چگونه مصرف دارو را قطع کنیم؟

قطع ناگهانی دارو نه تنها ممکن است بر وضعیت شما تأثیر منفی بگذارد، بلکه می‌تواند کاملاً خطرناک باشد. بنابراین به هیچ عنوان به صورت خودسرانه اقدام به قطع مصرف داروی خود نکنید. زمان شروع و پایان مصرف داروهایتان باید براساس تجویز پزشک تعیین شود. با این حال، برای قطع مصرف دارو می‌توانید از نکات مطرح شده در این مقاله نیز استفاده کنید.

به عنوان مثال، قطع ناگهانی مصرف داروهای روانپزشکی می‌تواند منجر به بروز عوارض جانبی ناخواسته شود، اما با همکاری با یک پزشک متخصص، می‌توانید داروی مصرفی خود را با خیال راحت ترک کنید. بسیاری از مردم خاطره بدی نسبت به ترک مصرف یک دارو دارند.

آنها ممکن است تجربه های ترسناکی در مورد عوارض جانبی ناخوشایند قطع مصرف برخی از داروها خوانده یا شنیده باشند یا با عناوین حیرت انگیز مرتبط با خطرات قطع داروهای مختلف مواجه شده باشند. اما می‌توان با خیال راحت هر دارویی را قطع کرد، از جمله این موارد شامل داروهای روانپزشکی است.

برای کمک به مدیریت هر گونه عوارض جانبی ناخواسته، می‌توانید برخی از راهکارها را امتحان کنید. با این حال در میان تمام روش‌هایی که برای برنامه ریزی جهت قطع مصرف داروها وجود دارد، مصرف با پزشک معالج بهترین کار برای بازیابی سریع تر بهبودی است.

برای قطع مصرف دارو ابتدا با پزشک معالج خود مشورت کنید.

قبل از قطع هر دارویی که برای شما تجویز شده است، باید عوامل زیادی در نظر گرفته شوند. به همین علت بسیار مهم است که ابتدا با پزشک معالج خود در این باره مشورت کنید. قطع دارو در زمان نامناسب می‌تواند عوارض جانبی خفیف تا جدی در سلامتی شما به همراه داشته باشد.

قطع ناگهانی مصرف یک دارو در اغلب موارد می‌تواند با بروز عوارض جانبی ناخوشایند و بدتر شدن علائم، بر اساس داروی مصرفی، مشخصات شیمیایی مولکول دارو، نحوه تجزیه (متابولیسم) و دفع دارو از بدن همراه باشد. برای اینکه به صورت ایمن مصرف داروی خود را قطع کنید، باید تحت نظر پزشک معالج خود باشید.

در حالت ایده‌آل، باید با پزشک خود در مورد نحوه و زمان قطع کردن مصرف داروهای کنونی‌تان مشورت کنید.

داروهای مصرفی خود را حتما با پزشک معالج خود در میان بگذارید.

تقریباً 40 درصد از افراد بالای 60 سال حداقل پنج داروی تجویزی، از جمله داروهایی که دیگر به استفاده از آنها نیاز ندارند، مصرف می‌کنند. با این حال، برخی از داروها، مانند قرص‌های خواب آور، فقط باید به صورت کوتاه مدت استفاده شوند. البته داروهای دیگری نیز دستورات خاصی دارند.

آیا باید به مصرف مسکن قوی‌تر خود ادامه دهید یا می‌توانید از یک NSAID خفیف‌تر و غیر اعتیادآور مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن استفاده کنید؟ پاسخ به این سوالات باید توسط پزشک متخصص انجام شود. به هیچ وجه مصرف داروهای خود را فقط به خاطر رفع شدن علائم یک بیماری یا اختلال، به صورت خودسرانه قطع نکنید.

به طور کلی هر یک از این موارد می‌توانند علتی برای قطع مصرف یک داروی خاص باشند، اما اتمام دوره درمان فقط در صورتی که ابتدا توسط پزشک معالج شما تایید شود، باید انجام شود. با قطع مصرف یک‌ دارو ممکن است بتوانید در هزینه‌های ماهانه مراقبت‌های بهداشتی نیز صرفه جویی کنید.

