افراد مبتلا به اختلال شخصیت اجتنابی (APD) الگوی مادام العمر کمرویی شدیدی دارند. آن ها همچنین نسبت به رد شدن و یا تایید نشدن از طرف دیگرن خیلی حساس هستند. APD می تواند باعث بروز علائم اختلالات روانی شده و مشکلات جدی در روابط و کار فرد ایجاد کند. اختلال شخصیت اجتناب یکی از شرایطی به نام اختلالات شخصیت اضطرابی است که با احساس عصبانیت و ترس مشخص می شود. افراد مبتلا به اختلال شخصیت اجتنابی، عزت نفس و اعتماد به نفس ضعیفی دارند. آن ها همچنین از داوری منفی دیگران ترس شدیدی دارند. این احساسات آن ها را در موقعیت های اجتماعی بسیار منزوی کرده و باعث می شود از فعالیت های گروهی و تماس با دیگران خودداری کنند.
شیوع اختلال شخصیت اجتنابی
تخمین زده می شود که حدود 2.5 درصد از جمعیت از اختلال شخصیت اجتنابی رنج می برند و شیوع این اختلال در بین زنان و مردان یکسان است. این بیماری عموماً از دوران نوزادی و کودکی شروع می شود و تا بزرگسالی ادامه می یابد. مانند بیشتر اختلالات شخصیتی، اختلال شخصیت اجتنابی معمولاً در افراد جوانتر از 18 سال تشخیص داده نمی شود.
علت اختلال شخصیت اجتنابی
علت APD و سایر اختلالات شخصیتی ناشناخته است. محققان فکر معتقدند برخی عوامل ژنتیکی، محیطی، اجتماعی و روانی ممکن است در بروز اختلالات شخصیت اجتنابی نقش داشته باشند. این واقعیت که اختلال شخصیت اجتنابی بیشتر در خانواده های خاصی اتفاق میفتد نشان می دهد که این اختلال تا حدودی می تواند ژنتیکی هم باشد. این اختلال به احتمال زیاد در اثر تأثیرات محیطی مانند سوءاستفاده عاطفی، انتقاد، تمسخر، یا عدم محبت یا بی توجهی والدین بروز می کند. همچنین رد شدن توسط همسالان نیز می تواند یک عامل خطر برای این اختلال باشد. اختلال اضطراب اجتماعی و اختلال شخصیت اجتناب از علائم و علت های مشابهی برخوردار است، در حالی که APD شدیدترین نوع اختلال محسوب می شود.
عوامل خطر اختلال شخصیت اجتنابی
هیچ راهی برای تشخیص اینکه چه افرادی به این اختلال دچار می شوند وجود ندارد.
افرادی که به این اختلال مبتلا هستند، معمولاً در دوران کودکی خود بسیار خجالتی بوده اند. با این حال، هر کودک خجالتی دچار اختلال شخصیت اجتنابی نمی شود و برخی بزرگسالانی که خجالتی نیستند ممکن است علائم این اختلال را بروز دهند. اما در افراد با اختلال شخصیت اجتنابی این امکان وجود دارد با افزایش سن آن ها، میزان خجالتی بودن شان بیشتر شود و به حدی برسد که فرد از افراد و موقعیت های خاص دوری کند.
علائم اختلال شخصیت اجتنابی
افراد با اختلال شخصیت اجتنابی، ممکن است در برقراری روابط اجتماعی و کاری خود با دیگران دچار مشکل شوند. زیرا این افراد در هنگام برقراری روابط به علت ترس از طرد شدن، و یا رد طرف مقابل برای برقراری رابطه، خجالت کشیدن، مورد انتقاد قرار گرفتن، ترس از آشنایی با افراد جدید، صمیمی شدن با غریبه های و حتی مورد تمسخر قرار گرفتن از برقراری رابطه خودداری می کنند. همچنین این افراد در باور و اعتماد کردن به اینکه بقیه آن ها دوست دارند، دچار مشکل هستند در حالی که این افراد می توانند در هنگام احساس ترس از رد شدن و یا انتقاد، به راحتی احساسات خودشان را بروز دهند و در مورد احساسات خود با طرف مقابل صحبت کنند.
برای مبتلایان به این اختلال، ترس از رد شدن به قدری قوی است که به جای روبه رو شدن با واقعیت و برقراری رابطه، فرد انزوا را انتخاب می کنند.
