لنفوم فولیکولار چیست؟

لنفوم فولیکولار نوعی سرطان است که روی سیستم لنفاوی تاثیر می گذارد. سیستم لنفاوی شبکه ای از رگ بدن است که نقل و انتقال سلول های سفید خون در سراسر بدن را بر عهده دارند. لنفوم ها انواع مختلفی دارند، دو دسته اصلی لنفوم هوچکین و غیر هوچکین هستند. فولیکولار نوعی لنفوم غیر هوچکین است.

لنفوم فولیکولار نوعی سرطانی است که دانشمندان از آن به عنوان بی حسی یاد می کنند، به این معنی که معمولاً رشد کندی دارد. لنفوم های غیرهوچکینی زمانی شروع می شوند که یک نوع گلبول سفید خون- یک سلول T یا سلول B-شروع به رشد غیر طبیعی می کند. سلول مکررا تقسیم می شود و سلولهای غیر طبیعی بیشتری ایجاد می کند که می توانند از طریق سیستم لنفاوی به سایر نقاط بدن انتشار یابند. لنفوم فولیکولار در سلولهای B بوجود می آید که مسئول تولید آنتی بادی ها هستند، نوعی پروتئین که به سیستم ایمنی کمک می کند تا باکتری ها و ویروس ها را هدف گرفته و با آنها مبارزه کند.

مطالعه بیشتر: لنفوم هوچکین در مقابل غیر هوچکین

پیش آگهی و شیوع لنفوم فولیکولی

لنفوم فولیکولار حدود 1 از 5 مورد لنفوم در ایالات متحده را تشکیل می دهد. این بیماری بیشتر در افراد مسن شایع و میانگین سنی تشخیص آنها حدود 60 سال است. این بیماری در افراد جوان نادر است. لنفوم فولیکولار به خوبی به درمان پاسخ می دهد، اما درمان آن دشوار است. از آنجا که این سرطان یک روند کندی دارد، شاید نیازی به درمان فوری نداشته باشد. پزشکان و بیماران ممکن است روش مراقبت و انتظار را انتخاب کنند که در آن درمان تا زمانی که بیماری مشکل ایجاد نکند به تعویق می افتد.

میزان بقای لنفوم فولیکولی 80 تا ۹۰درصد است. این بدان معناست که حدود 80 تا 90 نفر از 100 نفر مبتلا به این بیماری هنوز پنج سال پس از تشخیص زنده خواهند بود. بسیاری از این افراد پس از دریافت تشخیص بیشتر از پنج سال عمر می کنند.

مطالعه بیشتر: 5 تفاوت سرطان خون و لنفوم

علائم و نشانه های لنفوم فولیکولار

مانند دیگر لنفوم، لنفوم های فولیکولار عمدتا، غدد متصل به سیستم لنفاوی را که به عنوان فیلتر مواد مضر عمل می کنند، تحت تاثیر قرار می دهد. غدد لنفاوی بسیار کوچک هستند و عموماً به سختی می توان آنها را پیدا کرد، اما در صورت وجود عفونت یا سرطان، متورم می شوند. آنهایی که نزدیک سطح بدن هستند شاید آنقدر بزرگ باشند که شبیه توده هایی در زیر پوست شوند. در زیر میکروسکوپ، غدد لنفاوی مبتلا به لنفوم فولیکولار ساختارهای گردی شبیه فولیکول ها را نشان می دهند.

التهاب مرتبط با لنفوم فولیکولار اغلب در گردن، زیر بغل یا کشاله ران رخ می دهد. بیشتر بدون درد است و احتمال دارد به مرور زمان باقی بماند، یا غدد لنفاوی کوچک شده و سپس دوباره متورم شوند. این تنها علامت لنفوم فولیکولار است. لنفوم فولیکولار بسیار کند حرکت می کند و اغلب علائم دیگری را تا مراحل بعدی بیماری ایجاد نمی کند.

علائم دیگری که لنفوم فولیکولی می تواند ایجاد کند، عبارتند از:

• تب
• عرق شبانه
• ضعف یا خستگی
• کاهش وزن بدون دلیل
• درد یا التهاب در شکم
• تنگی نفس یا درد قفسه سینه

توجه به این نکته ضروری است که علائم در افراد مختلف متفاوت است. نحوه بروز این بیماری در یک بیمار می تواند کاملاً متفاوت از نحوه تأثیر آن بر بیمار دیگر باشد.برخی از افراد مبتلا به لنفوم فولیکولار احتمال دارد هیچ علائمی را تجربه نکنند.

