استفاده همزمان از چندین دارو ممکن است منجر به تداخل دارویی بین آنها شود. این تداخلات ممکن است تأثیری بر اثربخشی داروها داشته باشند یا عوارض جانبی را افزایش دهند. بیمارانی که داروهای تجویزی مصرف می کنند باید بدانند که علاوه بر عوارض جانبی احتمالی، آگاهی از نحوه تداخل داروها با همدیگر، مکمل ها و برخی از غذاها و نوشیدنی ها مهم است. گاهی اوقات پزشک، ترکیبی از داروها را با هدف ایجاد تداخلات مفید برای تقویت اثرات دارو تجویز می کند. با این حال، تداخلات دارویی مضری هم می تواند رخ دهد. واکنش های خاص خطرناک هنگامی رخ می دهد که فرد دو یا چند دارو را با همدیگر مصرف کند که دارای خواص مشابه هستند و تأثیرات یکدیگر را تقویت می کنند.
عوارض تداخل دارویی چیست؟
علائم تداخل دارویی میتوانند بسته به نوع و شدت تداخل، داروهای مورد استفاده و واکنش بدن هر فرد متفاوت باشند. برخی از علائم تداخل دارویی عبارتند از:
- کما
- مرگ
- اسهال
- تهوع
- عدم تعادل
- گرگرفتگی
- خون ریزی
- خواب آلودگی
- پارگی تاندون آشیل
- ضربان قلب سریع
- تغییرات فشار خون
در صورت داشتن چنین علائمی با پزشک آنلاین در پزشکت مشورت کنید.
تداخل دارویی با غذاها و نوشیدنی ها
برخی از غذاها و نوشیدنیها میتوانند جذب، تجزیه و جذب داروها را تحت تأثیر قرار دهند، که ممکن است منجر به کاهش اثربخشی یا افزایش عوارض جانبی شوند. از جمله:
- غذاهای سنگین چرب: مصرف غذاهای سنگین چرب میتواند جذب برخی داروها را کاهش دهد. به عنوان مثال، مصرف دیگوکسین (Digoxin) با غذاهای چرب میتواند جذب آن را کاهش داده و اثربخشی آن را کاهش دهد.
-
روغن ماهی و تداخل با داروها: مصرف روغن ماهی ممکن است اثر بخشی برخی دارو های سرطانی را کاهش داده و اثرات دارو های فشار خون و دارو های رقیق کننده خون را افزایش دهد.
- مواد غذایی حاوی کافئین: مصرف موادی مانند قهوه، چای سیاه و شکلات حاوی کافئین میتواند با برخی داروها تداخل داشته باشد. کافئین میتواند اثرات برخی داروها را تغییر دهد. به عنوان مثال، مصرف کافئین با دیورتیکها (مانند فوروزماید) ممکن است اثر دیورتیک را تضعیف کند.
-
آب گریپ فروت: آب گریپ فروت حاوی ترکیبات furanocoumarins است و تأثیر داروهای آنتی اسیدها، آنتی هیستامین ها، داروهای فشارخون و دکسترومتورفان را تغییر می دهد.
- مواد غذایی حاوی ویتامین K: مصرف غذاهای حاوی ویتامین K (مانند اسفناج، کلم، کاهو و بروکلی) میتواند با داروهای ضد انعقاد (مانند وارفارین) تداخل داشته باشد. ویتامین K میتواند اثربخشی وارفارین را تحت تأثیر قرار دهد.
- مصرف سیر: خورددن سیر هنگام مصرف داروهای رقیق کننده خون ممکن است خطرناک باشد و خطر خونریزی بیش از حد را افزایش دهد. همچنین مصرف سیر به صورت مکمل باعث کاهش اثر قرص های جلوگیری از بارداری، داروهای HIV / AIDSسیکلوسپورین و ایزونیازید برای بیماری سل می شود.
-
لبنیات و تداخل با داروها: برخی از آنتی بیوتیک ها را نباید در کنار شیر، ماست یا پنیر مصرف کرد. زیرا لبنیات به دارو متصل می شوند و در جذب آن در جریان خون اختلال ایجاد می کنند. این مورد مربوط به فلوروکینولونها مانند سیپرو (سیپروفلوکساسین)، لوواکین (لووفلوکساسین)، آلوکس (موکسیفلوکساسین) و بعضی از تتراسایکلین ها است. بر همین اساس، توصیه می شود از مصرف دارو همراه با ماست یا بستنی حداقل دو ساعت قبل و شش ساعت پس از مصرف آنتی بیوتیک خودداری شود.
