آلرژی به شیر یک واکنش غیر طبیعی سیستم ایمنی بدن به شیر و محصولات حاوی شیر است. آلرژی به شیر یکی از شایع ترین آلرژی های غذایی در کودکان است. شیر گاو علت معمول آلرژی به شیر است، اما شیر حاصل از گوسفند، بز، گاومیش و سایر پستانداران نیز می تواند باعث این واکنش شود. یک واکنش آلرژیک معمولاً خیلی زود بعد از مصرف شیر ایجاد می شود. علائم و نشانه های آلرژی شیر از خفیف تا شدید متغیر است و می تواند شامل خس خس سینه، استفراغ، کهیر و مشکلات گوارشی باشد. آلرژی شیر همچنین می تواند باعث آنافیلاکسی یک واکنش شدید و خطرناک شود. امتناع از مصرف شیر و فرآورده های شیر درمان اصلی آلرژی در شیر است. خوشبختانه، در بیشتر کودکان آلرژی به شیر برطرف می شود.
علت حساسیت به شیر
تمام آلرژی های غذایی واقعی در اثر نقص سیستم ایمنی ایجاد می شوند. اگر حساسیت به شیر دارید، سیستم ایمنی بدن پروتئین های خاصی از شیر را مضر معرفی می کند و باعث تولید آنتی بادی ایمونوگلوبولین (E (IgE برای خنثی سازی پروتئین (آلرژن) می شود. دفعه بعد که بدن شما با این پروتئین ها روبرو شود، آنتی بادی های IgE آن ها را به شناسایی می کند و نسبت به آن واکنش می دهد.
دو پروتئین اصلی در شیر گاو وجود دارد که می تواند منجر به بروز حساسیت شوند:
- کازئین که در قسمت جامد شیر یافت می شود.
- آب پنیر که در قسمت مایع شیر یافت می شود که به کشک تبدیل می گردد.
ممکن است شما یا فرزندتان به یک پروتئین شیر یا هردو به آن حساسیت داشته باشید. اجتناب از مصرف این پروتئین ها دشوار و سخت است زیرا این پروتئین ها در بعضی از غذاهای فرآوری شده هم وجود دارد. و بیشتر افرادی به شیر گاو نسبت به شیر گوسفند، بز و گاومیش بیشتر واکنش نشان می دهند. به طور معمول، افرادی که به شیر گاو حساسیت دارند، نسبت به سویا هم حساسیت دارند.
عوامل خطر حساسیت به شیر
برخی از عوامل ممکن است خطر ابتلا به حساسیت به شیر را افزایش دهد:
- سایر آلرژی ها. بسیاری از کودکان که به شیر حساسیت دارند آلرژی دیگری نیز دارند. آلرژی شیر ممکن است قبل از سایر آلرژی ها رخ دهد.
- درماتیت آتوپیک. کودکانی که به درماتیت آتوپیک مبتلا هستند (یک التهاب مزمن و پوستی در پوست است) به احتمال زیاد حساسیت غذایی ایجاد می کنند.
- سابقه خانوادگی. اگر یک یا هر دو والدین آلرژی غذایی یا نوع دیگری از آلرژی یا بیماری آلرژیک مانند تب یونجه، آسم، کهیر یا اگزما داشته باشند، خطر ابتلا به آلرژی غذایی در فرد افزایش می یابد.
- سن. حساسیت به شیر در کودکان شایع تر است. با افزایش سن، سیستم گوارشی آنها بالغ می شود و بدن آنها نسبت به شیر واکنش کمتری نشان می دهد.
علائم حساسیت به شیر
علائم آلرژی شیر که از یک فرد به فرد دیگر متفاوت است، چند دقیقه تا چند ساعت بعد از مصرف شیر بروز می کند.
علائم فوری آلرژی شیر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- کهیر
- استفراغ
- خس خس سینه
- تورم لب، زبان یا گلو
- سرفه یا تنگی نفس
- احساس خارش یا سوزن شدن در اطراف لب یا دهان
علائم و نشانه هایی که ممکن است مدت طولانی تری بعد از مصرف شیر بروز کنند، عبارتند از:
- آبریزش بینی
- گرفتگی شکم
- قولنج، در نوزادان
- مدفوع شل یا اسهال که ممکن است حاوی خون باشد.
حساسیت به شیر یا عدم تحمل شیر
حساسیت به شیر واقعی با عدم تحمل پروتئین شیر و عدم تحمل لاکتوز فرق دارد. برخلاف حساسیت به شیر، عدم تحمل لاکتوز سیستم ایمنی بدن را درگیر نمی کند. روند درمانی عدم تحمل لاکتوز نسبت به حساسیت به شیر فرق دارد. علائم و نشانه های رایج عدم تحمل پروتئین شیر یا عدم تحمل لاکتوز شامل مشکلات گوارشی مانند نفخ، گاز یا اسهال پس از مصرف شیر یا محصولات حاوی شیر است.
آنافیلاکسی
این حساسیت باعث ایجاد آنافیلاکسی یک واکنش جدی و خطرناک که با تنگ شدن مجاری هوا همراه است می شود و می تواند راه های تنفسی فرد را مسدود کند. شیر سومین غذای رایج بعد از بادام زمینی و آجیل درختی است که باعث ایجاد آنافیلاکسی می شود. اگر شما یا فرزندتان واکنشی نسبت به شیر دارید حتی اگر میزان حساسیت شما خفیف هم باشد، برخی از آزمایشات می توانند حساسیت را تایید کنند، بنابراین با تشخیص زودهنگام این حساسیت و درمان آن می توانید از واکنش های بعدی جلوگیری کنید. آنافیلاکسی یک اورژانس پزشکی است و نیاز به درمان با اپی نفرین و مراجعه به اورژانس دارد.
علائم و نشانه های آن شوک بلافاصله پس از مصرف شیر شروع می شود و می تواند شامل موارد زیر باشد:
- خارش
- جوش صورت
- شوک، با افت فشار خون قابل توجه
- انسداد راه های هوایی از جمله التهاب گلو که نفس کشیدن را دشوار می کند.
زمان ضرورت مراجعه به پزشک
اگر شما یا فرزندتان کمی بعد از مصرف شیر علائم حساسیت را تجربه کردید، به پزشک یا متخصص آلرژی مراجعه کنید. در صورت امکان، در زمان بروز علائم حساسیت به پزشک مراجعه کنید تا پزشک بتواند حساسیت شما را تشخیص دهد.
عوارض حساسیت به شیر
کودکانی که به شیر حساسیت دارند به احتمال زیاد برخی از مشکلات سلامتی دیگری را تجربه می کنند، از جمله:
- آلرژی به غذاهای دیگر مانند تخم مرغ، سویا، بادام زمینی یا حتی گوشت گاو
- تب یونجه، یک واکنش متداول به شوره حیوانات خانگی، کنه های گرد و غبار، گرده چمن و سایر مواد
پیشگیری حساسیت به شیر
هیچ راه مطمئنی برای جلوگیری از حساسیت غذایی وجود ندارد، اما می توانید با اجتناب از غذاهایی که باعث آنها می شود، از بروز واکنش جلوگیری کنید.اگر شما یا فرزندتان به شیر حساسیت دارید، از مصرف شیر و فرآورده های شیر خودداری کنید. برچسب های مواد غذایی را با دقت بخوانید. به دنبال کازئین، یک مشتق شیر باشید که در بعضی از مواد غذایی مانند برخی کنسرو ماهی تن، کالباس یا محصولات غیر لبنی نیز یافت می شود. هنگام سفارش در رستوران ها از مواد تشکیل دهنده غذاها سوال کنید.
منابع شیر
پروتئین های ایجاد کننده آلرژی در محصولات لبنی زیر ممکن است یافت شوند، از جمله:
- کره
- ماست
- بستنی
- پنیر و هر چیزی که حاوی پنیر باشد.
- شیر کامل، شیر کم چرب، شیر بدون چربی، کره
تشخیص شیر هنگام استفاده به عنوان ماده غذایی در غذاهای فرآوری شده، از جمله کالاهای پخته شده و گوشتهای فرآوری شده، دشوارتر است. منابع مخفی شیر، عبارتند از:
- کشک
- کازئین
- پودر پروتئین
- عطر و طعم کره مصنوعی
- عطر و طعم پنیر مصنوعی
- آب نبات مانند شکلات و کارامل
- مواد تشکیل دهنده با پیشوند لاکت مانند لاکتوز و لاکتات
حتی اگر یک ماده غذایی دارای علامت «شیر» یا «غیر لبنیات» باشد، ممکن است حاوی پروتئین های شیر باشد که باعث ایجاد حساسیت می شوند؛ بنابراین شما باید به دقت برچسب مواد غذایی را بخوانید. در صورت شک، با سازنده تماس بگیرید تا مطمئن شوید یک محصول حاوی مواد تشکیل دهنده شیر نیست.
اگر در معرض یک واکنش آلرژیک جدی هستید، در مواقع استفاده از اپی نفرین اورژین (آدرنالین) با پزشک خود مشورت کنید.
گزینه های جایگزین شیر برای نوزادان
در کودکانی که به شیر حساسیت دارند، شیردهی و استفاده از فرمول هیپوآلرژنیک می تواند از بروز واکنش های آلرژیک جلوگیری کند.
- تغذیه با شیر مادر. بهترین منبع تغذیه برای شیرخوار است. اگر شیرخوار شما در معرض خطر آلرژی شیر قرار دارد، توصیه می شود برای تغذیه کودک حتما از شیرمادر استفاده کنید.
- فرمول های هیپوآلرژنیک. فرمول های هیپوآلرژنیک با استفاده از آنزیم ها برای تجزیه پروتئین شیر (هیدرولیز) مانند کازئین یا آب پنیر تولید می شوند. علاوه بر آن ممکن است بعد از تجزیه بیشتر تحت پرداش بیشتر مانند گرما و یا فرایند های بیشتری قرار بگیرند. بسته به سطح پردازش آنها، این محصولات به صورت هیدرولیز جزئی یا گسترده طبقه بندی می شوند.یا ممکن است به آنها فرمول های ابتدایی نیز گفته شود. برخی فرمول هایپو آلرژنیک مبتنی بر شیر نیستند بلکه در عوض حاوی اسیدهای آمینه هستند. فرمول های اسید آمینه حساسیت کمتری ایجاد می کنند.
- فرمولهای مبتنی بر سویا. به جای شیر بر پایه پروتئین سویا است؛ اما متأسفانه برخی از کودکان با حساسیت به شیر به سویا هم آلرژی دارند. در زنان شیردهی که فرزند آن ها به شیر حساسیت دارد، پروتئین های شیر گاو که از طریق شیر مادر منتقل می شود ممکن است باعث ایجاد یک واکنش آلرژیک در نوزاد شود. بر همین اساس زنان شیرده بهتر است تمام محصولات حاوی شیر را از رژیم خود حذف کنند. همچنین بهتر است برای داشتن یک رژیم غذایی عاری از شیر و برنامه ریزی وعده های غذایی متعادل با پزشک خود مشورت کنند چون ممکن است مادر و یا کودک نیاز به مصرف مکمل ها برای جایگزینی کلسیم و مواد مغذی موجود در شیر مانند ویتامین D و ریبوفلاوین داشته باشند.
تشخیص حساسیت به شیر
هنگامی که مواد غذایی باعث ایجاد یک حساسیت یا آلرژی می شود، همیشه تشخیص محرک نوع ماده غذایی، آسان نیست. برای ارزیابی، پزشک در مورد علائم و سابقه پزشکی بیمار سوالاتی می پرسد و یک معاینه بدنی انجام می دهد.
او همچنین ممکن است یک یا هر دو آزمایش زیر را توصیه کند:
- تست پوست. در این آزمایش پوست بیمار در معرض مقادیر کمی از پروتئین های موجود در شیر قرار می گیرد. در صورت حساسیت فرد به شیر، احتمالا در محل آزمایش روی پوست یک برآمدگی ایجاد خواهد شد؛ اما این نوع آزمایش برای تشخیص حساسیت به شیر کاملاً دقیق نیست.
- آزمایش خون. آزمایش خون می تواند با اندازه گیری میزان آنتی بادی ایمونوگلوبولین E در خون، پاسخ سیستم ایمنی بدن بیمار را به شیر اندازه گیری کند. اما این آزمایش در شناسایی آلرژی شیر کاملاً دقیق نیست.
اگر نتایج معاینه و آزمایش نتواند حساسیت به شیر را تأیید کند، ممکن است پزشک به بیمار توصیه شود تا غذاهای مختلفی را تغذیه کند ممکن است حاوی شیر در مقادیر زیاد باشند تا علائم احتمالی بررسی شود. بهتر است آزمایش های آلرژی توسط یک متخصص آلرژی با تجربه انجام شود در شرایطی که پزشک مشکوک شود علت علائم بیماری ناشی از چیزی غیر از آلرژی غذایی است، ممکن است برای تایید یا رد کردن سایر علت ها، آزمایشات بیشتری را تجویز کند.
درمان حساسیت به شیر
تنها راه جلوگیری از واکنش آلرژیک، اجتناب از مصرف شیر و پروتئین های شیر است. البته این کار تا حدودی می تواند دشوار باشد زیرا شیر یک ماده مشترک در بسیاری از غذاها است. همچنین برخی از افراد مبتلا به حساسیت به شیر می توانند شیر را از بعضی جهات تحمل کنند، مانند شیر که در کالاهای پخته شده یا برخی از غذاهای فرآوری شده مانند ماست گرم می شود. با پزشک خود در مورد مواد های غذایی که باید از مصرف آن ها خوداری کنید، مشورت بگیرید. علاوه بر آن، داروهایی مانند آنتی هیستامین ها ممکن است علائم احتمالی یک واکنش آلرژیک خفیف را کاهش دهند. در موارد شدیدتر اختمال دارد بیمار به تزریق فوری اپی نفرین (آدرنالین) و بستری در اورژانس نیاز داشته باشد.
آمادگی برای مراجعه به پزشک
احتمالاً شما برای این بیماری با مراجعه به پزشک خانواده یا متخصص کودکان، درمان و تشخیص را شروع می کنید. با این وجود پزشک معالج ممکن است شما را به متخصص در زمینه بیماری های آلرژیک (آلرژیست-ایمونولوژیست) ارجاع دهد. قبل از مراجعه به پزشک سعی کنید از محدودیت های قبل از قرار ملاقات آگاه باشید. به عنوان مثال، پزشک ممکن است بخواهد آزمایش آلرژی انجام دهد و از بیمار بخواهد که برای مدت زمانی خاص قبل از آزمایش، از مصرف داروهای آنتی هیستامین جلوگیری کند.
- علائمی را که شما یا فرزندتان تجربه کرده اید بنویسید، از جمله مواردی که ممکن است به دلیل حساسیت به شیر ارتباطی نداشته باشد.
- لیستی از داروها، ویتامین ها و مکمل هایی که کودک یا کودک تان مصرف می کند، بنویسید.
تهیه لیستی از سوالات می تواند در استفاده بیشتر از وقت خود با پزشک به شما کمک کند.
سوالات بیمار از پزشک
در مورد حساسیت به شیر، برخی از سؤالات اساسی که باید از پزشک خود بپرسید عبارتند از:
- آیا درمانی برای وضعیت من وجود دارد؟
- آیا این آلرژی به خودی خود برطرف می شود؟
- آیا من نیاز به مصرف مداوم اپی نفرین تزریقی دارم؟
- چه غذاهایی احتمالاً حاوی فرآورده های شیر هستند؟
- به نظر شما این حساسیت به شیر است یا می تواند عدم تحمل لاکتوز باشد؟
- آیا برای جلوگیری از این بیماری، باید از مصرف شیر و فرآورده های شیر خودداری کنم؟
- چگونه می توان آلرژی شیر را با سایر شرایط و حساسیت های که دارم مدیریت کرد؟
- آیا آزمایشاتی برای تشخیص حساسیت به شیر وجود دارد؟ آیا این آزمایشات نیاز به آمادگی دارد؟
- آیا بروشور یا سایر مواد چاپی وجود دارد که بتوانم از آن ها کنم؟چه وب سایتهایی را پیشنهاد می کنید؟
احتمالاً پزشك شما سؤالاتی از شما خواهد پرسید، از جمله:
- علائم چقدر شدید هستند؟
- آیا می توانید حساسیت خود را توصیف کنید؟
- آیا شخص دیگری در خانواده شما به شیر حساسیت دارد؟
- چه عاملی منجر به بهتر و یا بدتر شدن علائم شما می شود؟
- چه مدت بعد از مصرف شیر یا فرآورده های شیر علائم شروع می شود؟
- چه زمانی شما یا فرزندتان برای اولین بار به شیر واکنش نشان داده اید؟
- آیا این اتفاق هر بار که شما یا فرزندتان شیر یا محصولات لبنی مصرف می کنید رخ می دهد؟
اگر به خوردن چیزی که حاوی شیر است آلرژی خفیف دارید، مصرف داروی آنتی هیستامین ممکن است ناراحتی شما را کاهش دهد اما مراقب علائم شدیدتری باشید. در صورت بروز علائم آنافیلاکسی سریعا به پزشک مراجعه کنید.
آخرین دیدگاه‌ها