شایع ترین علل تغییر شخصیت می تواند ناشی از بیماری های روانی مانند افسردگی، اختلال دوقطبی یا اختلالات شخصیت باشد. همچنین ممکن است ناشی از بیماری های جسمانی مانند عفونت دستگاه ادراری (به ویژه در افراد مسن)، ضربه مغزی یا تومور مغزی باشد. درک علت می تواند به ایجاد یک درمان موثر کمک کند.
تغییر در شخصیت یک نفر می تواند به تدریج رخ دهد یا چشمگیر و ناگهانی باشد. ممکن است فردی ضعیف‌تر، تحریک‌پذیر یا عصبانی‌تر به نظر برسد. یا می‌توانند فعال‌تر یا «هایپر» باشند. ممکن است فردی فراموشکار به نظر برسد یا گیج شود. اغلب این تغییرات توسط اعضای خانواده فرد شناسایی می شوند. درک علت تغییرات شخصیتی می تواند پیچیده باشد زیرا چندین نوع بیماری روانی و بیماری های پزشکی ممکن است باعث بروز آنها شوند.
تغییرات شخصیتی می تواند ناشی از افسردگی، اضطراب یا زوال عقل باشد. همچنین می تواند در اثر ضربه مغزی، تومور یا حتی عفونت ادراری به خصوص در افراد سالمند ایجاد شود. برخی داروها نیز ممکن است باعث تغییرات شخصیتی شوند. مهم است که با پزشک خود در مورد هر گونه تغییر شخصیتی صحبت کنید. نوشتن جزییات خلق و خو – و ردیابی علائم فیزیکی که دارید – می تواند به پزشک شما کمک کند تا علت را شناساییو یک برنامه درمانی ایجاد کند.
دلایل زیادی برای تغییرات شخصیتی و همچنین درمان های بالقوه مختلفي وجود دارد. پزشک به سوابق پزشکی و روانپزشکی شما نیاز دارد تا بتواند علل و درمان تغييرات شخصيتي را ارزیابی كند.
افسردگی،
یکی از شایع ترین علل تغییر شخصیت
اختلال افسردگی اساسی که به عنوان افسردگی بالینی نیز شناخته می شود، زمانی رخ می دهد که شما احساس غمگینی، ناامیدی یا جدایی از زندگی روزمره خود می کنید. اختلال افسردگی حداقل دو هفته طول می کشد. ممکن است با اختلال در کارهای روزمره مانند بلند شدن از رختخواب یا دوش گرفتن دست و پنجه نرم کنید و احساس کنید هیچ چیز برای شما لذت ندارد، حتی فعالیت هایی که به طور معمول خلق و خوی شما را بهبود می بخشد.
افسردگی شایع است. بر اساس گزارش انجمن روانپزشکی آمریکا، از هر شش نفر یک نفر در مقطعی از زندگی خود دچار افسردگی می شود. این وضعیت ممکن است به دلیل سطوح غیر طبیعی مواد شیمیایی مغز، عدم تعادل هورمونی، استرس و شرایط پزشکی مزمن مانند بیماری قلبی ایجاد شود.
علائم افسردگی، عبارتند از:
- ناامیدی
- بی انگیزگی
- تمرکز ضعیف
- افکار خودکشی
- تغيير مكرر خلق و خوی
- مشکل در به خواب رفتن
- فرد نمی تواند از چیزی لذت ببرد.
- احساس گناه، پشیمانی یا بی ارزشی
- از دست دادن اشتها، به طور بالقوه منجر به کاهش وزن می شود.
درمان ممکن است شامل داروهای ضد افسردگی، گفتار درمانی، و اصلاح شیوه زندگی یا رفتاری (مانند بهبود در رژیم غذایی، بهداشت خواب و ورزش) باشد.
یکی دیگر از شایع ترین علل تغییر شخصیت،
اختلال دوقطبی
افراد مبتلا به اختلال دوقطبی دوره‌هایی از شیدایی یا هیپومانیا دارند که می‌تواند با افسردگی همراه باشد. فراوانی و شدت شیدایی و افسردگی می تواند متفاوت باشد، بنابراین همه آن را به یک شکل تجربه نمی کنند. درمان اختلال دوقطبی به تنهایی ممکن است دشوار باشد و می تواند منجر به مشکلات روابط، دشواری در حفظ شغل و مشکلات قانونی و مالی شود. علل اختلال دوقطبی شامل سابقه خانوادگی و رویدادهای استرس زای زندگی است.
