سیستم گردش خون که به آن سیستم قلبی عروقی نیز گفته می شود، از قلب و عروق خونی تشکیل شده است که در سراسر بدن جریان دارد. این سیستم ماده مغذی و اکسیژن را به تمام سلول های بدن منتقل می کند. همراه با سیستم قلبی عروقی، سیستم گردش خون در مقابله با بیماری ها، حفظ دمای طبیعی بدن، برقراری تعادل شیمیایی مناسب برای تأمین هموستاز بدن یا تعادل بین تمام سیستم های بدن به آن کمک می کند. بیماری های مختلفی می توانند این روند پیچیده توزیع خون در بدن را مختل می کنند. ما در این مقاله سعی کردیم شایع ترین بیماری های قلبی عروقی را مورد بررسی قرار دهیم. بسیاری از آنها به هم پیوسته اند، به این ترتیب که برخی از این بیماری ها منجر به بروز بیماری های شدیدتر می شوند.
ساختار سیستم قلبی عروقی
سیستم قلبی و عروقی از چهار مؤلفه اصلی تشکیل شده است:
- قلب. قلب یک اندام عضلانی است که تقریباً به اندازه یک مشت بسته می باشد. قلب در مرکز قفسه سینه، کمی متمایل به سمت چپ قرار دارد. قلب از چهار حفره (دهلیز چپ، دهلیز راست، بطن چپ، بطن راست) تشکیل شده که این حفره ها با یکدیگر به طور هماهنگ کار کرده و خون را به سمت کل بدن پمپاژ می کنند.
- سرخرگ. سرخرگ و یا شریان ها خون غنی از اکسیژن را از قلب به سمت کل بدن حمل می کنند.
- سیاهرگ. ورید و یا سیاهرگ ها خون فاقد اکسیژن را از اندام ها به سمت قلب باز می گردانند.
- خون. خون به سیستم حمل ونقل بدن معروف است که هورمون ها، مواد مغذی، اکسیژن، آنتی بادی ها و سایر موارد مهم را در سراسر بدن منتقل می کند.
عملکرد سیستم قلبی عروقی
سه نوع گردش خون مختلف وجود دارد که به طور منظم در بدن اتفاق میفتد:
- گردش خون ریوی. این سیستم، خون بدون اکسیژن را از قلب به ریه ها می برد و خون اکسیژن دار شده را به قلب باز می گرداند.
- گردش خون سیستمیک. گردش خون سیستمیک که خون اکسیژن دار را از قلب به بدن می رساند و خون بدون اکسیژن را به قلب بر می گرداند.
- گردش خون کرونر. گردش خون کرونر خون مورد نیاز برای عضله قلب را فراهم می کند تا بتواند عملکرد درست و مناسبی داشته باشد.
شایع ترین بیماری های سیستم قلبی عروقی
حمله قلبی
- حمله قلبی مرگ قسمتی از ماهیچه های قلبی که در اثر قطع خون رسانی رخ می دهد.
- معمولاً هنگامی که شریان تامین‌کننده عضله قلب توسط یک لخته خون مسدود شود، خون رسانی به قلب قطع می‌شود.
افرادی که سیگار می کشند، دیابت دارند، با شرایط خود ایمنی مبارزه می کنند یا از داروهای غیرمجاز استفاده می کنند بیشتر در معرض خطر حمله قلبی قرار دارند. فقط یک چهارم بیمارانی که دچار حمله قلبی می شوند زنده می مانند. بر همین اساس به نظر می رسد هر 40 ثانیه یک آمریکایی دچار حمله قلبی می شود.
نارسایی احتقانی قلب
- نارسایی احتقانی قلب یک وضعیت جدی است.
- در آن قلب نمی تواند به اندازه کافی خون را از طریق سیستم گردش خون برای بخش های مختلف بدن پمپ کند.
