سرطانی که طحال و بافت های اطراف آن را درگیر می کند سرطان طحال نامیده می شود. طحال عضوی است که در سمت چپ بالای شکم و در زیر دنده ها قرار دارد. همچنین طحال به کمک چند رباط و لیگامان از یک سمت به کلیه و از سمت دیگر به معده متصل است. طحال بخشی از سیستم لنفاوی انسان را تشکیل می دهد. حتی گلبول‌های قرمز و سلول های فرسوده را از خون حذف و تجزیه می‌کند. علاوه بر این، طحال همانند مخزنی است که در صورت نیاز ناگهانی بدن، می تواند خون را در خود ذخیره کند. انسان ها و حیوانات می توانند بدون طحال زندگی عادی داشته باشند.
به ندرت ممکن است که سرطان مستقیما طحال را درگیر کند. در اغلب موارد سرطان در سیستم لنفاوی رخ می دهد و به تدریج به سمت طحال انتشار پیدا می کند. یکی دیگر از سرطان هایی که می تواند به طحال حمله کند نوعی از سرطان خون است که معمولا از مغز استخوان شروع می شود. همچنین سرطان های دیگری مانند سرطان روده، سرطان ریه و سرطان لوزالمعده در اثر عدم تشخیص و درمان به موقع می توانند به طحال متاستاز دهند. تومورهای متاستاتیک طحال عمدتاً از ملانوم یا سرطان پوست منشا می گیرند.
به طور کلی سرطان طحال می تواند اولیه یا ثانویه باشد. سرطانی که منبع اولیه آن طحال است، سرطان اولیه طحال نام دارد. در حالیکه در نوع ثانویه، رشد سلول های سرطانی از اندام دیگری شروع می شود و سپس به طحال انتشار می یابد.
مطالعه بیشتر: اندازه طبیعی طحال و سلامتی بدن
تومور طحال چیست؟
تومور طحال به رشد یک توده در طحال گفته می شود. به طور کلی، دو سوم از تمام توده های طحال بدخیم هستند. از این تعداد، دو سوم دیگر در دسته همانژیوسارکوم ها قرار می گیرند. همانژیوسارکوم به سرطان بسیار کشنده و بدخیم سلول های خونی گفته می شود. همانژیوسارکوم اغلب به صورت توده های خطرناک در اندام هایی مانند طحال و کبد رشد می کنند.
اگر یک بیمار همزمان دچار توده طحال و خونریزی داخلی باشد، 76 درصد خطر ابتلا به تومور بدخیم طحال و 70 درصد خطر ابتلا به همانژیوسارکوم وجود دارد. همانژیوسارکوم، توموری است که از رگ های خونی منشا می گیرد، این تومور بدخیم معمولاً به کبد، ریه ها، قلب، مغز، نخاع، پوست و ماهیچه ها انتشار می یابد. تومورهای بدخیم دیگری نیز وجود دارند که می توانند طحال را تحت تأثیر قرار دهند. اما با این حال ابتلا به این تومورها نسبتا نادر است. از میان تومورهای نادر طحال می توان به لنفوسارکوم، لیومیوسارکوما، فیبروسارکوما و تومورهای ماست سل اشاره کرد.
مطالعه بیشتر: آنچه باید در مورد پارگی طحال بدانیم؟
علائم سرطان طحال چیست؟
طحال وظایف بسیار مهمی را در بدن برعهده دارد. یکی از مهمترین وظایف طحال فیلتر کردن خون است. طحال گلبول های قرمز پیر را که دارای اشکال غیر طبیعی هستند را از گردش خون خارج می کند. با این حال طحال نیز مانند هر عضو دیگری از بدن ممکن است در اثر عوامل یا بیماری های مختلف آسیب ببیند.
طحال عضو پرکاری است که عملکردهای زیادی را در بدن برعهده دارد. از جمله:
- با ذخیره گلبول های قرمز و پلاکت ها به لخته شدن خون کمک می کند.
- گلبول های قرمز آسیب دیده را فیلتر می کند و با این کار کیفیت خون را افزایش می دهد.
- با ساخت گلبول های سفید خون که به لنفوسیت ها معروف هستند، باعث پیشگیری از عفونت می شود.
سرطانی که از طحال شروع شده یا به طحال انتشار یافته است، باعث بزرگ شدن این عضو می شود. در نتیجه طحال مقدار بسیار زیادی از پلاکت ها و گلبول های قرمز خون را در خود جمع می کند. این وضعیت باعث می شود وزن طحال به بیش از 3000 گرم برسد.
به دنبال بزرگ شدن طحال حجم پلاکت ها و گلبول های سالم خون به شدت کاهش پیدا می کند. همچنین بزرگ شدن بیش از حد طحال باعث جابجایی و فشار اندام های مجاور می شود. در نتیجه این وضعیت بیمار مشکلات مختلفی مانند درد شانه و یبوست را تجربه می کند.