با پزشک معالج خود صحبت کنید تا ببینید آیا می‌توانید مصرف برخی از داروهای خود را کاهش دهید یا متوقف کنید. تغییر برنامه درمانی باید توسط پزشک معالج شما انجام شود.

قطع مصرف دارو براساس علت صحیح و منطقی

نیمی از بیمارانی که داروهای نگهدارنده برای درمان یک بیماری مزمن مصرف می‌کنند، در اولین سال از شروع درمان، مصرف آنها را قطع می‌کنند. این عدم پایبندی به برنامه درمانی تجویز شده توسط پزشک معالج، منجر به هدر رفت هزینه تقریباً 300 میلیون دلاری از هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی در سال می‌شود.

عدم پایبندی به برنامه دارویی تجویزی پزشک می‌تواند منجر به بدتر شدن وضعیت سلامتی در طولانی مدت، افزایش احتمال بستری شدن در بیمارستان و به طور کلی بروز پیامدهای بدتر شود. اگر پس از مصرف یک دارو، مثلاً یک داروی ضد افسردگی یا آرتریت، احساس بهتری پیدا کردید، با قطع مصرف دارو، علائم شما ممکن است بازگردد.

علاوه بر این، برخی از بیماری‌ها، مانند فشار خون بالا و کلسترول بالا، اصلاً علائم واقعی ندارند و این مسئله احتمال این موضوع را افزایش می‌دهد که مصرف داروهای خود را قطع کنید. بسیاری از مردم فکر می‌کنند زمانی که احساس بهتری داشتند، می‌توانند برنامه درمانی خود را متوقف کنند، اما واقعیت معمولاً اینطور نیست.

با قطع خودسرانه مصرف دارو به خاطر رفع موقتی علائم یک بیماری، نه تنها وضعیت سلامتی شما بدتر می‌شود، بلکه ممکن است عوارض جانبی ناشی از قطع ناگهانی دارو را تجربه کنید. بنابراین هر گونه تغییر در برنامه درمانی باید توسط پزشک متخصص انجام شود.

گاهی اوقات ممکن است که در فضای مجازی اطلاعاتی را درباره داروی مصرفی خود به دست آورید. با این حال در هر شرایطی پیش از مشورت با پزشک معالج، مصرف هیچ دارویی را قطع نکنید. گزارش‌های خبری، از جمله گزارش‌های رسانه‌های اجتماعی، ممکن است بی‌اساس باشند، یا یک نگرانی خاص ممکن است به وضعیت سلامتی شما مرتبط نباشد.

از پزشک خود بپرسید که چگونه مصرف دارو را قطع کنید.

مصرف برخی از داروها را می توان بلافاصله و بدون برنامه خاصی قطع کرد، اما بسیاری از داروها نیاز به کاهش تدریجی دارند، که شامل کاهش آهسته دوز یا دفعات مصرف آن در مدت زمان طولانی است. کاهش آهسته مصرف یک دارو به پیشگیری از بروز عوارض جانبی نامطلوب یا حتی علائم ترکی که ممکن است در صورت قطع سریع دارو با آن مواجه شوید، کمک می‌کند.

اگر می‌خواهید مصرف چندین دارو را قطع کنید، ممکن است نیاز باشد تا میزان آنها را یکی یکی کاهش دهید تا از بروز عوارض جانبی اضافی پیشگیری کنید. با این حال این نکته را به یاد داشته باشید که در هر شرایطی، همیشه با پزشک معالج خود مشورت کنید.

علائم قطع ناگهانی مصرف دارو را بشناسید.

به عنوان مثال، قطع ناگهانی برخی از داروهای ضدافسردگی مهارکننده‌ انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) که برای تقویت خلق و خوی شما تجویز می‌شوند (مانند پاکسیل (پاروکستین) یا زولافت (سرترالین) می‌تواند منجر به بروز مجموعه‌ای از عوارض جانبی آزاردهنده شود. مواردی مانند اضطراب، سرگیجه، ناراحتی معده یا خستگی از این جمله هستند.

به این وضعیت، سندرم قطع داروهای ضد افسردگی می‌گویند. همه افراد این سندرم قطع داروهای ضد افسردگی را تجربه نمی‌کنند، فقط از هر 5 نفر 1 نفر این سندرم را تجربه می‌کند. این شرایط معمولاً خطرناک نیست و بسته به داروی مصرفی شما معمولاً در چند روز فروکش می‌کند، اما راه‌هایی برای کاهش اثر و شدت آن وجود دارد.

