سونوگرافی دوران بارداری

سونوگرافی در دوران بارداری یا سونوگرام، یک تست قبل از تولد است که برای اکثر زنان باردار تجویز می شود. در سونوگرافی در دوران بارداری به پزشک کمک می کند تا سلامت و رشد کودک را بررسی کند.

سونوگرافی می تواند تصویری از بارداری باشد که برای اولین بار بتوانید کودک خودتان را مشاهده کنید. بسته به زمان انجام آن و موقعیت جنین، ممکن است بتوانید دست، پا و سایر قسمت های بدن او را ببینید.

علاوه برآن، سونوگرافی در دوران بارداری جنیست جنین را مشخص می کند.

تعداد متوسط ​​سونوگرافی در هر بارداری متفاوت است. سونوگرافی می تواند در نظارت بر رشد طبیعی و غربالگری جنین برای هرگونه مشکل احتمالی به پزشک کمک کند. در کنار سونوگرافی استاندارد، تعدادی سونوگرافی پیشرفته تر مانند، سونوگرافی 3 بعدی، سونوگرافی 4 بعدی و اکوکاردیوگرافی جنین وجود دارد.

زمان سونوگرافی بارداری

بیمارستان های انگلستان در طول بارداری حداقل 2 سونوگرافی برای همه زنان باردار تجویز می کند:

• نوبت اول در هفته 8 تا 14 بارداری: این سونوگرافی براساس اندازه نوزاد، زمان تولدش را تخمین می زند.
• نوبت دوم که برای تمام زنان باردار انجام می شود، معمولاً بین هفته های 18 تا 21 بارداری انجام می شود. گاهی اوقات سونوگرافی اواسط بارداری نامیده می شود.

کاربرد سونوگرافی دوران بارداری

کاربرد سونوگرافی در طول سه ماهه اول بارداری

در سه ماهه اول بارداری (هفته های اول تا 12)، سونوگرافی ممکن است برای موارد زیر انجام شود:

• تایید بارداری
• بررسی ضربان قلب جنین
• تعیین تعداد جنین و چندقلوزایی
• ارزیابی جفت، رحم، تخمدان ها و دهانه رحم
• تعیین ناهنجاری های احتمالی در رشد جنین
• تعیین سن حاملگی نوزاد و تاریخ احتمال زایمان
• تشخیص حاملگی خارج رحمی یا احتمال سقط جنین

 کاربرد سونوگرافی در سه ماهه دوم و سوم بارداری

در سه ماهه دوم (12 تا 24 هفته) و سه ماهه سوم (24 تا 40 هفته یا تولد)، احتمال دارد سونوگرافی برای موارد زیر انجام شود:

• تعیین جنسیت کودک
• تایید مرگ داخل رحمی
• تایید بارداری های متعدد
• اندازه گیری طول دهانه رحم
• بررسی وضعیت تنقسی جنین
• کنترل سطح مایعات آمنیوتیک
• کنترل رشد و وضعیت جنین (بریک، عرضی، سفالیک یا بهینه)
• تشخیص مشکلات تخمدان ها یا رحم مانند تومورهای حاملگی
• برای غربال گری نقایص هنگام تولد، مانند اسپینا بیفیدا یا نقایص قلب
• بررسی خصوصیات سندرم داون (معمولاً بین 13 تا 14 هفته انجام می شود).
• برای بررسی مشکلات، مانند جفت پرویا (وقتی جفت دهانه رحم را پوشانده است) و کندگی جفت (وقتی جفت قبل از زایمان از رحم جدا می شود).

غربال گری، ارزیابی جنین از نظر سلامتی و احتمال ابتلا جنین به بیماری است.

پس از سونوگرافی، پزشک احتمال دارد آزمایش های بیشتری به نام تست های تشخیصی را برای بررسی نقص تولد جنین شما توصیه کند.

نقص هنگام تولد، ناهنجاری و یا بیماری است که کودک هنگام تولد و به طور مادرزادی دارد. نقص هنگام تولد شکل یا عملکرد یک یا چند قسمت از بدن را تغییر می دهد. علاوه برآن،نقص ها می توانند باعث ایجاد مشکلاتی در سلامت عمومی و نحوه عملکرد بدن شوند.

سونوگرافی جانبی در دوران بارداری

اگر مادر یا جنین در معرض خطر قرار داشته باشند احتمال دارد، سونوگرافی های بیشتری انجام گیرند.

