ماکروزومی جنین

اصطلاح ماکروزومی جنین برای توصیف یک نوزاد متولد شده که بزرگتر از حد متوسط است و وزن زیادی هنگام تولد دارد، استفاده می شود. نوزادی که به ماکروزومی جنین مبتلا شده است، بدون توجه به سن حاملگی مادر، هنگام تولد وزن بیش از 4 کیلوگرم را دارند. حدود 9 درصد از نوزادان متولد جهان در هنگام تولد وزن بالاتر از حد متوسط را دارند. با این حال، احتمال بروز عوارض مرتبط با ماکروزومی جنین هنگامی که وزن هنگام تولد بیش از 4500 گرم باشد، به طور چشمگیری افزایش می یابد. ماکروزومی جنین ممکن است زایمان طبیعی را سخت تر کرده و منجر به آسیب دیدگی کودک در هنگام تولد شود. همچنین می تواند کودک را در معرض خطر ابتلا به مشکلات سلامتی پس از تولد قرار می دهد.

علت ماکروزومی جنین

ماکروزومی جنین می تواند در اثر عوامل ژنتیکی و وضعیت مادر مانند چاقی یا دیابت ایجاد شود. علاوه بر آن احتمال دارد کودک به یک بیماری مبتلا باشد که رشد جنین را سرعت می بخشد، البته این مورد به ندرت دیده می شود.

در برخی موارد علت اصلی افزایش وزن کودک هنگام تولد ناشناخته باقی می ماند.

مطالعه بیشتر: پریشانی جنین

عوامل خطر ماکروزومی جنین

بسیاری از عوامل ممکن است خطر ابتلا به ماکروزومی جنین را افزایش دهند.

اما برخی از این عوامل به راحتی قابل کنترل هستند که عبارتند از:

دیابت مادر

اگر مادر قبل از بارداری مبتلا به دیابت (دیابت قبل از حاملگی) بوده و یا در دوران بارداری (دیابت بارداری) به دیابت مبتلا باشد، احتمال بروز ماکروزومی جنین وجود دارد. کودکان متولد شده از مادرانی که دیابت آن ها کنترل نشده نسبت به مادرانی که به دیابت مبتلا نیستند، احتمالاً دارای شانه های بزرگ تر و مقادیر بیشتری چربی خواهد بود.

سابقه ماکروزومی جنین

اگر نوزاد قبلی به ماکروزومی جنین مبتلا بوده، کودک تازه متولد هم در معرض خطر ابتلا به ماکروزومی جنین، قرار دارد. همچنین اگر مادر در بدو تولد، وزن بالای 4500 داشته است، به احتمال زیاد نوزاد هم در هنگام تولد وزن زیادی خواهد داشت.

چاق بودن مادر

چاقی و اضافه وزن مادر می تواند عامل خطر دیگری برای ماکروزومی جنین باشد. علاوه بر آن افزایش وزن زیاد در دوران بارداری خطر ماکروزومی جنین را افزایش می دهد.

بارداری های قبلی

خطر ماکروزومی جنین با هر بارداری افزایش می یابد. تا بارداری پنجم، میانگین وزن تولد برای هر بارداری به طور معمول تا حدود 113 گرم افزایش می یابد.

جنسیت نوزاد

نوزادان پسر معمولاً کمی بیشتر از نوزادان دختر اضافه وزن دارند. بیشتر نوزادان با بیش از 4500 گرم، پسر هستند.

مطالعه بیشتر: تعیین جنسیت جنین

بارداری دیررس

اگر بارداری بعد از تاریخ مقرر بیش از دو هفته ادامه پیدا کند، کودک در معرض خطر ماکروزومی جنین قرار می گیرد.

سن مادر

در زنان بالای 35 سال و زیر 17 سال احتمال ابتلا به نوزادی با وزن بالا شیوع بیشتری دارد. ماکروزومی جنین بیشتر تحت تاثیر دیابت مادر، چاقی یا افزایش وزن مادر در دوران بارداری قرار دارد. اگر این عوامل خطر وجود نداشته باشد، ممکن است کودک شما به یک بیماری  نادر مبتلا شده که بر رشد جنین تأثیر بگذارد.

مطالعه بیشتر: عوارض بارداری بعد از 35 سالگی

تشخیص ماکروزومی جنین

تشخیص بیماری ماکروزومی جنین در دوران بارداری دشوار است. اما براساس برخی اندازه گیری ها می توان تا حدودی وزن کودک را در حین بارداری تشخیص داد.

• ارتفاع پایه

برای بررسی ارتفاع پایه، پزشک از بالای استخوان شرمگاهی شما تا بالای رحم (فوندوس) را اندازه گیری می کند.

این اندازه گیری معمولاً با تعداد هفته های بارداری رابطه مستقیم دارد. اگر اندازه آن در برابر تعداد هفته های بارداری زیاد باشد، ممکن است کودک بزرگ تر از حد انتظار باشد. به عنوان مثال، در حاملگی 24 هفته، ارتفاع پایه شما باید نزدیک به 24 سانتی متر باشد.

• مایع آمنیوتیک بیش از حد (پلی هیدرامنیوس)

افزایش بیش از حد مایع آمنیوتیک می تواند نشانه این باشد که کودک شما از حد متوسط طبیعی، بزرگ تر است. مقدار مایع آمنیوتیک نشان دهنده میزان ادرار کودک شماست و کودک با وزن بالا، ادرار بیشتری می کند.

