کلمه (Osteomalacia) به معنای “استخوان های نرم” است. به عبارتی این شرایط مانع از جذب شدن مواد معدنی و سفت شدن استخوان ها می شود. در نتیجه استخوان ها ضعیف شده و احتمال خم شدن و شکستگی در آن ها افزایش می یابد. فقط بزرگسالان دچار بیماری نرمی استخوان یا استئومالاسیا می شوند. این بیماری در کودکان راشیتیسم نامیده می شود. پوکی استخوان در زنان شایع تر است و اغلب در دوران بارداری اتفاق می افتد. نرمی استخوان با پوکی استخوان را اشتباه نگیرید. هر چند هر دو باعث شکستگی استخوان هستند. اما نرمی استخوان یا استئومالاسی مانع از سفت شدن استخوان ها می شود و پوکی استخوان باعث تضعیف استخوان می شود.
علت نرمی استخوان
استخوان ها برای قوی و محکم ماندن به مواد معدنی خاص متکی هستند.
اگر بدن شما به اندازه کافی از این مواد بهرمند نشوند، شما دچار نرمی استخوان خواهید شد.
دلایل مختلفی که باعث نرمی استخوان می شوند در زیر آمده است موارد اصلی عبارتند از:
به اندازه کافی ویتامین D مصرف نمی کنید.
برای جذب کلسیم از مواد غذایی به این ویتامین نیاز دارید. می توانید آن را از نور خورشید یا برخی غذاها یا مکمل ها دریافت کنید. کمبود ویتامین D می تواند بر سلامتی استخوان شما تأثیر بگذارد.
بدن به سختی ویتامین D جذب می کند.
بای پس معده که در این عمل جراحی قسمت عمده معده جراحی شده و از سیستم گوارشی حذف می گردد. سایر جراحی هایی که بخشی از معده یا روده جدا می شود، بیماری سلیاک و برخی از اختلالات کبدی یا کلیوی می تواند بر توانایی بدن شما در جذب و مصرف ویتامین D یا فعال کردن آن تأثیر بگذارد. برخی از داروهایی که در درمان تشنج مصرف می شوند، ممکن است باعث کاهش جذب این ویتامین شوند. اگر کلیه های شما به درستی اسیدها را کنترل نکنند، باعث دفع ویتامین D خواهد شد. با گذشت زمان، اسید اضافی در مایعات بدن شما می تواند استخوان را به آرامی حل کند. البته برخی از افراد یک بیماری ژنتیکی نادر دارند که باعث پوکی استخوان می شود.
علائم نرمی استخوان
اگر استخوان نرم دارید، ممکن است علائم زیر را داشته باشید:
- شکستگی سریع استخوان ها
- احساس خستگی
- درد
- سختی هتگام فعالیت
- مشکل در حین بلند شدن از جای خود یا بالا رفتن از پله ها
- عضلات ضعیف در بازوها و ران ها
مبتلایان به استئومالاسی ممکن است به صورت کج و حالت اردک وار راه بروند.
تشخیص نرمی استخوان
پزشکتان احتمالاً توصیه خواهد کرد که:
- آزمایش خون برای اندازه گیری سطح ویتامین D در بدن.
- استفاده از اشعه ایکس، برای بررسی ساختار استخوان هایتان.
- آزمایش تراکم مواد معدنی استخوان، که میزان کلسیم و فسفات موجود در استخوان ها را اندازه گیری می کند.
اغلب این کار را انجام نمی دهند با این حال ممکن است پزشکتان بخواهد بافت برداری (بیوپسی) استخوان انجام دهد، که شامل گرفتن یک تکه از بافت استخوان برای بررسی آن در آزمایشگاه است.
درمان نرمی استخوان
اگر استئومالاسیا ناشی از عدم دریافت ویتامین D کافی باشد، می توانید با دریافت بیشتر این ویتامین از طریق اضافه کردن برخی غذاها و مکمل ها در برنامه غذایی خود آن را درمان کنید.
غذاهای دارای ویتامین D شامل موارد زیر هستند:
- غلات
- پنیر
- تخم مرغ
- ماهی (ماهی تن، ماهی قزل آلا، ماهی شمشیری، ساردین)
- جگر
- شیر
- ماست
- آب پرتقال (غنی شده با ویتامین D)
همچنین می توانید این ویتامین را از طریق نور خورشید نیز دریافت کنید. اما در این مورد با پزشکتان صحبت کنید و حتما از ضد آفتاب استفاده کنید. بیش از حد در معرض نور خورشید ماندن، می تواند احتمال ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهد. اگر بدن شما در جذب ویتامین D مشکل دارد، پزشک در صورت امکان باید علت این مشکل را درمان کند. همچنین باید مقدار بیشتری کلسیم و ویتامین D را نسبت به دیگران مصرف کنید. برای درمان استخوان های شکسته یا تغییر شکل از پوکی استخوان، ممکن است پزشک برای شما پابند تجویز کند. اگر مشکل شدید باشد، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید. با این حال کمبود ویتامین D نقش مهمی در این باره ایفا می کند، هر چند کمبود این ویتامین می تواند اثرات دیگری هم داشته باشد.
