آنژین

آنژین، آنژین صدری یا آنزین پکتوریس احساس درد، ناراحتی یا دیگر علائمی است که در نتیجه ناکافی بودن انرژی سلول های عضلانی قلب برای به جریان انداختن خون، اتفاق می افتد. آنژین باعث ایجاد درد آزار دهنده، احساس سنگینی و فشار در قفسه سینه می شود. گاهی اوقات دست ها، گردن، فک، دندان ها و حتی کمر را نیز درگیر می کند. بسیاری از افراد برای توصیف آنژین از احساس گرفتگی، سوزش، انقباض یا درد استفاده می کنند. گاهی اوقات این ناراحتی ها ممکن است در قسمت بالایی شکم، بین شانه ها یا حتی کمر احساس شود. البته در بعضی از افراد درد فقط در یکی از دست ها، راست یا چپ و یا گاهی هر دو دست احساس می شود. فرد هیچ کدام از علائم دیگر را ندارد. متأسفانه ممکن است این بیماری در بعضی از افراد هیچ علائمی به همراه نداشته باشد.

حتی گاهی اوقات با وجود تنگ شدن عروق قلبی فرد ممکن است هیچ علائمی نداشته باشد. تنها در صورت بروز حمله قلبی در نتیجه بسته شدن کامل شریان متوجه شود. چنین مشکلی بیشتر در زنان مبتلا آنژین با علائمی مثل خستگی، ضعف و سرگیجه اتفاق می افتد.

آنژین علامت هشداری است مبنی بر اینکه عضلات قلب نمی توانند خون و اکسیژن کافی را به بدن برسانند.

در صورت بی احتیاطی آنژین ممکن است باعث بروز حمله قلبی یا آنفاکتوس میوکاردیال شود.

مطالعه بیشتر: احساس سوزش قفسه سینه

انواع آنژین

آنژین در بیشتر موارد در نتیجه تنگ شدن عروق قلبی ناشی از بیماری قلبی آترو اسکروتیک اتفاق می افتد. معمولاً در نتیجه این بیماری یک یا چند شریان بسته شده و شدت درد هیچ ارتباطی با تعداد عروق بسته شده ندارد.

معمولاً کافی است 50% از فضای شریان قلبی بسته شود تا فرد دچار علائم آنژین شود.

انواع مختلف آنزین عبارتند از:

• آنژین انسدادی

برای توصیف درد ناشی از اسپاسم موقت عروق قلبی مورد استفاده قرار می گیرد. حتی باعث می شود تا میزان خون رسانی به عضلات قلبی کاهش یابد.

• آنژین عروقی

نیز بیانگر تنگ شدن عروق کوچک و کاهش خون رسانی است. در این مورد عروق بزرگتر در حالت طبیعی بوده و مشکلی برای خون رسانی ندارند.

• بیماری قلبی سندرم ایکس

به کاهش جریان خونی گفته می شود که همانند آنژین انسدادی در نتیجه vasospasm (انقباض عروق) ایجاد نمی شود و یکی از انواع آنژین ریز عروقی است.

مطالعه بیشتر: شایع ترین بیماری های قلبی عروقی

آنژین و ورزش

علائم آنژین معمولاً با انجام ورزش یا فعالیت بدنی شدید عود کرده و با استراحت فرد بهبود می یابد. به عنوان مثال زمانی که ورزش می کنید، زمانی است که بدن نیاز دارد تا قلب خون بیشتری را پمپاژ کند. به همین دلیل عضلات قلب نیاز به فعالیت بیشتری داشته و این حالت باعث می شود تا عضلات قلب انرژی کم بیاورند. اما زمانی که بدن در حالت استراحت قرار دارد، علائم آنژین کم شده یا به کلی ناپدید می شوند. با گذشت زمان، آنژین به آرامی پیشرفت کرده و ممکن است فرد احساس کند که علائم نشان دهنده ابتلای او بیماری قلبی است. در نتیجه به مرور زمان فرد دیگر تحمل ورزش کردن را نداشته باشد. در نتیجه کارهایی که قبلاً انجام آن برایش مشکلی ایجاد نمی کرد، دچار چالش شده و حتی ممکن است نفس کم بیاورد.

