب اطلاعات تعادل و موقعیت سر را از گوش داخلی به مغز می فرستد. هنگامی که این عصب متورم می شود ، نحوه تفسیر اطلاعات به طور معمول توسط مغز را مختل می کند. نوریت دهلیزی می تواند در افراد با هر سنی رخ دهد، اما به ندرت در کودکان گزارش می شود.

عصب دهلیزی اطلاعات تعادل و موقعیت سر را از گوش داخلی به مغز ارسال می کند. وقتی عصب متورم می شود، مغز نمی تواند اطلاعات را به درستی تفسیر کند. این وضعیت باعث می شود فرد علائمی مانند سرگیجه را تجربه کند.

علائم نوریت دهلیزی چیست؟

علائم نوریت دهلیزی معمولاً به سرعت ظاهر می شوند و زمانی که برای اولین بار ظاهر می شوند، شدیدتر هستند. علائم عبارتند از:

• سرگیجه
• مشکلات تعادل
• اختلال در تمرکز
• حالت تهوع، استفراغ
• سرگیجه ناگهانی و شدید (احساس چرخش یا تاب خوردن)

نوریت دهلیزی و لابیرنتیت اختلالات نزدیک به هم هستند. نوریت دهلیزی شامل التهاب شاخه ای از عصب دهلیزی (بخش دهلیزی) است که بر تعادل تأثیر می گذارد. لابیرنتیت شامل التهاب هر دو شاخه عصب دهلیزی (بخش دهلیزی و بخش حلزونی) است که بر تعادل و شنوایی تأثیر می گذارد. علائم لابیرنتیت مانند نوریت دهلیزی به علاوه علائم دیگر مانند وز وز گوش (زنگ در گوش) و یا کاهش شنوایی است.

به طور کلی، شدیدترین علائم (سرگیجه شدید) تنها چند روز طول می کشد، اما در حالی که وجود دارد، انجام فعالیت های روزمره زندگی را بسیار دشوار می کند. پس از کاهش علائم شدید، اکثر بیماران طی چند هفته آینده (تقریباً سه هفته) بهبودی آهسته و کامل پیدا می کنند. با این حال، برخی از بیماران شاید مشکلات تعادل و سرگیجه را تجربه کنند که می تواند چندین ماه طول بکشد.

چه چیزی باعث التهاب عصبی دهلیزی می شود؟

محققان فکر می کنند بیشترین علت عفونت ویروسی گوش داخلی، التهاب اطراف عصب دهلیزی (ناشی از ویروس) یا عفونت ویروسی است که در جای دیگری از بدن رخ داده است. برخی از نمونه‌های عفونت‌ های ویروسی بدن شامل:

• هپاتیت
• سرخک
• آنفولانزا
• اوریون
• فلج اطفال
• ویروس هرپس ( تبخال، زونا، آبله مرغان)
• (تبخال تناسلی علت نوریت دهلیزی نیست.)

بیشتر موارد این اختلال به دلیل عفونت ویروسی در گوش داخلی یا سایر قسمت‌های بدن شما ایجاد می‌شود. عفونت‌های ویروسی رایج که می‌توانند باعث نوریت دهلیزی شوند. در برخی موارد، عفونت های باکتریایی می توانند باعث نوریت دهلیزی شوند. با این حال، لابیرنتیت بیشتر توسط باکتری ایجاد می شود.

تشخیص نوریت دهلیزی

در اکثر بیماران، تشخیص نوریت دهلیزی با مراجعه به پزشک متخصص وستیبولار امکان پذیر است. این متخصصان شامل یک متخصص گوش یا نوروتولوژیست (پزشکی که در سیستم عصبی مربوط به گوش تخصص دارد) است. شاید برای انجام آزمایشاتی در ارزیابی بیشتر شنوایی و آسیب دهلیزی به متخصص شنوایی سنج ارجاع شوید. آزمایش‌ هایی برای کمک به تعیین اینکه آیا علائم می تواند توسط نوریت دهلیزی ایجاد شود یا خیر، شامل آزمایش‌های شنوایی، تست‌های وستیبولار (تعادل) و آزمایشی برای تعیین اینکه آیا بخشی از عصب دهلیزی آسیب دیده است یا خیر.