مطالعه بیشتر: لنفوم سلول B چیست؟

علل و عوامل خطرساز لنفوم فولیکولار چیست؟

دانشمندان نمی دانند علت دقیق لنفوم فولیکول چیست، اما برخی افراد بیشتر از دیگران به این بیماری مبتلا می شوند. از جمله عوامل خطر بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:

سن: لنفوم فولیکولی در افراد مسن تر، به ویژه در دهه شصت، شایع تر است.

نقص ایمنی: افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند نیز بیشتر در معرض ابتلا به لنفوم فولیکولار هستند.

نژاد: وقتی صحبت از نژاد و قومیت می شود، این نوع لنفوم در سفیدپوستان بیشتر از آسیایی-آمریکایی ها و آفریقایی-آمریکایی ها شایع است.

سابقه خانوادگی: افرادی که سابقه خانوادگی لنفوم غیر هوچکین دارند، به ویژه افرادی که والدین، فرزند یا خواهر و برادر مبتلا به این بیماری دارند، احتمال اینکه خودشان به آن مبتلا شوند بیشتر است.

قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی: برخی بررسی ها نشان می دهد که قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص، از جمله بنزن و برخی علف کش ها و حشره کش ها (که برای از بین بردن علف های هرز و حشرات استفاده می شود)، شاید با احتمال بیشتری برای ایجاد لنفوم غیر هوچکین مرتبط باشد. تحقیقات بیشتری لازم است تا مشخص شود آیا پیوندی واقعاً وجود دارد یا خیر.

مطالعه بیشتر: التهاب غدد لنفاوی

لنفوم فولیکولار چگونه تشخیص داده می شود؟

اولین قدم در تشخیص لنفوم فولیکولار این است که پزشک یک شرح حال کامل پزشکی گرفته و یک معاینه فیزیکی انجام دهد. توجه ویژه ای به غدد لنفاوی و سایر قسمت های بدن که احتمال دارد تحت تأثیر لنفوم قرار گیرند، مانند کبد و طحال می شود.

خود تشخیص معمولاً با بیوپسی غدد لنفاوی انجام می شود. این زمانی است که یا قطعه کوچکی از غدد لنفاوی یا کل غدد لنفاوی از بدن خارج شده و برای آزمایش به آزمایشگاه فرستاده می شود تا مشخص شود آیا سرطان وجود دارد یا خیر.

پزشکان اغلب آزمایش های بالینی مانند آزمایش خون را قبل از بیوپسی انجام می دهند تا سایر مشکلات بهداشتی مانند عفونت ها را رد کنند، زیرا غدد لنفاوی متورم بیشتر از عفونت ها ناشی از سرطان هستند.

آزمایش های بالینی که شاید دریافت کنید شامل آزمایش های تصویربرداری مانند توموگرافی گسیل پوزیترون (PET) و اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT)، آسپیراسیون و بیوپسی مغز استخوان و سوراخ کمری (ضربه نخاعی) است.

مراحل لنفوم فولیکولار

لنفوم فولیکولار طبقه بندی شده و بر اساس مراحل تشخیص، شرح می دهد سرطان تا چه حد انتشار یافته و چه میزان از بدن را تحت تأثیر قرار داده است. مراحل لنفوم فولیکولار به شرح زیر است:

یک: لنفوم تنها در یک گروه از غدد لنفاوی وجود دارد.

دو: لنفوم در دو یا چند گروه از غدد لنفاوی بدن و نزدیک به هم قرار دارد.

سه: لنفوم در دو یا چند گروه از غدد لنفاوی بدن ایجاد می شود که فاصله زیادی از یکدیگر دارند.

چهار: این پیشرفته ترین مرحله لنفوم است. در این مرحله، سلول های لنفوم حداقل به یک اندام خارج از سیستم لنفاوی مانند ریه ها، کبد یا مغز استخوان انتشار پیدا می کنند.

به طور کلی، لنفوم های مرحله یک و برخی از مراحل اولیه در نظر گرفته می شوند. همچنین گاهی اوقات “محلی” نامیده می شود، زیرا در یک منطقه یا چند منطقه نزدیک به هم قرار گرفته اند. مرحله 3 و مرحله 4 به دلیل گسترده بودن مراحل پیشرفته محسوب می شوند.

