شایع ترین علل بیماری های گوارشی

اختلالات گوارشی و علت های اساسی که دستگاه گوارش را تحت تاثیر قرار می دهند بسیار معتدد هستند. عفونت های باکتریایی، عفونت ویروسی و التهاب شایع ترین علل انواع بیماری های گوارشی به شمار می روند. البته برخی از اختلالات گوارشی ممکن است بیش از یک علت و علائم متعددی داشته باشند. برخی از اختلالات گوارشی طولانی مدت و جدی هستند، در حالی که برخی دیگر طی چند روز به طور خود به خود برطرف می شوند و هیچ گونه اثر دائمی ندارند.

شایع ترین علل بیماری های گوارشی

شایع ترین علل بیماری های گوارشی، عبارتند از:

 آلرژی غذایی و عدم تحمل مواد غذایی

برخی از غذاها می توانند باعث بروز واکنش های آلرژیک از جمله التهاب لب ها، دهان، قسمت پشت گلو، حالت تهوع و استفراغ شوند. درد شکم همچنین ناشی از عدم تحمل غذا است.

رژیم غذایی ضعیف

رژیم غذایی سرشار از غذاهای چرب، سرخ شده و شیرین و فیبر کم باعث می شود مدفوع آرامتر از روده بزرگ عبور کند. مصرف ناکافی آب همچنین می تواند منجر به یبوست شود و به بسیاری از اختلالات گوارشی دیگر کمک کند.

عفونت ویروسی یا باکتریایی

باکتری ها، ویروس ها و انگل ها می توانند از طریق تماس با سطوح آلوده یا تماس با مدفوع آلوده و سپس خوردن میکروب یا خوردن غذای آلوده یا نوشیدن آب آلوده وارد دستگاه گوارش شوند. سالمونلا، Escherischia coli، وبا و روتاویروس می توانند باعث عفونت باکتریایی شوند. اصطلاحاً آنفولانزای معده در واقع عفونتی است که می تواند توسط باکتری ها، ویروس ها و انگل ها ایجاد شود. شایع ترین علامت همه این موارد اسهال حاد است. از آنتی بیوتیک ها می توان برای درمان عفونت های باکتریایی و انگلی استفاده کرد. کم آبی بدن بزرگترین خطر ابتلا به اسهال حاد به ویژه در کودکان خردسال است.

التهاب و بیماری های ایمنی بدن

اختلالات خود ایمنی که سیستم ایمنی بدن به خود بدن حمله می کند و به آنها آسیب می رساند، می تواند هر بخشی از دستگاه گوارش را درگیر کند. برخی از بیماری های خود ایمنی مانند لوپوس اریماتوز سیستمیک، آرتریت روماتوئید، سندرم Sjögren’s و اسکلرودرما دستگاه گوارش را تحت تأثیر قرار می دهد. بیماری های خود ایمنی سیستمیک باعث ایجاد انواع مشکلات گوارشی و روده می شود.

علل ساختاری

یک ناهنجاری ساختاری در دستگاه گوارش (مانند کیسه هایی که در روده شخص مبتلا به دیورتیکولوز ایجاد می شود) می تواند مانع از عملکرد مناسب دستگاه گوارش شود.

دلایل ژنتیکی

به نظر می رسد برخی بیماری های گوارشی جنبه ارثی دارند. این موارد شامل سرطان روده بزرگ، بیماری کرون، دیابت نوع 1، سرطان لوزالمعده، کم کاری تیروئید، فیبروز کیستیک، سلیاک و برخی بیماری های کبدی می شود.

انتخاب سبک زندگی

میزان استرس زیاد، عدم ورزش، سیگار کشیدن و مصرف الکل همگی می تواند بر سلامت دستگاه گوارش تأثیر بگذارند. در حالی که تشخیص یک علت مشخص برای بیماری های گوارشی دشوار است اما شیوه زندگی سالم و انتخاب رژیم غذایی می تواند شدت و علائم این بیماری ها را تسکین دهد.

عوارض جانبی دارو

بسیاری از داروها، از جمله برخی آنتی بیوتیک ها و ضد التهاب غیر استروئیدی و برخی از داروهای دیابت عوارض جانبی دارند که شامل دستگاه گوارش می شود. حالت تهوع، اسهال، زخم و يبوست از جمله شایع ترین عوارض جانبی داروها بر روی دستگاه گوارش است.

سرطان معده و روده

سرطان معده و روده برای گروه سرطان هایی که بر دستگاه گوارش تأثیر می گذارد و شامل سرطان های گلو، کیسه صفرا، کبد، لوزالمعده، معده، روده کوچک، روده بزرگ و مقعد است. سرطان یک رشد بدخیم یا تومور ناشی از تقسیم کنترل نشده سلول ها است که می تواند در بافت های اطراف انتشار یابد.

اثرات بعد از عمل جراحی

جراحی ها ممکن است ساختار دستگاه گوارش را تغییر دهند؛ و باعث بروی مشکلاتی مانند اسهال مزمن، درد، انسداد روده و حتی سوءجذب شوند.