تست خاص دیگری که تست ضربه سر نام دارد، بررسی می کند که حفظ تمرکز روی اشیا در طول حرکات سریع سر چقدر دشوار است. وجود نیستاگموس، حرکت سریع غیرقابل کنترل چشم، نشانه نوریت دهلیزی است.

اگر علائم بیش از چند هفته ادامه یابد یا بدتر شود، آزمایش‌ های دیگری برای تعیین اینکه آیا سایر بیماری‌ها باعث همان علائم شده انجام می‌شوند. برخی از این بیماری های احتمالی  شامل سکته مغزی، آسیب سر، تومور مغزی و سردرد میگرنی است. برای رد برخی از اختلالات مغز، احتمال دارد MRI با رنگ (به نام ماده حاجب) تجویز شود.

قبل از تشخیص، پزشک شما سعی می کند هر گونه علت جدی سرگیجه شما را رد کند، مانند سکته مغزی یا بیماری عصبی. آنها ممکن است این کار را با استفاده از اسکن MRI یا درخواست از شما برای انجام حرکات خاصی انجام دهند. در مرحله بعد، آنها به احتمال زیاد شنوایی شما را برای محدود کردن اعصاب تحت تأثیر قرار می دهند.

درمان نوریت دهلیزی

گزینه های درمانی شامل:

• مدیریت علائم نوریت دهلیزی
• شرکت در برنامه توانبخشی تعادل
• درمان ویروس (در صورت مشکوک بودن)

مدیریت علائم

هنگامی که نوریت دهلیزی برای اولین بار ایجاد می شود، تمرکز درمان بر کاهش و تسکین علائم است. اگر حالت تهوع و استفراغ شدید باشد و با دارو قابل کنترل نباشد، بیماران شاید در بیمارستان بستری  و برای درمان کم آبی مایعات IV تجویز شوند.

برای کاهش سرگیجه، پزشک ممکن است داروهایی مانند دارو های زیر را تجویز کند:

• دیازپام (والیوم)
• مکلیزین (Antivert®)
• کمپازین و لورازپام (Ativan®)

انواع مختلفی از داروهای مورد استفاده برای کاهش سرگیجه به صورت گروهی و با نام عمومی، سرکوبگرهای دهلیزی نامیده می شوند. داروهای سرکوب کننده دهلیزی نباید بیش از سه روز استفاده شوند. آنها برای استفاده طولانی مدت توصیه نمی شوند و می تواند بهبودی را دشوارتر کنند. گاهی اوقات از استروئیدها نیز استفاده می شود.

درمان عفونت ویروسی

اگر تصور شود که ویروس تبخال عامل نوریت دهلیزی است، از داروهای ضد ویروسی مانند آسیکلوویر استفاده می شود. (آنتی بیوتیک ها برای درمان نوریت دهلیزی استفاده نمی شوند زیرا این اختلال توسط باکتری ایجاد نمی شود.)

برای نوریت دهلیزی ناشی از عفونت زمینه ای، احتمالاً برای درمان عفونت به آنتی بیوتیک یا داروهای ضد ویروسی نیاز خواهید داشت. هیچ درمان استانداردی برای خود نوریت دهلیزی وجود ندارد، اما چند چیز ممکن است به کاهش علائم شما در هنگام بهبودی کمک کند. اگر نمی توانید استفراغ را متوقف کنید و دچار کم آبی شدید شدید، پزشک ممکن است مایعات IV را نیز پیشنهاد کند.

اگر علائم شما پس از چند هفته بهتر نشد، ممکن است به درمان توانبخشی دهلیزی نیاز داشته باشید. این شامل انجام حرکات ملایم، مانند تمرینات براند-داروف، برای کمک به مغز شما برای سازگاری با تغییرات تعادل است. هنگامی که برای اولین بار انجام این تمرینات را شروع می کنید، ممکن است احساس کنید علائم شما بدتر می شود، که طبیعی است.

