آترواسکلروز

تصلب شرایین یعنی اینکه رگ های خونی، (شریان ها) زمانی که اکسیژن و مواد مغذی را از قلب شما به بقیه بدن منتقل می کنند، ضخیم و سفت شوند و گاهی اوقات جریان خون را به اندام ها و بافت های خود محدود می کنند. شریان های سالم انعطاف پذیر و الاستیک هستند، اما با گذشت زمان، دیواره های موجود در شریان ها سخت می شوند، شرایطی که آترواسکلروز نامیده می شود. آترواسکلروز نوع خاصی از تصلب شرایین است، اما بعضی اوقات این اصطلاحات به صورت مترادف مورد استفاده قرار می گیرند.

آترواسکلروز به تجمع چربی ها، کلسترول و سایر مواد داخل دیواره شریان شما (پلاک) اشاره دارد که می تواند جریان خون را محدود کند.
تجمع پلاک ها می تواند باعث ایجاد لخته خون شود. اگرچه آترواسکلروز اغلب به عنوان یک مشکل قلبی در نظر گرفته می شود، اما می تواند شریان ها را در هر نقطه از بدن را تحت تأثیر قرار دهد. آترواسکلروز ممکن است قابل پیشگیری و درمان است.

علت آترواسکلروز

ایجاد پلاک و سخت شدن شریان ها، جریان خون در سرخرگ ها را محدود می کند و از رسیدن خون و اکسیژن مورد نیاز به بدن برای عملکرد جلوگیری می کند.

موارد زیر علل عمده سخت شدن شریان ها است:

کلسترول بالا

اگر سطح کلسترول خون شما خیلی زیاد باشد، می تواند شریان های شما را مسدود کند. با ایجاد پلاک های سخت گردش خون را به قلب و اندام های دیگر محدود یا مسدود می شود.

رژیم غذایی

مهم است که رژیم غذایی سالمی داشته باشید.

انجمن قلب آمریکا (AHA) توصیه می کند از یک الگوی کلی رژیم غذایی سالم پیروی کنید که تاکید دارد:

• غلات کامل
• آجیل و حبوبات
• محصولات لبنی کم چرب
• مرغ بدون پوست در هفته دو بار
• استفاده از ماهی در هفته دو بار
• طیف گسترده ای از میوه ها و سبزیجات
• روغن های گیاهی مانند روغن زیتون یا آفتابگردان

برخی دیگر از نکات رژیم غذایی

از خوردن غذاها و نوشیدنی های حاوی شکر مانند: قند، آب نبات و دسر، بستنی و نوشابه خودداری کنید.

از مصرف غذاهای پر نمک با بیش از 2300 میلی گرم سدیم در روز خودداری کنید. میزان ایده آل مصرف نمک برای شما  1500 میلی گرم در روز است.

از مصرف غذاهایی که دارای چربی های سالم نیستند مانند: چربیهای ترانس خودداری کنید. آنها را با چربی های اشباع نشده جایگزین کنید، که برای شما بهتر است.

عوامل خطر آترواسکلروز

بسیاری از عوامل شما را در معرض خطر آترواسکلروز قرار می دهد. این عوامل عبارتند از:

سن: با افزایش سن، قلب و رگ های خونی شما برای پمپاژ و دریافت خون سخت تر کار می کنند. شریان های شما ممکن است ضعیف شده و کمتر انعطاف پذیر شوند و آنها را مستعد ایجاد پلاک می کنند.

سابقه خانوادگی: اگر تصلب شرایین در خانواده شما سابقه دارد، شما ممکن است در خطر تصلب شریان ها باشید. این وضعیت و همچنین سایر مشکلات مرتبط با قلب ممکن است به ارث برده شود.

بی تحرکی: ورزش منظم برای قلب شما مفید است. ورزش عضله قلب شما را قوی نگه می دارد و اکسیژن و جریان خون را در سراسر بدن شما توزیع  می کند. یک سبک زندگی بی تحرک خطر شما را برای تعدادی از بیماری ها از جمله بیماری های قلبی افزایش می دهد.

