پیوند دست یک از گزینه های درمانی برای افرادی است که یک یا هر دو دستشان قطع شده است. در پیوند دست، شما یک یا دو دست اهدا کننده و قسمتی از ساعد را از فردی که فوت کرده است دریافت می کنید. عمل پیوند دست، روشی تخصصی است که تنها در چند مرکز پیوند در سراسر جهان انجام می شود.
پیوند دست ممکن است به شما در بازیابی برخی عملکردها و احساسات کمک کند. با این حال هیچ تضمینی برای موفقیت این پیوند وجود ندارد. با وجود این که پیوند دست می تواند کیفیت زندگی شما را بهبود بخشد، اما باید به طور مادام العمر مراقب دست پیوند شده خود باشید.
در ابتدای پیوند، برای بهبود وضعیت دستان پیوند شده باید از داروهای خاص (سرکوب کننده سیستم ایمنی) استفاده کنید. همچنین، انجام فیزیوتراپی، برای افزایش سطح عملکرد دست پیوند شده ضروری است. باید به طور منظم به ویزیت پزشک متخصص بروید.
پیوند دست در چه مواردی انجام می شود؟
پیوند دست به این دلیل انجام می شود که کیفیت زندگی بهبود یافته و عملکرد و احساس جدیدی به عنوان دستان جدید پیوند شده در فرد ایجاد کند. برای بسیاری از افراد، انجام پیوند دست، در حکم زندگی دوباره است. داشتن دست یکی از بزرگ ترین توانایی های انسان ها به شمار می رود.
برای انتخاب دست مناسب جهت انجام پیوند، گروه پزشکی پیوند دست، باید موارد زیر را به دقت بررسی کنند:
- نوع بافت
- اندازه دست
- گروه خونی
- رنگ پوست
- حجم عضلانی
- سن اهدا کننده و گیرنده
- هم جنس بودن اهدا کننده و گیرنده
خطرات جراحی پیوند دست چیست؟
پیوند دست یک عمل جراحی سنگین و بزرگ است. این عمل جراحی تمام خطرات معمول جراحی های پیوند را شامل می شود. برخی از این علائم عبارت اند از:
- عفونت
- خونریزی و تشکیل لخته خون (ترومبوز)
ایجاد لخته باعث کاهش جریان خون در دست شما می شود. تشکیل لخته خون، عارضه ای جدی که برای رفع آن، بیمار نیاز به جراحی فوری دارد.
خطر رد پیوند
رد دست اهدا شده زمانی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی بدن شما با دست اهدا شده به عنوان یک بیگانه رفتار کند. مانند حمله ویروس ها یا باکتری ها، سیستم ایمنی بدن شما سعی می کند دست اهدا شده به شما را از بین ببرد. رد پیوند می تواند به دو صورت انجام شود:
رد شدید یا رد حاد
رد شدید زمانی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی بدن شما سعی می کند بافت های دست اهدا شده را به سرعت از بین ببرد. همچنین این نوع رد پیوند ممکن است زمانی رخ دهد که سیستم ایمنی بدن شما پروتئین های خاصی (آنتی بادی) را برای حمله به رگ های خونی و بافت های دست اهدا شده به شما، به ناحیه پیوند شده ارسال کند.
در صورت رد شدید، ممکن است بثورات، تورم یا تغییر رنگ پوست دست یا بازو در فرد دریافت کننده دست ایجاد شود. همچنین، رد شدید ممکن است باعث ایجاد درد شود. هر چند امکان عدم ایجاد درد نیز وجود دارد.
رد حاد معمولاً با مصرف داروهای مخصوص قابل کنترل است، اما در موارد نادر، ممکن است نیاز به جدا کردن دست پیوند شده وجود داشته باشد. وجود سابقه رد حاد قبلی دست، شما را از انجام پیوند دست دیگر محروم نمی کند. اما ممکن است تطبیق بدن شما با دست اهدا شده دشوارتر شود.
رد مزمن
رد مزمن در مدت زمان طولانی تری اتفاق می افتد. در صورت بروز رد مزمن، در طول زمان، دست شما ممکن است دردناک شده و عملکرد خود را از دست بدهد. همچنین ممکن است متوجه ریزش موی دست یا ایجاد تغییر ناخن های خود شوید.
به طور کلی، نکته اساسی در افزایش احتمال موفقیت پیوند، بررسی روزانه وضعیت دست پیوند شده است. ایجاد هرگونه تغییر در شرایط دست پیوند شده را باید سریعا به تیم پزشکی خود اطلاع دهد.