بزرگ شدن طحال با بروز مشکلات زیر مرتبط است:
- سرگیجه و بی حالی
- ضعف و خستگی شدید
- ابتلا به عفونت های مکرر
- احساس درد شدید شکم پس از خوردن غذا
- احساس درد شدید در سمت چپ بالای شکم
- کم خونی (در اثر کاهش گلبول های قرمز خون)
سرطان طحال بسته به میزان وخامت و پیشرفت بیماری می تواند علائم متعددی داشته باشد. سایر علائم مربوط به سرطان طحال عبارتند از:
- متورم شدن شکم
- سرفه یا تنگی نفس
- کاهش شدید وزن
- درد یا فشار قفسه سینه
- بزرگ شدن غدد لنفاوی
- عرق کردن زیاد همراه با لرز
- تب بالای 38 درجه سانتی گرادپ
مطالعه بیشتر: طحال بزرگ شده چگونه درمان می شود؟
چه عواملی باعث سرطان طحال می شوند؟
سرطان طحال معمولاً در اثر انتشار لنفوم و لوسمی ایجاد می شود. سایر سرطان ها مانند سرطان سینه، ملانوما و سرطان ریه نیز در صورت عدم تشخیص به موقع می توانند در مدت بسیار کوتاهی به طحال سرایت کنند. برخی شرایط و بیماری ها باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان طحال می شود. مهمترین فاکتورهای خطر عبارتند از:
- جنسیت مرد
- افزایش سن
- ابتلا به بیماری های کاهش دهنده سیستم ایمنی مانند HIV
- ابتلا به عفونت هایی مانند ویروس اپشتین بار یا هلیکوباکتر پیلوری (pylori)
مهمترین عوامل خطر ابتلا به سرطان خون، عبارتند از:
- سیگار کشیدن
- سابقه شیمی درمانی یا پرتودرمانی
- سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان خون
- برخی اختلالات ژنتیکی مانند سندرم داون
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خطرناک مانند بنزن
روش تشخیص سرطان طحال
اگر پزشک مشکوک به سرطان طحال باشد، احتمالاً آزمایشاتی را برای یافتن سایر سرطان ها برای شما تجویز می کند. همچنین ممکن است برای بررسی تعداد گلبول های قرمز خون به یک آزمایش خون ساده نیاز داشته باشید.
در برخی موارد، انجام آزمایش مغز استخوان ضروری است. این آزمایش شامل گرفتن نمونه کوچکی از مغز استخوان برای جستجوی سلول های سرطانی است. معمولا برای نمونه گیری از استخوان لگن استفاده می شود.
همچنین ممکن است پزشک به شما توصیه کند که یک غده لنفاوی برای بررسی سلول های سرطانی از بدن خارج شود. تست های تصویربرداری مانند ام آر آی، سی تی اسکن یا اسکن PET نیز در برخی موارد مورد نیاز هستند.
گاهی اوقات، جراحان برای پیشگیری از خطر مرگ و متاستاز بیشتر سلول های سرطانی جراحی برداشتن طحال را انجام می دهند. تجزیه و تحلیل طحال پس از خارج شدن از بدن می تواند به پزشکان در تعیین نوع سرطان کمک کند.
به طور کلی مفیدترین تست تصویربرداری موجود امروزه اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) است. به نظر می رسد بررسی بافت شناسی، دقیق ترین روش برای تشخیص سرطان طحال باشد.
مطالعه بیشتر: بوی سرطان چیست؟
سرطان طحال چگونه درمان می شود؟
اگر پزشک به طور قطعی ابتلا به سرطان طحال را تشخیص دهد، ممکن است به عنوان بخشی از درمان، خارج کردن طحال از بدن را به شما توصیه کند. به عمل جراحی برداشتن طحال، اسپلنکتومی گفته می شود. یکی از عوارض برداشتن طحال ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن است. اما با این حال در بسیاری از موارد برای نجات بیمار انجام این عمل ضرورت دارد.
برای انجام این کار دو نوع عمل جراحی وجود دارد:
عمل جراحی باز. جراحی باز به این معنی است که جراح برش نسبتا بزرگی را در وسط شکم ایجاد می کند. طحال و سایر بافت های آسیب دیده اطراف از طریق این برش از بدن خارج می شوند. به طور معمول، این نوع روش به دلیل تعداد زیاد بخیه ها نیاز به بهبودی طولانی‌تری دارد.