برنامه توانبخشی تعادل چیست؟

اگر مشکلات تعادل و سرگیجه بیش از چند هفته طول بکشد، شاید یک برنامه فیزیوتراپی دهلیزی توصیه شود. هدف این برنامه آموزش مجدد مغز برای سازگاری با تغییرات تعادلی است که بیمار تجربه می کند. به عنوان اولین گام در این برنامه، فیزیوتراپیست دهلیزی قسمت هایی از بدن را که بر تعادل تأثیر می گذارند ارزیابی می کند. این مناطق عبارتند از:

• گوش ها (چقدر گوش داخلی برای حفظ تعادل خوب عمل می کند).
• پاها (در هنگام تلاش برای ایستادن یا راه رفتن، پاها چقدر تعادل را “حس می کنند”).
• چشم ها (حس بینایی چقدر موقعیت بدن را نسبت به محیط اطرافش تفسیر می کند).
• بدن به عنوان یک کل (چقدر بدن مرکز ثقل خود را به خوبی تفسیر می کند – آیا بدن تاب می خورد یا وضعیت ناپایدار دارد).

بر اساس نتایج ارزیابی، یک برنامه ورزشی به طور خاص برای بیمار طراحی شده است. چند نمونه از تمرینات کلی تعادل وضعیت بدن:

• تمریناتی که وزن بدن را در حالت ایستاده به جلو و عقب و از پهلو به پهلو منتقل می کند.

تمرینات چرخش سر چشم یا گوش:

• تمرکز چشم بر روی یک شی در حالی که سر را از این طرف به سمت دیگر می چرخانید.
• ثابت نگه داشتن بینایی در حین چرخش سریع سر از پهلو به مرکز
• تمرکز چشم ها بر روی یک جسم دور، با نگاه های کوتاه به زمین، در حالی که به راه رفتن به سمت شیء ادامه می دهد.

کلید یک برنامه موفق توانبخشی تعادل، تکرار مجموعه تمرینات شخصی 2 تا 3 بار در روز است. با تکرار این تمرینات، مغز یاد می گیرد که چگونه با حرکاتی که باعث سرگیجه و عدم تعادل می شود، سازگار شود. بسیاری از تمرینات را می توان در خانه انجام داد که باعث تسریع بهبودی می شود. متخصصان توانبخشی دهلیزی دستورالعمل های خاصی را در مورد نحوه انجام تمرینات ارائه می دهند، مشخص می کنند کدام تمرینات را می توان در خانه انجام داد، و سایر نکات ایمنی خانه را برای پیشگیری از سقوط ارائه می دهد.

آیا نوریت دهلیزی عود می کند؟

در اکثر بیماران (95 درصد و بیشتر) نوریت دهلیزی یک تجربه موقت است. اکثر بیماران به طور کامل بهبود می یابند. شما باید طی چند روز متوجه بهبودی در علائم خود شوید، اگرچه بهبودی کامل ممکن است حدود سه هفته طول بکشد. به خاطر داشته باشید که ممکن است برای چندین ماه همچنان گهگاه احساس سرگیجه کنید.

در حالی که نوریت دهلیزی می تواند انجام فعالیت های بدنی معمول شما را سخت کند، سعی کنید تا حد امکان در حین بهبودی به حرکت ادامه دهید. این می تواند به بدن شما کمک کند تا زودتر حس تعادل خود را بازیابد.

زندگی با نوریت دهلیزی

در حالی که نوریت دهلیزی می تواند هشدار دهنده باشد، اکثر افراد بدون هیچ گونه علائم طولانی مدت در عرض چند هفته بهبود می یابند. اگر پس از چندین ماه سرگیجه شما ادامه داشت، دارو درمانی و فیزیوتراپی ممکن است مفید باشد.