علائم اختلال دوقطبی، عبارتند از:
- افکار منفی
- کاهش نیاز به خواب
- تغيير مداوم حالات
- بیش از حد صحبت کردن
- احساس شکست ناپذیری
- احساس سرافرازی و شادی، اغلب به دنبال یک دوره افسردگی
- درگیر شدن در رفتارهای مخاطره آمیز، مانند قمار، خرج کردن بیش از حد، یا نوشیدن بیش از حد
اختلال دوقطبی را می توان با ترکیبی از داروها (مانند دارو های تثبیت کننده های خلق و خو و داروهای ضد روان پریشی) و گفتار درمانی درمان کرد.
یکی دیگر از شایع ترین علل تغییر شخصیت،
زوال عقل (از جمله بیماری آلزایمر)
زوال عقل کاهش توانایی های شناختی است که بر حافظه کوتاه مدت، استدلال، زبان و توانایی تمرکز شما تأثیر می گذارد. این کمبودها در توانایی انجام فعالیت های روزمره اختلال ایجاد می کند. افراد مبتلا به زوال عقل اغلب تغییرات رفتاری و شخصیتی دارند. آنها ممکن است غمگین، مضطرب یا وابسته باشند. زوال عقل یک بیماری پیشرونده است، به این معنی که با گذشت زمان بدتر می شود. سه نوع رایج زوال عقل وجود دارد:
- بیماری آلزایمر. این باعث ایجاد پلاک هایی در مغز می شود که مواد مغذی را به نورون های مغز قطع می کند. این شایع ترین شکل زوال عقل است. این بیماری عمدتاً افراد سالمند را تحت تأثیر قرار می دهد و علائم اغلب بین 60 تا 70 سالگی رخ می دهد.
- زوال عقل عروقی. در این مورد، زوال عقل به دلیل انسداد، باریک شدن یا آسیب به رگ های خونی مغز ایجاد می شود که می تواند در طول سکته مغزی یا خونریزی مغزی رخ دهد.
- دمانس فرونتومپورال. این نوع زوال عقل از بین رفتن پیشرونده سلول های عصبی در لوب های پیشانی و تمپورال مغز است. دمانس فرونتوتمپورال در افراد 45 تا 65 ساله رخ می دهد.
یک بیمار مبتلا به زوال عقل فرونتوتمپورال ممکن است بگوید: «خانواده‌ام به من می‌گویند که رفتارم متفاوت است. به طور خاص، اینکه من چیزهایی را به مردم گفته‌ام که معمولاً نمی‌گفتم.» یک بیمار مبتلا به افسردگی که گوشه گیر شده است، ممکن است بگوید: “من احساس ناراحتی و افسردگی کرده ام.”
علائم زوال عقل، عبارتند از:
- گیجی
- اضطراب
- فراموشی
- بد خواب بودن
- تحریک پذیری
- تغییرات خلق و خوی
- زوال شناختی (نه به دلیل هذیان یا اختلال روانی دیگر)
در حالی که زوال عقل قابل درمان نیست، علائم را می توان به طور موقت با دارو، تغییر سبک زندگی و رفتار، و ارتباط اجتماعی و حمایت کنترل کرد. داروهای موجود تا حدودی بحث برانگیز هستند. با پزشک خود صحبت کنید تا فواید و خطرات هر دارویی را بسنجید.
عفونت ادراری
عفونت ادراری، هنگام هجوم باکتریها به سیستم ادراری، از جمله مثانه رخ می دهد. در افراد سالمند، عفونت ادراری درمان نشده می تواند باعث تغییرات شخصیتی موقتی مانند سردرگمی و بی قراری شود. معمولاً تغییرات شخصیتی ناشی از UTI به طور ناگهانی ایجاد می شود و پس از درمان UTI از بین می رود.
علائم عفونت ادراری، عبارتند از:
- گیجی
- ادرار بدبو
- ادرار کدر
- درد هنگام ادرار کردن
- احساس می کنید که همیشه نیاز به ادرار دارید (حتی اگر این کار را انجام داده باشید).
پزشک شما با گرفتن نمونه ادرار عفونت ادراری را تشخیص می دهد. UTI با آنتی بیوتیک درمان می شود.
سندرم پس از ضربه مغزی
ضربه مغزی نوعی آسیب مغزی است که به سلول های مغز آسیب می رساند و بر عملکرد مغز شما تأثیر می گذارد. ضربه مغزی می تواند منجر به تغییرات فیزیکی و شخصیتی شود. علائم شما ممکن است چند روز یا یک ماه طول بکشد، یا ممکن است برای ماه ها یا حتی سال ها باقی بماند كه به آن سندرم پس از ضربه مغزی (PCS) می گویند. انواع مختلفی از آسیب ها از جمله تصادف اتومبیل، آسیب ورزشی یا سقوط وجود دارد که می تواند منجر به ضربه مغزی و PCS شود. افراد سالمند احتمال بیشتری دارد که به دنبال ضربه مغزی دچار PCS شوند.