اگر در دوران بارداری هرگونه لکه بینی وجود داشته باشد، پزشک معمولاً سونوگرافی های متعدد را تا بهبودی وضعیت ادامه می دهد.

در صورت داشتن جنین چند قلو، برای نظارت بر رشد آن ها سونوگرافی مکرر خواهید داشت.

اگر پزشک تشخیص دهد امکان دارد شما در معرض زایمان زودرس قرار بگیرید، می تواند سونوگرافی بیشتری را برای بررسی تغییرات دهانه رحم (نازک شدن، باز شدن یا کوتاه شدن آن) توصیه کند.

علاوه بر این، سونوگرافی برای چندین آزمایش دیگر مانند نمونه برداری از ویلای کوریونی (جفت)، آمنیوسنتز (نمونه گیری از مایع آمنیوتیک) و غربالگری جنین انجام می گیرد.

نحوه آمادگی برای سونوگرافی بارداری

برای انجام سونوگرافی در اوایل بارداری، ممکن است شما نیاز به یک مثانه پر داشته باشید. چون جنین و اندام های تولید مثل شما به وضوح دیده شوند. شما باید یک ساعت قبل از سونوگرافی خود دو تا هشت لیوان آب بنوشید.

انواع سونوگرافی بارداری

نوع سونوگرافی بستگی به زمان بارداری دارد. انواع سونوگرافی ها به وسیله ابزاری به نام مبدل که از امواج صوتی استفاده می کند، انجام می شوند. مبدل تصاویری از کودک شما را بر روی رایانه تهیه می کند.

سونوگرافی ترانس شکمی

• بیشترین سونوگرافی در دوران بارداری، از نوع سونوگرافی ترانس شکمی است.
• برای انجام آن، شما به پشت روی تخت دراز می کشید و پزشک شکم شما را با یک لایه نازک از ژل می پوشاند. ژل کمک می کند تا امواج صوتی راحت تر منتقل شده و تصویر بهتری ایجاد شوند.
• با حرکت دادن مبدل روی شکم شما، تصاویری از جنین روی رایانه نمایان می شوند.
• ممکن است در طول آزمایش نیاز به پر بودن مثانه باشد.
• سونوگرافی بدون درد و حدود 20 دقیقه طول می کشد.

سونوگرافی ترانس واژینال

این نوع سونوگرافی از طریق مهبل انجام می شود.

شما به پشت روی تخت دراز کشیده و پاهای خود را جمع می کنید.

پزشک یک مبدل نازک را به داخل مهبل شما منتقل می کند. ممکن است کمی فشار در ناحیه مهبل را احساس کنید، اما باعث درد نمی شود.

سونوگرافی ترانس واژینال حدود 20 دقیقه طول می کشد و مثانه باید خالی باشد.

این سونوگرافی بیشتر در مراحل اولیه بارداری استفاده می شود.

سونوگرافی داپلر

• از سونوگرافی داپلر برای بررسی جریان خون کودک و در صورت رشد نکردن طبیعی جنین استفاده می شود.
• پزشک از یک مبدل برای گوش دادن به ضربان قلب کودک و اندازه گیری جریان خون در بند ناف استفاده می کند.
• در صورت ابتلای شما به بیماری Rh نیز ممکن است سونوگرافی داپلر انجام گیرد.
• بیماری Rh یک وضعیت خونی است که در صورت عدم درمان، می تواند برای کودک شما مشکلات جدی ایجاد کند.
• سونوگرافی داپلر معمولاً در سه ماهه آخر استفاده می شود، اما ممکن است زودتر هم انجام گیرد.

سونوگرافی 3 بعدی

• این جا هزاران عکس از جنین تهیه شده و یک تصویر 3 بعدی ارائه می شود.
• سونوگرافی 3 بعدی بیشتر برای بررسی رشد طبیعی اندام جنین توصیه می شود.
• همچنین ممکن است برای ارزیابی مشکلات رحم، انجام گیرد.
• برخلاف سونوگرافی سنتی 2 بعدی، سونوگرافی 3 بعدی به پزشک اجازه می دهد تا عرض، قد و قطر جنین را ببیند.
• این سونوگرافی می تواند به ویژه در تشخیص مشکلات مشکوک در دوران بارداری کمک کند.
• سونوگرافی 3 بعدی همان روش سونوگرافی استاندارد را دنبال می کند. اما برای ایجاد تصویر 3 بعدی از یک پروب و نرم افزار ویژه استفاده می کند.
• همچنین انجام دادن آن نیاز به آموزش ویژه ای دارد، بنابراین ممکن است در تمام مراکز در دسترس نباشد.