اگر تیم پزشکی متوجه شود که بدن شما در حال رد دست پیوند شده است، ممکن است داروهای ضد رد پیوند بیشتری را برای درمان شما تجویز کند.
همچنین برای انجام تشخیص دقیق، تیم پزشکی شما ممکن است انجام آزمایش هایی از جمله بیوپسی بافت دست اهدا شده را تجویز کند.
عوارض داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی
داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی، داروهایی هستند که برای جلوگیری از رد دست پیوند شده توسط بدن فرد دریافت کننده، مصرف می شوند. داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی داروهای قدرتمندی هستند که فرد دریافت کننده، باید آن ها را تا آخر عمر مصرف کند. عوارض جانبی شایع داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی عبارت اند از:
- آسیب کلیه
- پوکی استخوان
- افزایش کلسترول
- افزایش خطر ابتلا به دیابت
- افزایش خطر ابتلا به سرطان
- افزایش خطر بیماری های قلبی
- افزایش خطر بروز عفونت های جدی از جمله سیتومگالوویروس (CMV)
عوارض جانبی کمتر شایع و خفیف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی عبارتند از:
- آکنه
- کبودی
- اسهال
- سردرد
- بی خوابی
- ریزش مو
- حالت تهوع
- افزایش وزن
قبل از انجام این عمل، باید تمام خطرات احتمالی این روش درمانی را در نظر بگیرید. همچنین، در صورت انجام این عمل، باید خودتان را برای مصرف مادام العمر برخی از داروها آماده کنید. همچنین باید تمام مزایای احتمالی انجام این عمل را نیز به خوبی درک کنید.
مراقبت های بعد از پیوند دست
مراقبت های بعد از پیوند دست شامل موارد زیر است:
- فیزیوتراپی منظم
- ویزیت منظم توسط پزشکان و جراحان
- مصرف روزانه داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی
- مدیریت عوارض جانبی داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی
باید به طور منظم، در غربالگری های پزشکی شرکت کنید.
مراحل انجام پیوند دست
فرد دریافت کننده، ابتدا توسط یک تیم متخصص پیوند ارزیابی می شوید. افرادی که در ناحیه بازو یا پایین بازو دچار قطع شدگی باشند، ممکن است برای انجام این عمل، احراز صلاحیت شوند. برای احراز صلاحیت انجام پیوند دست، فرد داوطلب باید موارد زیر را داشته باشد:
- نداشتن عفونت
- عدم استعمال سیگار
- عدم مصرف الکل و مواد مخدر
- فرد نباید هیچ سابقه بیماری مزمن عصبی مانند نوروپاتی محیطی را داشته باشد.
- دریافت کننده نباید مشکل پزشکی جدی مانند دیابت، بیماری کلیوی، بیماری قلبی یا سرطان های غیر قابل درمان داشته باشد.
- یک معاینه فیزیکی جامع، شامل تصویربرداری اشعه ایکس، آزمایش خون و سایر اقدامات مربوط به سلامت جسمانی
- ارزیابی سلامت روانی و عاطفی، از جمله مهارت های مقابله، حمایت خانواده و جامعه و توانایی مدیریت مراقبت های بعد از پیوند
همچنین، فرد دریافت کننده پیوند باید توانایی مالی لازم برای تامین هزینه های پیوند و مراقبت های پس از پیوند را داشته باشد.
پس از تأیید پیوند دست، در لیست انتظار دریافت دست قرار می گیرید. زمان انتظار شما می تواند غیرقابل پیش بینی باشد، زیرا معمولاً مشخص نیست چه موقع یک دست اهدایی در دسترس خواهد بود.
در ضمن، تا آنجا که ممکن است برای پیوند آماده شوید. برای آماده سازی شامل، به نکات زیر توجه داشته باشید:
- برای انجام آزمایش خون و ارزیابی مداوم آمادگی پیوند، به ویزیت های دوره ای با تیم پیوند خود نیاز دارید. در صورت تجویز، باید تمرینات تقویتی انجام دهید. فیزیوتراپیست ها ممکن است با شما همکاری کنند تا قدرت و انعطاف پذیری بازوهای شما را قبل از پیوند افزایش دهند.
- پس از پیوند، معمولاً باید چندین ماه در نزدیکی تیم پیوند خود بمانید. تیم پیوند شما ممکن است نیاز به اقامت طولانی مدت شما (در صورت نیاز) داشته باشد.