نارسایی احتقانی قلب بدان معنا نیست که قلب شما متوقف شده است. بلکه قلب به راحتی نمی تواند نیازهای بدن را برآورده کند و در تامین خون در بدن ضعیف می شود. نارسایی احتقانی قلب (CHF)، بیماری است که در آن عمل پمپاژ قلب دچار مشکل می شود. علائم نارسائی قلبی بستگی به این دارد که کدام ناحیه از بدن بیشتر در کاهش عملکرد پمپاژ نقش دارد. هنگامی که سمت چپ قلب (بطن چپ) دچار مشکل می شود، مایع در ریه ها (ادم) جمع می شود. این مایع اضافی در ریه ها باعث (احتقان ریوی) و اختلال در تنفس می شود و فرد ممکن است، با فعالیت یا هنگام خوابیدن سخت نفس بکشد و دچار تنگی نفس شود. هنگامی که سمت راست قلب (بطن راست) دچار مشکل شود، مایع در پاها جمع می شود.
تورم پاها نشانه نارسایی قلبی است نارسایی قلبی ممکن است به تدریج طی چند سال یا با سرعت بیشتری بعد از حمله قلبی یا بیماری عضله قلب ایجاد شود. نارسایی احتقانی قلب بیشتر در افراد 65 ساله یا بالاتر، افراد با اضافه وزن، با سابقه مشکلات قلبی شایع است.
سکته مغزی
سکته مغزی، هنگامی رخ می دهد که خونرسانی به قسمتی از مغز قطع و یا کم شده و از رسیدن اکسیژن و مواد مغذی به بافت مغز جلوگیری می شود. در این صورت طی چند دقیقه سلول های مغزی می میرند. سکته مغزی یک اورژانس پزشکی است که برای پیشگیری از آسیب به مغز و بروز عوارض به درمان فوری نیاز دارد. درست مثل حملات قلبی، هر 40 ثانیه یک سکته مغزی رخ می دهد. در این شرایط، اقدام سریع برای درمان کلید اصلی بهبودی است.
دو نوع سکته مغزی وجود دارد: هموراژیک و ایسکمیک.
سکته هموراژیک
- سکته هموراژیک به هر یک از نشت عروق خونی یا پشت سر هم مغزی اشاره دارد.
- خون به مغز نشت و فشار و تورم ایجاد می کند و به سلولهای مغزی آسیب می رساند.
- این نوع سکته مغزی تنها 13٪ از کل سکته ها را تشکیل می دهد.
سکته مغزی ایسکمیک
سکته مغزی ایسکمیک زمانی رخ می دهد که انسداد یک رگ خونی اکسیژن رسانی به مغز را مختل می کند. 87٪ باقی مانده سكته ها در اين دسته قرار دارند.
بارزترین علامتی که این دو مورد سکته را از هم جدا می کند، وجود سر درد است که معمولاً فقط در طی سکته مغزی هموراژیک رخ می دهد.
آترواسکلروز
تصلب شرایین زمانی اتفاق می افتد که رگ های خونی که اکسیژن و مواد مغذی را از قلب به بقیه بدن (شریان ها) منتقل می کنند، ضخیم و سفت شوند. در این شرایط گاهی اوقات جریان خون به اندام ها و بافت های بدن محدود می شوند. شریان های سالم انعطاف پذیر و الاستیک هستند، اما با گذشت زمان، دیواره های آن ها سفت و سخت می شوند. آترواسکلروز نوع خاصی از تصلب شرایین است، اما بعضی اوقات این اصطلاحات به صورت متناوب استفاده می شود. آترواسکلروز به تجمع چربی ها، کلسترول و سایر مواد داخل دیواره شریان (پلاک) اشاره دارد که می تواند جریان خون را محدود کند.
