داروی ضدافسردگی فلوکستین، یک داروی خوراکی است که در درجه اول برای درمان افسردگی استفاده می شود. فلوکستین در درمان افسردگی، پرخوری، اختلال وسواسی-اجباری (OCD)، اختلال هراس و اختلال سندرم پیش از قاعدگی (PMDD) کاربرد دارد. همچنین داروی فلوکستین برای درمان افسردگی اساسی و افسردگی همراه با اختلال دوقطبی همزمان با اولانزاپین (Zyprexa) تجویز می شود.

فلوكستین در گروهی از داروها به نام مهاركننده های بازجذب سروتونین (SSRI) قرار دارد. در این گروه، سایر داروهای ضدافسردگی مانند سیتالوپرام (Celexa)، پاروكستین (Paxil) و سرترالین ( Zoloft) نیز دیده می شوند. به طور کلی مهارکننده های بازجذب سروتونین جزء پرکاربردترین داروها در درمان افسردگی هستند.

فلوکستین بر انتقال دهنده های عصبی، یا به عبارتی مواد شیمیایی که عصب های مغز برای برقراری ارتباط با یکدیگر استفاده می کنند، تأثیر می گذارد. انتقال دهنده های عصبی توسط سیستم عصبی ساخته و آزاد می شوند. این انتقال دهنده های عصبی پیام را از مغز به سلول های عصبی دیگر یا عضلات می فرستند. بنابراین، می توان انتقال دهنده های عصبی را به عنوان سیستم ارتباطی مغز در نظر گرفت. در واقع انتقال دهنده های عصبی نقش پیام رسان را در بدن بر عهده دارند.

نحوه اثر داروی ضد افسردگی فلوکستین چگونه است؟

سروتونین یکی از مهمترین انتقال دهنده های عصبی است که توسط سیستم عصبی آزاد می شود. کمبود سروتونین در بدن یکی از علل اصلی ابتلا به افسردگی است. در هنگام استرس سروتونین به داخل سیناپس ها آزاد می شود. ولی پس از مدت کوتاه دوباره به نورون ها برمی گردد. به این عمل بازجذب سروتونین گفته می شود.

داروهای مهار کننده بازجذب سروتونین مااند فلوکستین که برای درمان افسردگی تجویز می شوند از جذب مجدد سروتونین پیشگیری می کنند. این کار باعث بالا رفتن غلظت سروتونین در سلول های بدن می شود. سروتونین در واقع هورمون ضد افسردگی است. بنابراین مصرف فلوکستین با افزایش سروتونین بدن باعث از بین رفتن علائم افسردگی می شود.

فلوکستین با نام های تجاری پروزاک (Prozac) و سارفم (Sarafem) نیز شناخته می شود.

عوارض جانبی فلوکستین چیست؟

فلوکستین نیز مانند اکثر داروهای ضد افسردگی با عوارضی مانند حالت تهوع، سردرد، اضطراب، بی خوابی، خواب آلودگی و کاهش اشتها همراه است. مصرف فلوکستین در برخی افراد می تواند باعث بروز بثورات پوستی و واسکولیت یا التهاب رگهای خونی کوچک شود. فلوکستین می تواند بر روی فشار خون تاثیر گذاشته و آن را افزایش دهد. به همین علت در دوران مصرف فلوکستین باید فشار خون خود را به طور منظم کنترل کنید.

در موارد بسیار نادر بروز تشنج به دلیل مصرف فلوکستین گزارش شده است. همچنین مصرف فلوکستین در برخی مردان باعث اختلال عملکرد جنسی می شود. برخی از بیماران ممکن است در طی 24 تا 48 ساعت پس از قطع فلوکستین واکنش های ترک را تجربه کنند. علائم ترک شامل اضطراب، حالت تهوع، تحریک پذیری و بی خوابی است. با نزدیک شدن به پایان دوره درمان، دوز فلوکستین باید به تدریج کاهش یابد. فلوکستین و سایر داروهای ضد افسردگی با حملات بسته شدن زاویه در افراد مبتلا به گلوکوم زاویه باریک همراه بوده است.

داروی ضدافسردگی فلوکستین و خطر خودکشی

بررسی ها نشان می دهد که مصرف داروهای ضد افسردگی مانند فلوکستین می تواند خطر خودکشی را به خصوص در کودکان و نوجوانان مبتلا به افسردگی و سایر اختلالات روانپزشکی افزایش دهد. به همین علت پزشکان هنگام تجویز فلوکستین یا هر داروی ضد افسردگی دیگر معمولا شرایط بالینی بیمار را در نظر می گیرند.

به طور کلی بیمارانی که تحت درمان با فلوکستین قرار می گیرند پیش از تجویز دارو از نظر بدتر شدن علائم بالینی، افکار خودکشی یا تغییرات غیرمعمول در رفتار، توسط پزشک ارزیابی می شوند.