سندرم قطع داروهای ضد افسردگی ممکن است با قطع مصرف داروهای ضد افسردگی خاصی که برای مدت زمان کوتاه تری در بدن شما باقی می‌مانند، شایع تر باشد. اگرچه داروهای ضد افسردگی با اثر طولانی تر ممکن است باعث بروز عوارض جانبی ترک نیز شوند.

سندرم قطع داروهای ضد افسردگی می‌تواند با بسیاری از داروهای ضد افسردگی، نه فقط SSRI ها، رخ دهد. نمونه هایی از داروهای ضد افسردگی پرکاربرد که قطع مصرف آنها می‌تواند منجر به بروز سندرم قطع داروهای ضد افسردگی شود، عبارت‌اند از:

• زولافت (سرترالین)
• سیمبالتا (دولوکستین)
• افکسور (ونلافاکسین)
• Lexapro (اسیتالوپرام)
• بریسدل ، پاکسیل ، پکسوا (پاروکستین)

برخی از بیماران به علت بروز عوارض جانبی آزاردهنده مانند درد عضلانی، آسیب کبدی یا مشکلات حافظه ممکن است که بخواهند مصرف داروهای کلسترول خود را که به نام استاتین شناخته می‌شوند، متوقف کنند. استاتین‌ها شامل داروهایی مانند آتورواستاتین (لیپیتور) و روزوواستاتین (کرستور) هستند.

قبل از اینکه مصرف داروی استاتین را قطع کنید، در مورد عوارض جانبی احتمالی با پزشک معالج خود صحبت کنید. بسیاری از افراد از عوارض جانبی این داروها شکایت دارند و ممکن است یک برنامه جایگزین برای رفع مشکل آنها وجود داشته باشد. تغییر دوز، برند متفاوت استاتین یا حتی مصرف نوع متفاوتی از داروهای کلسترول ممکن است مفید باشد.

این داروها، داروهای مهم برای حفظ سلامتی قلبی هستند و می‌توانند با کاهش کلسترول و کاهش خطر حمله قلبی یا سکته از مرگ و میر بیماران پیشگیری کنند.

برنامه قطع مصرف دارو را مشخص کنید.

اگر مصرف داروی جدیدی را شروع کرده‌اید، باید چندین سوال از پزشک معالج خود بپرسید و پاسخ‌ها را برای مراجعات بعدی ثبت کنید‌. از جمله این سوالات، عبارت‌اند از:

• دوز و برنامه درمانی
• نتایج مورد انتظار از درمان
• مدت زمان مصرف دارو
• هزینه داروی تجویزی و در دسترس بودن نوع ژنریک آن
• عوارض جانبی شایع، از جمله علائم ناشی از قطع ناگهانی مصرف دارو

گاهی اوقات به علت بروز عوارض جانبی یا عدم اثربخشی ممکن است نیاز به تعویض دارو داشته باشید. اگر برنامه درمانی شما از یک دارو به داروی دیگر در همان کلاس تغییر پیدا کند، معمولاً می‌توانید بلافاصله دارو را تغییر دهید یا مصرف داروی جدید را با دوز پایین‌تر شروع کنید. این کار در حالی که به آرامی میزان داروی اول کاهش می‌یابد، عملی می‌شود.

با این حال، همیشه اینطور نیست، بنابراین باید با پزشک تجویز کننده برنامه درمانی خود مشورت کنید، به خصوص اگر داروهای مصرف شما از کلاس‌های مختلف هستند، باید این کار را انجام دهید.

استراتژی‌های خودمراقبتی

علاوه بر مشورت با یک پزشک، راهبردهای زیر ممکن است در زمان قطع مصرف داروهای مختلف، از جمله داروهای روانپزشکی، مفید باشند:

سبک زندگی سالمی داشته باشید.

محققین بر اهمیت داشتن عادات سالم، از جمله برنامه خواب و فعالیت منظم و رژیم غذایی مغذی تاکید می‌کنند. اگر تحت استرس، کار بیش از حد و کمبود خواب هستید، احتمالاً تلاش برای قطع یک دارو به خوبی پیش نخواهد رفت.