- الکل: مصرف الکل با برخی داروها میتواند تداخل داشته باشد و اثرات جانبی را تشدید کند. برخی از داروها مانند ضد اضطرابها و ضد دردها ممکن است با مصرف الکل تداخل داشته باشند.
تداخل دارویی با غذاها و نوشیدنیها ممکن است بسیار متنوع باشند و بسته به نوع دارو و غذا/نوشیدنی مورد استفاده، تفاوت داشته باشند. برای اطمینان از اثربخشی و ایمنی مصرف داروها، بهتر است با داروساز یا پزشک آنلاین مشورت کنید.
تداخلات دارویی با بیماری ها
تداخلات دارویی و بیماری ها هنگامی اتفاق میفتد که شما یک بیماری پزشکی داشته باشید و با داروهای خاص واکنش نشان دهد. به عنوان مثال داروهای ضد احتقان بینی ممکن است در بیمارانی که فشار خون بالا دارند، رگ های خونی را حتی بیشتر منقبض کنند. اگر به برخی مواد حساسیت دارید، ممکن است قادر به مصرف برخی داروها نباشید. به عنوان مثال، بیماران مبتلا به حساسیت گلوتن ممکن است نتوانند برخی از داروها را که شامل گلوتن به عنوان ماده پرکننده است، مصرف کنند. این وضعیت در مورد بیماران با کاهش عملکرد کلیه یا کبد نیز صادق بوده، که ممکن است مقدار دارویی را که توسط این اندام ها دفع می شود کاهش دهد. سرانجام، برخی از شرایط ژنتیکی ممکن است بر سرعت متابولیسم داروها تأثیر بگذارد، حتی اثرات دارو را افزایش یا کاهش دهد.
تداخلات دارویی با مکمل ها
تداخلات دارویی با مکملها میتوانند بسیار پیچیده و متنوع باشند و بسته به نوع مکمل و داروهای مورد استفاده، تفاوت داشته باشند. در زیر تعدادی از تداخلات دارویی رایج با مکملها را ذکر میکنیم:
- گیاهان دارویی: برخی گیاهان دارویی میتوانند با داروها تداخل داشته باشند. به عنوان مثال، گیاهانی مانند جینسنگ و گینکو بیلوبا ممکن است با داروهای ضدانعقاد تداخل داشته باشند و خطر خونریزی را افزایش دهند.
- مکملهای ویتامینی و معدنی: مصرف برخی مکملهای ویتامینی و معدنی همزمان با برخی داروها میتواند تداخل داشته باشد. برای مثال، ویتامین K ممکن است با داروهای ضدانعقاد تداخل داشته باشد و تأثیر آنها را کاهش دهد.
- روغنهای ماهی و اسیدهای چرب امگا 3: روغنهای ماهی و مکملهای امگا 3 ممکن است با داروهای ضدانعقاد تداخل داشته باشند و خطر خونریزی را افزایش دهند.
-
مکمل کلسیم: مکمل های کلسیم ممکن است اثر بخشی برخی داروها از جمله آنتی بیوتیک ها مانند فلوروکینولون ها و تتراسایکلین ها، مسدود کننده های کانال کلسیم، دارو های پوکی استخوان و دارو های تیروئید را کاهش دهد. کلسیم در صورت مصرف دارو های ضد فشار خون از جمله دیورتیک های تیازید ممکن است با افزایش سطح کلسیم خون خطر آسیب کلیه را افزایش دهد و ممکن است اثرات دیگوکسین را افزایش دهد.
- مکملهای گیاهی: برخی مکملهای گیاهی میتوانند با داروها تداخل داشته باشند. به عنوان مثال، گیاهان مانند زیره سبز، زنجبیل و زعفران ممکن است با داروهای ضدتشنج تداخل داشته باشند و اثرات جانبی را تشدید کنند.