علائم سندرم پس از ضربه مغزی، عبارتند از:
- سردرد
- خستگی
- کاهش تمرکز
- تحریک پذیری
- مشکلات بینایی
- اختلالات خواب
- مشکلات حافظه
پزشک شما PCS را بر اساس تاریخچه علائم و در برخی موارد، آزمایش های تصویربرداری مغزی تشخیص می دهد. درمان بستگی به شدت علائم و نوع آسیب شما دارد. تغییرات سبک زندگی، مانند استراحت بیشتر توصیه می شود. همچنین ممکن است به یک متخصص ارجاع داده شوید. برای مثال، اگر مشکلاتی مانند عدم تمرکز و سردرد دارید، ممکن است نیاز به مراجعه به متخصص مغز و اعصاب داشته باشید.
تومور مغزی
تومور مغزی، رشد غیر طبیعی بافت در مغز است. بسیاری از تومورهای مغزی خوش خیم هستند، در حالی که برخی دیگر بدخیم هستند. برخی از تومورها در مغز تشکیل می شوند، در حالی که برخی دیگر زمانی رخ می دهند که سرطان در قسمت دیگری از بدن به مغز گسترش می یابد.
علائم تومور مغزی، عبارتند از:
- تشنج
- گیجی
- سردرد
- استفراغ
- تاری دید
- لکنت زبان
- حالت تهوع
- تغيير شخصيت
- از دست دادن تعادل
اگر پزشک شما احتمال تومور مغزی دهد، یک معاینه عصبی انجام می دهد و آزمایش های تصویربرداری مانند سی تی اسکن یا ام آر آی را تجویز می کند. اگر تومور خوش خیم باشد، بسته به علائم شما ممکن است تومور مغزي درمان شود. در صورت لزوم می توان تومورهای خوش خیم را با جراحی برداشت. اگر تومور بدخیم باشد، باید درمان شود. پزشک ترکیبی از جراحی، پرتودرمانی و شیمی درمانی را توصیه می کند.
سایر علل احتمالی تغییر شخصیت
چندین شرایط پزشکی و روانپزشکی دیگر می تواند منجر به تغییراتی در شخصیت شما شود. این شامل:
- افزايش سن
- قند خون پایین
- عوارض جانبی برخی داروها
- آنسفالیت باکتریایی یا ویروسی
- عبور از یک موقعیت استرس زا
- اختلالات روان پریشی، مانند اسکیزوفرنی یا روان پریشی ناشی از مواد مخدر
- اختلالات شخصیت، مانند اختلال شخصیت مرزی، که می تواند باعث تکانشگری، رفتارهای خود تخریبی، احساس پوچی مزمن و نوسانات شدید خلق شود.
چه زمانی بايد به پزشك مراجعه كرد؟
به پزشك مراجعه كنيد اگر:
- تغییرات شخصیتی، شما یا عزیزانتان را نگران می کند.
- یا تغییرات شخصیتی شما بر کیفیت زندگی شما تأثیر می گذارد.
- تغییرات سبک زندگی، مانند خواب بیشتر، به علائم شما کمک نمی کند.
ممکن است پزشک از شما سوالاتی بپرسد:
- آیا اخیراً دچار بيماري شده ايد؟
- چه زمانی تغییرات شخصیتی مشاهده شد؟
- چه مدت تغییرات شخصیتی طول کشیده است؟
- آیا تغییرات شخصيتي در مورد عملکرد روزانه شما تأثیر داشته است؟
اگر تغییرات شخصیتی و هر یک از علائم زیر را تجربه کردید، باید به اورژانس مراجعه کنید:
- تب شدید
- سردرد شدید دارید.
- شما به شدت گیج شده اید.
- احساس می کنید ممکن است برای خود یا دیگران خطرناك باشید.
- شما نمی توانید به نیازهای اولیه خود (غذا، پوشاک، سرپناه) رسیدگی کنید.
- گفتار شما نامفهوم است، در راه رفتن مشکل دارید یا متوجه علائمی مانند افتادگی صورت خود در یک طرف می شوید. اینها ممکن است نشانه سکته مغزی باشد.
درمان های خانگی برای تغییر شخصیت
- آب زیادی بنوشید.
- وعده های غذایی منظم بخورید.
- خلق و خوی خود را در یک دفترچه یادداشت کنید.
- عوامل استرس زای خارجی را تا حد امکان به حداقل برسانید.
- اطمینان حاصل کنید که هر شب به میزان کافی بخوابید و زمان خواب و بیدار شدن یکسانی داشته باشید.
سایر گزینه های درمانی برای این اختلال ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- گفتار درمانی
- درمان هایی مانند شیمی درمانی
- جراحی برای برداشتن تومور مغزی
- داروهایی مانند داروهای ضد افسردگی یا تثبیت کننده های خلق و خو
آخرین دیدگاه‌ها