مزایای مصرف گزنه، از زمان های بسیار دور گزنه به عنوان یکی از مواد اصلی داروهای گیاهی مورد توجه افراد بوده است. از مزایای مصرف گزنه این بوده که مصریان باستان برای درمان آرتروز و کمردرد از گزنه استفاده می کردند، در حالی که نیروهای نظامی رومی برای کمک به گرم ماندن، بدن های خود را روی خود می مالیدند.
نام علمی آن، Urtica dioica، از واژه لاتین uro گرفته شده است که به معنی “سوختن” است، زیرا برگ های آن در اثر تماس می توانند احساس سوزش موقت کنند. برگ ها دارای ساختارهایی مانند مو هستند که ایجاد سوزش می کنند و همچنین باعث خارش، قرمزی و تورم می شوند.
با این وجود، اگر گزنه خشک، یخ زده یا پخته شده و تبدیل به مکمل شود، می توان با خیال راحت آن را مصرف کرد. بررسی ها نشان می دهد که این گیاه تاثیر بسزایی در سلامتی فرد می گذارد.
برگ و ریشه گزنه حاوی انواع مختلفی از مواد مغذی می باشد. از جمله:
- مواد معدنی: کلسیم، آهن، منیزیم، فسفر، پتاسیم و سدیم
- ویتامین ها: ویتامین های A، C و K و همچنین چندین ویتامین B
- رنگدانه ها: بتاکاروتن، لوتئین، لوتئوکسانتین و سایر کاروتنوئیدها
- پلی فنول ها: کامپرول، کوئرستین، کافئین اسید، کومارین ها و سایر فلاونوئیدها
- چربی ها: اسید لینولئیک، اسید لینولنیک، اسید پالمیتیک، اسید استئاریک و اسید اولئیک
- اسیدهای آمینه
علاوه بر این، بسیاری از این مواد مغذی در داخل بدن ،به عنوان آنتی اکسیدان عمل می کنند. آنتی اکسیدان ها مولکول هایی هستند که به دفاع از سلول های بدن در برابر آسیب رادیکال های آزاد کمک می کنند. آسیب ناشی از رادیکال های آزاد به پیری و همچنین سرطان و سایر بیماری های مضر مرتبط است. بررسی نشان می دهد که عصاره گزنه می تواند سطح آنتی اکسیدان خون را افزایش دهد. گزنه انواع ویتامین ها، مواد معدنی، اسیدهای چرب، اسیدهای آمینه، پلی فنول ها و رنگدانه ها را دارا می باشد که بسیاری از آنها به عنوان آنتی اکسیدان در داخل بدن عمل می کنند.
گزنه و کاهش التهاب
التهاب روشی است که بدن با استفاده از آن برای بهبود خود و مبارزه با عفونت ها اقدام می کند. با این حال، التهاب مزمن می تواند آسیب قابل توجهی به سلامتی بدن وارد کند. گزنه انواع ترکیبات را در خود جای داده است که ممکن است التهاب را کاهش دهند.
به نظر می رسد در مطالعات انسانی استفاده از کرم گزنه یا مصرف محصولات گزنه باعث تسکین شرایط التهابی مانند آرتروز می شود. به عنوان مثال، در یک مطالعه 27 نفره، مشاهده شد که استفاده از کرم گزنه در مناطق مبتلا به آرتروز، به طور قابل توجهی درد را کاهش می دهد. در مطالعه دیگری، مصرف مکمل حاوی عصاره گزنه، درد آرتروز را به طور قابل توجهی کاهش داد. علاوه بر این، شرکت کنندگان احساس کردند که می توانند دوز مسکن ضدالتهاب را به دلیل استفاده از این گیاه کاهش دهند.
گزنه ممکن است به سرکوب التهاب کمک کند، که به نوبه خود می تواند به شرایط التهابی، از جمله آرتروز کمک کند، اما تحقیقات بیشتری لازم است.
از مزایای مصرف گزنه، تسکین علائم پروستات بزرگ شده است.
50٪ مردان 51 ساله و بالاتر غده پروستات بزرگ شده دارند. بزرگ شدن پروستات معمولاً هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH) نامیده می شود. دانشمندان مطمئن نیستند که چه چیزی باعث BPH می شود، اما می تواند منجر به ناراحتی قابل توجهی در هنگام ادرار شود. چندین مطالعه نشان داده است که گزنه ممکن است به درمان BPH کمک کند.