- مکملهای گیاهی ضداضطراب: برخی مکملهای گیاهی مانند آروماتراپی و آویشن ممکن است با داروهای ضداضطراب تداخل داشته باشند و اثرات ضداضطراب دارو را تقویت کنند.
برای جلوگیری از تداخلات دارویی با مکمل های گیاهی، بهتر است با پزشک آنلاین در پزشکت مشورت کنید.
چه داروهایی با هم تداخل دارند؟
تداخلات دارویی میتوانند بین دو یا چند دارو رخ دهند. یک نمونه از این موارد زمانی است که بیمار برای خوابیدن یک داروی آرامبخش مصرف می کند و همچنین آلرژی دارد و یک آنتی هیستامین مصرف می کند. ترکیب هر دو این داروها باعث خواب آلودگی بیمار می شود، واکنش های بدن را کند کرده و رانندگی یا کار با ماشین آلات را خطرناک می کند.در زیر تعدادی از تداخلات دارویی رایج را ذکر میکنیم:
- تداخلات دارویی بین داروهای ضدانعقاد (Anticoagulants) و ضدپلاکت (Antiplatelets): مصرف همزمان داروهای ضدانعقاد مانند وارفارین و داروهای ضدپلاکت مانند آسپرین میتواند خطر خونریزی را افزایش دهد.
- تداخلات دارویی بین داروهای ضدافسردگی (Antidepressants) و مهارکنندههای مونوآمین اکسیداز (MAOIs): مصرف همزمان داروهای ضدافسردگی و MAOIs ممکن است باعث افزایش سطح سروتونین در بدن شود که منجر به سندرم سروتونین میشود و عوارض جانبی جدی مانند تشنج و اختلالات قلبی ممکن است رخ دهد.
- تداخلات دارویی بین داروهای ضدتشنج (Anticonvulsants) و داروهای ضدانعقاد: برخی داروهای ضدتشنج ممکن است با داروهای ضدانعقاد تداخل داشته باشند و اثربخشی داروها را کاهش دهند.
- تداخلات دارویی بین داروهای ضداضطراب (Anxiolytics) و الکل: مصرف همزمان داروهای ضداضطراب و الکل ممکن است عوارض سیستم عصبی مرکزی را تشدید کند و عملکرد روانی و حرکتی را تحت تأثیر قرار دهد.
- تداخلات دارویی بین داروهای فشار خون (Antihypertensives) و دیورتیکها: مصرف همزمان داروهای ضدفشار خون و دیورتیکها ممکن است فشار خون را بیش از حد کاهش دهد و باعث ایجاد عوارض ناخواسته مانند سرگیجه و ضعف عمومی شود.
عواقب تداخلات دارویی به اندازه ترکیبات دارویی مختلف متنوع است. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی که همزمان با داروهای کورتیکواستروئید، ضد انعقاد یا پلاکت مصرف می شوند، می توانند خطر خون ریزی دستگاه گوارش را افزایش دهند. فلوروکینولون هایی که همزمان با کورتیکواستروئید مصرف می شوند می توانند منجر به افزایش خطر پارگی تاندون آشیل شوند.
چگونه از تداخلات دارویی جلوگیری کنیم؟
هنگامی که نسخه جدیدی دریافت می کنید، باید از پزشک یا داروساز خود چند سوال بپرسید:
- دارو چگونه بر بدن من اثر می گذارد؟
- با چه علائمی از تداخلات احتمالی باید آگاه باشم؟
- آیا می توانم آن را با سایر داروها و مکمل ها مصرف کنم؟
- آیا باید از مصرف برخی غذاها یا نوشیدنی ها خودداری کنم؟
- از کجا می توانم اطلاعات بیشتری در مورد این دارو یا شرایط خود کسب کنم؟
درمان خانگی عوارض تداخل دارویی
تداخلات دارویی ممکن است عوارض جانبی جدی را به همراه داشته باشند و برخی از آنها نیاز به مداخله پزشکی فوری دارند. درمان خانگی در مورد تداخلات دارویی معمولاً توصیه نمیشود، زیرا این تداخلات ممکن است نیاز به تصمیمگیری و تنظیم داروها توسط پزشک داشته باشند.
اگر هرگونه تداخل دارویی را تجربه میکنید و نگران هستید، همین الان با پزشک آنلاین در پزشکت صحبت کنید.
آخرین دیدگاهها