سرطان استخوان

سرطان استخوان عارضه ای است که می تواند هر کدام از استخوان های بدن را درگیر کند با این حال بیشتر میزان بروز آن در استخوان لگن یا استخوان های بلند بازو و پاها خواهد بود. این سرطان بیماری بسیار نادری است که کمتر از 1 درصد از کل سرطان های دنیا را شامل می شود. در حقیقت، تومورهای استخوانی غیر سرطانی بسیار شایع تر از نوع سرطانی آن است. اصطلاح «سرطان استخوان» شامل سرطان های دیگری نمی شود که از قسمت های دیگر بدن شروع شده و به استخوان متاستاز پیدا می کند. نام این نوع سرطان ها بر اساس قسمتی از بدن که در ابتدا درگیر شده انتخاب می شود. متاستاز شدن آن به استخوان فرد نادیده گرفته خواهد شد.

برخی از انواع این سرطان ها در درجه اول کودکان را درگیر می کند. این در حالی است که برخی دیگر از انواع سرطان ها بیشتر در بزرگسالان بروز پیدا می کند. رایج ترین شیوه درمان سرطان استخوان، عمل جراحی است. اما شیمی درمانی و پرتودرمانی نیز ممکن است برای درمان انواع سرطان استخوان مورد استفاده قرار گیرد. تصمیم به استفاده از گزینه های درمانی جراحی، شیمی درمانی یا پرتودرمانی براساس نوع سرطان استخوان و تشخیص پزشک متخصص خواهد بود.

مطالعه بیشتر: شایع ترین علائم سرطان استخوان

علت سرطان استخوان

هر چند که علت بروز بیشتر این سرطان ها ناشناخته است. البته تعداد کمی از این سرطان ها با عوامل ارثی مرتبط بوده و برخی دیگر نیز به علت قرار گرفتن در معرض تابش ها در گذشته اتفاق میفتد.

عوامل خطر بروز سرطان استخوان

اینکه چه عواملی باعث بروز سرطان استخوان می شود هنوز دقیقاً مشخص نیست. اما پزشکان دریافته اند که برخی از عوامل احتمال ابتلا به سرطان استخوان را افزایش می دهد.

این موارد شامل گزینه های زیر می شود:

سندرم های ژنتیکی ارثی. برخی از سندرم های ژنتیکی نادر که از طریق والدین به کودکان منتقل می شود، می تواند خطر ابتلا به سرطان استخوان را افزایش دهد. این سندرم ها شامل سندرم Li-Fraumeni و رتینوبلاستوما ارثی می شود.

بیماری پاژه استخوانی. بیماری پاژه استخوانی که بیشتر در افراد مسن مشاهده می شود نیز یکی از عواملی است که احتمال ابتلا به سرطان استخوان را تا حد قابل توجهی افزایش می دهد.

پرتو درمانی سرطان. قرار گرفتن بیش از حد در معرض پرتودرمانی های شدید از جمله مواردی است که برای درمان سرطان تجویز می شود. اما این شیوه درمانی جزء علائم خطر ابتلا به سرطان استخوان بوده و می تواند احتمال بروز سرطان استخوان در آینده را افزایش دهد.

علائم سرطان استخوان

علائم بروز این سرطان شامل موارد زیر می شود:

• درد های استخوانی
• تورم و حساسیت در نزدیکی منطقه آسیب دیده
• ضعیف شدن استخوان ها
• احساس خستگی
• کاهش وزن ناخواسته

مطالعه بیشتر: درد استخوان از علل تا درمان آن

زمان مراجعه به پزشک در سرطان استخوان

در صورتی که کودک یا خود شما دچار دردهای استخوانی همراه با نشانه های زیر شدید، حتماً به پزشک مراجعه کنید:

• درد استخوانی ناپایدار
• دردی که در ساعات انتهایی شب شدت پیدا کند.
• دردهای استخوانی که به واسطه استفاده از قرص های مسکن بهبود پیدا نکند.

انواع سرطان استخوان

بر اساس نوع محل شروع سرطان استخوان، سرطان های استخوانی به انواع جداگانه ای تقسیم می شوند.

به طور کلی متداول ترین انواع سرطان استخوان عبارتند از:

استئوسارکوم (Osteosarcoma). استئوسارکوم شایع ترین نوع سرطان استخوان است. در این تومور سلول های سرطانی، استخوان ایجاد می کنند. این نوع از سرطان استخوانی بیشتر در کودکان و نوجوانان بروز پیدا کرده و معمولاً استخوان های پا یا بازو فرد را درگیر خواهد کرد. در شرایط نادر ، استئوسارکوم ممکن است در خارج از استخوانها (استئوسارکوم خارج از استخوان) به وجود بیاید.

کندروسارکوم. کندروسارکوم دومین نوع شایع سرطان استخوانی است. در این تومور سلول های سرطانی غضروف تولید می کنند. کندروسارکوم معمولاً در بزرگسالان و افراد مسن بروز پیدا کرده و در بیشتر موارد لگن، پاها یا بازوهای فرد را درگیر خواهد کرد.

سارکوم اوینگ (Ewing sarcoma). تومورهای سارکوم اوینگ بیشتر در لگن، پاها یا بازوهای کودکان و نوجوانان بروز پیدا می کند.

مطالعه بیشتر: سرطان کندروسارکوم

تشخیص سرطان استخوان

عکس برداری ها می تواند تا حد زیادی به تعیین محل بروز، اندازه تومورهای استخوانی و گسترش تومورها به سایر نقاط بدن، کمک کند. تصویربرداری توصیه شده توسط پزشک به علائم و نشانه های فردی شما بستگی خواهد داشت.

روش های تصویر برداری شامل موارد زیر می شود:

• اسکن استخوان
• توموگرافی کامپیوتری (CT)
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
• توموگرافی انتشار پوزیترون (PET)
• تصویر برداری اشعه ایکس

بیوپسی یا جراحی

پزشک ممکن است برای تشخیص دقیق تر بیماری، یکی از شیوه های بیوپسی را برای برداشتن نمونه ای از بافت (بیوپسی) از تومور و ارسال آن به آزمایشگاه را توصیه کند. نتیجه این آزمایش می تواند سرطانی بودن بافت های استخوانی را تأیید کرده و پزشک را متوجه نوع سرطان استخوانی شما کند. علاوه بر این نمونه برداری می تواند به تشخیص اینکه سلول های سرطانی با سرعت درحال رشد بوده یا اینکه کند هستند تا حد زیادی کمک کند. انواع روش های بیوپسی مورد استفاده برای تشخیص سرطان استخوان عبارتند از:

قرار دادن سوزن از طریق پوست در داخل تومور

در طی بیوپسی سوزن، پزشک سوزن نازکی را از طریق پوست وارد بدن کرده و سپس برای نمونه برداری از بافت آن را به داخل تومور هدایت خواهد کرد. در ادامه پزشک از سوزن برای جدا کردن قطعات کوچک بافت از تومور و انتقال آن به آزمایشگاه استفاده خواهد کرد.

جراحی برای برداشتن نمونه بافت

در طی بیوپسی جراحی، پزشک با استفاده از برش پوستی بخش یا همه قسمت های تومور را برداشته و برای بررسی بیشتر به آزمایشگاه ارسال خواهد کرد. تعیین نوع بیوپسی موردنیاز و جزئیات انجام آن نیاز به برنامه ریزی دقیق توسط تیم پزشکی خواهد داشت. پزشکان برای از بین بردن سرطان استخوان باید بیوپسی را به روشی انجام دهند که در انجام جراحی های آینده اختلالی ایجاد نکند. به همین دلیل از پزشک خود بخواهید قبل از بیوپسی خود به تیمی از پزشکان با تجربه در درمان تومورهای استخوانی مراجعه کند.

مطالعه بیشتر: تقویت استخوان بدن با 7 راهکار طبیعی

مراحل سرطان استخوان

در صورتی که پزشک ابتلای فرد به سرطان را تأیید کند، احتمالاً مرحله بعدی تشخیص میزان پیشرفت سرطان (مرحله) آن است تا بتوان بهترین شیوه درمانی برای سرطان را انتخاب کرد.

عواملی که در تشخیص مرحله پیشرفت سرطان مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از:

• اندازه تومور
• سرعت رشد سرطان
• تعداد استخوان های درگیر مثل مهره های مجاور ستون فقرات
• اینکه آیا سرطان به قسمت های دیگر بدن گسترش یافته باشد یا خیر

مراحل پیشرفت سرطان توسط اعداد رومی از 0 تا IV نشان داده می شوند. مراحل ابتدایی سرطان استخوان نشان دهنده کوچک بودن اندازه تومور و کندتر بودن سرطان است. در حالی که مراحل پیشرفته تر و اعداد بالاتر رومی مثل IV نشان دهنده متاستاز و پخش شدن سرطان در دیگر قسمت های بدن فرد مبتلا خواهد بود.

درمان سرطان استخوان

انتخاب بهترین گزینه درمانی سرطان استخوان بستگی به نوع سرطان، میزان پیشروی و وضعیت کلی سلامت فرد و ترجیحات وی بستگی خواهد داشت. بدون شک سرطان های مختلف استخوان به درمان های متفاوت پاسخ های متفاوتی خواهند داد و پزشکان می توانند به فرد مبتلا در انتخاب بهترین شیوه درمانی سرطان کمک کنند. به عنوان مثال، برخی از انواع سرطان استخوان تنها با جراحی درمان شده و نسبت به درمان های دیگر پاسخگو نخواهد بود. این در حالی است که برخی از سرطان های استخوانی تنها با جراحی و شیمی درمانی بهبود خواهد یافت.

عمل جراحی برای درمان سرطان استخوان هدف از عمل جراحی برای درمان سرطان استخوان، برداشتن کل تومور سرطانی است. در بیشتر موارد، این عمل شامل تکنیک های ویژه ای برای از بین بردن تومور در یک قسمت از استخوان همراه با بخش کمی از بافت سالمی است که آن را احاطه کرده است. جراح استخوان از دست رفته را با مقداری استخوان برداشته شده از ناحیه دیگر بدن فرد، مواد موجود در استخوان استخوان یا با استفاده از فلز و پلاستیک سخت جایگزین خواهد کرد. در صورتی که سرطان استخوان یک بخش بزرگ از استخوان فرد را درگیر کرده باشد، ممکن است در حین عمل جراحی بخش بزرگی از استخوان یا تمام استخوان فرد مبتلا برداشته شده یا عمل قطع عضو برای او صورت پذیرد.

در صورتی که فرد برای درمان سرطان استخوان نیاز به عمل جراحی قطع عضو داشته باشد باید اندام برداشته شده با استفاده از اندام مصنوعی ساخته شده جایگزین شود. همچنین فرد مبتلا برای یادگیری استفاده از اندام مصنوعی و بازگشت به زندگی روزمره خود نیاز به دوره آموزشی و کار درمانی خواهد داشت.

شیمی درمانی

شیمی درمانی نیز یکی از شیوه های شایع برای درمان سرطان استخوان است که طی آن از داروهای ضد سرطان قوی استفاده می کنند. معمولاً داروهای شیمی درمانی از طریق ورید (داخل وریدی) به داخل بدن فرد تزریق می شود تا با سلول سرطانی مبارزه کرده و آن را نابود کند. این نوع درمان برای برخی از انواع سرطان استخوان بهتر از انواع دیگر خواهد بود. به عنوان مثال، شیمی درمانی برای سرطان کندروسارکوم تأثیر بسیار زیادی نخواهد داشت. اما به عنوان یکی از بهترین درمان ها برای بهبود استئوسارکوما و اوینگ سارکوما محسوب می شود.

پرتو درمانی

در پرتو درمانی از پرتوهای پر انرژی مثل اشعه ایکس برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده خواهد شد. در طول انجام پرتو درمانی فرد مبتلا به سرطان استخوان روی میزی قرار گرفته و دستگاه تابش پرتوها در اطراف فرد حرکت کرده و پرتو را به سمت نقاط درگیر شده بدن فرد مبتلا هدایت خواهد کرد. پرتو درمانی یکی از شیوه های درمانی است که غالباً قبل از عمل جراحی صورت می گیرد تا با کوچک تر شدن تومور، برداشتن آن نیز ساده تر شود. این شیوه احتمال نیاز به قطع عضو فرد مبتلا را به حداقل ممکن خواهد رساند. شیوه درمانی پرتو درمانی علاوه بر این برای افراد مبتلا به سرطان استخوانی استفاده می شود که تومور با استفاده از عمل جراحی قابل برداشتن نباشد.

همچنین بعد از عمل جراحی می توان از پرتودرمانی برای از بین بردن سلول های سرطانی باقی مانده در بدن فرد استفاده کرد. برای مبتلایان به سرطان استخوان پیشرفته، پرتو درمانی می تواند به کنترل علائمی مثل درد تا حد زیادی کمک کند.

حمایت و پشتیبانی از مبتلایان به سرطان استخوان

تشخیص ابتلای فرد به سرطان می تواند تا حد زیادی ناراحت کننده و غیر قابل تحمل باشد. اما با گذشت زمان با این موضوع تا حد زیادی کنار آمده و می توانید نگرانی های ناشی از این بیماری را تحت کنترل بگیرید. تا آن زمان به کار بردن موارد زیر می تواند تا به فرد مبتلا برای کنار آمدن با این بیماری کمک کند:

اطلاعات خود در زمینه سرطان استخوان را افزایش دهید. با افزایش دانسته های خود در مورد این بیماری بهتر می توانید برای درمان و مراقبت از خود تصمیم گیری کنید. با همین راهکار ساده اعتماد به نفس شما در تصمیم گیری های درمانی و کنار آمدن با بیماری تا حد زیادی افزایش خواهد یافت.

در جمع خانواده و دوستان حضور فعال داشته باشید. حفظ رابطه نزدیک با خانواده و دوستان از جمله موارد مهمی است که در مقابله با سرطان استخوان اهمیت بسیار زیادی خواهد داشت. دوستان و خانواده می توانند در طول درمان از شما حمایت کرده و در بیمارستان حضور داشته باشند. بدون شک حمایت و پشتیبانی عاطفی خانواده و دوستان تأثیر بسیار زیادی در بهبودی و کوتاه شدن دوره درمانی شما خواهد داشت.

فردی را برای صحبت کردن بیابید. سعی کنید شنونده خوبی پیدا کنید که مایل به گوش دادن حرف های شما بوده و با او در مورد امیدها و ترس های خود در مورد بیماری صحبت کنید. این فرد ممکن است یکی از دوستان نزدیک یا یکی از اعضای خانواده شما باشد. علاوه بر این صحبت با مددکار اجتماعی، یک شخص روحانی یا حضور در گروه پشتیبانی بیماران سرطانی می تواند به بهبود وضعیت روحی و پذیرفتن این بیماری کمک زیادی کند.

آمادگی برای ملاقات با پزشک

از آن جایی که مدت زمان ملاقات با پزشک کوتاه بوده و حرف های زیادی برای گفتن خواهید داشت. در نتیجه بهتر است با آمادگی کامل به پزشک مراجعه کرده و از این زمان کوتاه نهایت استفاده را ببرید.

بهتر است قبل از حضور در مطب موارد زیر را آماده کنید:

لیستی از تمامی علائم و نشانه های بیماری را تهیه کنید. همه نشانه های مربوط و غیر مربوط به بیماری خود را یادداشت کرده و همراه خود داشته باشید.

اطلاعات مهم شخصی را یادداشت کنید. بهتر است استرس ها و تغییرات اخیری که در زندگی تان افتاده است را یادداشت کنید.

لیستی از تمامی داروهای مصرفی خود تهیه کنید. نام تمامی داروها، مکمل ها و ویتامین های که مصرف می کنید را همراه با میزان مصرف خود یادداشت کنید.

دوست یا یکی از اعضای خانواده خود را همراه ببرید. گاهی اوقاتت به خاطر سپردن تمامی موارد و اطلاعاتی که پزشک در اختیارتان قرار می دهد، کار دشواری است. در نتیجه بردن همراه به یادآوری اطلاعات مهم و نکات کمک زیادی خواهد کرد.

سؤالات خود را یادداشت کنید. تمامی سؤالات مربوط و غیر مربوطی که به ذهنتان رسیده و قصد پرسیدن آن ها از پزشک را دارید را یادداشت کرده و همراه خود به مطب ببرید.

تیم درمانی

دقت داشته باشید که معمولاً درمان سرطان توسط تیمی از پزشکان متخصص صورت خواهد پذیرفت. این تیم درمانی ممکن است شامل متخصصان زیر شود:

• جراحان ارتوپدی که در زمینه کار بر روی سرطان هایی که بر استخوان ها تأثیر می گذارند تخصص دارند (انکولوژیست های ارتوپدی)
• پزشکان متخصص در معالجه سرطان با شیمی درمانی یا سایر داروهای سیستمیک (انکولوژیست)
• پزشکانی که از اشعه برای درمان سرطان استفاده می کنند (انکولوژیست های پرتونگاری)
• پزشکانی که برای تشخیص نوع خاص سرطان، بافت نمونه برداری شده را تجزیه و تحلیل می کنند (آسیب شناسان)
• متخصصان توانبخشی که می توانند تا حد زیادی به بهبودی شما بعد از عمل کمک کنند.

سوالات بیمار از پزشک

بهتر است برای استفاده بهینه از زمان قرار گرفته در اختیارتان در مطب پزشک، لیستی از سؤالات مرتبط با سرطان استخوان آماده کرده و به ترتیب از مهم ترین آن ها شروع به پرسیدن کنید. البته می توانید از سؤالاتی که در ادامه در اختیارتان قرار می دهیم نیز برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد بیماری و شیوه درمانی استفاده کنید:

• مبتلا به چه نوع سرطانی هستم؟
• آیا شانسی برای درمان بیماری من وجود دارد؟
• آیا باید به متخصص خاصی برای درمان مراجعه کنم؟
• آیا بیمه هزینه درمانی و عمل جراحی را تأمین خواهد کرد؟
• آیا بروشور یا برگه پرینت شده در مورد این بیماری دارید؟
• برای کسب اطلاعات بیشتر مطالعه چه سایت هایی را پیشنهاد می کنید؟
• چه توصیه ای برای افراد مبتلا به بیماری مثل من خواهید داشت؟
• سرطانی که به آن مبتلا هستم تا چه مرحله ای پیشرفت کرده است؟
• گزینه های درمانی برای بهبود سرطان استخوان شامل چه مواردی می شود؟
• عوارض و خطرات ناشی از انتخاب هرکدام از شیوه های درمانی شامل چه مواردی می شود؟
• آیا برای تشخیص دقیق تر سرطان استخوان نیاز به آزمایش های دیگری خواهم داشت؟ این آزمایشات آمادگی خاصی نیاز خواهد داشت؟

هر سؤال دیگری که در رابطه با بیماری به ذهن شما می رسد را پرسیده و از پرسیدن آن اجتناب نکنید.

سوالات پزشک از بیمار

پزشک احتمالاً در حین معاینه تعدادی سؤال از شما خواهد پرسید. آماده بودن برای پاسخگویی به این سؤالات ممکن است زمان بیشتری را برای پرسیدن سؤالات بیشتر در اختیار شما قرار داده و بتوانید بهترین استفاده را از زمان کوتاه ملاقات با پزشک ببرید.

پزشک ممکن است سؤالات زیر را در حین معاینه مطرح کند:

• علائم این عارضه از چه زمانی شروع شد؟
• آیا علائم شما دائمی بوده یا به صورت موقت بروز پیدا می کند؟
• علائم شما تا چه حد شدید است؟
• آیا به نظر می رسد که عاملی باعث بهبود علائم شما می شود؟
• آیا به نظر می رسد که عاملی باعث شدت گرفتن علائم شما می شود؟

نتیجه گیری

سرطان استخوان عارضه ای است که می تواند هر کدام از استخوان های بدن را درگیر کند با این حال بیشتر میزان بروز آن در استخوان لگن یا استخوان های بلند بازو و پاها خواهد بود. انتخاب بهترین گزینه درمانی این بیماری بستگی به نوع سرطان، میزان پیشروی و وضعیت کلی سلامت فرد و ترجیحات وی بستگی خواهد داشت. علائم کلی بروز بیماری شامل درد های استخوانی، تورم و حساسیت در نزدیکی منطقه آسیب دیده، ضعیف شدن استخوان ها که منجر به شکستگی راحت استخوانی شود، احساس خستگی و کاهش وزن ناخواسته در فرد مبتلا می شود.