دوز درمانی فلوکستین چقدر است؟

افسردگی در بزرگسالان با 20الی80 میلی گرم فلوکستین در روز درمان می شود. پزشک ابتدا درمان را با دوز 20 میلی گرم در روز شروع کند. سپس به تدریج دوز دارو را تا 80 میلی گرم در روز افزایش می دهد. دوز توصیه شده برای درمان افسردگی در کودکان 10الی20 میلی گرم در روز است.

کدام داروها یا مکمل ها با فلوکستین تداخل دارند؟

مصرف فلوکستین با داروهای دیگری که باعث خواب آلودگی یا کند شدن ضربان قلب می شوند، بسیار خطرناک است. زیرا مصرف همزمان این داروها می تواند باعث عوارض جانبی خطرناک یا مرگ شود. بنابراین در صورتی که قرص خواب، داروی مسکن مخدر، داروی سرکوب کننده سرفه، داروی شل کننده عضلات، داروی اضطراب، افسردگی، یا تشنج مصرف می کنید باید حتما موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید.

بسیاری از داروها می توانند با فلوکستین تداخل داشته باشند. از جمله:

• مخمر سنت جان
• داروی سردرد میگرنی
• تمام داروهای ضد افسردگی
• وارفارین (داروی رقیق کننده خون)
• تریپتوفان (که گاهی اوقات L- تریپتوفان نامیده می شود)
• فنتانیل، اکسی کدون، هیدروکودون و سایر داروهای ضد درد مخدر
• ریزاتریپتان، سوماتریپتان، زولمیتریپتان (مورد استفاده در درمان نارکولپسی یا حمله خواب و همچنین اختلال بیش فعالی کم توجهی)
• آمیتریپتیلین، بوسپیرون، دسیپرامین، لیتیوم، نورتریپتیلین (مورد استفاده در درمان اضطراب، اختلالات خلقی، اختلالات فکری یا بیمارهای روانی)

مصرف مهارکننده های مونوآمین اکسیداز ( MAOI ) با فلوکستین ممکن است باعث تداخل دارویی جدی و احتمالاً کشنده شود. داروهایی مانند متیلن بلو، موکلوبماید، فنلزین و پروکاربازین در طول درمان با فلوکستین نباید به مدت 2 هفته قبل و حداقل 5 هفته پس از درمان با فلوکستین مصرف شوند. از پزشک خود در مورد زمان شروع یا قطع مصرف این داروها بپرسید.

در صورت استفاده از داروهای دیگری که باعث افزایش سروتونین می شوند، خطر سندرم  سمیت سروتونین افزایش می یابد. به عنوان مثال می توان به داروهای خیابانی مانند اکستازی، داروهای ضد افسردگی دیگر سیتالوپرام، پاروکستین، تریپتوفان و سایر موارد اشاره کرد. خطر ابتلا به سندرم سروتونین ممکن است هنگام شروع یا افزایش دوز این داروها بیشتر باشد.

تداخل آسپرین و فلوکستین

آسپرین در صورت استفاده با فلوکستین می تواند خطر خونریزی را افزایش دهد. با این حال، اگر پزشک برای پیشگیری از سکته مغزی، آسپرین با دوز کم (معمولاً با دوزهای 81 تا 325 میلی گرم در روز) را برای شما تجویز کرده است، مصرف آن را ادامه دهید، مگر اینکه پزشک خلاف این امر را به شما توصیه کند.

در صورت استفاده از سایر داروهایی که باعث خواب آلودگی می شوند از جمله آنتی هیستامین ها (مانند ستریزین، دیفن هیدرامین)، داروهای خواب یا اضطراب (مانند آلپرازولام، دیازپام، زولپیدم)، داروهای شل کننده عضلات و داروهای مسکن مانند کدئین موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید.

برچسب تمام داروهای خود را با دقت مطالعه کنید. زیرا ممکن است مواد تشکیل دهنده آنها باعث خواب آلودگی شود. از داروساز نحوه دقیق مصرف داروها را پرسیده و آنها را طبق دستورالعمل مصرف کنید.

آیا مصرف فلوکستین در بارداری بی خطر است؟

هیچ پاسخ مشخص بله یا نه برای این سوال وجود ندارد. ولی به طور کلی فلوکستین در گروه دارویی C قرار می گیرد. به این معنا که اگر منافع مصرف دارو از مضرات آن بیشتر باشد، می توان دارو را در دوران بارداری تجویز کرد. ابتلا به افسردگی و مشکلات خلقی درمان نشده می تواند مضرات بسیار زیادی را بر سلامت مادر و جنین داشته باشد. برای برخی از مادران باردار، ممکن است درمان با فلوکستین در بارداری ضروری باشد. به همین علت اگر مزایای مصرف فلوکستین در بارداری بیشتر از مضرات آن باشد، پزشک این دارو را تجویز خواهد کرد.

