خانه » سلامت جسم » بیماری های داخلی » عمومی و داخلی » سندرم سوزش دهان

بدون نظر

سندرم سوزش دهان

تا دیر نشده علائمتو بگو، پزشکتو بگم:

سندرم سوزش دهان (BMS) اصطلاح پزشکی برای سوزش مداوم (مزمن) یا مکرر در دهان بدون دلیل مشخص است. این ناراحتی ممکن است بر زبان، لثه ها، لب ها، داخل گونه ها، سقف دهان (کام) یا نواحی گسترده دهان تأثیر بگذارد. احساس سوزش می تواند شدید باشد و معمولاً به طور ناگهانی ظاهر می شود، اما با گذشت زمان می تواند به تدریج بدتر هم گردد. متأسفانه، غالباً علت اصلی این بیماری مشخص نمی شود. اگرچه این مسئله درمان را به چالش می کشد اما همکاری با تیم درمان می تواند در تسکین علائم موثر باشد.

علائم سندرم سوزش دهان

علائم سندرم سوزش دهان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

از دست دادن ذائقه
سوزن سوزن شدن یا بی حسی در دهان
احساس خشکی دهان با افزایش تشنگی
تغییرات ذائقه در دهان مانند طعم تلخ یا فلز
احساس سوزش یا پوسته پوسته شدن که بیشتر روی زبان تأثیر می گذارد، اما ممکن است لب، لثه، کام، گلو یا کل دهان را هم تحت تاثیر قرار دهد.

ناراحتی ناشی از سوزش سندرم دهان معمولاً چندین الگوی مختلف دارد. ممکن است فرد شرایط زیر را تجربه کند:

علائم گاه به گاه ظاهر شوند.
علائم به محض بیدار شدن فرد شروع و در تمام طول روز ادامه یابند.
علائم هر روز هنگام بیدار شدن بروز کنند و در طول روز بدتر شوند.

در برخی مواقع، سوزش سندرم دهان ممکن است ماه ها تا سال ها ادامه داشته باشد. در موارد نادر، علائم به طور ناگهانی و تنهایی برطرف می شوند. برخی از احساسات و علائم هنگام خوردن یا نوشیدن به طور موقت از بین می روند. سندرم سوزش دهان معمولاً هیچ تغییر جسمی قابل توجهی در زبان یا دهان فرد ایجاد نمی کند. اگر ناراحتی، سوزش و یا احساس درد در زبان، لب، لثه یا سایر نواحی دهان دارید، به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنید. آنها ممکن است نیاز به همکاری شما داشته باشند تا بتوانند علت را مشخص و یک برنامه درمانی مؤثر را تجویز کنند.

علت سندرم سوزش دهان

علت سوزش سندرم دهان می تواند به عنوان اصلی یا ثانویه طبقه بندی شود.

سندرم سوزش اولیه دهان

هنگامی که هیچ ناهنجاری بالینی یا آزمایشگاهی برای علت اصلی سندرم سوزش دهان وجود نداشته نباشد، این بیماری سندرم سوزش دهان اولیه یا ایدیوپاتیک نامیده می شود. برخی تحقیقات نشان می دهد که سندرم سوزش اولیه دهان به مشکلاتی مانند ذایقه و اعصاب حسی سیستم عصبی محیطی یا مرکزی مربوط می شود.

سندرم سوزش ثانویه دهان

گاهی اوقات سندرم سوزش دهان ناشی از یک بیماری زمینه ای پزشکی است. در این موارد، به آن سندرم سوزش ثانویه دهان گفته می شود .