زمانی این علائم نگران کننده می شوند که فرد در حین خواب و استراحت هم دچار چالش می شود. علائم آنژین به سراغ او می آیند. این مرحله نشان دهنده این است که عضلات بیش از حد ضعیف شده و حتی قدرت تحمل انجام کارها و فعالیت های بدنی روزانه اش را ندارد. این وضعیت شرایطی مشابه خستگی در نتیجه استفاده بیشتر از حد از دست ها و پاها در فرد ایجاد می کند. حتس گاهی با درد همراه است.

علائم آنژین در افراد مختلف متفاوت است. در ابتدا ممکن است به عنوان مشکلی قلبی تشخیص داده نشود.

علائم آنژین

بیماری آنژین معمولاً با فشار قفسه سینه ای که تا دست ها، گردن و فک ادامه پیدا می کند. باعث تعرق و تنگی نفس می شود، توصیف می گردد. البته بیماران ممکن است از کلمات مختلفی برای توصیف حالات خود استفاده کنند: درد، سنگینی، گرفتگی، احساس سیری شدید. البته محل این دردها ممکن است گاهی اوقات قفسه سینه باشد. گاهی اوقات فرد ممکن است این حالات را در قسمت بالایی شکم، کمر، دست ها، شانه یا گردن خود احساس کند.

علائم بیماری آنزین معمولاً با داشتن فعالیت بدنی و ورزش کردن بدتر شده و زمانی که فرد استراحت می کند بهبود می یابد.

آنژین در بعضی از موارد دردی به همراه نداشته و به جای آن در حین ورزش کردن، احساس تنگی نفس، بدن درد، بی قراری یا ضعف خواهد داشت. بیمارانی که علاوه بر آنژین مبتلا به بیماری دیابت نیز هستند ممکن است شاهد علائمی جز درد بوده و علائم آتیپیک (غیر معمول) داشته باشند. گاهی اوقات علائم زنان با مردان تا حد زیادی متفاوت بوده و آنژین خودش را با علائم دیگری نشان می دهد.

علائم اصلی بیماری آنژین شامل احساس ناراحتی در قفسه سینه و درد می شود. نوع درد نیز متفاوت بوده و ممکن است به عنوان فشار، انقباض، سوزش یا گرفتگی توصیف شود.

دیگر علائم و نشانه های آنژین شامل موارد زیر می شود:

• حالت تهوع
• خستگی و بدن درد
• تنگی نفس
• تعریق
• سرگیجه

زنان بیشتر این درد را در ناحیه کمر، شکم، گردن یا فک خود احساس کنند. افراد مبتلا به دیابت یا سالمندان نیز بیشتر دچار تنگی نفس می شوند.

علت آنژین

قلب خون مورد نیاز خود را از طریق شریان های قلبی که از آئورت سرچشمه می گیرند تأمین می کند. شریان های قلبی سرتاسر سطح قلب را پوشانده و به رگهای خونی کوچک و کوچکتر تقسیم می شود تا وظیفه خون رسانی به سلول های عضلانی قلب را انجام دهد. علت اصلی شکایت یک بیمار از بیماری آنژین به تنگ شدن عروق قلبی در نتیجه بیماری قلبی آترو اسکلروتیک یا سفت شدن شریان ها (ASHD) باز می گردد. به مرور زمان کلسترول در داخل شریان های قلبی جمع شده و با کاهش قطر رگ ها میزان جریان خون عبوری داخل آن ها را تا حد قابل توجهی کاهش می دهند.

حالا وضعیتی را تصور کنید که بدن در نتیجه فعالیت بدنی یا ورزش نیاز به پمپاژ خون بیشتری داشته باشد، در این حالت به علت تنگ شدن یا بسته شدن عروق قلبی، خون و در نتیجه اکسیژن کافی به بدن نرسیده و فرد دچار علائم آنژین خواهد شد.

• تشکیل لخته های خون

ایجاد لخته های خونی نیز ممکن است باعث بسته شدن رگ های خونی شود. حتی خون رسانی به عضلات قلب را دچار مشکل کند. این مشکل را با نام حمله قلبی یا آنفاکتوس میوکارد نیز می شناسند. حمله قلبی یکی از موارد اورژانسی است که فرد بیمار باید سریعاً تحت درمان قرار بگیرد. متأسفانه عضلات قلبی ای که به درستی خون به آن ها نمی رسد، از بین می رود. به جای آن ها بافت نکروتیک یا مرده جایگزین می شود که هیچ قابلیت انقباضی ندارد. این نقاط کم کم قابلیت پمپاژ قلب را دچار مشکل کرده و دیگر قلب نمی تواند با قدرت قبلی به کار خودش ادامه دهد. با از دست رفتن قدرت عضلات قلب و ناتوانی در تأمین خون مورد نیاز فرد ممکن است دچار اختلالات قلبی ای مثل فیبریلاسیون بطنی یا فلاتر بطنی شده و در نتیجه فوت کند.