بررسی ها نشان می دهد که مصرف داروی فلوکستین در بارداری هیچ تاثیری در سقط جنین ندارد. با این حال اگر بدون اطلاع از باردار بودن خود داروی فلوکستین مصرف کرده اید موضوع را حتما به پزشک خود اطلاع دهید. پزشک در صورت نیاز کمترین دوز دارو را برای شما تجویز خواهد کرد. فقط مراقب باشید که مصرف فلوکستین را به طور ناگهانی قطع نکنید زیرا این کار می تواند برای شما و جنین تان خطرناک باشد. همچنین بدون مشورت با پزشک، هیچ تغییری در دوز داروی خود ایجاد نکنید.

آیا مصرف فلوکستین در بارداری خطرناک است؟

بدن و اکثر اندام های داخلی جنین در 12 هفته اول بارداری تشکیل می شود. عمدتا در این زمان است که برخی از داروها باعث ایجاد نقایص مادرزادی در جنین می شوند.

فلوکستین و نقایص قلبی نوزاد

هنوز مشخص نیست که آیا مصرف فلوکستین در اوایل بارداری احتمال تولد نوزاد با نقایص قلبی را افزایش می دهد یا خیر. به طور کلی صرف نظر از اینکه مادر در دوران بارداری دارو مصرف کرده است یا خیر، از هر 100 نوزاد تقریباً یک نوزاد با نقایص قلبی متولد می شود. بررسی ها نشان می دهد که خطر ابتلا نوزاد به بیماری های قلبی در زنانی که در اوایل دوران بارداری خود فلوکستین مصرف کرده اند بیشتر است.

همچنین بررسی ها نشان می دهد که در دوران بارداری مصرف داروهای ضد افسردگی غیر از فلوکستین نیز می تواند خطر ابتلا به بیماری های قلبی در نوزادان را افزایش دهد. به طور کلی همه SSRI ها یا داروهای مهارکننده بازجذب سروتونین به روشی مشابه بر رشد قلب نوزادان تأثیر می گذارند.

 فلوکسیتین و سایر نقایص مادرزادی

• بررسی ها نشان می دهد نوزادانی که مادران آنها در اوایل بارداری فلوکستین مصرف کرده اند، بیشتر دچار دیسپلازی کلیه نامیده می شوند.
• نوزادانی که مادران آنها در اوایل بارداری فلوکستین مصرف کرده اند، بیشتر از نوزادان دیگر دچار ناهنجاری در گوش، صورت و گردن می شوند.
• بررسی ها نشان می دهد که مصرف فلوکستین در اوایل بارداری احتمال داشتن نوزاد مبتلا به کرانیوسینوستوز را افزایش می دهد. کرانیوسینوستوز یک نقص مادرزادی است که باعث جوش خوردن زودرس استخوان های باز جمجمه می شود. در نتیجه سر نوزاد حالتی غیر طبیعی پیدا می کند.

ولی با این حال برای ارزیابی اینکه آیا مصرف فلوکستین در بارداری احتمال نقایص مادرزادی در نوزاد را افزایش می دهد یا خیر، تحقیقات بیشتری لازم است.

فلوکستین و زایمان زودرس

هیچ مدرک قوی مبنی بر این که مصرف فلوکستین در دوران بارداری باعث زایمان زودرس (زایمان قبل از هفته 37 بارداری) می شود، وجود ندارد. اما با این حال بررسی ها نشان می دهد زنانی که بعد از هفته 25 بارداری فلوکستین مصرف کردند در معرض افزایش خطر زایمان زودرس قرار دارند.

اگرچه بررسی های انجام شده نشان می دهد که میان مصرف فلوکستین و افزایش خطر زایمان زودرس ارتباط وجود دارد، اما هنوز شواهد قطعی برای تایید این نظریه در دست نیست. همچنین تصور می شود که عوامل دیگر، از جمله بیماری ها و سایر داروهای مورد استفاده مادر در زایمان زودرس نقش داشته باشند.

آیا مصرف فلوکستین در شیردهی بی خطر است؟

فلوکستین جزء داروهایی است که می تواند وارد شیر مادر شود. به همین علت این دارو باید با تجویز پزشک مصرف شود. بررسی ها نشان می دهد که مصرف فلوکستین در شیردهی باعث کاهش وزن نوزاد می شود. این مساله به خصوص در نوزادانی که با وزن کم متولد شده اند تاثیرات منفی بیشتری دارد.

با این حال برخی از زنان ممکن است به افسردگی شدید پس از زایمان مبتلا شوند. در این گونه موراد اگر مزایای مصرف فلوکستین بیشتر از مضرات آن باشد ممکن است پزشک دوز مشخصی از فلوکستین را برای درمان افسردگی تجویز کند.