فعالیت بدنی منظم داشته باشید.

طبق نتایج یک بررسی که در سال 2021 انجام شد، ورزش می‌تواند اثر ضد افسردگی قابل توجهی داشته باشد. به گفته متخصصین، افسردگی خفیف تا متوسط ​​ممکن است با ورزش یا صحبت کردن و روابط اجتماعی مناسب به خوبی مصرف دارو درمان شود. ورزش فواید دیگری از جمله کمک به مقابله با استرس و کاهش اضطراب نیز دارد.

سعی کنید فعالیت‌های فیزیکی را انتخاب کنید که واقعاً از انجام آن لذت می‌برید. به طور کلی، در صورتی که به طرق و روش‌های مختلف بتوانید سبک زندگی سالمی را برای خود ایجاد کنید، می‌توانید با موفقیت دوره قطع مصرف دارو را طی کنید.

کلاس دارویی یا دارو	نمونه مواد مخدر	عوارض جانبی خطرات با ترک ناگهانی
داروهای ضد افسردگی	پاروکستین (پاکسیل)، سرترالین (زولوفت)، ونلافاکسین (افکسور)	وحشت، بی قراری، تشدید افسردگی، کابوس، گیجی، بی خوابی
داروهای ضد روان پریشی	آریپیپرازول (Abilify)، کلوزاپین (Clozaril)، اولانزاپین (Zyprexa)، کوتیاپین (Seroquel)	عود شدید علائم، اضطراب، دیسکینزی یا دیستونی قطع مصرف (حرکت غیرارادی عضلات)، علائم پارکینسون، سندرم بدخیم نورولپتیک
بنزودیازپین ها	آلپرازولام (Xanax)، اگزازپام، تمازپام (Restoril)، تریازولام (Halcion)	قطع ناگهانی می تواند جدی باشد. تشنج، اضطراب، بی خوابی برگشتی، لرزش، حالت تهوع، تپش قلب، توهم
کورتیکواستروئیدها	پردنیزون، متیل پردنیزولون	درد، خستگی، فشار خون پایین، اضطراب، بی خوابی، تحریک پذیری، افسردگی، تهوع، استفراغ
مهارکننده های HMG Co-A ردوکتاز (استاتین ها)	آتورواستاتین (Lipitor)، لوواستاتین، روزوواستاتین (Crestor)، سیمواستاتین (Zocor)	افزایش سریع احتمالی پروتئین واکنشی C (CRP) و سطح کلسترول LDL. بدتر شدن خطر بیماری قلبی
داروهای بی خوابی (برای خواب)	اسزوپیکلون (Lunesta)، زالپلون (سوناتا)، زولپیدم (Ambien)	اضطراب، بی خوابی برگشتی، گرفتگی عضلات، حالت تهوع، تشنج
لیتیوم	لیتیوم	بی ثباتی خلق و خو، عود شیدایی
مهارکننده های پمپ پروتون (PPIs)	اسموپرازول (Nexium)، لانزوپرازول (Prevacid)، امپرازول (Prilosec)	سوزش سر دل
هورمون درمانی	استروژن (Premarin)، استروژن با پروژستین (Prempro)	علائم یائسگی، گرگرفتگی، گرگرفتگی، تعریق
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)	آسپرین، سلکوکسیب (Celebrex)، ایبوپروفن (Advil، Motrin)، ناپروکسن (Aleve)	افزایش خطر حمله قلبی به دلیل لخته شدن خون (آسپرین)؛ سردردهای برگشتی (NSAIDs)
مواد افیونی	کدئین، هیدروکودون، اکسی کدون، ترامادول	بی قراری، تحریک، لرز، لرز، گرفتگی عضلات، اسهال، بی خوابی، درد عضلانی

سخن آخر

قطع مصرف برخی از داروها ممکن است عوارضی به همراه داشته باشد. با این حال، به کمک برخی از روش‌های ساده، می‌توان برنامه درمانی را تغییر داد به طور کلی مصرف آن را قطع کرد. در هر شرایطی و در تمامی افراد، ایجاد هر گونه تغییر در برنامه درمانی باید توسط پزشک معالج افراد انجام شود. از قطع خودسرانه مصرف داروهای خود خودداری کنید.