هر تپش قلب نه تنها خون را به قسمت های مختلف بدن می فرستند بلکه خون را به به قلب باز می گرداند، در نتیجه برای رساندن اکسیژن به عضلات قلبی سیستم های مختلفی در بدن وجود دارد که باید به درستی کار کنند.

حال اگر هرکدام از این سیستم ها به صورت تکی یا چند موردی دچار اختلال شود، فرد دچار آنژین خواهد شد. به عنوان مثال:

• سیستم الکتریکی قلب

سیستم الکتریکی قلب نیاز دارد تا ضربان قلبی ایجاد کند که نه زیاد آرام و کند (bradycardia) و نه زیاد تند (tachycardia) باشد. در غیر این صورت سیستم الکتریکی قلب دچار مشکل خواهد شد.

بیماری هایی مثل فیبریلاسیون (نوعی تغییر در ریتم) دهلیزی، شکاف دهلیزی و تاکی کاردی بطنی ضربان قلب های سریعی است که ممکن است منجر به تنگی نفس، درد در قفسه سینه و دیگر علائم آنژین شود. بلوکه شدن کامل قلب نیز می تواند ضربان قلب را به شدت کند کند.

ضربان قلب غیر طبیعی ممکن است در نتیجه ناهنجاری های هورمونی یا الکترولیتی، داروها یا مواد مخدر سمی (به عنوان مثال مصرف بیش از حد کوکائین) باشد.

• دریچه های قلبی

دریچه های قلبی نیاز دارند تا خون در مسیر درست و با سرعت مناسب بین دهلیز های خون و بدن و شش ها جریان پیدا کند. این مورد علی الخصوص برای دریچه آئورت صدق می کند که وظیفه کنترل خون خروجی از قلب به سمت آئورت را به عهده دارد. تنگی شدید یا باریک شدن دریچه آئورت ممکن است باعث شود تا خون کافی با هر ضربان در داخل شریان های خون جریان پیدا نکرده و در نتیجه فرد دچار علائم آنژین بشود.

• عضلات قلب

عضلات قلب باید قدرت و انقباض کافی برای پمپاژ خون را داشته باشند.

عدم توانایی در انجام صحیح این کار ممکن است در نتیجه بیماری ماهیچه قلب (کاردیو میوپاتی) یا همان آسیب دیدن عضلات قلب باشد.

• کم خونی

نیاز به داشتن گلبول های قرمز خون برای حمل اکسیژن در جریان خون نیز اهمیت بسیار زیادی دارد.

مبتلایان به کم خونی ممکن است با انجام فعالیت بدنی دچار تنگی نفس، بدن درد و درد در ناحیه قفسه سینه شوند.

• بیماری های ریه

ریه ها برای رساندن اکسیژن کافی به بدن نیاز به این دارند که به درستی کار کنند. بیمارانی که مبتلا به COPD (بیماری های مزمن انسدادی کرونر) یا آمفیزم (emphysema) ممکن است نتوانند اکسیژن را به خوبی از هوا دریافت کنند. در نتیجه در تأمین نیاز بدن به اکسیژن ناتوان باشند. در اغلب موارد این بیماران مبتلا به تنگی نفس شده و ممکن است دچار علائم آنژین شوند.

•  مسموم شدن با مونوکسید کرین

مسموم شدن فرد با مونوکسید کربن از اتصال اکسیژن به گلبول های خونی جلوگیری می کند. در نتیجه فرد دچار تنگی نفس و درد در قفسه سینه خواهد شد.

در صورتی که هر کدام از موارد بالا اتفاق بیفتد، عضلات قلبی اکسیژن کافی دریافت نمی کند. در نتیجه فرد دچار درد و ناراحتی ای می شود که آن را آنژین می نامند.

عوامل خطر آنژین

• عدم کنترل فشار خون بالا

(هایپرتنشن) می تواند فشار زیادی را بر روی عضلات قلبی وارد کند. در نتیجه هنگام پمپاژ خون قلب به بدن، فرد احساس درد می کند.

