شایع ترین مشکلات گوارشی در نوزادان

از شایع ترین مشکلات گوارشی در نوزادان می توان به کولیک یا قولنج و اسهال و استفراغ اشاره کرد. نوزادی که خوب غذا نمی خورد، غذا را از دهان خود به بیرون می ریزد، استفراغ می کند، یا یبوست دارد، ممکن است مشکل سیستم گوارشی داشته باشد. حتی ممکن است باعث احساس ناآرامی و بی قراری کودک شود. اگر کودک بدقلق است یا به دلیل درد گریه می کند، احتمالا مشکلی در بدن او وجود دارد. اما شایع ترین مشکلات گوارشی که می تواند نوزادان را تحت تأثیر قرار دهند چیست؟

ریفلاکس

ریفلاکس معده (مری) به عبور غیر ارادی محتوای معده به مری (لوله غذا) اطلاق می شود. نوزادان بیشتر در معرض ریفلاکس هستند و با افزایش سن بهتر می شوند. فاکتورهای مختلفی از جمله رژیم غذایی مبتنی بر شیر، عامل افزایش میزان GER در نوزادان هستند. رفلاکس معمولاً با رشد کودک بهتر می شود، اما در صورت مشاهده علائم زیر در مراجعه به پزشک متخصص اطفال تردید نکنید:

• مشکل تنفس هنگام تغذیه
• کاهش وزن یا عدم افزایش وزن
• کاهش اشتها یا خودداری از خوراک
• صدای جغجغه مانند در سینه و پشت کودک
• استفراغ به خصوص اگر به رنگ سبز یا قرمز باشد.

تغییرات زیر می تواند به درمان بهتر ریفلاکس کمک کنند:

• پوشک کودک را خیلی محکم نبندید.
• بعد از هر بار غذا آروغ کورک را بگیرید.
• کودک را پس از هر بار شیر خوردن به مدت 30 دقیقه به حالت ایستاده در آغوش بگیرید. اگر راحت باشد، کودک می تواند هنگام تغذیه نیز به صورت ایستاده نگه داشته شود.

استفراغ

استفراغ به عنوان دفع محتویات معده از طریق دهان و یا بینی تعریف می شود. نوزادان هنگام تغذیه، بعد از تغذیه و یا هنگام آروغ زدن مقدار کمی تف می کنند. مقدار شیر خارج شده معمولاً کمتر از 5-10 میلی لیتر است. تغذیه سریع، تغذیه بیش از حد و بلع هوا از علل استفراغ در نوزادان است. استفراغ مکرر ممکن است نشان دهنده یک اختلال دستگاه گوارش باشد. برای تشخیص علت با پزشک متخصص اطفال تماس بگیرید. استفراغ می تواند باعث کم آبی بدن در نوزادان شود. در شرایط زیر باید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:

• استفراغ خونی
• استفراغ صفرای سبز
• استفراغ بیش از حد معمول
• تشنج بعد از استفراغ یا قبل از آن
• استفراغ همراه با بی حالی شدید یا عدم تحرک
• نوزاد پس از استفراغ علائم پریشانی شدید را نشان می دهد.

اقدامات احتیاطی زیر می تواند به کودک در بهبودی استفراغ کمک کند. با این حال، مراجعه به پزشک ضروری است:

• کودک را پس از تغذیه به حالت ایستاده نگه دارید.
• برای جلوگیری از کمبود آب بدن به اندازه کافی شیر مادر یا شیر خشک به او بدهید.
• کودک را خنک و راحت نگه دارید تا مایعات اضافی به دلیل تعریق از بین نرود.

اسهال

مدفوع طبیعی کودک شل و خمیری است. نوزادان تازه متولد شده، اغلب بعد از هر بار غذا مدفوع دارند. اسهال عبارت است از عبور مدفوع شل یا آبکی که در 24 ساعت سه بار یا بیشتر اتفاق می افتد. اسهال می تواند میزان نمک و آب ضروری بدن را تخلیه کند. اسهال باعث کم آبی بدن در نوزادان می شود. در صورت مشاهده علائم کمبود آب بدن مانند خشکی دهان، نداشتن اشک، دفع ادرار و تب یا اگر مدفوع دارای لکه های مخاطی یا خونی است، فورا به پزشک مراجعه کنید. هنگام ابتلای کودک به اسهال اقدامات زیر را انجام دهید:

• به کودک خود هیچ داروی مسهلی ندهید.
• اگر هنوز فرزندتان شیرخوار می باشد، به او شیر دهید.
• از متخصص اطفال کودک خود بپرسید که آیا می توانید الکترولیت هایی مانند Pedialyte یا Infalyte به کودک بدهید. بدون مشورت پزشک از آنها استفاده نکنید.
• اگر کودک توانایی خوردن مواد جامد را دارد، غذاهای نرم و زود هضم مانند موز، کراکر، نان تست و غلات بدهید. به او غذاهایی که هضم آن دشوار است مانند غذاهای سرخ شده، آب سیب، شیر، آب میوه های غلیظ و غذاهای سرشار از قند و چربی ندهید.
• مدفوع مکرر می تواند باعث بثورات پوشک شود. پوشک کودک را مرتبا عوض کنید، بدن کودک را به جای دستمال مرطوب با آب تمیز کنید و یک کرم خوب راش پوشک بزنید.

دستان خود را پس از تمیز کردن کودک به خوبی بشویید. اسهال باعث ایجاد آلودگی های میکروبی می شود و می تواند به سرعت عفونت را گسترش دهد.

یبوست

یبوست زمانی اتفاق میفتد که نوزادان مدفوع سفت و سختی داشته باشند. اگرچه یبوست در نوزادان شایع است، اما ممکن است برای آنها ناراحت کننده باشد. نوزادان در صورت دفع مدفوع نرم، سالم محسوب می شوند. در موقعیت های زیر بلافاصله به پزشک مراجعه کنید:

• مدفوع خونی
• درد هنگام دفع مدفوع
• یبوست در نوزاد کوچکتر از سن دو ماهگی
• نوزاد بیش از سه روز متوالی مدفوع دفع نکرده و استفراغ کرده و یا تحریک پذیر است.

یبوست می تواند در دوران نوزادی به طور مکرر اتفاق بیفتد، اما رعایت برخی اقدامات احتیاطی می تواند به کودک در دفع مدفوع سالم کمک کند:

• اگر کودک منحصراً از شیر مادر تغذیه می کند، پس در فواصل منظم به او شیر دهید.
• اگر شروع به دادن غذاها یا آب میوه های پوره دار کرده اید، پس از آن وعده ها، شیر یا آب اضافی را در بین غذا به کودک بدهید تا آب روده ها افزایش یابد.
• برای نوزادان بالای شش ماه، دو تا چهار اونس (59 تا 118 میلی لیتر) آب میوه های تازه مانند انگور، گلابی، سیب، گیلاس یا آلو خشک تهیه کنید. آب را به صورت وعده های کوچک در طول روز به نوزاد بدهید.
• اگر کودک از یک رژیم غذایی جامد برخوردار است، غذاهای حاوی فیبر زیادی مانند نخود، زردآلو، گلابی، اسفناج، لوبیا، آلو خشک، هلو و آلو را دو بار در روز بخورد. نوزاد را نیز هیدراته نگه دارید و مایعات کافی به او بدهید.

بدون مشورت با پزشک، هیچ اقدام خودسرانه ای انجام ندهید.

قولنج یا کولیک

قولنج کودک، یک مشکل خوش خیم است که در آن کودک بیش از سه ساعت در روز، بیش از سه روز در هفته و برای بیش از سه هفته به طور مداوم گریه می کند. این اتفاق معمولاً هر روز تقریباً در یک زمان مشخص شروع می شود. علائم قولنج ممکن است عصرها بدتر شود. علت دقیق کولیک ناشناخته است، اما معمولاً با مشکلات دستگاه گوارش همراه است. درد معده و روده به دلیل تغذیه بیش از حد، گاز روده و یبوست از دلایل این اختلال است.

