کوآموکسی کلاو (آموکسی سیلینو کلاولانات) یک داروی خوراکی است که برای درمان برخی عفونت‌های باکتریایی استفاده می‌شود. کو آموکسی کلاو حاوی دو ماده آموکسی سیلین و کلاولانات بوده که آموکسی سیلین یک آنتی بیوتیک پنی سیلینی است که با توقف رشد باکتری‌ها، اثرات درمانی خود را اعمال می‌کند. کلاوولانات یک مهارکننده بتالاکتاماز است. این ماده از آموکسی سیلین در برابر تخریب شدن توسط باکتری‌ها محافظت می‌کند. در هنگام مصرف این دارو توجه داشته باشید که برای درمان عفونت‌های ویروسی مانند سرماخوردگی، آنفولانزا یا COVID-19 استفاده نمی‌شود. این دارو به صورت قرص خوراکی، قرص جویدنی، قرص خوراکی با رهش طولانی مدت و سوسپانسیون خوراکی موجود است.
کوآموکسی کلاو برای چه عفونی است؟
سازمان غذا و دارو، مصرف داروی کوآموکسی کلاو را برای درمان عفونت‌های باکتریایی زیر تایید کرده است:
- عفونت‌های گوش
- عفونت های پوستی
- عفونت‌های سینوسی
- عفونت های دستگاه ادراری (UTI)
- عفونت‌های دستگاه تنفسی تحتانی (مانند برونشیت یا ذات الریه)
از داروی کوآموکسی کلاو در شرایطی استفاده می‌شود که باکتری به این دارو حساس باشد، به این معنی که کوآموکسی کلاو برای مبارزه با عفونت باید به طور موثر عمل کند. اگرچه می‌توانید داروی کوآموکسی کلاو را با یا بدون غذا مصرف کنید، اما به نظر می رسد در صورت مصرف آن همراه با غذا (اما نه با یک وعده غذایی پرچرب) ممکن است بهتر جذب شود و عوارض کمتری در معده ایجاد کند.
موارد استفاده خارج از برچسب داروی کوآموکسی کلاو، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- آپاندیسیت
- عفونت‌های دندانی
- درمان بیماری سل (در ترکیب با سایر داروها)
- عفونت‌های مربوط به کاتتر دیالیز صفاقی (در این روش دیالیز از طریق شکم انجام می‌شود)
ممکن است که دو روز پس از شروع مصرف کوآموکسی کلاو، احساس بهتری داشته باشید. با این حال، تکمیل دوره درمان مهم است. به این ترتیب باکتری‌ها فرصتی برای رشد مجدد نخواهند داشت. مصرف کامل داروهای تجویزی می‌تواند به پیشگیری از بروز مقاومت آنتی بیوتیکی کمک کند.
عوارض مصرف کوآموکسی کلاو
مانند سایر داروها، استفاده از داروی کوآموکسی کلاو نیز ممکن است با بروز برخی عوارض همراه باشد. در مورد هر گونه عوارضی که در طول مصرف این دارو تجربه می‌کنید، به پزشک معالج خود اطلاع دهید. شایع ترین عوارض ناشی از مصرف داروی کوآموکسی کلاو، عبارت‌اند از:
- ایجاد بثورات پوستی و کهیر
- حالت تهوع، استفراغ و اسهال
- واژینیت (التهاب واژن، عفونت قارچی)
- راش پوشک در نوزادان یا کودکان نوپا
عوارض شدید داروی کوآموکسی کلاو
از جمله عوارض شدید ناشی از مصرف کوآموکسی کلاو، عبارت‌اند از:
- عود عفونت: این عفونت پس از عفونت اولیه بروز پیدا می‌کند.
- مشکلات کلیوی: از تغییرات ایجاد شده در ادرار خود آگاه باشید.
- مشکلات کبدی: مراقب درد معده، زردی پوست، سفیدی چشم و تیرگی ادرار باشید.
- تشنج: این اختلال شامل بروز تغییرات ناگهانی، غیر طبیعی و کنترل نشده در فعالیت الکتریکی مغز است.
- افت سطح و تعداد پلاکت: این وضعیت می‌تواند خطر خونریزی را افزایش دهد (ممکن است کبودی یا خونریزی به آسانی رخ دهند).
- کاهش سطح گلبول‌های سفید خون: تعداد پایین و کم گلبول‌های سفید خون می‌تواند در توانایی بدن برای مبارزه با عفونت اختلال ایجاد کند.
- واکنش شبه بیماری سرم: این وضعیت یک نوع واکنش آلرژیک است که با علائم کهیر، بثورات پوستی، درد مفاصل، عضلات و تب همراه است.
- کم خونی همولیتیک: در صورت بروز این وضعیت، گلبول‌های قرمز خون از بین می‌روند. علائم این وضعیت ممکن است شامل خستگی، سرگیجه و ضعف باشد.