پوکی استخوان متخلخل (Osteoporosis)
پوکی استخوانی که به معنای “استخوان متخلخل” است، شرایطی است که باعث می شود استخوان ها به تدریج نازک و ضعیف شوند و آن ها را مستعد شکستگی می کند. هر سال حدود 2 میلیون شکستگی به دلیل پوکی استخوان رخ می دهد. اگرچه ممکن است تمام استخوان ها تحت تأثیر این بیماری قرار بگیرند، اما استخوان های ستون فقرات، لگن و مچ دست به احتمال زیاد شکسته می شوند. در افراد مسن، شکستگی لگن ممکن است خطرناک باشد زیرا عدم تحرک طولانی مدت مورد نیاز در طی روند بهبودی می تواند منجر به لخته شدن خون یا ذات الریه شود، که هر دو می توانند عواقب مهلکی داشته باشند.
تخمین زده شده است که حدود 8.9 میلیون آمریکایی که مبتلا به پوکی استخوان هستند. حداقل 80٪ آن ها زن هستند. کارشناسان معتقدند که زنان حساسیت بیشتری دارند. زیرا استخوان های آن ها تمایل بیشتری به سبک تر شدن و پایین بودن تراکم دارند و به دلیل این که بدن زنان بعد از یائسگی تغییرات هورمونی را تجربه می کند، باعث از بین رفتن توده استخوانی آن ها می شود.
علت پوکی استخوان
اگرچه علت دقیق پوکی استخوان ناشناخته است، اما فرایندی که استخوان متخلخل می شود، به خوبی شناسایی شده است. در اوایل زندگی، اگر استخوان شکسته شود و به طور مداوم جایگزین می شود، فرایندی که به عنوان بازسازی استخوان شناخته می شود. از بین رفتن استخوان جایی که تجزیه استخوان سریع تر از رشد استخوان است، معمولاً در اواسط دهه 30 زندگی فرد شروع می شود. استخوان ها شروع به از دست دادن کلسیم می کنند (ماده معدنی که باعث سخت شدن آن ها می شود) یعنی سریع تر از جایگزینی این ماده، بازسازی استخوان کمتر صورت می گیرد و استخوان ها شروع به نازک شدن می کنند.
برای خانم ها، از بین رفتن تراکم استخوان در طی پنج تا هفت سال اول پس از یائسگی سرعت می یابد و دوباره کاهش می یابد. دانشمندان معتقدند که این افزایش سریع یائسگی در از بین رفتن استخوان، با کاهش شدید تولید استروژن بدن ایجاد می شود، که به نظر می رسد به حفظ کلسیم در استخوان ها کمک می کند.
اگرچه برخی از دست دادن تراکم استخوان بخش طبیعی روند پیری است، اما برخی از خانم ها بیشتر در معرض ابتلا به استخوان های بسیار متخلخل و شکستگی های استخوانی مرتبط با پوکی استخوان هستند. برخی شرایط پزشکی که باعث افزایش شکستگی استخوان ها می شوند مانند بیماری کلیه، سندرم کوشینگ و تیروئید پرکار و پاراتیروئید نیز می توانند منجر به پوکی استخوان شوند. داروهای ضد تشنج و عدم تحرک طولانی مدت در اثر فلج یا بیماری نیز می توانند باعث ریزش استخوان شوند.
کمبود ویتامین D
اگر از آفتاب اجتناب می کنید، از حساسیت به شیر رنج می برید یا گیاه خوار هستید، ممکن است در معرض خطر کمبود ویتامین D قرار بگیرید. ویتامین D که به عنوان ویتامین آفتاب شناخته شده است، در پاسخ به اینکه پوست در معرض نور خورشید قرار دارد توسط بدن تولید می شود. همچنین به طور طبیعی در برخی غذاها از جمله برخی از ماهی ها، روغن های جگر ماهی و زرده تخم مرغ و در محصولات لبنی و غلات غنی شده مشاهده می شود.