• تنگی آئورت

 اگر میزان تنگ شدن دریچه ها به حدی باشد که میزان جریان خون عروق قلبی کاهش بیاید ممکن است فرد دچار آنژین شود. بیماری ماهیچه قلب شامل موارد مختلفی می شود که باعث می شود تا عضلات قلب در پمپاژ و رساندن خون و اکسیژن کافی به بدن درمانده باشند.

بیماری ماهیچه قلب Ischemic ( کم خون) یکی از رایج ترین انواع بیماری های ماهیچه قلب است.

 تشخیص آنژین

• تشخیص اولیه بیماری آنژین با توجه به سابقه پزشکی فرد صورت می گیرد.
• پزشک متخصص با توجه به علائم، تجربیات فرد سؤالاتی از او می پرسد که به تشخیص پزشک کمک می کند.

اما روند تشخیص آنژین ممکن است برای بیمار و پزشک خسته کننده باشد. زیرا بعضی از علائم آنژین مبهم بوده و روند تشخیص را سخت تر می کند. البته علائمی مثل فشار خون بالا، دیابت، کلسترول بالا، سابقه خانوادگی و سیگار کشیدن فرد می تواند تشخیص را ساده ترکند.

بعد از تشخیص کلی آنژین پزشک باید مشخص کند که نوع آنژین پایدار یا ناپایدار است.

تشخیص علائم آنژین پایدار

علائم آنژین پایدار با ورزش کردن ظاهر شده و با استراحت ناپدید خوهد شد.

فرد ممکن است بعد از چند متر پیاده روی احساس ناراحتی در قفسه سینه کرده و با 5 دقیقه استراحت حالش بهبود یابد. الگوی بروز درد در چنین فردی ثابت بوده و میزان نیاز به تحرک بدنی برای بروز علائم بیماری به مرور زمانی تغییری نمی کند.

تشخیص علائم آنژین ناپایدار

علائم آنژین ناپایدار معمولاً در حین استراحت یا فعالیت های سبک روزانه به سراغ او میاید. حتی ممکن است او را از خواب شبانه بیدار کند. این در حالتی است که عضلات قلب فرد بیمار نیاز به کار شدیدتری نداشته و بدون این موارد علائم آنژین به سراغ فرد می آیند. آنژین ناپایدار احتمال حمله قلبی در فرد را افزایش می دهد. حتی میزان فعالیت بدنی برای به چالش کشیدن و بروز علائم در فرد به مرور زمان کاهش پیدا می کند.

به مرور زمان، علائم آنژین فرد بیمار شدت گرفته و با کوچکترین فعالیت بدنی ای عود می کند.

پیشرفت بیماری باید دائماً توسط بیمار و پزشک معالج بررسی شود.

درمان آنژین

درمان آنژین با توجه به علت بروز آن ممکن است شامل اصلاح سبک زندگی، ورزش، دارو یا عمل جراحی شود.

اگر آنژین در نتیجه ASHD بروز پیدا کرده باشد، استفاده از دارو می تواند به کاهش پیشرفت بیماری و جلوگیری از تنگ شدن عروق کمک کند. همچنین می توان از داروهایی برای کاهش اکسیژن مورد نیاز و افزایش کارایی عضلات قلب استفاده کرد. به خاطر داشته باشید که بهترین درمان برای آنژین علی الخصوص ASHD جلوگیری از بروز آن است. کنترل منظم فشار خون، کلسترول و دیابت به کاهش احتمال تنگ شدن عروق قلبی کمک کرده و احتمال بروز آنژین را تا حد قابل توجهی کاهش می دهد.

یکی دیگر از کارهایی که برای پیشگیری از آنژین اجباری است، ترک سیگار و دخانیات است.

پیشگیری آنژین

کاهش احتمال بروز بیماری های قلبی با داروهای پیشگیری کننده ممکن است.

فرد می تواند با ورزش، رژیم غذایی سالم و سیگار نکشیدن تا حد زیادی احتمال بروز بیماری های قلبی را کاهش دهد. با ترک سیگار احتمال بروز بیماری و حمله های قلبی نیز کاهش خواهد یافت.

کنترل دقیق و منظم فشار خون بالا، کلسترول بالا و دیابت از دیگر مواردی است که احتمال بروز بیماری های قلبی را تا حد زیادی کاهش می دهد. آنژین و بیماری های قلبی ممکن است علائمی نداشته باش. بهتر است بلافاصله در صورت مشاهده علائم به پزشک مراجعه کند.