شکر یکی از مواد غذایی پرکاربرد در آشپزی و زندگی روزمره است، اما انتخاب بین شکر قهوه‌ای و سفید می‌تواند برای بسیاری از افراد چالش‌برانگیز باشد. آیا شکر قهوه‌ای واقعاً سالم‌تر است؟ تفاوت‌های تغذیه‌ای و تأثیرات آنها بر سلامتی چیست؟ در این مقاله، به بررسی دقیق تفاوت‌های شکر سفید و قهوه‌ای، خواص، مضرات و کاربردهای آنها می‌پردازیم تا به شما کمک کنیم انتخاب بهتری برای رژیم غذایی خود داشته باشید. همچنین، جایگزین‌های سالم‌تر برای شکر و توصیه‌های پزشکی را معرفی خواهیم کرد.
پزشکت بزرگترین پلتفرم آنلاین پزشک و بیمار کشور است که می توانید در هر ساعت از شبانه روز، حتی ایام تعطیل با متخصصان و پزشکان کشورد در ارتباط باشید.
شکر سفید چیست و چگونه تولید می‌شود؟
شکر سفید، که به‌عنوان شکر تصفیه‌شده نیز شناخته می‌شود، از نیشکر یا چغندرقند تولید می‌شود. فرآیند تولید آن شامل استخراج آب قند از این گیاهان، تصفیه، جوشاندن و کریستالیزه کردن آن است. در مرحله نهایی، ملاس (شربت غلیظ و تیره‌رنگ) کاملاً از شکر جدا شده و کریستال‌های سفید و خالص تولید می‌شود. این فرآیند باعث می‌شود شکر سفید طعمی خنثی و شیرین داشته باشد و به دلیل رنگ روشن و بافت یکنواخت، در انواع غذاها و نوشیدنی‌ها کاربرد گسترده‌ای داشته باشد. شکر سفید به دلیل تصفیه بالا، تقریباً هیچ ماده مغذی قابل‌توجهی ندارد و صرفاً منبع کالری است.
مطالعه بیشتر؟ آیا شکر باعث التهاب بدن می شود؟
شکر قهوه‌ای چیست و چه تفاوتی با سفید دارد؟
شکر قهوه‌ای نیز از همان نیشکر یا چغندرقند تولید می‌شود، اما فرآیند تولید آن با شکر سفید متفاوت است. در شکر قهوه‌ای، مقداری ملاس به شکر سفید اضافه می‌شود یا ملاس طبیعی گیاه در طی فرآیند تصفیه حفظ می‌شود. این ملاس باعث ایجاد رنگ قهوه‌ای و طعم کاراملی متمایز در شکر قهوه‌ای می‌شود. تفاوت‌های اصلی بین شکر سفید و قهوه‌ای در سه جنبه زیر خلاصه می‌شود:
طعم، رنگ و مصارف آشپزی
تفاوت اصلی شکر سفید و قهوه ای در طعم و رنگ آنهاست. شکر قهوه‌ای به دلیل وجود ملاس، طعمی کاراملی و غنی دارد و رنگ آن از قهوه‌ای روشن تا تیره متغیر است. این ویژگی باعث می‌شود شکر قهوه‌ای برای پخت شیرینی‌هایی مانند کلوچه‌های زنجبیلی، کیک‌های میوه‌ای یا سس‌های غلیظ مانند سس باربیکیو مناسب باشد. شکر سفید به دلیل طعم خنثی و رنگ روشن، در دسرهایی که نیاز به بافت سبک و پف‌دار دارند (مانند کیک‌های اسفنجی) کاربرد بیشتری دارد. استفاده از شکر قهوه‌ای باعث ایجاد بافت متراکم‌تر و مرطوب‌تر در محصولات پخته‌شده می‌شود.
تفاوت تغذیه‌ای (کالری، مواد معدنی)
شکر قهوه‌ای بهتر است یا سفید ؟ از نظر تغذیه‌ای، شکر سفید و قهوه‌ای تفاوت‌های جزئی دارند. یک قاشق چای‌خوری (4 گرم) شکر قهوه‌ای حدود 15 کالری و شکر سفید حدود 16.3 کالری دارد. شکر قهوه‌ای به دلیل وجود ملاس، حاوی مقادیر ناچیزی از مواد معدنی مانند کلسیم، پتاسیم و آهن است. بااین‌حال، این مقادیر آن‌قدر کم است که نمی‌توان شکر قهوه‌ای را منبع قابل‌اعتمادی برای مواد مغذی دانست. از نظر کالری و تأثیر بر قند خون، هر دو نوع شکر تقریباً مشابه هستند و باید با احتیاط مصرف شوند.
|
ماده غذایی |
شکر سفید (4 گرم) |
شکر قهوه‌ای (4 گرم) |
|---|---|---|
|
کالری |
16.3 | 15 |
|
کلسیم |
0 |
ناچیز |
|
پتاسیم |
0 |
ناچیز |
|
آهن |
0 |
ناچیز |
تفاوت در تولید و فرآوری
شکر قهوه‌ای بهتر است یا سفید؟ شکر سفید در فرآیند تصفیه، ملاس را به‌طور کامل از دست می‌دهد و کریستال‌های کوچک و سفید تولید می‌کند. اما در شکر قهوه‌ای، ملاس به‌صورت عمدی حفظ یا به شکر اضافه می‌شود. این تفاوت باعث می‌شود شکر قهوه‌ای رطوبت بیشتری داشته باشد و بافت آن کمی چسبناک‌تر باشد. شکر قهوه‌ای به دو نوع روشن و تیره تقسیم می‌شود که مقدار ملاس در آنها تعیین‌کننده رنگ و طعم است.
کدام یک سالم‌تر است؟ شکر سفید یا قهوه‌ای
انتخاب بین شکر سفید و قهوه‌ای از نظر سلامتی تفاوت چندانی ندارد، زیرا هر دو عمدتاً از ساکارز تشکیل شده‌اند و تأثیر مشابهی بر بدن دارند. بااین‌حال، بررسی دقیق‌تر جنبه‌های مختلف سلامتی می‌تواند به تصمیم‌گیری بهتر کمک کند.
تأثیر بر سلامت قلب و عروق
مصرف بیش از حد شکر (چه سفید و چه قهوه‌ای) با افزایش خطر بیماری‌های قلبی‌عروقی مرتبط است. شکر می‌تواند سطح تری‌گلیسیرید را افزایش دهد و به التهاب و فشارخون بالا منجر شود. سازمان بهداشت جهانی توصیه می‌کند که مصرف قندهای افزوده به کمتر از 10 درصد کالری روزانه محدود شود.
نقش در دیابت و قند خون
هر دو نوع شکر به‌سرعت قند خون را افزایش می‌دهند، زیرا شاخص گلوکزی (GI) بالایی دارند. شکر قهوه‌ای به دلیل وجود ملاس ممکن است اندکی کندتر قند خون را بالا ببرد، اما این تفاوت ناچیز است و برای افراد مبتلا به دیابت، هر دو باید با احتیاط مصرف شوند. کنترل دقیق مقدار مصرف شکر و مشورت با پزشک برای افراد دیابتی ضروری است.
خواص و مضرات هر کدام
شکر قهوه‌ای به دلیل وجود ملاس، مقدار ناچیزی مواد معدنی دارد، اما این مقدار برای تأثیرگذاری بر سلامتی کافی نیست. مضرات هر دو نوع شکر شامل افزایش خطر چاقی، دیابت نوع 2، بیماری‌های قلبی و پوسیدگی دندان است. مصرف متعادل و جایگزینی شکر با مواد طبیعی مانند عسل یا شربت افرا (در مقادیر کم) می‌تواند گزینه بهتری باشد.
انواع شکر سفید و قهوه‌ای در بازار
شکر سفید در انواع مختلفی مانند دانه‌ریز، فوق‌ریز، پودر قند و شکر میوه عرضه می‌شود که هرکدام برای کاربرد خاصی مناسب هستند. شکر قهوه‌ای نیز در انواع روشن، تیره، موسکووادو و توربینادو موجود است. شکر قهوه‌ای تیره به دلیل ملاس بیشتر، طعم قوی‌تری دارد و برای غذاهای سنگین‌تر مناسب است، درحالی‌که شکر قهوه‌ای روشن برای پخت‌وپز عمومی استفاده می‌شود.
انواع شکر سفید، عبارتند از:
- دانه ریز: مردم معمولا از شکر دانه ریز برای نوشیدنی های گرم یا پخت و پز استفاده می کنند.
- فوق ریز: کریستال های کوچکتری دارد که در تهیه دسرها پودینگ مفید است.
- قنادی ها یا پودر قند: مردم از آن در شیرینی، آیسینگ و خامه استفاده می کنند.
- شکر میوه: کریستال های کوچکتر و یکنواخت دارد که مناسب دسرهای پودینگ و نوشیدنی های پودری است.
انواع شکر قهوه ای، عبارتند از:
- قهوه ای روشن: این شکر برای پخت و پز و سس مناسب است.
- قهوه ای تیره: رنگ عمیق تری دارد و به خاطر ملاسی که دارد در تهیه شیرینی زنجبیلی، لوبیا پخته شده و غذاهای کبابی مناسب است.
- موسکووادو: حاوی ملاس طبیعی است و مناسب دستور العمل‌هایی است که نیاز به طعم ملاس قوی‌تری دارند.
- توربینادو: به آن شکر دمرارا یا نیشکر خام نیز می گویند. کریستال‌های بزرگ‌تری نسبت به شکر قهوه‌ای دارد و دارای رنگ روشن و طعم ملایم است.
سوال مهم: کدام شکر برای دیابت بهتر است؟
برای افراد مبتلا به دیابت، هیچ‌یک از شکرهای سفید یا قهوه‌ای گزینه ایده‌آلی نیستند، زیرا هر دو به‌سرعت قند خون را افزایش می‌دهند. بااین‌حال، شکر قهوه‌ای به دلیل وجود ملاس ممکن است تأثیر کمتری بر قند خون داشته باشد، اما این تفاوت بسیار ناچیز است. بهترین توصیه برای افراد دیابتی، کاهش کلی مصرف شکر و استفاده از جایگزین‌های طبیعی مانند استویا یا مشورت با متخصص تغذیه است.
انتخاب بهتر برای زندگی سالم: شکر سفید یا قهوه‌ای؟
اینکه شکر سفید یا قهوه ای را انتخاب کنید به ترجیح شخصی شما بستگی دارد، زیرا طعم و رنگ این دو با همدیگر فرق دارد. اگر به دنبال طعم غنی و بافت مرطوب هستید، شکر قهوه‌ای گزینه بهتری است. اما برای سلامتی، بهتر است مصرف هر دو نوع شکر را محدود کنید و از جایگزین‌های سالم‌تر مانند عسل، شربت افرا یا استویا استفاده کنید. برای اطلاعات بیشتر، مقاله «جایگزین‌های سالم برای شکر در رژیم غذایی» را مطالعه کنید.
مشاوره پزشکی درباره مصرف قند و شکر | پزشکت
برای دریافت راهنمایی دقیق در مورد مصرف شکر و تأثیر آن بر سلامتی، می‌توانید از خدمات مشاوره پزشکی استفاده کنید. پزشکت خدمات متنوعی ارائه می‌دهد:
مشاوره آنلاین تغذیه و دیابت
با متخصصان تغذیه به‌صورت آنلاین مشورت کنید تا رژیم غذایی مناسب خود را تنظیم کنید. این خدمات به شما کمک می‌کند تا مصرف شکر را مدیریت کرده و انتخاب‌های سالم‌تری داشته باشید. برای دریافت مشاوره با متخصص تغذیه روی لینک کلیک کنید.
خدمات مشاوره تلفنی ۲۴ ساعته پزشکت
برای مشاوره فوری در مورد دیابت یا رژیم غذایی، می‌توانید از خدمات تلفنی ۲۴ ساعته پزشکت استفاده کنید. برای اطلاعات بیشتر، به صفحه «مشاوره با متخصص آنلاین در پزشکت» مراجعه کنید.
سخن آخر
ممکن است بهتر از شکر سفید برای پخت و پز باشند. آنها طعم غنی تر یا بافت مرطوب تر و جویدنی دارند. در این موارد، شکر موسکووادو با محتوای ملاس بالاتر، بیشترین طعم را دارد. این شکر حاوی مواد معدنی کمی بیشتری از شکر سفید است اما هیچ فایده ای برای سلامتی ندارد.
اگرچه عسل و شربت افرا قندهای طبیعی هستند، اما در صورت مصرف بیش از حد ممکن است منجر به اضافه وزن شوند خطر ابتلا به برخی بیماری های مزمن را افزایش دهند. با این حال، استفاده از عسل و شربت افرا در مقادیر کم، گاهی اوقات ممکن است جایگزین طبیعی تری برای شکر فرآوری شده باشد.