ویتامین D برای استحکام استخوان ها ضروری است، زیرا به بدن کمک می کند که کلسیم را از غذا جذب کند. معمولا، کمبود ویتامین D با بیماری راشیتیسم همراه است، بیماری که در آن بافت استخوان به درستی سفت نمی شود و منجر به استخوان های نرم و ناهنجاری های اسکلتی می شود. اما به طور فزاینده، تحقیقات حاکی از اهمیت ویتامین D در محافظت در برابر بسیاری از مشکلات بهداشتی است.
علائم کمبود ویتامین D
درد استخوان و ضعف عضلات می تواند به معنای کمبود ویتامین D باشد.
با این حال، برای بسیاری از افراد، علائم نامحسوس است.
با این حال، حتی بدون این علائم، ویتامین D بسیار کم می تواند خطرات زیر برای سلامتی به همراه داشته باشد:
- افزایش خطر مرگ در اثر بیماری های قلبی عروقی
- اختلال شناختی در افراد مسن
- آسم شدید در کودکان
- سرطان
تحقیقات نشان می دهد که ویتامین D می تواند در پیشگیری و درمان تعدادی از بیماری های مختلف از جمله دیابت نوع 1 و نوع 2، فشار خون بالا، تست عدم تحمل گلوکز و اسکلروز متعدد یا مولتیپل اسکلروزیس نقش داشته باشد.
علت کمبود ویتامین D
کمبود ویتامین D به دلایل مختلف ممکن است رخ دهد:
مقادیر توصیه شده ویتامین D را به اندازه مصرف نمی کنید.
افرادی که رژیم غذایی گیاهی را دنبال می کنند بیشتر در معرض کمبود ویتامین D هستند زیرا بیشتر منابع طبیعی حیوانی از جمله ماهی و روغن ماهی، زرده تخم مرغ، شیر غنی شده و جگر گوشت گاو دارای ویتامین D هستند.
مدت زمان کوتاهی در معرض نور خورشید قرار می گیرید.
از آنجا که بدن وقتی پوست شما در معرض نور آفتاب قرار می گیرد ویتامین D ایجاد می کند، اما ممکن است به علت ماندن در خانه، زندگی در مناطق قطبی شمالی، به دلایل شرعی لباس های بلند یا روپوش استفاده می کنید یا شغلی دارید که از قرار گرفتن در معرض آفتاب جلوگیری می کند، همگی موجب می شوند تا دچار کمبود ویتامین D باشید.
پوست تیره دارید.
رنگدانه های ملانین در پاسخ به قرار گرفتن در معرض نور خورشید توانایی پوست در ساخت ویتامین D را کاهش می دهد. برخی از مطالعات نشان می دهد بزرگسالان مسن با پوست تیره در معرض خطر کمبود ویتامین D هستند.
کلیه ها نمی توانند ویتامین D را فعال کنند.
با افزایش سن، کلیه های افراد مسن قادر به تبدیل ویتامین D به شکل فعال آن نیستند، بنابراین خطر کمبود ویتامین D را افزایش می دهد.
دستگاه گوارش نمی تواند به اندازه کافی ویتامین D را به اندازه کافی جذب کند.
برخی از مشکلات پزشکی از جمله بیماری کرون، فیبروز کیستیک و بیماری سلیاک می توانند بر توانایی روده شما در جذب ویتامین D از مواد غذایی که می خورید تأثیر بگذارد.
شما چاق هستید.
ویتامین D توسط سلول های چربی از خون خارج می شود و باعث آزاد شدن آن در گردش خون می شود. افرادی که دارای شاخص توده بدنی 30 یا بیشتر هستند، اغلب ویتامین D کمی در خون خود دارند.
آزمایش کمبود ویتامین D
دقیق ترین روش برای اندازه گیری میزان ویتامین D در بدن شما، آزمایش خون 25 هیدروکسی ویتامین D است. سطح 20 نانوگرم بر میلی لیتر تا 50 نانوگرم بر میلی لیتر برای افراد سالم در نظر گرفته شده است. سطحی کمتر از 12 نانوگرم بر میلی لیتر نشان دهنده کمبود ویتامین D است.
درمان کمبود ویتامین D
درمان کمبود ویتامین D شامل دریافت ویتامین D بیشتر از طریق رژیم و مکمل ها است. اگرچه در مورد ویتامین D مورد نیاز برای سلامتی مطلوب اتفاق نظر وجود ندارد و احتمالاً بسته به سن و شرایط سلامتی آن متفاوت است غلظت کمتر از 20 نانوگرم بر میلی لیتر عموماً ناکافی است و نیاز به درمان دارد.