الگوی رفتار در افراد مبتلا به این اختلال می تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد.
صفات متداول مبتلایان به اختلالات اجتنابی
علاوه بر ترس از تحقیر و طرد، سایر صفات متداول افراد مبتلا به این اختلال، عبارتند از:
- آن ها بیش از حد حساس هستند.
- از انجام بیشتر فعالیت ها هیچ لذتی نمی برند.
- در صورت وجود، دوستان صمیمی بسیار کمی دارند.
- به راحتی در برابر انتقاد یا عدم پذیرش صدمه می بینند.
- رفتارهای نادرست و تنش زایی را از خود نشان می دهند.
- از موقعیت های خنثی تفسیر و برداشت های اشتباهی دارند.
- مبتلایان تمایل دارند که مشکلات احتمالی را بزرگ جلوه دهند.
- اغلب خود را به عنوان ناسازگاران اجتماعی یا فرومایه تصور می کنند.
- آن ها به ندرت چیزهای جدیدی را امتحان می کنند و زیاد ریسک پذیر نیستند.
- آن ها در محیط های اجتماعی و هنگام برقراری رابطه دچار اظطراب شدید (عصبانیت) و ترس می شوند.
- افراد با این شخصیت به دلیل ترس از اشتباه یا خجالت، در موقعیت های اجتماعی خجالتی و بی دست و پا محسوب می شوند.
- از برقراری روابط صمیمی یا به اشتراک گذاشتن احساسات صمیمی خود با دیگران به شدت امتناع می کنند.
تشخیص اختلال شخصیت اجتنابی
در صورت وجود علائم، پزشک با بررسی تاریخچه پزشکی کامل و معاینه جسمی بیمار تشخیص را شروع می کند.
اگرچه هیچ آزمایشی برای تشخیص بیماری های شخصیتی وجود ندارد، اما پزشک می تواند از آزمایشات تشخیصی مختلفی برای رد کردن و یا تایید بیماری های جسمی به عنوان علت علائم بیمار استفاده کند. زیرا خیلی از بیماری های روان و جسم به هم ارتباط دارند.
اگر پزشک دلیل جسمی خاصی برای بروز علائم بیمار پیدا نکند، ممکن است فرد را به روان پزشک یا روان شناس ارجاع دهد. روان پزشکان و روان شناسان از ابزارهای مصاحبه و ارزیابی ویژه طراحی شده برای ارزیابی فرد برای یک اختلال شخصیت استفاده می کنند.
اختلال شخصیت اجتنابی فقط براساس معیارهای بیان شده در دفترچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5) توسط یک روان پزشک آموزش دیده قابل تشخیص است. اختلال شخصیت اجتنابی به طور معمول در بزرگسالان تشخیص داده می شود، زیرا شخصیت های کودکان هنوز در حال پیشرفت هستند، و رفتارهایی مانند کمرویی می تواند تجربیات عادی در کودکی باشد که بعداً فراتر می رود و یا تغییر می کند.
تشخیص اختلال مطابق با DSM-5
مطابق با DSM-5 فرد باید الگوی مداوم برای جلوگیری از تماس اجتماعی، حساسیت بیش از حد در برابر رد و انتقاد و احساس ناکافی داشته باشد، همچنین برای تشخیص اختلال شخصیت اجتابی فرد حداقل باید چهار ویژگی زیر را از خود نشان دهد:
- فرد تمایلی به برقراری رابطه با دیگران ندارد، مگر اینکه مطمئن شود فرد او را دوست دارد.
- فرد مبتلا به اختلال اجتنابی، زمان برقراری رابطه با دیگران را به تاخیر می اندازد زیرا می ترسد مورد تمسخر یا تحقیر قرار گیرد.
- فرد از انجام فعالیت های شغلی که نیاز به برقراری ارتباط با دیگران دارد، به دلیل ترس از انتقاد، عدم پذیرش یا رد شدن جلوگیری می کند.
- ترس از انتقاد یا رد شدن در موقعیت های اجتماعی بر افکار فرد مبتلا به این اختلال حاکم است.
- فرد به علت احساس بی کفایتی خود فکر می کند نسبت به دیگران پایین تر و ناکارآمد است.
- به ندرت پیش می آید که فرد در فعالیت های جدید شرکت کند.