مشکلات عملکردی

در برخی موارد ممکن است بیمار علائم مربوط به دستگاه گوارش را تجربه کند اما تمام آزمایشات او طبیعی باشند. تشخیص و درمان این بیماری ها که به عملکرد دستگاه گوارش بستگی دارد ممکن است مشکل باشد. سندرم روده تحریک پذیر یکی از این اختلالات عملکردی است.

کهولت سن

کهولت سن با کاهش بزاق دهان، مختل شدن چشایی، شدیدتتر شدن ریفلاکس باعث ایجاد برخی تغییرات در دستگاه گوارش می شود و خطر بروز برخی سرطان ها را افزایش می دهد.

بیماری های سیستمیک

بسیاری از بیماری های سیستمیک مانند بیماری های خود ایمنی، نارسایی قلبی، بیماری های ژنتیکی، HIV و دیابت بر دستگاه گوارش ما اثر می گذارند و در صورت عدم درمان به موقع ممکن است منجر به بروز برخی بیماری ها در دستگاه گوارش شوند.

علت های بیماری های شایع دستگاه گوارش

اما برخی بیماری های شایع دستگاه گوارش علت های مشخصی دارند، از جمله:

شایع ترین علت یبوست

شایع ترین دلایل یبوست، عبارتند از:

کمبود فیبر در رژیم غذایی. افرادی که رژیم های غذایی آنها حاوی مقادیر مناسب فیبر باشد به طور قابل توجهی کمتر به یبوست مبتلا می شوند.

کم تحرکی. فعالیت بدنی سوخت و ساز بدن را بالا نگه می دارد و باعث می شود فرآیندهای بدن سریعتر اتفاق بیفتد. نیم ساعت پیاده روی روزانه یکی از بهترین توصیه ها برای پیشگیری از یبوست است.

داروها. رایج ترین داروهای ایجاد یبوست عبارتند از:

• داروهای دیورتیک
• داروهای ضد درد مخدر
• داروهای ضد افسردگی
• آنتی اکسیدهای حاوی آلومینیوم
• داروهای مسدود کننده کانال کلسیم
• داروهای ضد تشنج از جمله مکمل های آهن

شیر. بعضی از افراد هنگام مصرف شیر و لبنیات یبوست می شوند.

سندرم روده تحریک پذیر. یبوست در افرادی که از سندرم روده تحریک پذیر رنج می برند شایع است.

بارداری. بارداری باعث ایجاد تغییرات هورمونی می شود که می تواند یک زن را مستعد ابتلا به یبوست کند. همچنین، رحم ممکن است روده را فشرده و سرعت غذا را کندتر کند.

 استفاده بیش از حد از ملین ها. ملین ها در کمک به حرکات روده مؤثر هستند. با این حال، استفاده از آنها به طور مرتب به بدن اجازه می دهد تا به مصرف آنها عادت کند و به تدریج برای رسیدن به همان اثر، لازم است دوز افزایش یابد. هنگامی که یک فرد به آنها وابسته شود، در صورت متوقف شدن، احتمال بروز یبوست وجود دارد.

 کم آبی.  نوشیدن مقدار زیادی آب به طور مرتب خطر ابتلا به یبوست را کاهش می دهد.

مشکلات روده بزرگ یا راست روده. تومورها می توانند معابر را فشرده یا محدود کرده و باعث یبوست شوند. همچنین، بافت پوششی، دیورتیکولوزیس و باریک شدن غیر طبیعی روده یا روده بزرگ، معروف به تنگی روده بزرگ است.

شایع ترین علت سندرم روده تحریک پذیر (IBS)

علت دقیق IBS مشخص نیست. عواملی که به نظر می رسد نقش اساسی در بروز این بیماری دارند، عبارتند از:

• انقباضات عضلات در روده. دیواره روده ها با لایه هایی از ماهیچه پوشانده شده اند که با انتقال مواد غذایی از دستگاه گوارش منقبض می شوند. انقباضات قوی تر و طولانی تر از حد معمول می توانند باعث گاز، نفخ و اسهال شوند. انقباضات ضعیف روده می تواند باعث کاهش سرعت عبور مواد غذایی شده و منجر به مدفوع سخت و خشک شود.
• سیستم عصبی. ناهنجاری در اعصاب سیستم گوارش ممکن است منجر به بروز گاز یا مدفوع بیشتر یا ناراحتی شکم بیش از حد طبیعی شود. هماهنگ ضعیف بین سیگنال های مغز و روده ها می توانند منجر به درد، اسهال یا یبوست شود.
• التهاب در روده ها. برخی از مبتلایان به IBS تعداد سلول های سیستم ایمنی بدن را در روده خود افزایش می دهند. این پاسخ سیستم ایمنی با درد و اسهال همراه است.
• عفونت شدید. IBS می تواند پس از یک دوره شدید اسهال (گاستروانتریت) ناشی از باکتری یا ویروس ایجاد شود. IBS همچنین ممکن است با رشد باکتری ها همراه باشد.
• تغییرات در باکتری های روده (میکرو فلورا). میکرو فلورا باکتری های مفیدی هستند که در روده ها زندگی می کنند و نقش اساسی در سلامتی دارند. بررسی ها نشان می دهد که میکرو فلورا در افراد مبتلا به IBS ممکن است با میکرو فلورا در افراد سالم متفاوت باشند.