لاپاراسکوپی. این تکنیک جراحی، جزء روش های کم تهاجمی است و بیمار درد کمتری را تجربه می کند. در این عمل، چهار برش بسیار کوچک در شکم شما ایجاد می شود. سپس جراح با استفاده از دوربین های بسیار ریز تصویر طحال را در داخل مانیتور با دقت می بیند. در ادامه پزشک طحال را از طریق ابزارهای کوچک و نازک از بدن خارج می کند. از آنجایی که برش‌های ایجاد شده بر روی سطح پوست بسیار کوچک هستند، بهبودی در روش لاپاراسکوپی معمولا سریع تر است.
انجام عمل اسپلنکتومی یا برداشتن طحال در بیماران فوائد زیادی دارد. به عنوان مثال انجام این عمل در رفع بیماری های خونی و سرطان تا حد زیادی موثر است. عمل اسپلنکتومی در بیماران معمولا به عنوان آخرین راه درمان انجام می شود. زمانی که سرطان به درمان های دیگر پاسخ نمی دهد پزشک به عنوان آخرین گزینه خارج کردن طحال را توصیه می کند.
با این حال بسته به نوع سرطان ممکن است درمان های دیگری نیز لازم باشد، از جمله:
- پرتو درمانی
- شیمی درمانی
- پیوند سلول های بنیادی (روشی که در آن مغز استخوان سالم با مغز استخوان ناسالم جایگزین می شود).
- داروهایی که رشد تومور سرطانی را مورد هدف قرار می دهند (مانند داروهای بیولوژیک یا درمان های هدفمند)
بیمارانی که عمل اسپلنکتومی انجام می دهند باید حداقل سه شب در بیمارستان و تحت نظر پزشک باشند. پس از عمل خارج کردن طحال بیمار حداقل به یک الی دو ماه زمان نیاز دارد تا بتواند فعالیت های عادی خود را از سربگیرد. برداشتن طحال باعث آسیب پذیری شدید بیمار در برابر ابتلا به عفونت های مختلف می شود. بنابراین مراقبت های پس از عمل در این جراحی اهمیت بسیار زیادی دارد. برای پیشگیری از عفونت ها می توانید با تجویز پزشک از داروهای آنتی بیوتیک و در صورت ضرورت واکسیناسیون استفاده کنید.
مطالعه بیشتر: آنهایی که طحال ندارند، بخوانند.
روش های پیشگیری از سرطان طحال
هیچ راهی برای پیشگیری کامل از سرطان طحال وجود ندارد. اما با این حال با استفاده از برخی راهکارها می توانید تاحدودی خطر ابتلا به سرطان طحال را در خود کاهش دهید:
آلودگی به برخی از ویروس ها ممکن است منجر به رشد انواع خاصی از سرطان در افراد شود. از فعالیت هایی که ممکن است شما را در معرض خطر قرار دهد، مانند رابطه جنسی محافظت نشده یا استفاده از سرنگ مشترک اجتناب کنید. همچنین، درمان سریع هر گونه عفونت شناخته شده می تواند در کاهش خطر ابتلا به سرطان طحال به شما کمک کند.
تا حد امکان از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مضری که می توانند خطر ابتلا به سرطان را در شما افزایش دهند، دوری کنید. به طور خاص، یکی از مضرترین مواد شیمیایی بنزن است که معمولاً در ساخت پلاستیک، روان کننده، لاستیک، رنگ، مواد شوینده، دارو و آفت کش ها استفاده می شود. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض ترکیب شیمیایی بنزن می تواند خطر ابتلا به سرطان را به طرز چشمگیری افزایش دهد. ترکیب شیمیایی بنزن همچنین در بنزین و دود سیگار نیز به مقدار فراوان یافت می شود.
بررسی ها نشان می دهند که حفظ وزن طبیعی و رعایت یک رژیم غذایی مناسب می تواند خطر ابتلا به سرطان را تا حد زیادی کاهش دهد. سعی کنید روزانه مقدار زیادی میوه و سبزیجات تازه مصرف کنید. هر روز به طور منظم ساعتی را به انجام پیاده روی یا تمرینات ساده ورزشی اختصاص دهید. تغذیه سالم را فراموش نکنید.
سخن آخر
به طور کلی سرطان طحال در اغلب موارد ناشی از لنفوم است. به این معنی که رشد سلول های سرطانی از غدد لنفاوی شروع می شود و سپس به طحال انتشار پیدا می کند. گاهی اوقات، سرطان طحال ناشی از نوع دیگری از سرطان مانند سرطان پوست است که با پیشرفت طحال را درگیر می کند.
میزان موفقیت درمان شما به پیشرفت سرطان و نوع سرطانی که دارید بستگی دارد. در صورت بروز علائم سرطان طحال فوراً به پزشک مراجعه کنید. سرطان طحال نیز مانند بسیاری دیگر از سرطان‌ها، در صورت تشخیص زودهنگام می‌تواند به نتیجه بهتری منجر شود.
آخرین دیدگاه‌ها