علاوه برآن، اگر عوامل خطری برای ابتلا به ماکروزومی جنین داشته باشید، پزشک به احتمال زیاد از آزمایش های جانبی برای نظارت بر سلامت و رشد کودک شما استفاده می کند، مانند:

سونوگرافی:

در پایان سه ماهه سوم، پزشک ممکن است سونوگرافی را برای اندازه گیری قسمت هایی از بدن کودک شما مانند سر، شکم و استخوان ران توصیه کند.

از این اندازه گیری ها و بر اساس فرمولی خاص برای برآورد وزن کودک استفاده می شود.

تست قبل از تولد:

اگر پزشک به ماکروزومی جنین مشکوک شده باشد، ممکن است آزمایش های قبل از تولد، مانند تست استرس یا تست بیوفیزیکال پروفایل جنین را انجام دهد تا روند پیشرفت کودک شما را کنترل کند.

این آزمایش میزان ضربان قلب کودک را در پاسخ به محرک ها اندازه گیری می کند.

تست بیوفیزیکال پروفایل:

پزشک در روش تست بیوفیزیکال پروفایل با استفاده از سونوگرافی تنفس کودک، میزان عضله، حرکت و حجم مایعات آمنیوتیک در رحم شما را اندازه گیری می کند.

اگر تشخیص داده شود رشد بیش از حد کودک نتیجه وضعیت مادر در دوران بارداری است پزشک می تواند آزمایش قبل از تولد را از اوایل هفته 32 بارداری شروع کند.

مطالعه بیشتر: افزایش هوش جنین در بارداری

در صورت لزوم همین الان با متخصص زنان آنلاین در پزشکت مشورت کنید.

درمان ماکروزومی جنین

در صورت وزن بالای جنین شاید پزشک تشخیص دهد، زایمان طبیعی برای شما مناسب نیست و شما نیاز به سزارین دارید.

در چنین مواردی تحریک انقباضات رحمی قبل از شروع کار به تنهایی به طور کلی توصیه نمی شود.

در صورت شرایط زیر، پزشک ممکن است سزارین را پیشنهاد دهد:

• وزن 5000 گرم کودک یا بیشتر
• ابتلای مادر به دیابت و وزن 4500 گرم کودک یا بیشتر
• گیر کردن شانه نوزاد (دیستوشی شانه) در پشت استخوان لگن

یكی از عوارض ماكروزومی جنین، دیستوشی شانه است كه هنگام بیرون آمدن سر نوزاد از رحم رخ می دهد که شانه ها در بدن لگن مادر گیر می كنند. این یک وضعیت جدی است که می تواند در نوزادان بزرگ شایع تر باشد. برای کودک، دیستوشی شانه می تواند باعث شکستگی و آسیب استخوان بازو شود. در موارد نادر، می تواند باعث آسیب مغزی یا مرگ شود. برای مادر، دیستوشی شانه می تواند منجر به خون ریزی شدید، پارگی در رحم یا آسیب دیدگی مهبل شود که برای ترمیم نیاز به بخیه دارد.

هنگامی که دیستوشی شانه رخ می دهد، گزینه های مختلفی برای نجات نوزاد وجود دارد:

• زایمان با عمل سزارین انجام می گیرد.
• پزشک می تواند کودک را وادار کند تا موقعیت خودش را تغییر دهد.
• مادر می تواند با چرخیدن یا بالا آوردن پاهایش تا شکم، موقعیت خود را تغییر دهد.

بعد از به دنیا آمدن کودک احتمالا برای بررسی علائمی مانند صدمات هنگام تولد، قند خون غیر طبیعی (هیپوگلیسمی) و اختلال خونی که بر تعداد گلبول های قرمز (پلی سایتمی) اثر می گذارد، کودک معاینه می شود. ممکن است وی به مراقبت در بخش ویژه ای نیاز داشته باشد.

مقابله و پشتیبانی

اگر در دوران بارداری ماکروزومی جنین تشخیص داده شود ممکن است باعث نگرانی شما برای ادامه روند دوران بارداری شود.

زنان باردار بهتر است، برای رهایی و رفع استرس و ارتقاء سلامت کودک خود با پزشک مشورت کنند.

 بعد از تولد در کودکانی که وزن بالایی دارند احتمالا بعد از دو هفته اول کودک وزن می شود. بهتر است برای کنترل وزن کودک، آن ها را طبق برنامه زیر برای سنجش وزن به مرکز بهداشت ببرید.

• هر یک بار در ماه تا شش ماهگی
• هر دو ماه یکبار از سن 6-12 ماهگی
• هر سه ماه یک بار بعد از یک سالگی

آمادگی برای مراجعه به پزشک

اگر عوامل خطر برای جنین ماکروزومی دارید، احتمالاً موضوع در معاینات قبل از تولد مطرح و بررسی می شود. برای کسب اطلاعات بیشتر از روند خود و کاهش استرس، از پزشک در مورد ماکروزومی جنین سوالات زیر را بپرسید:

• آیا به سزارین نیاز دارم؟
• به چه مراقبت ها و درمانی نیاز دارم؟
• آیا باید محدودیت های خاصی را رعایت کنم؟
• چه عاملی باعث ایجاد این وضعیت شده است؟
• ماکروزومی جنین چه تاثیری روی کودک من خواهد گذاشت؟
• آیا کودک من بعد از تولد به آزمایش های خاصی یا مراقبت ویژه نیاز دارد؟