فشار خون بالا: فشار خون بالا می تواند با ایجاد  ضعف در جداره برخی از مناطق رگ های خونی شما آسیب برساند. کلسترول و سایر مواد موجود در خون ممکن است با گذشت زمان باعث کاهش انعطاف پذیری شریان های شما شود.

سیگار: استعمال دخانیات می تواند به رگ های خونی و قلب آسیب برساند.

دیابت: مبتلایان به دیابت شیوع بسیار بالاتری از بیماری عروق کرونر دارند.

علائم آترواسکلروز

علائم آترواسکلروز متوسط ​​و شدید بوده و بستگی به این دارد که کدام شریان ها درگیر هستند. مثلا:

• اگر آترواسکلروز در عروق قلب خود دارید، ممکن است علائمی مانند درد قفسه سینه یا فشار (آنژین) داشته باشید.
• اگر آترواسکلروز در شریان های منتهی به کلیه های شما وجود داشته باشد، دچار فشار خون بالا یا نارسایی کلیه می شوید.
• اگر در عروق در بازوها و پاها آترواسکلروز دارید، ممکن است علائم بیماری شریان محیطی مانند درد پا هنگام راه رفتن (لنگش) داشته باشید.
• اگر در شریان های منتهی به مغز شما آترواسکلروز دارید، ممکن است علائم و علائمی مانند بی حسی یا ضعف ناگهانی در بازوها یا پاها داشته باشید، مشکل در صحبت کردن یا تکلم گفتار، از بین رفتن موقت بینایی در یک چشم یا پایین افتادگی عضلات صورت. اینها جمله ایسکمیک گذرا (TIA) را نشان می دهند که در صورت عدم درمان ممکن است منجر به سکته مغزی شود.

تشخیص آترواسکلروز

یک متخصص قلب ممکن است به قلب شما گوش کند تا ببیند آیا صداهای غیر طبیعی دارید. آنها صدایی را، که نشانگر مسدود شدن شریان است را بررسی می کنند و ممکن است آزمایش های بیشتری را انجام  دهند.

آزمایشات می تواند شامل موارد زیر باشد:

آزمایش خون: برای بررسی میزان کلسترول

سونوگرافی داپلر: که از امواج صوتی استفاده می شود تا تصویری از شریان ایجاد کند که نشان دهنده این است که آیا انسدادی وجود دارد؟

شاخص مچ پا(ABI): که با مقایسه فشار خون در هر اندام، به دنبال انسداد در بازوها یا پاها است.

آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی(MRA) یا آنژیوگرافی توموگرافی کامپیوتری(CTA): برای ایجاد عکس از شریان های بزرگ در بدن.

آنژیوگرام قلبی: نوعی اشعه X قفسه سینه است که پس از تزریق شریان های قلب با رنگ رادیواکتیو گرفته می شود.

نوار قلب (ECG یا EKG): که فعالیت الکتریکی در قلب را اندازه می گیرد تا به دنبال مناطقی با کاهش جریان خون باشد.

تست استرس یا تست ورزشی: که ضربان قلب و فشار خون را هنگام ورزش بر روی تردمیل یا دوچرخه ثابت کنترل می کند.

درمان آترواسکلروز

درمان شامل تغییر شیوه زندگی فعلی شما برای کاهش میزان چربی و کلسترول مصرف شده است.

شاید برای بهبود سلامتی قلب و رگ های خونی خود نیاز به ورزش بیشتری داشته باشید.

در مواردی که آترواسکلروز شما شدید باشد، پزشکتان ممکن است تغییر شیوه زندگی را به عنوان اولین خط درمان توصیه کند.

همچنین ممکن است شما به درمان های پزشکی تکمیلی مانند داروها یا جراحی نیاز داشته باشید.

داروها

داروها می توانند از بدتر شدن آترواسکلروز جلوگیری کنند.