- واکنش حساسیت مفرط یا آنافیلاکسی: علائم این وضعیت می‌تواند شامل بروز بثورات پوستی، کهیر، تورم در اطراف لب‌ها، زبان و صورت و دشواری در تنفس باشد. این وضعیت نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
- واکنش‌های جدی پوستی: علائم واکنش‌های پوستی مختلف ممکن است شامل تب، سوزش چشم، گلودرد، بروز بثورات قرمز یا بنفش یا تاول و لایه برداری پوست باشد. این علائم جدی هستند و در صورت عدم درمان می‌توانند منجر به مرگ شوند. به همین علت باید به دنبال مراقبت های پزشکی اورژانسی باشید.
- اسهال مرتبط با کلستریدیویدیس دیفیسیل ( difficile یا C. diff): مراقب بروز اسهال آبکی و خونی و درد معده باشید. این وضعیت می‌تواند تا دو ماه پس از قطع مصرف کوآموکسی کلاو رخ دهد. در صورت بروز این علائم فوراً با پزشک معالج خود تماس بگیرید. این نوع اسهال می‌تواند از خفیف تا جدی متغیر باشد و در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به مرگ شود.
در صورت بروز این علائم، سریعا با پزشک معالج خود تماس بگیرید.
عوارض بلند مدت کوآموکسی کلاو
در حالی که بسیاری از افراد داروی کوآموکسی کلاو را به خوبی تحمل می‌کنند (و فقط برای مدت کوتاهی آن را مصرف می‌کنند)، در برخی موارد، بروز عوارض طولانی مدت یا تاخیری ممکن است. برخی از عوارض طولانی مدت ناشی از مصرف داروی کوآموکسی کلاو، می‌توانند خفیف باشند. از جمله این موارد، عبارت‌اند از:
- اضطراب
- درد مفاصل
- تغییر رنگ زبان و دندان
- ایجاد لکه‌های بنفش روی پوست
از دیگر عوارض طولانی مدت و متوسط مصرف این دارو، عبارت‌اند از:
- مشکلات کبدی
- عفونت‌های واژن
- وجود خون در ادرار
- بروز زخم‌های دهانی
- اسهال (اسهال مرتبط با difficile)
- مشکلات گلبول‌های سفید یا قرمز خون
- وجود کریستال در ادرار که می‌تواند منجر به تشکیل سنگ کلیه شود
عوارض طولانی مدت شدید، ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- مشکلات گلبول‌های سفید یا قرمز خون
- مشکلات کلیوی و نارسایی کلیه
- واکنش‌های پوستی شدید
- تشنج
در صورت بروز این موارد، باید به دنبال کمک پزشکی فوری بود.
آموکسی سیلین یا کوآموکسی کلاو؟
دو داروی آموکسی سیلین و کوآموکسی کلاو، جزو آنتی بیوتیک‌های تجویزی هستند. هر کدام از این دو دارو در درمان انواع خاصی از عفونت‌ها استفاده می‌شوند. آموکسی سیلین اغلب برای عفونت‌های شایع مانند مواردی که باعث عفونت گوش، بینی و گلو در کودکان می‌شوند، تجویز می‌شود.
کوآموکسی کلاو معمولاً برای درمان عفونت‌های شدید‌تر مانند عفونت‌هایی که توسط باکتری‌های مقاوم به آنتی‌بیوتیک ایجاد می‌شوند، استفاده می‌شود.
دوز مصرفی کوآموکسی کلاو در کودکان
برای درمان عفونت‌های غیر جدی، در بزرگسالان و کودکان با وزن 40 کیلوگرم یا بیشتر، 250 میلی گرم آموکسی سیلین و 125 میلی گرم کلاولانات هر 8 ساعت یا 500 میلی گرم آموکسی سیلین و 125 میلی گرم کلاولانات هر 12 ساعت تجویز می‌شود. در کودکان با وزن کمتر از 40 کیلوگرم، مقدار مصرف و دوز باید توسط پزشک تعیین شود.
برای درمان عفونت‌های باکتریایی جدی در بزرگسالان و کودکان با وزن 40 کیلوگرم یا بیشتر، 500 میلی گرم آموکسی سیلین و 125 میلی گرم کلاوولانات هر 8 ساعت یا 875 میلی گرم آموکسی سیلین و 125 میلی گرم کلاولانات هر 12 ساعت تجویز می‌شود.
در کودکان با وزن کمتر از 40 کیلوگرم، مقدار مصرف و دوز باید توسط پزشک تعیین شود.
مصرف کوآموکسی کلاو در بارداری و شیردهی
افرادی که باردار هستند، قصد باردار شدن یا شیردهی دارند، باید در مورد استفاده از کوآموکسی کلاو با پزشک معالج خود مشورت کنند.
مصرف بیش از حد کوآموکسی کلاو می‌تواند باعث بروز تهوع، استفراغ، اسهال، بثورات پوستی، خواب آلودگی یا بیش فعالی شود. همچنین این وضعیت می‌تواند باعث بروز مشکلات کلیوی و نارسایی کلیه شود.