درمان اختلال شخصیت اجتنابی
درمان اختلالات شخصیتی کار دشواری است. زیرا افراد مبتلا به این اختلالات دارای الگوهای فکری و رفتاری عمیقی هستند که سال ها با آن ها همراه بوده است. اما افراد مبتلا به اختلال شخصیت اجتنابی تمایل دارند که کاندیداهای خوبی برای درمان باشند. زیرا اختلال آن ها باعث پریشانی بیشتر می شود و این افراد می خواهند با دیگران رابطه برقرار کنند. این تمایل می تواند یک انگیزه برای افراد مبتلا به اختلال شخصیت اجتنابی باشد که برنامه های درمانی خود را دنبال کنند. اما درمان افراد مبتلا به این اختلال زمانی موثر است که اعضای خانواده درگیر و پشتیبانی شوند.
روان درمانی همانند سایر اختلالات شخصیت، اصلی ترین روش درمانی برای جلوگیری از اختلال شخصیت اجتناب کننده است.
درمانگر برای درمان این افراد می تواند از روش های مختلف روان درمانی روان شناسی یا روان شناختی رفتاری استفاده کند. روان درمانی به این افراد کمک می کند تا باورهای نادرست خودشان را تشخیص و تغییر دهند. همچنین روانی درمانی در بهبود عملکرد اجتماعی فرد در جامعه و محل کار می تواند نقش به سزایی داشته باشد.
روان درمانی روانشناسی
- روان درمانی درمانی نوعی گفتاردرمانی است که به فرد کمک می کند تا از افکار ناخودآگاه خودش مطلع می کند.
- حتی باعث می شود بیمار درک کند که تجربیات گذشته فرد چه تاثیری بر رفتار فعلی او دارند.
- با درک این موضوع فرد سعی می کند تجربیات گذشته خود را بررسی و فراموش کند.
- سپس او می تواند با یک دید بهتر و سالم تری نسبت به خودش و دیگران به جلو حرکت کند.
درمان شناختی رفتاری
درمان شناختی رفتاری (CBT) یکی دیگر از اشکال مشاوره است. در CBT، یک درمانگر به بیمار کمک می کند باورها و فرآیندهای فکری ناسالم خودش را تشخیص داده و آن ها را با باور های مثبت جایگزین کند. CBT بیمار را تشویق می کند تا افکار و عقاید خود را بررسی کند تا متوجه شود آیا این افکار واقعی هستند و یا نیستند.
درمان شناختی رفتاری همچنین به فرد در ایجاد افکار جایگزین و سالم کمک می کنند.
درمان دارویی
در حال حاضر هیچ دارویی به طور خاص برای اختلال شخصیت اجتناب پذیر تأیید نشده است.
اگر فرد دارای اختلالات مرتبط دیگری مانند افسردگی یا اضطراب باشد، ممکن است دارو برای کمک به این علائم تجویز شود. برای مثال، داروهای ضد افسردگی می تواند برای بهبود خلق و خو و فقدان لذت، کاهش علائم اضطراب مفید، و همچنین کاهش حساسیت به رد شدن این افراد مفید باشد.
پیش آگهی اختلال شخصیت اجتنابی
پیش آگهی افراد مبتلا به اختلال شخصیت اجتناب ناپذیر که به دنبال معالجه نیستند بسیار ناخوشایند است به طور معمول آن ها منزوی می شوند و به طور کامل خودشان را از جمع جدا می کنند و متاسفانه این امکان وجود دارد فرد به اختلالات دیگر روانی دچار شوند، از جمله:
- افسردگی
- آگورافوبیا
- مشکلات سوء مصرف مواد
درمان، شخصیت فرد را تغییر نمی دهد. اما در صورت عدم درمان ممکن است فرد برای همیشه خجالتی باقی بماند و در تعامل های اجتماعی و کاری خود همچنان مشکل داشته باشد. اما درمان می تواند علائم بیماری را بهبود ببخشد.حتی به فرد در پیشرفت توانایی ارتباط با دیگران کمک کنند. اما در هر حال باید این نکته را در نظر داشته باشید مانند سایر اختلالات شخصیتی، درمان اختلال شخصیت اجتنابی یک روند طولانی است.
شرایط مرتبط با اختلال شخیصت اجتنابی
اختلال شخصیت اجتنابی ممكن است با انواع دیگر اختلالات همراه باشد، از جمله:
- سوء مصرف مواد
- اختلال شخصیت مرزی
- اختلال اضطراب اجتماعی
- اختلال شخصیت وابسته
آخرین دیدگاه‌ها