سونوگرافی 4 بعدی

• سونوگرافی 4-D مانند سونوگرافی 3 بعدی است، اما حرکات جنین را در یک فیلم نشان می دهد.
• سونوگرافی 4 بعدی گاهی، سونوگرافی پویا و متحرک 3 بعدی نامیده می شود.
• بر خلاف سایر سونوگرافی ها، سونوگرافی 4 بعدی باعث فیلم متحرک از جنین ساخته و تصویر بهتری از چهره و حرکات کودک ایجاد می کند.
• این سونوگرافی مشابه سایر سونوگرافی ها اما با تجهیزات ویژه انجام می شود.

اکوکاردیوگرافی جنین

•  پزشك در موارد مشكوك به نقص مادرزادي قلب، اكوكارديوگرافي جنين را انجام مي دهد.
• این آزمایش مانند سونوگرافی سنتی بارداری انجام می شود، اما ممکن است مدت زمان بیشتری طول بکشد.
• اکوکاردیوگرافی جنین یک تصویر کامل از قلب جنین (سایز، شکل و ساختار قلب ) را ضبط می کند.
• همچنین پزشک اکوکاردیوگرافی جنین چگونگی عملکرد قلب کودک شما را بررسی می کند.
• این روش می تواند در تشخیص مشکلات قلبی مفید باشد.

عوارض سونوگرافی در بارداری

سونوگرافی برای شما و کودک تان بی خطر و غیر آسیب زا است. از آنجا که در سونوگرافی به جای تابش از امواج صوتی استفاده می شود، از پرتو های ایکس مطمئن تر است.

بیش از 30 سال است که سونوگرافی در دوران بارداری کاربرد دارد و خطرات جدی ناشی از آن شناسایی نشده است.

سونوگرافی در دوران بارداری، برای درمان مشکلات مناسب است، اما در تشخیص نقایص هنگام تولد به درستی عمل نمی کند.

پزشک ها نسبت به تجویز سونوگرافی در موارد غیر ضروری احتیاط می کنند. چون استفاده بیش از حد سونوگرافی در دوران بارداری احتمالا عواقب ناخواسته را به دنبال دارد. علاوه بر این، اگر چه سونوگرافی ها معمولاً در تخمین اندازه کودک نسبتاً دقیق هستند، اما می توانند وزن آن ها را بیش از حد واقعی تخمین بزنند. این مورد بعضی اوقات ممکن است منجر به سزارین یا زایمان زودرس شود.

به همین دلیل سازمان غذا و داروی (FDA) از پزشکان و زنان باردار می خواهند که فقط در صورت نیاز پزشکی از سونوگرافی استفاده کنند.

 ” زنان باردار از انجام سونوگرام های 3 بعدی و 4 بعدی در دوران بارداری كه توسط شركت های خصوصی به همراه مانیتورهای جنین در منزل تبلیغ می شود، خودداری كنند”.

برخی تحقیقات نشان داده اند که میانگین تعداد سونوگرافی که زنان در دوران بارداری انجام می دهند بسیار بیشتر است. میانگین به طور متوسط ​​بیش از پنج مورد در طول دوره بارداری می باشد. بنابراین اگر پزشک بیش از دو سونوگرافی را توصیه می کند، علت آن را سؤال کنید. بهتر است مطمئن شوید که حتما سونوگرافی از نظر پزشکی به نفع سلامتی کودک شما می باشد.

نتایج سونوگرافی بارداری

اگر سونوگرافی شما طبیعی است، نشان می دهد که کودک به طور طبیعی رشد می کند.

بعضی اوقات، سونوگرافی ممکن است نشان دهد که شما و کودک تان نیاز به مراقبت های ویژه ای دارید:

• اگر هنگام سونوگرافی نقصی در کودک شما دیده شود ممکن است شما نیاز به سزارین داشته باشید.
• اگر سونوگرافی نشان می دهد کودک شما دارای اسپینا بیفیدا است، احتمال دارد قبل از تولد در رحم معالجه شود.

منابع:

https://www.healthline.com/health/pregnancy/ultrasound#types

https://www.marchofdimes.org/pregnancy/ultrasound-during-pregnancy.aspx

https://www.whattoexpect.com/pregnancy/pregnancy-health/prenatal-testing-ultrasound/

https://www.nhs.uk/conditions/pregnancy-and-baby/ultrasound-anomaly-baby-scans-pregnant/

[advisers limit=5 skill=”3″]