موارد احتیاط در مصرف کوآموکسی کلاو
اگر علائم شما یا فرزندتان در عرض چند روز بهبود نیافت، یا اگر بدتر شد، با پزشک خود مشورت کنید. این دارو ممکن است باعث بروز واکنش‌های آلرژیک جدی از جمله آنافیلاکسی شود که می‌تواند جدی، خطرناک و کشنده باشد و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
اگر پس از مصرف این دارو، شما یا فرزندتان دچار خارش، کهیر، گرفتگی صدا، مشکل تنفسی، مشکل در بلع یا تورم دست، صورت یا دهان خود شدید، فوراً با پزشک معالج خود تماس بگیرید. واکنش‌های پوستی جدی، از جمله سندرم استیونز-جانسون، نکرولیز سمی اپیدرمی، پوسچولوز اگزانتماتوز عمومی حاد (AGEP) و واکنش دارویی همراه با ائوزینوفیلی و علائم سیستمیک (DRESS) ممکن است در اثر مصرف این دارو رخ دهند.
اگر شما یا فرزندتان مدفوع سیاه، قیری، تاول، لایه برداری یا شل شدن پوست، درد قفسه سینه، لرز، سرفه، اسهال، تب، خارش، درد مفاصل یا عضلانی، ادرار دردناک یا سایر مشکلات را تجربه کردید، فوراً با پزشک معالج خود مشورت کنید.
ترکیب آموکسی سیلین و کلاولانات ممکن است باعث بروز اسهال شود و در برخی موارد می‌تواند شدید باشد. ممکن است 2 ماه یا بیشتر پس از قطع مصرف این دارو، این عارضه رخ دهد. برای درمان اسهال بدون مشورت با پزشک خود هیچ دارویی را مصرف نکنید.
داروهای اسهال ممکن است اسهال را بدتر یا طولانی تر کنند. اگر سؤالی دارید یا اگر اسهال خفیف شما ادامه یافت یا بدتر شد، با پزشک معالج خود مشورت کنید. در برخی از بیماران جوان، ممکن است که هنگام استفاده از این دارو، رنگ دندان آنها تغییر کند. برای پیشگیری از این امر، دندان‌های خود را مرتب مسواک بزنید و نخ دندان بکشید یا از دندانپزشک بخواهید که دندان‌های شما را تمیز کند.
تداخلات دارویی کوآموکسی کلاو
هنگام شروع درمان با یک داروی جدید، در مورد تمام داروهای مصرفی خود، از جمله داروهای نسخه‌ای و بدون نسخه (OTC) و ویتامین‌ها یا مکمل‌ها، به پزشک معالج خود اطلاع دهید. مصرف همزمان داروی کوآموکسی کلاو ممکن است با داروهای زیر تداخل داشته باشد:
- پروبالام (پروبنسید): ترکیب این داروی نقرس و کو آموکسی کلاو می‌تواند باعث افزایش سطح آموکسی سیلین در بدن شود.
- زیلوپریم (آلوپورینول): افرادی که از این داروی نقرس استفاده می‌کنند، در هنگام مصرف کو آموکسی کلاو بثورات بیشتری را تجربه می‌کنند.
- ولبوترین (بوپروپیون): ترکیب داروی کو آموکسی کلاو با بوپروپیون می‌تواند خطر بروز تشنج را به خصوص در افراد مبتلا به مشکلات کلیوی افزایش دهد. در چنین شرایطی ممکن است به مصرف دوز کمتری از Wellbutrin نیاز داشته باشید.
- کومادین یا جانتوون (وارفارین): به طور کلی، مصرف همزمان داروی کو آموکسی کلاو با وارفارین می‌تواند خطر خونریزی را افزایش دهد. افرادی که داروی کوآموکسی کلاو و یک داروی رقیق کننده خون را به طور همزمان مصرف می‌کنند، تحت نظر خواهند بود و ممکن است نیاز به تنظیم دوز وارفارین داشته باشند.
- Trexall (متوترکسات): اگر داروی متوترکسات را نیز مصرف می‌کنید، پزشک معالج شما ممکن است که عملکرد کلیه و تعداد سلول‌های خونی بدن شما را کنترل کند. کو آموکسی کلاو می‌تواند سطوح و غلظت خونی داروی متوترکسات را افزایش داده و عوارض ایحاد شده را تشدید کند.
- داروهای کنترل بارداری هورمونی حاوی استروژن و پروژسترون: به طور کلی داروی کوآموکسی کلاو می‌تواند اثرات این نوع از داروهای کنترل بارداری را در صورت استفاده به صورت همزمان، کاهش دهد. هنگام مصرف کو آموکسی کلاو، از یک نوع دارای غیر هورمونی کنترل بارداری استفاده کنید.
علاوه براین موارد، سایر تداخلات دارویی نیز ممکن است با مصرف داروی کوآموکسی کلاو رخ دهند. به همین علت ضروری است که درباره تداخلات احتمالی این دارو، با پزشک معالج خود مشورت کنید.