پلاک می تواند باعث ایجاد لخته خون شود. اگرچه آترواسکلروز اغلب به عنوان یک مشکل قلبی در نظر گرفته می شود، اما می تواند شریان ها را در هر نقطه از بدن تحت تأثیر قرار دهد. آترواسکلروز ممکن است قابل پیشگیری و درمان باشد. آترواسکلروز به بسیاری از بیماریهای عروقی دیگر مانند بیماری شریان کاروتید و بیماری شریان محیطی منجر می شود. آترواسکلروز در صورت تشخیص زودهنگام اغلب با تغییر رژیم غذایی و شیوه زندگی قبل از اینکه منجر به بیماری شدیدتری شود، قابل کنترل است.
بیماری شریان محیطی
- بیماری شریان محیطی یک مشکل گردش خون شایع است.
- در آن شریان های باریک باعث کاهش جریان خون به اندام های بدن می شوند.
در مبتلایان به این بیماری، اندام های بدن (معمولا پاها) به اندازه کافی خون مورد نیاز خود را دریافت نمی کنند و این امر موجب بروز علائم زیادی می شوند که مهمترین آن ها درد پا هنگام راه رفتن است. بیماری شریان محیطی نیز احتمالاً نشانه تجمع بیش از حد رسوبات چربی در شریان ها (آترواسکلروز) است. این وضعیت ممکن است باعث کاهش جریان خون به قلب و مغز و همچنین پاها شود. در برخی مواقع فرد می تواند با ترک دخانیات، ورزش و خوردن یک رژیم غذایی سالم، بیماری شریان محیطی را با موفقیت درمان کند.
بیماری عروقی محیطی (PVD) به بیماری عروق خونی (عروق و رگ ها) که در خارج از قلب و مغز قرار دارند، اشاره دارد. در حالی که دلایل بسیاری برای بیماری عروق محیطی وجود دارد، پزشکان معمولاً از اصطلاح بیماری عروق محیطی برای ارجاع به بیماری شریان محیطی PAD استفاده می کنند. میزان پیشرفت PAD در هر فرد متفاوت است و به عوامل زیادی از جمله جایی که لخته در بدن تشکیل شده و سلامت کلی فرد بستگی دارد. بیش از 10 میلیون آمریکایی از بیماری PAD رنج می برند.
بیماری شریان کاروتید
بیماری شریان کاروتید هنگامی رخ می دهد که آترواسکلروز در شریان های کاروتید که در دو طرف گردن قرار دارد انتشار یابد. این شرایط بر تأمین خون شما تأثیر دارد. بیماری شریان کاروتید می تواند منجر به سکته مغزی شود و نیاز به درمان فوری دارد.
بیماری عروق کرونر
بیماری عروق کرونر که به آن بیماری قلبی عروق کرونر نیز گفته می شود و هنگامی رخ می دهد که آترواسکلروز در رگ های خونی اصلی قلب (عروق کرونر) انتشار پیدا می کند و می تواند به سرعت به عضله قلب آسیب برساند.
آنژین صدری
آنژین، آنژین صدری احساس درد، ناراحتی یا دیگر علائمی است که در نتیجه ناکافی بودن انرژی سلول های عضلانی قلب برای به جریان انداختن خون، اتفاق می افتد. آنژین باعث ایجاد درد آزار دهنده، احساس سنگینی و فشار در قفسه سینه شده و گاهی اوقات دست ها، گردن، فک، دندان ها و حتی کمر را نیز درگیر می کند. بسیاری از افراد برای توصیف آنژین از احساس گرفتگی، سوزش، انقباض یا درد استفاده می کنند. گاهی اوقات این ناراحتی ها ممکن است در قسمت بالایی شکم، بین شانه ها یا حتی کمر احساس شود. البته در بعضی از افراد درد فقط در یکی از دست ها، راست یا چپ و یا گاهی هر دو دست احساس شده و فرد هیچ کدام از علائم دیگر را ندارد. متأسفانه ممکن است این بیماری در بعضی از افراد هیچ علائمی به همراه نداشته باشد.