بیماری های زمینه ای که ممکن است با سندرم سوزش دهان ثانویه مرتبط باشند، عبارتند از:

برخی داروهای خاص، به ویژه داروهای فشار خون بالا
عوامل روانشناختی مانند اضطراب، افسردگی یا استرس
اختلالات غدد درون ریز مانند دیابت یا تیروئید غیر فعال (کم کاری تیروئید)
ریفلاکس اسید معده یا GERD که در آن اسید معده وارد دهان می شود.
کمبودهای تغذیه ای مانند کمبود آهن، روی، فولات و ویتامین های گروه B
عادت های دهانی مانند فشار دادن زبان، گاز گرفتن نوک زبان و دندان قروچه
پوشیدن پروتز به طور کلی باعث سوزش سندرم دهان نمی شود، اما پروتز دندان می تواند علائم را بدتر کند.
آلرژی یا حساسیت به غذاها، طعم دهنده های مواد غذایی، مواد افزودنی غذایی، عطرها، رنگ ها یا مواد به کار برده شده در دندان پزشکی
خشکی دهان (زریوستومی) که می تواند در اثر داروهای مختلف، مشکلات سلامتی، مشکلات عملکرد غده بزاقی یا عوارض جانبی درمان سرطان ایجاد شود.
سایر شرایط دهان مانند عفونت قارچی دهان (برفک دهان)، یک بیماری التهابی به نام لیکن پلان دهان یا بیماری به نام زبان جغرافیایی است که در آن زبان ظاهری شبیه به نقشه پیدا می کند.
تحریک بیش از حد دهان، که ممکن است ناشی از شستشوی بیش از حد زبان، استفاده برخی از خمیر دندان ها، استفاده بیش از حد از دهانشویه ها یا مصرف بیش از حد نوشیدنی های اسیدی

عوامل خطر سندرم سوزش دهان

سندرم سوزش دهان شایع نیست برخی از عوامل می توانند خطر بروز بیماری را افزایش دهند، از جمله:

سن بالای 50 سال
جنسیت، این بیماری در زنان بیشتر دیده می شود.
یائسگی، BMS در زنان مسن به ویژه زنان یائسگی شایع تر است. همچنین می تواند در زنان یائسه تأثیر بگذارد. BMS در 18 تا 33 درصد از زنان یائسه دیده می شود. علت ایجاد BMS در درجه اول ناشی از عدم تعادل هورمون یا به طور خاص تر افت سطح استروژن است. این کاهش هورمون می تواند تولید بزاق را کاهش دهد، باعث ایجاد طعم فلزی در دهان و ایجاد سوزش در دهان شود. برخی از زنان یائسگی نیز حساسیت بیشتری به درد دارند.

سندرم سوزش دهان معمولاً بطور خودبخود و بدون عامل محرک شروع می شود. با این وجود، برخی از عوامل ممکن است خطر ابتلا به سندرم سوزش دهان را افزایش دهند، از جمله:

داروها
استرس
اضطراب
افسردگی
برخی از بیماری ها
وقایع زندگی آسیب زا
حساسیت به مواد غذایی
سابقه درمان های دندانپزشکی
برخی از اختلالات پزشکی مزمن مانند فیبرومیالژیا، بیماری پارکینسون، اختلالات خود ایمنی و نوروپاتی

عوارض سندرم سوزش دهان

عوارضی که سندرم سوزش دهان ممکن است ایجاد کند یا با آن در ارتباط باشد، عمدتا مربوط به اختلالات روانی هستند، از جمله:

اضطراب
افسردگی
اختلال در خوردن
اختلال در خوابیدن

پیشگیری سندرم سوزش دهان

هیچ روش شناخته شده ای برای پیشگیری از سوزش سندرم دهان وجود ندارد. اما با پرهیز از مصرف دخانیات، غذاهای اسیدی، غذاهای پرادویه و نوشیدنی های گازدار و استرس بیش از حد، می توان تا حدودی ناراحتی ناشی از سوزش سندرم دهان را کاهش داد.

تشخیص سندرم سوزش دهان

هیچ آزمایشی برای تشخیص این بیماری وجود ندارد. اما پزشک سعی می کند علت های احتمالی را بررسی و بیماری های احتمالی را تایید و یا رد کند. پزشک یا دندانپزشک به احتمال زیاد تاریخچه پزشکی و داروهای مصرف بیمار را بررسی می کند و یک ارزیابی از دهان بیمار انجام می دهد.