داروهای درمان آترواسکلروز عبارتند از:

• داروهای کاهش دهنده کلسترول
• دیورتیک ها برای کاهش فشار خون
• مهار کننده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین (ACE)
• مسدود کننده های بتا یا مسدود کننده کانال های کلسیم برای کاهش فشار خون
• ضد انعقاد و داروهای ضد پلاکت برای جلوگیری از لخته شدن خون و گرفتگی شریان
• آسپرین به ویژه برای افرادی که سابقه بیماری قلبی عروقی آترواسکلروتیک دارند (به عنوان مثال، حمله قلبی و سکته مغزی) به ویژه موثر است. مصرف آسپیرین می تواند خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را کاهش دهد.
  اگر قبلا بیماری قلبی و عروقی آترواسکلروتیک وجود نداشته باشد، در صورت کم خطر بودن خونریزی و خطر ابتلا به بیماری قلبی عروقی آترواسکلروتیک، باید از آسپرین به عنوان داروی پیشگیری استفاده کنید.

عمل جراحی

اگر علائم شدید باشد یا اگر بافت ماهیچه یا عضله در معرض خطر باشد، ممکن است عمل جراحی ضروری باشد.

جراحی های احتمالی برای درمان آترواسکلروز شامل موارد زیر است:

• جراحی بای پس

استفاده از یک رگ از جایی دیگر در بدن یا یک لوله مصنوعی برای توزیع کردن خون در اطراف شریان مسدود شده یا باریک شده می باشد.

• ترومبو لیتیک درمانی

حل لخته خون با تزریق یک دارو به شریان

• آنژیوپلاستی

استفاده از سوند و بالون برای بازکردن شریان می باشد ، گاهی اوقات قرار دادن استنت (لوله توری) برای باز کردن شریان است.

• endarterectom

جراحی برداشتن رسوبات چربی از شریان

• آتروکتومی

از بین بردن پلاک از سرخرگ با استفاده از سوند.

سخت شدن شریان ها قابل برگشت نیست. با این وجود، درمان علت اصلی و ایجاد سبک زندگی سالم و تغییر رژیم ها می تواند به کند شدن روند یا جلوگیری از بدتر شدن آن کمک کند.

برای ایجاد تغییرات مناسب در سبک زندگی باید تحت مراقبت پزشکتان باشید. برای کنترل وضعیت خود و جلوگیری از عوارض نیز باید داروهای مناسب مصرف کنید.

عوارض آترواسکلروز

آترواسکلروز می تواند باعث نارسایی قلبی، حمله قلبی، ضربان قلب غیر طبیعی، سکته مغزی و مرگ شود.

همچنین با بیماری های زیر همراه است:

بیماری عروق کرونر (CAD)

عروق کرونر عروق خونی هستند که بافت عضلانی قلب شما را با اکسیژن و خون تأمین می کنند. بیماری عروق کرونر (CAD) وقتی سخت می شود که شریان کرونر سخت شود.

بیماری شریان کاروتید

شریان های کاروتید در گردن یافت می شود و خون به مغز شما را تأمین می کند.
در صورت ایجاد پلاک در دیواره های آنها ، ممکن است این شریان ها به خطر بیفتد. عدم گردش خون می تواند باعث کاهش میزان خون و اکسیژن به بافت و سلول های مغز شما شود.

بیماری شریان محیطی

پاها، بازوها و قسمت  تحتانی بدن شما برای تأمین خون و اکسیژن به بافت هایشان به شریان ها بستگی دارد. شریان های سخت شده می توانند باعث ایجاد مشکلات گردش خون در این نواحی بدن شوند.

بیماری شریان کلیوی

شریان های کلیوی خون کلیه ها را تأمین می کنند. کلیه محصولات زاید و آب اضافی را از خون فیلتر می کند. آترواسکلروز این شریان ها ممکن است منجر به نارسایی کلیه شود.

پیشگیری آترواسکلروز

تغییر شیوه زندگی می تواند به جلوگیری و همچنین درمان آترواسکلروز کمک کند، به خصوص برای مبتلایان به دیابت نوع 2.

تغییرات سبک زندگی مفید شامل موارد زیر است:

• ترک سیگار
• حفظ وزن سالم
• مدیریت استرس
• اجتناب از غذاهای چرب
• رژیم غذایی سالم و کم چربی اشباع شده و کلسترول
• حداقل 75 دقیقه ورزش شدید یا 150 دقیقه ورزش متوسط ​​هر هفته
• درمان شرایط مرتبط با آترواسکلروز، مانند فشار خون بالاو کلسترول بالا