حتی گاهی اوقات با وجود تنگ شدن عروق قلبی فرد ممکن است هیچ علائمی نداشته و تنها در صورت بروز حمله قلبی در نتیجه بسته شدن کامل شریان متوجه شود. چنین مشکلی بیشتر در زنان مبتلا آنژین با علائمی مثل خستگی، ضعف و سرگیجه اتفاق می افتد. آنژین علامت هشداری است مبنی بر اینکه عضلات قلب نمی توانند خون و اکسیژن کافی را به بدن برسانند. در صورت عدم درمان به موقع آنژین ممکن است باعث بروز حمله قلبی شود.
تنگی دریچه میترال
- کلمه تنگی به معنای باریک شدن است.
- تنگی دریچه میترال به تنگ شدن دریچه میترال اشاره دارد.
- دریچه میترال یکی از چهار دریچه قلب است که باعث می شود خون بین دو محفظه قلب جریان یابد.
تنگی دریچه میترال اگرچه می تواند منجر به مشکلات قلبی و عروقی شدیدتری شود، به خودی خود هیچ علامتی ندارد تا زمانی که نارسایی قلبی ایجاد کند. دریچه میترال غیر طبیعی به درستی باز و بسته نمی شود و مسیر جریان خون به محفظه پمپاژ قلب (بطن چپ) را مسدود می کند. علت اصلی تنگی دریچه میترال عفونتی به نام تب روماتیسمی است که مربوط به عفونت های استرپ است. تنگی دریچه میترال درمان نشده می تواند منجر به عوارض جدی قلبی شود.
پرولاپس دریچه میترال
- دریچه میترال در هر انتها یک فلپ دارد.
- برآمدگی یک یا هر دو فلپ منجر به پرولاپس دریچه میترال می شود.
پرولاپس دریچه میترال در اثر عملکرد نادرست دریچه میترال رخ میدهد که گاهی منجر به نشت خون به سمت عقب در دهلیز چپ می شود. در بیشتر افراد، پرولاپس دریچه میترال خطرناک نیست و به درمان یا تغییر در سبک زندگی نیاز ندارد. با این حال، برخی از افراد با پرولاپس دریچه میترال نیاز به درمان دارند.
بازگشت مجدد خون به دریچه میترال
- هنگامی که دریچه میترال نشت می کند، می تواند خون را به عقب پمپ کند.
- به این پمپاژ معکوس خون غنی از اکسیژن، بازگشت دریچه میترال گفته می شود.
از آنجایی که جریان خون بازدهی کافی ندارد حفره های دیگر قلب برای تأمین اکسیژن باید سخت تر کار کنند. این شرایط می تواند منجر به بروز مشکلات قلبی و عروقی شود. عدم درمان به موقع عفونت استرپ ب می تواند احتمال ابتلا به بازگشت مجدد دریچه میترال را افزایش دهد. همچنین، داروهای داخل وریدی (IV) می توانند خطر ابتلا به اختلال دریچه میترال را افزایش دهند.
آریتمی
- به هر نوع ضربان قلب نامنظم، آریتمی گفته می شود.
- آریتمی می تواند در حفره های تحتانی (بطن) یا حفره های فوقانی (دهلیز) قلب اتفاق بیفتد.
مشکلات ضربان قلب (آریتمی قلب) هنگامی بروز می کند که تکانه های الکتریکی کنترل کننده ضربان قلب به درستی کار نکنند. در این صورت قلب خیلی سریع، آهسته یا نامنظم می تپد. آریتمی های قلبی ممکن است بی ضرر باشند. با این حال، برخی از آریتمی های قلبی علائمی را ایجاد می کنند که گاهی خطرناک و جدی هستند.