- با تیم پیوند خود ارتباط برقرار کنید. در صورت داشتن هرگونه تغییر در مراقبت های پزشکی خود – از جمله تغییر داروها، تزریق خون یا تشخیص بیماری مزمن پزشکی – به تیم پیوند خود فورا اطلاع دهید.
همچنین مطمئن شوید که هرگونه تغییر را در آدرس، شماره تلفن یا اطلاعات تماس خانوادگی خود به تیم پزشکی اطلاع دهید.
جراحی پیوند دست
جراحی پیوند دست یک عمل پیچیده است که انجام آن بین 18 تا 24 ساعت طول می کشد. گروهی از جراحان جراحی شما را انجام می دهند و به طور دوره ای در مورد پیشرفت جراحی شما به خانواده شما اطلاع می دهند.
هنگامی که دست اهدا شده آماده اتصال به بازوی شما شد، جراحان شما ابتدا با استفاده از صفحات فلزی کوچک، استخوان های شما را به استخوان های دست اهدا شده متصل می کنند. سپس جراحان شما از بخیه های مخصوص برای اتصال عروق خونی، اعصاب و تاندون ها استفاده خواهند کرد.
وقتی همه قسمت های دست اهدا شده به بازوی گیرنده متصل شد، پوست بخیه می شود.
بعد از عمل پیوند دست
پس از عمل جراحی، شما در بخش مراقبت های ویژه (ICU) بستری می شوید. تیم مراقبت های بهداشتی شما عملکرد دست اهدا شده را بررسی می کنند. از شما خواسته می شود انگشتان خود را حرکت دهید. ممکن است اتاقی که در آن اقامت دارید در دمای بالاتری نگهداری شود تا گردش خون در دست اهدا شده افزایش یابد.
شما می توانید انتظار داشته باشید که پس از پیوند دست، هفت تا 10 روز در بیمارستان بمانید.
تیم مراقبت های پزشکی به شما در مدیریت درد پس از پیوند کمک خواهد کرد. مهم است که با تیم خود در مورد میزان درد خود صحبت کنید، زیرا مدیریت درد می تواند بهبود شما را تسریع کند.
همچنین یک تکنسین مخصوص در حین بستری بودن در بیمارستان با دست پیوندی، فیزیوتراپی کار خواهد کرد. او تمریناتی را به شما آموزش می دهد تا بتوانید دست خود را فعال کنید. در بین جلسات ورزشی، برای حفظ ثبات، آتل روی دست تان خواهند بست. همچنین به شما آموزش داده می شود که خودتان به تنهایی تمرین کنید.
معمولاً برخی از نگرانی های احساسی بلافاصله پس از جراحی ایجاد خواهند شد. ممکن است در خوابیدن و سازگاری با روال جدید مراقبت از دست پیوندی دچار مشکل شوید. اگر نگرانی احساسی دارید با اعضای تیم پیوند خود صحبت کنید.
داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی
داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی می توانند به جلوگیری از تخریب دست پیوندی توسط سیستم ایمنی فرد گیرنده کمک کنند. پس از عمل، شما شروع به مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی خواهید کرد. شما مصرف این داروها را تا پایان عمر ادامه خواهید داد. برای کاهش خطر عوارض جانبی داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی و خطر رد شدن پیوند، باید:
از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی خود به طور همزمان و به همان روش هر روزه (با یا بدون غذا) استفاده کنید. هرگز مصرف داروها را متوقف نکنید مگر این که توسط پزشک مصرف دارو متوقف شود. در اثر مصرف این داروها انتظار بروز عوارض جانبی را داشته باشید و با تیم پیوند خود برای به حداقل رساندن عوارض جانبی همکاری کنید.
باید به طور منظم آزمایش خون انجام دهید تا اثر داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی خود را بررسی کنید.
با وجود این که داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی می توانند خطر رد شدن پیوند را کاهش دهند، همچنین می توانند توانایی بدن شما را در مقابله با عفونت ها کاهش دهند. اگر علائمی دارید که نشان می دهند مبتلا به عفونت هستید (مانند تب، بثورات یا تورم ) با تیم پیوند یا پزشک خود تماس بگیرید.
به طور کلی، پیوند دست، یک روش درمانی پیچیده است. موفقیت پیوند دست، می تواند برای فرد دریافت کننده دست، اتفاقی متحول کننده باشد.
آخرین دیدگاه‌ها