تحقیقات حیوانی نشان می دهد که این گیاه قدرتمند، ممکن است از تبدیل تستوسترون به دی هیدروتستوسترون – که شکل قوی تر تستوسترون می باشد، جلوگیری کند. متوقف کردن این تبدیل می تواند به کاهش اندازه پروستات کمک کند. مطالعات انجام شده در افراد مبتلا به BPH نشان می دهد که عصاره گزنه به درمان مشکلات ادرار کوتاه مدت و طولانی مدت، بدون ایجاد عارضه، کمک می کند. با این حال، مشخص نیست که گزنه سوزن دار در مقایسه با درمان های معمول چقدر موثر است. در هر صورت، گزنه ممکن است به کاهش اندازه پروستات و درمان علائم بزرگ شدن غده پروستات در مردان مبتلا به BPH کمک کند.
از مزایای مصرف گزنه، درمان تب یونجه است.
تب یونجه نوعی آلرژی است که شامل التهاب در مخاط بینی می باشد. گزنه به عنوان یک درمان طبیعی امیدوار کننده برای تب یونجه تلقی می شود. تحقیقات نشان داده است که عصاره گزنه می تواند التهابی را که می تواند آلرژی های فصلی را تحریک کند مهار کند. این مهار شامل انسداد گیرنده های هیستامین و متوقف کردن سلولهای ایمنی در آزاد سازی مواد شیمیایی است که علائم آلرژی را تحریک می کنند.
این گیاه می تواند یک درمان طبیعی امیدوار کننده برای علائم تب یونجه باشد، اما مطالعات طولانی مدت در مورد انسان مورد نیاز است. پس، گزنه ممکن است علائم تب یونجه را کاهش دهد. با این حال، برخی تحقیقات نشان می دهد که حتی ممکن است بسیار موثرتر از دارونما نباشد. مطالعات بیشتری در مورد اثرات گزنه بر تب یونجه لازم است.
یکی دیگر از مزایای مصرف گزنه، کاهش فشار خون است.
تقریباً از هر سه بزرگسال آمریکایی یک نفر فشار خون بالا دارد. فشار خون بالا یک نگرانی جدی برای سلامتی است زیرا شما را در معرض خطر بیماری قلبی و سکته مغزی قرار می دهد، که از علل اصلی مرگ و میر در سراسر جهان است. گزنه به طور سنتی برای درمان فشار خون بالا استفاده می شده است.
مطالعات حیوانی و آزمایشگاهی نشان می دهد که مصرف گزنه ممکن است از چند طریق به کاهش فشار خون کمک کند. مصرف این گیاه ممکن است تولید اکسید نیتریک را تحریک کند، که به عنوان یک گشاد کننده عروق عمل می کند. گشادکننده ها، عضلات رگ های خونی شما را شل کرده و به اتساع آنها کمک می کنند. علاوه بر این، گزنه دارای ترکیباتی است که ممکن است به عنوان مسدود کننده کانال کلسیم عمل کند، که با کاهش نیروی انقباضات قلب، باعث آرامش بدن می شود.
در مطالعات حیوانی نشان داده شده است که گزنه باعث کاهش فشار خون می شود، در حالی که قدرت دفاعی آنتی اکسیدانی قلب را افزایش می دهد. با این حال، اثرات گزنه بر فشار خون در انسان هنوز مشخص نیست. قبل از انجام توصیه ها در مورد مصرف گزنه، به انجام مطالعات اضافی انسانی نیاز است. پس گزنه ممکن است با اتساع رگ های خونی و کاهش نیروی انقباضات قلب، به کاهش فشار خون کمک کند. با این حال، برای تأیید این اثرات، مطالعات بیشتری در مورد انسان لازم است.
گزنه و کنترل قند خون
بررسی های انسانی و حیوانی ،هر دو گزنه را با کاهش سطح قند خون ارتباط می دهند. در واقع، این گیاه حاوی ترکیباتی است که ممکن است اثرات انسولین را تقلید کند.در یک مطالعه سه ماهه روی 46 نفر، مصرف 500 میلی گرم عصاره گزنه سه بار در روز به طور قابل توجهی سطح قند خون را در مقایسه با دارونما کاهش داد.علی رغم یافته های امیدوارکننده، هنوز مطالعات انسانی در مورد کنترل گزنه و کنترل قند خون بسیار کم است. برای اثبات این ویژگی گزنه انجام تحقیقات بیشتری لازم است.
همچنین گزنه ممکن است مزایای بالقوه دیگری برای سلامتی داشته باشد، از جمله:
- بهبود زخم و سوختگی: استفاده از پماد گزنه ممکن است باعث ترمیم زخم، از جمله زخم سوختگی گردد.
- کاهش خونریزی: مشخص شده است که داروهای حاوی عصاره گزنه باعث کاهش خونریزی بیش از حد، به ویژه پس از جراحی می شود.
- سلامت کبد: خواص آنتی اکسیدانی گزنه ممکن است از کبد شما در برابر آسیب سموم، فلزات سنگین و التهاب محافظت کند.
- ادرار آور طبیعی: این گیاه ممکن است به بدن شما کمک کند نمک و آب اضافی را دفع نمایید، که به نوبه خود می تواند به طور موقت فشار خون را کاهش دهد. بخاطر داشته باشید که این یافته ها مربوط به مطالعات حیوانی است.