مطالعه بیشتر: سرطان گره های لنفاوی

گزینه های درمانی لنفوم فولیکولار چیست؟

گزینه های درمانی مختلفی برای درمان لنفوم فولیکولار وجود دارد. این شامل:

پرتودرمانی: این درمان از اشعه ایکس با انرژی بالا برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می کند. این معمولاً با یک پرتو با دقت متمرکز از تابش انجام شده، که از دستگاه خارج بدن منتقل می شود.

شیمی درمانی: استفاده از داروهای ضد سرطان است که احتمال دارد به صورت خوراکی یا داخل وریدی تجویز شود. این داروها وارد جریان خون می شوند و تقریباً می توانند به تمام نواحی بدن برسند. رایج ترین رژیم های شیمی درمانی مورد استفاده در لنفوم فولیکولار عبارتند از: چهار ترکیب دارویی که با نام اختصاری CHOP شناخته می شوند (سیکلوفسفامید، دوکسوروبیسین، وینکریستین و پردنیزون).

پیوند سلولهای بنیادی: این درمان، مغز استخوان، جایی که سلولهای بنیادی در آن ساخته می شوند، را پس از دوزهای زیاد شیمی درمانی بازیابی می کند. این درمان معمولاً در بیماران مبتلا به لنفوم که پس از درمان عود کرده اند، استفاده می شود.

آنتی بادی های مونوکلونال: سیستم ایمنی بدن را با حمله به مواد خارجی که سیگنال هایی به نام آنتی ژن را روی سطح خود حمل می کنند، محافظت می کند. دانشمندان می توانند آنتی بادی هایی را در آزمایشگاه طراحی کنند که سلول های سرطانی را به طرق مختلف هدف قرار می دهد و به سیستم ایمنی اجازه می دهد تا آنها را از بین ببرد. آنتی بادی های مونوکلونال متداول مورد استفاده برای درمان لنفوم فولیکولار شامل Rituxan (rituximab) و Gazyva (obinutuzumab) است .

رادیو ایمونوتراپی

ترکیبی از پرتودرمانی و درمان با آنتی بادی های مونوکلونال است. یک ماده رادیواکتیو به آنتی بادی مونوکلونال متصل شده و به بدن تزریق می شود. آنتی بادی به سلول های سرطانی متصل می شود و پرتودرمانی را مستقیماً به سلول های سرطانی می رساند. زوالین (ibritumomab tiuxetan) نمونه ای از درمان با رادیو ایمونوتراپی است که برای درمان لنفوم فولیکول استفاده می شود. این دارو از آنتی بادی مونوکلونال متصل به مولکول رادیواکتیو تشکیل شده است.

شرایطی که احتمال دارد بر افراد مبتلا به لنفوم فولیکولار نیز تأثیر بگذارد، عبارتند از:

• COPD
• زوال عقل
• دیابت نوع 2
• نارسایی احتقانی قلب

بهبودی از لنفوم فولیکولار

بهبودی کامل زمانی رخ می دهد که هیچ شواهدی از سرطان در نتایج آزمایش وجود نداشته باشد. بهبود نسبی زمانی است که لنفوم حداقل به نصف کاهش یافته باشد.

حتی پس از بهبودی کامل، ویزیت های بعدی برای بحث در مورد علائم جدید یا مکرر و انجام هرگونه آزمایش لازم ضروری خواهد بود. ملاقات های بعدی مهم هستند زیرا لنفوم ها گاهی اوقات حتی سالها پس از درمان عود می کنند. این ملاقاتها در ابتدا مکرر خواهد بود، معمولاً در سال اول هر چند ماه و سپس به تدریج کمتر در طول زمان بیمار باید این جلسات را ادامه دهد.

عوارض لنفوم فولیکولار

حتی اگر لنفوم فولیکولی درمان شود و سیستم لنفاوی به حالت عادی بازگردد، باز هم عوارض سلامتی می تواند ایجاد شود. بزرگترین آن داشتن سیستم ایمنی ضعیف است، که می تواند فرد مبتلا را مستعد ابتلا به عفونت ها و آسیب پذیرتر در برابر عوارض جدی ناشی از عفونت ها کند.

درمان لنفوم می تواند خطر ابتلا به سایر بیماری های مزمن مانند بیماری قلبی و کلیوی، دیابت، بیماری ریه و تیروئید را افزایش دهد. همچنین احتمال دارد خطر ابتلا به سرطان دوم را افزایش دهد. شیمی درمانی و پرتودرمانی این خطر را بیشتر می کند.