- تاکی کاردی یا آریتمی تند. ضربان قلب در حال استراحت بیش از 100 ضربان در دقیقه
- برادی کاردی یا آریتمی کند. ضربان قلب در حال استراحت کمتر از 60 ضربه در دقیقه
درمان آریتمی قلب اغلب می تواند ضربان قلب سریع، کند یا نامنظم را کنترل و یا از بین ببرد؛ اما بیمار می تواند با اتخاذ یک سبک زندگی سالم از نظر قلبی، خطر آریتمی خود را کاهش دهد. آریتمی بسیار رایج است و اغلب بی ضرر است. هرچند، گاهی اوقات، آنها می توانند به شرایط جدی دیگری در سیستم قلبی عروقی منجر شوند.
ترومبوز
- به لخته خون نیز ترومبوس گفته می شود.
- ترومبوز به تشکیل لخته خون در رگ خونی و قطع جریان خون اطلاق می شود.
در بدن سالم، لخته شدن خون برای جلوگیری از خونریزی داخلی و خارجی لازم است؛ اما لخته های خون می توانند در زمان اشتباه رخ دهند و منجر به برخی از بیماری های شدید عروقی شوند. هنگامی که یک ترومبوس در ورید تشکیل می شود، می تواند منجر به ترومبوآمبولی وریدی (VTE) شود که معمولاً در پاها رخ می دهد. VTE معمولاً با سونوگرافی تشخیص و با داروهای ضد انعقاد درمان می شود.
آنوریسم آئورت شکمی
- آنوریسم آئورت شکمی بر آئورت، بزرگترین و مهمترین شریان بدن تأثیر می گذارد.
- آنوریسم آئورت شکمی یک ناحیه بزرگ شده در قسمت تحتانی رگ اصلی است که خون را برای بدن تأمین می کند (آئورت).
- آئورت شکمی مکرر یک وضعیت خطرناک و جدی پزشکی است که نیاز به درمان فوری دارد.
کلسترول بالا
- کلسترول، یک ماده چربی است که در خون شما وجود دارد.
- بدن برای ساخت سلول های سالم به کلسترول نیاز دارد.
- کلسترول زیاد می تواند خطر ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش دهد.
با افزایش کلسترول خون، ممکن است رسوبات چربی در رگ های خونی ایجاد شود. سرانجام، این رسوبات رشد کرده و می تواند باعث تشکیل لخته خون و حمله قلبی یا سکته مغزی شود. افزایش کلسترول خون می تواند جنبه ارثی داشته باشد، اما اغلب نتیجه انتخاب های ناسالم شیوه زندگی می باشد. یک رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و گاهی اوقات دارو می تواند به کاهش افزایش کلسترول خون کمک کند. لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) کلسترول بد محسوب می شود و لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) کلسترول خوبی محسوب می شود. از هر هشت آمریکایی یک نفر کلسترول بالایی دارند. کلسترول بیش از حد «بد» می تواند در عروق خونی ایجاد شود و جریان خون را محدود کند.
فشار خون بالا
- فشار خون بالا شایع ترین بیماری سیستم گردش خون است.
- این شرایط می تواند منجر به بیماری و عوارض طولانی مدت شود.
- فشار خون بالا به عنوان «قاتل خاموش» شناخته می شود زیرا هیچ علایمی ندارد.
بسیاری از افراد فشار خون بالا دارند، اما اطلاعی از آن ندارند. فشار خون بالا علت اصلی مرگ و ناتوانی در ایالات متحده است. اما فشار خون بالا، رتبه یک علت مرگ قابل پیشگیری از نظر سکته قلبی و سکته مغزی است. فشار خون، می تواند به عنوان فشار خون بر روی دیواره شریان ها تعریف شود زیرا در بدن گردش می کند. میزان فشار خون زیاد است زیرا از درون آئورت قلب خارج می شود و با ورود به رگ های خونی کوچکتر و کوچکتر (شریان ها، شریانی ها و مویرگ ها) به تدریج کاهش می یابد. با این حال، فشار خون بالا از جمله قابل درمان ترین بیماری های عروقی است. داروهای مقرون به صرفه ای و درمان های خانگی متعددی برای کاهش سطح سیستولیک و دیاستولیک وجود دارند.
آخرین دیدگاه‌ها