عوارض مصرف بیش از حد گزنه
مصرف گزنه خشک یا پخته شده به طور کلی بی خطر است. اما ممکن است به طور خفیف با عوارض جانبی اندکی رو به رو شویم. با این حال، هنگام دست زدن به برگ های تازه گزنه احتیاط کنید، زیرا خارهای مو مانند آنها می توانند به پوست شما آسیب برسانند. این خارها می توانند مجموعه ای از مواد شیمیایی را وارد بدن نمایند، از جمله:
- هیستامین
- سروتونین
- لکوترین ها
- اسید فرمیک
- استیل کولین
این ترکیبات می توانند باعث ایجاد جوش، برجستگی، کهیر و خارش شوند. در موارد نادر، افراد ممکن است یک واکنش آلرژیک شدید داشته باشند، که می تواند تهدید کننده زندگی باشد. با این حال، این مواد شیمیایی با پختن یا خشک کردن برگها کاهش می یابند، به این معنی که هنگام خوردن گزنه خشک یا پخته شده نباید تحریک دهان یا معده داشته باشید. زنان باردار باید از مصرف گزنه اجتناب کنند. زیرا این امر باعث انقباضات رحمی می شود که خطر سقط جنین را افزایش می دهد.
تداخل گزنه با دارو ها
گزنه می تواند با این داروها تداخل داشته باشد. به عنوان مثال، اثر احتمالی ادرار آور گیاه ممکن است تأثیر دیورتیک ها را تقویت کند، که می تواند خطر کمبود آب بدن شما را افزایش دهد. پس گزنه خشک یا پخته شده برای اکثر افراد بی خطر است. با این حال، نباید برگ های تازه را مصرف نمایید، زیرا ممکن است باعث تحریک شوند.
برگ گزنه و چای گزنه به طور کلی برای بزرگسالان بی خطر است. با این حال، مانند تمام داروهای گیاهی، برخی از افراد ممکن است در صورت مصرف این ماده عوارض جانبی را تجربه کنند. شواهد زیادی در مورد چگونگی عوارض جانبی شایع در افرادی که چای گیاهی می نوشند، وجود ندارد. برخی از افراد گزارش کرده اند که یک واکنش آلرژیک از جمله علائمی مانند کهیر به لمس برگ گزنه دارند. افرادی که گیاهان گلدار گزنه را پرورش می دهند نیز ممکن است در نتیجه آلرژی گرده دچار رینیت آلرژیک شوند. همچنین این احتمال وجود دارد که گزنه بر سطح استروژن تأثیر بگذارد.
منع مصرف گزنه
زنان باردار نباید گزنه بخورند و چای گزنه بنوشند. به دلیل عدم تحقیق، کودکان زیر 12 سال نیز باید از گزنه اجتناب کنند. کسانی که داروهای خاصی مصرف می کنند قبل از مصرف گزنه باید با یک پزشک صحبت کنند. این شامل افرادی است که داروهای مربوط به موارد زیر را مصرف می کنند:
- ادرار آورها
- داروهای دیابت
- مهار کننده های ACE
- مسدود کننده های بتا
- مسدود کننده های کانال کلسیم
- داروهایی که بر سطح استروژن تأثیر می گذارند.
گزنه ممکن است با این داروها تداخل کند یا اثر آنها را افزایش دهد.
طرز تهیه چای گزنه
برای به حداکثر رساندن مزایای چای گزنه، شورای گیاه شناسی آمریکا پیشنهاد می کند که 2-3 قاشق چای خوری برگ خشک گزنه را در یک پیمانه (568 میلی لیتر) آب جوش به مدت 10-15 دقیقه هم بزنید. یک مطالعه در سال 2016 نشان می دهد که دم کردن گزنه به مدت 10 دقیقه در آب با دمای 122-140 درجه فارنهایت (60-50 درجه سانتیگراد) بهترین روش برای حفظ محتوای ویتامین C آن است.
سخن آخر
چای گزنه یک نوشیدنی گیاهی محبوب است. برخی افراد از آن برای اهداف دارویی استفاده می کنند، زیرا حاوی تعدادی ماده مغذی مفید از جمله آهن، ویتامین C و آنتی اکسیدان است. شواهد مربوط به فواید چای گزنه در شرایط خاص سلامتی محدود است. با این حال، برگ گزنه ممکن است به عنوان داروی مکمل آرتروز، مشکلات ادراری و کم خونی به افراد کمک کند. به طور کلی، محققان برای درک بهتر مزایای چای گزنه، چگونگی عملکرد آن در بدن و اینکه چه نوع عوارض جانبی ایجاد می کند، باید مطالعات بیشتری انجام دهند.
آخرین دیدگاه‌ها