علاوه بر این، پزشک به دنبال بررسی علائم سایر بیماری های زمینه ای، معاینه پزشکی عمومی را انجام می دهد و حتی ممکن است آزمایش های زیر را تجویز کند:

اندازه گیری بزاق. برخی بیماران ممکن است خشکی دهان را تجربه کنند. آزمایشات بزاق می تواند میزان آن را بررسی کند.
بیوپسی. نمونه برداری از دهان می تواند در تشخیص نوع عفونت مانند عفونت قارچی، باکتریایی یا ویروسی تاثیر داشته باشد.
تصویربرداری. احتمال دارد پزشک برای بررسی سایر مشکلات سلامتی، اسکن MRI، سی تی اسکن یا سایر آزمایشات تصویربرداری را توصیه کند.
تست های آلرژی. پزشک آزمایش آلرژی را برای تشخیص نوع حساسیت به بعضی از غذاها، مواد افزودنی یا حتی مواد کاربردی در دندانپزشکی استفاده می کند.
پرسشنامه های روان شناختی. در این روش از بیمار خواسته می شود پرسشنامه هایی را برای تشخیص علائم افسردگی، اضطراب یا سایر شرایط سلامت روان پر کند.
آزمایش خون. آزمایش خون می تواند شمارش کامل خون، سطح گلوکز، عملکرد تیروئید، عوامل تغذیه ای و عملکرد سیستم ایمنی بدن را بررسی کند، همه این موارد ممکن است سرنخ هایی در مورد منبع ناراحتی دهان در اختیار پزشک قرار دهد.
تنظیم داروها. اگر سندرم سوزش دهان ناشی از مصرف دارو باشد پزشک می تواند دوز دارو را تغییر داده و یا آن را با داروی دیگری جایگزین کند و یا در صورت امکان به طور موقت دارو را متوقف و تاثیر آن را بر روی این بیماری بررسی کند. بهتر است بیماران به طور خودسرانه این کار را انجام ندهند زیرا قطع برخی از داروها می تواند خطرناک باشد.

درمان سندرم سوزش دهان

درمان به نوع اولیه یا ثانویه بودن بیماری بستگی دارد. در مورد نوع ثانویه، درمان بستگی به بیماری زمینه ای و علت بیماری دارد به عنوان مثال، دارو می تواند عفونت دهان را درمان کند و یا مصرف مکمل های کمبود ویتامین ممکن است ناراحتی بیمار را تسکین دهد. در این موارد اصولا پس از درمان علت بیمار، علائم بهتر می شوند. اما هیچ روش درمانی شناخته شده ای در نوع اولیه وجود ندارد. درمان به علائم خاص بیمار بستگی و بیشتر بر روی کنترل آنها تمرکز دارد. ممکن است قبل از تشخیص روند درمانی پزشک مجبور شود یک یا چندین روش درمانی را امتحان کند. بر همین اساس مدیریت علائم در این نوع از سندرم طولانی مدت خواهد بود.

گزینه های درمانی احتمالی برای مدیریت علائم، عبارتند از:

محصولات جایگزین بزاق
داروهای ضد افسردگی خاص
شستشوی دهان یا لیدوکائین خاص
داروی ضد تشنج به نام کلونازپام (کلونوپین)
داروهایی که درد عصب را مسدود می کند.
کپسایسین، یک داروی تسکین دهنده درد که از فلفل های فلفل قرمز تهیه می شود.
درمان شناختی رفتاری برای تدوین راهکارهایی برای رفع اضطراب و افسردگی و کنار آمدن با درد مزمن

سبک زندگی و داروهای خانگی سندرم سوزش دهان

علاوه بر درمان های پزشکی و داروهای تجویزی، اقدامات خودمراقبتی زیر می توانند است علائم و ناراحتی دهان را کاهش دهند. بیماران باید سعی کنند:

از مصرف محصولاتی با دارچین یا نعناع خودداری شود.
از محصولات تنباکو و خوردن غذاهای گرم و تند استفاده نکنند.
مایعات زیادی بنوشند تا احساس خشکی دهان آن ها برطرف شود.
برای کاهش استرس خود اقدام کنند و راهکارهای مدیریت استرس را آموزش ببینند.
از مصرف غذاهای اسیدی مانند مرکبات و مایعات مانند گوجه فرنگی، آب پرتقال، نوشیدنی های گازدار و قهوه خودداری کنند.
از مصرف الکل و محصولات با الکل خودداری کنند، زیرا آن ها می توانند باعث تحریک پوشش دهان شود.
برای تسکین درد دهان، مایعات سرد را در طول روز بنوشید یا بخورید.برخی از افراد پس از نوشیدن احساس تسکین می کنند.
خمیردندان های ضعیف و بدون عطر و طعم مختلف مانند خمیردندان برای دندان های حساس یا بدون نعناع یا دارچین را امتحان کنند.
خمیردندان خود را تغییر دهید. اگر سوزش بعد از مسواک زدن بدتر شد، به افرادی که دارای حساسیت دهان هستند، به یک خمیر دندان تغییر دهید یا از جوش شیرین به عنوان خمیر دندان یا آبکشی دهان استفاده کنید. یک قاشق مرباخوری جوش شیرین را در آب ولرم حل کرده و دهان خود را بشویید تا اسید خنثی شود و احساس سوزش خنک شود.

توصیه های برای بیماران مبتلا به سندرم سوزش دهان

سندرم سوزش دهان می تواند ناراحت کننده و ناامید کننده باشد و حتی در صورت عدم درمان به موقع می تواند زندگی روزمره فرد را تحت تاثیر قرار دهد. برخی از این روشها را در نظر بگیرید تا در رفع ناراحتی مزمن سندرم سوزش دهان به شما کمک کنند:

تمرینات آرامشی مانند یوگا را انجام دهید.
بهتر است با برقراری ارتباط با خانواده و دوستان، از نظر اجتماعی فعال بمانید.
خودتان را به خصوص وقتی احساس اضطراب دارید درگیر فعالیت های لذت بخش کنید.
برای راهکارهایی که می تواند به شما در مقابله با استرس و اضطراب کمک کنند، با یک روان شناس مشورت کنید.

آمادگی برای مراجعه به پزشک

به احتمال زیاد برای رفع ناراحتی در دهان خود به پزشک خانواده یا دندانپزشک مراجعه می کنید. از آنجا که سندرم سوزش دهان با طیف وسیعی از سایر شرایط پزشکی همراه است، احتمالا پزشک یا دندانپزشک شما را به پزشک دیگری مانند پزشک پوست (متخصص پوست)، متخصص گوش، حلق و بینی (ENT) ارجاع می دهد.

برای آمادگی بیشتر در هنگام مراجعه به پزشک بهتر است قبل از ملاقات لیستی از علائمی که تجربه می کنید اطلاعات شخصی و سابقه پزشکی خود بنویسید. نام تمام داروها، ویتامین ها، گیاهان دارویی و یا مکمل های مصرفی خود را یادداشت کنید.

برخی سوالاتی که در این زمینه می توانید از پزشک خود بپرسید، عبارتند از:

به چه نوع تست هایی تشخیصی نیاز دارم؟
آیا محدودیتی وجود دارد که باید رعایت کنم؟
چه عاملی باعث ایجاد علائم یا بیماری من شده است؟
آیا جایگزینی عمومی برای دارویی که تجویز می کنید وجود دارد؟
آیا ناراحتی دهان من موقتی است یا احتمال دارد در طولانی مدت ادامه یابد؟
من بیماری دیگری هم دارم. چگونه می توانم به بهترین وجه آنها را با همدیگر مدیریت کنم؟

احتمالاً پزشک برای تشخیص بهتر سوالاتی از شما می پرسد، مانند: