فلج بل یا بلز (Bell’s palsy) یک اختلال عصبی نسبتاً رایج است که باعث ضعیف یا فلج شدن عضلات یک طرف صورت می شود. علائم شایع این اختلال ممکن است شامل ریزش شدید آب دهان، افتادگی در یک طرف صورت و اختلال در تکلم و سایر علائمی که با سکته مغزی نیز همراه است، باشد. علت دقیق فلج بل هنوز مشخص نیست، اما برخی از عوامل مانند عفونت ویروسی، به خصوص ویروس هرپس ساده، واکسناسیون، استرس، عوامل ایمنی و عوامل مرتبط با عصب‌ها ممکن است در بروز آن نقش داشته باشند.
آیا فلج بل خطرناک است؟
بیماری فلج بل خفیف معمولاً بعد از گذشت یک ماه خود به خود بهبود خواهد یافت. اما بازیابی بعد از ابتلا به فلج بل شدید ممکن است به زمان طولانی تری نیاز داشته باشد. عوارض جانبی فلج بلز می تواند شامل موارد زیر می شود:
- آسیب دائمی به عصب صورت
- انقباضات غیرارادی ماهیچه صورت
- خشکی قرنیه (به‌دلیل عدم توانایی پلک زدن)
- عفونت چشم
مطالعه بیشتر: فلج بدن چه زمانی رخ می دهد؟
علائم فلج بلز چیست؟
علائم فلج صورت معمولاً در 48 تا 72 ساعت شدیدتر می‌شوند و پس از آن ثابت می‌مانند. شایع‌ترین نشانه‌های این بیماری عبارتند از:
- فلج یا ضعف ناگهانی یک طرف صورت
- تغییر در قدرت بستن چشم و لب ها و سایر حرکات صورت
- سوزش چشم (به‌دلیل عدم پلک زدن و خشکی چشم)
- ترشح بیش از حد بزاق یا اشک
- افتادگی صورت و بخشی از دهان
- خشکی چشم یا دهان
- احساس درد در صورت
- قرینه نبودن صورت
- تغییر مزه دهان
- سختی در بلع و صحبت کردن
- افتادگی یک ابرو
- آبریزش از دهان
درصورتیکه هرکدام از علائم فلج صورت را تجربه می کنید همین الان با متخصص مغز و اعصاب در پزشکت تلفنی صحبت کنید.
درمان فلج بل (فلج صورت)
در بسیاری از موارد، فلج بل به طور خودبخود بهبود می‌یابد و به مرور زمان علائم کاهش می‌یابند و عموماً در عرض چند هفته تا چند ماه بهبودی کامل رخ می‌دهد. در برخی موارد نیاز به درمان ممکن است شامل استفاده از داروهای ضد التهابی، استروئیدها و فیزیوتراپی باشد. مهم است که در صورت تجربه هرگونه علائم فلج بل، به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب برای شما تعیین شود.
دارو برای درمان فلج بلز
- داروهای کورتیکواستروئیدی مثل پردنیزون (کاهش دهنده التهاب)
- داروهای ضد ویروسی یا ضد باکتریایی (والترکس، زویراکس)
- استامینوفن یا ایبوپروفن (داروی مسکن و تسکین‌دهنده درد)
- قطره چشمی (برطرف کننده خشکی چشم)
- پماد چشم (جلوگیری از رطوبت بیش از حد چشم)
مطالعه بیشتر: علت بی حسی دهان چیست؟
درمان خانگی فلج بلز (فلج صورت)
درمان خانگی برای فلج صورت بیشتر بر مدیریت استرس، مبارزه با ویروس‌های فعال و ایجاد پاسخ در بافت عصبی آسیب‌دیده برای بهبود علائم بیماری تمرکز دارند. در حالی که ویروس ها مسری هستند، ضعف و فلج ناشی از آن ها مسری تلقی نمی شود. با این حال، اگر فردی از خانواده یا دوستان به این بیماری مبتلا است عاقلانه است که سیستم ایمنی خود را تقویت کند تا از ابتلا به این ویروس جلوگیری شود.
نیاسین
نیاسین یا ویتامین B3، ویتامینی است که می‌تواند باعث گشاد شدن رگ‌های خونی شود، به همین دلیل است که اغلب باعث گرگرفتگی می‌شود. این افزایش جریان خون برای کمک به سرعت بخشیدن به بهبود عصب صورت پیشنهاد شده است. برخی شواهد نشان می‌دهند که نیاسین به صورت خوراکی یا تزریق عضلانی ممکن است در درمان فلج بل مفید باشد، اگرچه داده‌ها بسیار محدود است.
مراقبت از چشم
در هنگام ابتلا به فلج بل اگر یکی از چشمان شما بسته نمی شود، ضروری است همانطور که پزشک توصیه می کند از چشم خود محافظت کنید. استفاده از عینک محافظ در روز، چسب چشم در شب و استفاده از قطره های چشمی آبرسان می تواند از بروز آسیب های احتمالی به چشم در طولانی مدت پیشگیری کند.
گرمای مرطوب
بسیاری از افراد متوجه می شوند که یک پارچه گرم ممکن است به رفع درد و ناراحتی کمک کند. علاوه براین برای تسکین تنش و بهبود خواب آرام، می توانید از یک یا چند روغن ضروری برای اضطراب مانند اسطوخودوس، گل رز، یلانگ یلانگ یا بابونه استفاده کنید.
فیزیوتراپی فلج بل
فیزیوتراپی ممکن است به افراد مبتلا به فلج بل کمک کند تا عملکرد عضلانی خود را بازیابی کنند. در حالی که تمرینات صورت (به عنوان مثال، تمرین عبارات احساسی) ممکن است به بهبود عملکرد ماهیچه ها و کاهش حرکات غیرارادی صورت در افراد مبتلا به فلج بل کمک کند، شواهد کلی از این مزایا بسیار کم است. از فیزیوتراپ خود بخواهید شما را در خصوص تکنیک های ماساژی که می توانید در خانه انجام دهید، راهنمایی کند. زیرا بسیاری از بیماران دریافتند که ماساژ ملایم صورت می تواند علائم و ناراحتی را کاهش دهد.
مطالعه بیشتر: فلج تارهای صوتی
طب سوزنی
طب سوزنی با تحریک اعصاب و عضلات، باعث تسکین علائم در مبتلایان به بیماری فلج بل می شود. بسیاری از افراد پس از یک یا دو دوره درمان با طب سوزنی بهبودی را تجربه می کنند. مطالعات متعدد نشان داده اند که طب سوزنی می تواند به بهبود علائم و بازگرداندن عملکرد طبیعی صورت در افراد مبتلا به فلج بل کمک کند. یک متاآنالیز که شامل 11 کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل‌شده با مجموع 1258 شرکت‌کننده بود. نشان داد که طب سوزنی احتمال درمان را افزایش می‌دهد و ممکن است موثرتر از داروها برای درمان فلج بل باشد.
ویتامین B12
با توجه به یک مطالعه کوچک در سال 1995، ویتامین B12 که با رشد عصبی و کاهش التهاب مرتبط است، ممکن است موثرتر از استروئیدهای تجویز شده باشد. به بیماران در این مطالعه ویتامین B12 (متیل کوبالامین)، استروئیدها، یا ویتامین B12 و استروئیدها تزریق شد. بهبودی کامل در گروه ویتامین B12 با میانگین زمان بهبودی تنها دو هفته به طور قابل توجهی کوتاهتر بود، در مقایسه با نزدیک به 10 هفته برای افرادی که فقط استروئید مصرف می کردند. علاوه بر لذت بردن از غذاهای غنی از ویتامین B12 مانند گوشت گاو و جگر گاو، ساردین، ماهی صید شده وحشی، پنیر و تخم مرغ، افزودن مکمل B12 با کیفیت بالا ممکن است به بهبودی شما کمک کند.
ویتامین B6
در ارتباط با عملکرد سالم سیستم عصبی و سلامت چشم، اطمینان از دریافت ویتامین B6 کافی در هر برنامه درمانی فلج بل ضروری است. از آنجایی که B6 محلول در آب است، مصرف مکمل معمولا توصیه نمی شود. در عوض مصرف غذاهای غنی از ویتامین B6 مانند سینه بوقلمون آزاد، گوشت گاو، تخمه آفتابگردان، کنجد و نخود به عنوان درمان خانگی برای فلج بل بهتر است.
روی
روی که در هر سلول بدن ما یافت می شود، یک ماده معدنی ضروری است که باید بخشی از برنامه درمان خانگی برای فلج بل باشد. در واقع از روی برای بهبود زخم ها، تقویت پاسخ سیستم ایمنی و حمایت از عملکرد سالم تیروئید استفاده می شود. همچنین یک درمان اثبات شده برای سرماخوردگی، برخی بیماری های تنفسی و ویروس ها است.
افزودن غذاهای غنی از روی به رژیم غذایی مانند گوشت بره، تخم کدو تنبل، گوشت گاو، نخود، بادام هندی و سایر موارد می تواند به شما کمک کند تا سریعتر از ویروس یا بیماری زمینه ای که باعث بروز علائم فلج بل می شود، بهبود پیدا کنید.
مدیتیشن
می توانید تنش عضلانی و درد مزمن را با مدیتیشن هدایت شده، یوگا، ورزش منظم و تمرینات تنفس عمیق تسکین دهید. برخی از مطالعات نشان می دهد که استرس ممکن است علائم بیمار را تشدید کند، و برخی گزارش ها وجود دارد که نشان می دهد استرس مزمن ممکن است منجر به عود و بازگشت مجدد علائم در فرد بیمار شود.
روغن کرچک
استفاده از روغن کرچک که برای بهبود گردش خون، جلوگیری از رشد باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها و حمایت از عملکرد لنفاوی استفاده می‌شود، ممکن است با افزایش جریان خون در نواحی آسیب‌دیده، به بهبودی کمک کند.
یک قاشق غذاخوری روغن کرچک را گرم کرده و روی صورت خود ماساژ دهید. سپس با یک دستمال مرطوب صورت خود را بپوشانید و بگذارید 20 تا 30 دقیقه بماند. از کمپرس روغن کرچک دو بار در روز استفاده کنید تا از این طریق علائم را کاهش دهید.
تمرینات فلج بل
یک فیزیوتراپیست می تواند تمریناتی را به شما ارائه دهد که عملکرد مغز به عصب را بهبود می بخشد. ورزش های ساده شامل چین و چروک بینی، لبخند گسترده، اخم کردن، باز کردن دهان، بالا بردن ابروها، چشمک و پلک زدن چشم می تواند به بهبودی کمک کند. تمرینات خود را چند بار در روز برای دریافت بهترین نتیجه انجام دهید.
بیوفیدبک
شواهدی وجود دارد که از درمان بیوفیدبک به عنوان درمان خانگی برای فلج بل پشتیبانی می کند. این روش سال ها برای درمان طیف گسترده ای از بیماری ها و شرایط از جمله استرس، بی خوابی، درد مزمن و تنش عضلانی استفاده می شود. محققان بر این باورند که بازخورد الکترومیوگرافی عملکرد حرکتی عضلات صورت را بهبود می بخشد و به بیماران کمک می کند تا به حالت عادی برگردند.
اکیناسه
اکیناسه یکی از قوی‌ترین گیاهان ضد ویروسی موجود است که عملکرد سیستم ایمنی را تقویت می‌کند. التهاب را کاهش می‌دهد و با عفونت‌های ویروسی، از جمله مواردی که معمولاً با این بیماری مرتبط هستند، مبارزه می‌کند. یک مکمل مایع با کیفیت بالا اکیناسه را برای بهترین جذب انتخاب کنید.
سنجد
یکی دیگر از گیاهان ضد ویروسی مهم، سنجد است که طول مدت سرماخوردگی و علائم آنفولانزا را کاهش می دهد.سنجد همچنین با عفونت های سینوسی و تنفسی مبارزه می کند. طیف گسترده ای از فرآورده های سنجد از جمله چای، شربت، پماد و قرص موجود است. سنجد برای افرادی که ملین‌ها، تئودور، برخی از داروهای دیابت، دیورتیک‌ها، داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی از جمله پردنیزون را مصرف می کنند. و همچنین افرادی که تحت شیمی‌درمانی قرار می‌گیرند، نباید از آن استفاده کنند.
کورکومین
کورکومین، یک کاروتنوئید موجود در زردچوبه که دارای خواص ضد التهابی قوی است. بررسی ها نشان می دهد که از بدن در برابر آسیب عصبی ناشی از دیابت و الکل محافظت می کند. به طور خاص، کورکومین با افزایش فعالیت پروتئین‌هایی که فعالیت NF-ĸB، محرک اصلی التهاب را مهار می‌کنند، می‌تواند التهاب را کاهش دهد.
چه غذاهایی برای فلج بل خوب است؟
از آنجایی که فلج بل ممکن است با فعال شدن مجدد ویروس هرپس سیمپلکس مرتبط باشد، رعایت رژیم های غذایی که این ویروس را مهار می کنند نیز ممکن است تا حدودی در درمان یا کوتاه کردن مدت فلج بل موثر باشند. آرژنین یک اسید آمینه است که به نظر می رسد برای تکثیر ویروس هرپس سیمپلکس بسیار مهم است. از سوی دیگر، اسید آمینه لیزین توانایی ویروس در استفاده از آرژنین را مختل و در نتیجه تکثیر ویروس را کند می کند. برای همین به نظر می رسد که پرهیز از مصرف غذاهایی مانند بادام زمینی، آجیل درختی و شکلات که دارای آرژنین بالا و لیزین کم هستند ممکن است به سرکوب ویروس تبخال کمک کند.
آیا می توان دوباره به فلج بلز مبتلا شد؟
فلج بلز در 4 تا 14 درصد از کیس ها دوباره اتفاق می افتد. اگر به هر علتی دوباره به عصب شماره هفت که مخصوص صورت است فشار وارد شود احتمال دارد که دوباره به فلج بلز مبتلا شوید. پس سعی کنید که در چنین زمان هایی آرامش خود را حفظ کرده و با مراجعه به پزشک، مصرف دارو و انجام فیزیوتراپی هر چه سریع تر به وضعیت قبلی خود برگردید.
عوامل خطر فلج بل
برخی عوامل می تواند خطر بروز بیماری را افزایش دهند، مانند:
- بارداری به خصوص در سه ماهه اول
- عفونت دستگاه تنفسی مثل سرما خوردگی و تب
- میانگین سنی بالای 40 سال
- دیابت
- فشارخون بالا
- افزایش وزن
به ندرت ممکن است شخصی که یک بار به بیماری فلج صورت دچار شده و بهبود یافته، مجدداً به این بیماریی دچار شود. اما در بعضی از موارد ممکن است فردی به خاطر استعداد ژنتیکی، بارها مورد حمله این بیماری قرار بگیرد.
علت فلج بلز (فلج صورت)
اگرچه که هنوز علت اصلی بروز بیماری فلج بل مشخص نیست اما اغلب افراد علت بروز آن را به عفونت ویروسی نسبت می دهند.
ویروس هایی که با بروز فلج صورت ارتباط مستقیم دارند شامل موارد زیر می شوند:
- تبخال سرد و تبخال ناحیه تناسلی (هرپس سیمپلکس)
- آبله مرغان و زونا (هرپس زوستر)
- مونونو کلئوز عفونی (اپستین- بار)
- عفونت های سیتو مگالوویروس
- بیماری های تنفسی (آدنو ویروس)
- سرخک آلمانی (سرخچه)
- اوریون (ویروس اوریون)
- آنفولانزا (آنفولانزا B)
- بیماری دست و پا و دهان
تشخیص فلج بل (فلج صورت)
هیچ آزمایش خاصی برای تشخیص این بیماری وجود ندارد.
معاینه: پزشک بعد از نگاه کردن به وضعیت صورت از بیمار درخواست می کند تا همراه با بستن چشم، عضلات دیگر صورت خود را تکان داده و مثلاً ابروها را بالا برده، دندان های خود را نشان داده یا اخم کند.
تشخیص افتراقی: بیماری های دیگری مثل حمله قلبی، عفونت، بیماری ایم و تومورها نیز می تواند باعث ضعیف شدن عضلات صورت و علائمی شبیه بیماری فلج بل شود.
در صورتی که علت بروز علائم مشخص نباشد، پزشک از آزمایش های زیر برای تشخیص علت اصلی بروز علائم فلج صورت کمک خواهد گرفت:
الکترو میوگرافی (EMG): این آزمایش وجود آسیب عصبی و میزان شدت آن را تأیید خواهد کرد. آزمایش EMG فعالیت الکتریکی عضله مسئول تحریک و سرعت عکس العمل ها را بمورد بررسی قرار خواهد داد.
تصویر برداری: می توان با استفاده از تصویر برداری ام آر آی (MRI) یا همان تصویر برداری مغناطیسی یا سی تی اسکن علت اصلی فشار بر روی عصب صورت مثل تومور یا شکستگی استخوان جمجمه را تشخیص داد.
پیشگیری فلج صورت
بهترین راه پیشگیری، سبک زندگی سالم برای کاهش احتمال ابتلا به دیابت، سرطان و عفونت های دیگر است.
آخرین دیدگاه‌ها