شایع ترین علت ریفلاکس معده به مری (GERD)

GERD در اثر بازگشت مکرر اسید ایجاد می شود. هنگام بلعیدن، یک باند دایره ای از ماهیچه در قسمت تحتانی مری (اسفنکتر پایین مری) شل می شود تا غذا و مایع به درون معده جاری شود. سپس اسفنکتر دوباره بسته می شود. اگر اسفنکتر غیر طبیعی شل یا تضعیف شود، اسید معده می تواند به داخل مری برگردد. این بازگشت مجدد ثابت باعث تحریک پوشش مری و اغلب التهاب آن می شود.

شایع ترین علت سنگ کیسه صفرا

هنوز علت اصلی شکل ‌گیری سنگ ‌های کیسه صفرا مشخص نیست. پزشکان فکر می‌کنند که سنگ‌های صفراوی ممکن است در موارد زیر حاصل شود:

• صفرا حاوی بیلی‌روبین زیاد است.
• صفرا حاوی کلسترول بیش از حد است.
• کیسه صفرا به درستی خالی نمی‌شود.

شایع ترین علت بیماری سلیاک

هنوز علت دقیق بیماری سلیاک مشخص نیست. شیوه های تغذیه کودکان، عفونت های دستگاه گوارش و باکتری های روده نیز ممکن است در بروز بیماری سلیاک نقش داشته باشد. گاهی اوقات بیماری سلیاک بعد از عمل جراحی، حاملگی، زایمان، عفونت ویروسی یا استرس شدید ایجاد می شود. هنگامی که سیستم ایمنی بدن به گلوتن در مواد غذایی زیاد واکنش نشان دهد ممکن است به پرزهای کوچک و پرز های پوششی روده کوچک آسیب برساند. پرز ها در صورت آسیب دیدگی نمی توانند ویتامین ها، مواد معدنی و سایر مواد مغذی را از غذایی که می خورید جذب کنند.

شایع ترین علت بیماری کرون

علت دقیق بیماری کرون ناشناخته است، اما تصور می شود که این بیماری ناشی از یک واکنش غیر طبیعی در سیستم ایمنی بدن است. سیستم ایمنی بدن به مواد غذایی، باکتری های خوب و مواد مفید حمله می کند. در حین حمله، گلبول های سفید در بافت داخلی روده تجمع می یابند و منجر به التهاب می شوند. التهاب منجر به زخم و آسیب روده می شود.

عواملی که ممکن است خطر التهاب را افزایش دهند، عبارتند از:

• عوامل ژنتیکی
• سابقه خانوادگی
• سیستم ایمنی فرد
• فاکتورهای محیطی
• عوامل بیماری زا مانند باکتری یا ویروس مثل باکتری coli

شایع ترین علت بواسیر

در هنگام بواسیر، رگ های اطراف مقعد تحت فشار کشیده و ملتهب یا متورم می شوند.

بواسیر می تواند از افزایش فشار در رکتوم تحتانی به دلیل زیر بروز کند:

• چاقی
• بارداری
• مقاربت مقعد
• زور زدن هنگام اجابت مزاج
• خوردن یک رژیم غذایی کم فیبر
• داشتن اسهال مزمن یا یبوست
• نشستن به مدت طولانی بر روی توالت

شایع ترین علت کولیت اولسراتیو

علت دقیق کولیت اولسراتیو ناشناخته است. پیش از این، رژیم و استرس مشکوک بودند، اما اکنون پزشکان می دانند که این عوامل ممکن است بیماری را تشدید شوند اما باعث کولیت اولسروز نمی شوند. یکی از دلایل احتمالی این بیماری نقص سیستم ایمنی بدن است. همچنین به نظر می رسد که وراثت در بروز کولیت نقش دارد به نحوی که کولیت اولسراتیو در افرادی که دارای اعضای خانواده با این بیماری هستند شایع تر است. با این حال، بیشتر افراد مبتلا به کولیت اولسراتیو سابقه خانوادگی را ندارند.

شایع ترین علت دیورتیکولیت

علت دقیق دیورتیکولیت تشخیص داده نشده است اما به نظر می رسد که شیوع آن با سن، رژیم و سبک زندگی و ژنتیک مرتبط است. دیورتیکول معمولاً هنگامی ایجاد می شود که قسمت های ضعیف در روده بزرگ تحت فشار قرار گرفته و کیسه های در دیواره روده بزرگ تشکیل می شوند. پارگی دیورتیکول باعث التهاب، عفونت و یا هر دو می شود که در این صورت دیورتیکولیت رخ می هد.