نوزادان مبتلا به قولنج غالباً پس از دفع مدفوع یا گاز روده، گریه را متوقف می کنند. اگر قادر به کنترل قولنج نیستید یا گریه نوزاد شدید تر می شود باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک یک شرح حال پزشکی دقیق از درباره کودکتان می پرسد و یک معاینه بدنی کامل انجام می دهد. اگر کودک شروع به گریه با شدت یا لحن متفاوتی می کند و یا اگر این گریه با علائم دیگری مانند تب، استفراغ، اسهال، مدفوع خونی و اشتهای ضعیف همراه است، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. اقدامات زیر ممکن است به شما در درمان علائم کولیک کمک کند:

• از تغذیه زیاد و تغذیه سریع کودک خودداری کنید.
• مادران باید از مصرف داروها بدون مشورت پزشک خودداری کنند زیرا داروها ممکن است باعث قولنج شوند.
• اگر کودک به طور تسلی ناپذیری گریه می کند، پس سعی کنید کودک را از طریق قنداق، تکان دادن، موسیقی و حواس پرتی آرام کنید.
• اگر کودک فقط از شیر مادر تغذیه می کند، در این صورت مادر باید از خوردن غذاهایی که اغلب با قولنج در نوزادان همراه است خودداری کند. به عنوان مثال کافئین، شکلات، لبنیات و مغزها.

گاز روده

گاز روده توسط باکتری ها در روده تولید می شود و همچنین می تواند هنگام خوردن یا نوشیدن، به صورت هوا بلعیده شود. نوزادان هنگام گریه هوای بیشتری می بلعند و گاز اضافی در معده گیر می کند و در نتیجه باعث درد می شود. مشکل گاز معمولاً خود به خود برطرف می شود. اما اگر کودک ناراحت و پریشان به نظر می رسد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. پزشک ممکن است برخی اقدامات را برای کمک به کودک در بهتر شدن او پیشنهاد کند. اقدامات زیر ممکن است به کودک در عبور راحت گاز کمک کند:

• ماساژ آرام شکم
• اگر کودک از شیشه شیر تغذیه می کند، مراقب باشید هوای اضافی وارد معده کودک نشود.
• در حالی که نوزاد به پشت دراز می کشد پاهای کودک را به شکل دوچرخه حرکت دهید.

همچنین، نکات زیر ممکن است ضمن کاهش مشکلات هضم کودک، به کاهش مشکلات دستگاه گوارش کودک کمک کند:

• تا شش ماهگی به او شیر دهید.
• کودک را بعد از هر بار غذا آروغ بزنید.
• یک ماساژ آرام شکمی به کودک بدهید. کمپرس ولرم با حوله یا کیسه آب گرم نیز ممکن است به هضم غذا کمک کند.
• اگر شیرده هستید، از استعمال دخانیات، الکل و داروهای تفریحی و روانگردان خودداری کنید، که ممکن است احتمال ایجاد قولنج در نوزادان را افزایش دهد.
• وقتی کودک خوردن مواد غذایی جامد را شروع کرد، هر بار فقط با یک نوع غذا شروع کنید. این امر به تعیین هرگونه حساسیت غذایی کمک کرده و به شکم کودک فرصت کافی می دهد تا به غذای جدید عادت کند.
• وقتی کودک شروع به خوردن مواد جامد می کند، یک رژیم غذایی متعادل داشته باشید. میوه ها، آبغوره های سبزیجات، پوره ها و سوپ ها گزینه های غذایی خوبی هستند. یک رژیم غذایی متعادل می تواند از بروز بیماری هایی مانند یبوست جلوگیری کند.

از دادن غذای بی ارزش و غذای سرخ شده به نوزادان خودداری کنید.

سیستم های هضم اکثر نوزادان تا شش ماهگی به اندازه کافی بالغ شده اند که می توانند مواد جامد را مصرف کنند. آنزیم های مختلف موجود در شیر مادر به هضم غذا کمک می کند. آنزیم های مهم عبارتند از:

• الاستاز
• پلاسمین
• تریپسین
• کاتپسین D
• پپسین
• کیموتریپسین
• پرولین اندوپپتیداز
• آنزیم گلوتامیل مانند اندوپپتیداز

شایع ترین مشکلات سلامتی در نوزادان مربوط به هضم غذا است. این مشکلات با بزرگتر شدن کودک کاهش می یابد. در صورت مشکوک بودن به اختلالات دستگاه گوارش در نوزاد، به پزشک مراجعه کنید. تشخیص و درمان به موقع به دستیابی به بهبودی مطلوب در نوزادان دارای مشکلات گوارشی کمک می کند.

منبع:

 https://www.momjunction.com/articles/digestive-problems-in-infants_00332154/