روغن سیاه دانه مکملی است که از دانه سیاهدانه، گیاهی گلدار که در آسیا، پاکستان و ایران می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روید، استخراج می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. استفاده از روغن سیاه دانه برای درمان برخی شرایط تاریخچه ای طولانی دارد که قدمت آن به بیش از 2000 سال می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رسد. روغن سیاهدانه حاوی فیتوشیمیایی تیموکینون است که می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند به عنوان یک آنتی اکسیدان عمل کند.
آنتی اکسیدان ها مواد شیمیایی مضر بدن به نام رادیکال های آزاد را سم زدایی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند . اما مصرف بیش از حد مکمل آن تا حدودی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند با بروز برخی عوارض احتمالی همراه باشد. برهمین اساس ما سعی کرده ایم در این مقاله از پزشکت هر آنچه که باید در مورد مزایایی روغن سیاهدانه و حتی عوارض آن بدانید را مورد بررسی قرار دهیم. پس بهتر است قبل از مصرف مکمل روغن سیاه دانه ادامه این مقاله را تا انتها بخوانید.
موارد استفاده از روغن سیاه دانه
استفاده از مکمل ها باید به صورت فردی و توسط یک متخصص مراقبت های بهداشتی، مانند متخصص تغذیه، داروساز، یا ارائه دهنده خدمات بهداشتی بررسی شود. اگرچه تحقیقات در مورد اثرات سلامتی روغن سیاهدانه نسبتاً محدود است، شواهدی وجود دارد که ممکن است مصرف آن مزایایی را به همراه داشته باشد، از جمله:
- مفید برای مبتلایان به دیابت نوع 2
بر اساس یک بررسی در سال 2017 که در مجله Pharmacopuncture منتشر شد، روغن سیاه دانه ممکن است برای برخی افراد مبتلا به دیابت نوع 2 مفید باشد. محققان در یک بررسی افرادی را که سیاه دانه را به عنوان روغن، چای یا دانه مصرف کرده بودند، را مورد بررسی قرار دادند. نتایج نشان داد که گلوکز خون ناشتا در این افراد کاهش پیدا کرده است. توجه به این نکته ضروری است که در اکثر مطالعات علاوه بر استفاده از روغن سیاهدانه مصرف داروهای خوراکی دیابت ، رژیم غذایی مناسب و ورزش هم رعایت شده است.
- روماتیسم مفصلی
بر اساس یک مطالعه کوچک که در سال 2016 در Immunological Investigations منتشر شد، روغن سیاه دانه ممکن است به مدیریت آرتریت روماتوئید (RA) کمک کند. در یک بررسی، 43 زن مبتلا به آرتریت روماتوئید خفیف تا متوسط هر روز به مدت یک ماه از کپسول روغن سیاهدانه یا دارونما استفاده کردند. در مقایسه با گروه دارونما، کسانی که از روغن سیاه دانه استفاده کردند، کاهش در موارد زیر را گزارش کردند:
- علائم آرتریت
- التهاب مفاصل
- آلرژی و التهاب بینی
- سطوح خونی نشانگرهای التهابی
بررسی ها نشان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد که روغن سیاه دانه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند برای درمان آلرژی موثر باشد. به عنوان مثال، در یک کارآزمایی بالینی در سال 2011 با 66 نفر که در مجله آمریکایی گوش و حلق و بینی منتشر شد ، زمانی که شرکت کنندگان از روغن سیاهدانه به مدت دو هفته استفاده کردند، علائم مشکلات بینی آنها به طور قابل توجهی کاهش پیدا کرده است، از جمله:
- گرفتگی بینی
- خارش بینی
- آبریزش بینی
- عطسه کردن
گزارش دیگری که در سال 2018 منتشر شد نشان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد که روغن دارای اثرات درمانی متعددی است، از جمله:
- ضد التهاب
- آنتی اکسیدان
- آنتی هیستامین
- ضد میکروبی
- ضد درد
- تعدیل کننده ایمنی (چیزی که بر سیستم ایمنی تأثیر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذارد).
مطالعه بیشتر: روغن گیاهی برای تسکین زانو درد
- چاقی
بر اساس یک مطالعه، روغن سیاه دانه ممکن است عوامل خطر را در زنان چاق کاهش دهد. برای این مطالعه، زنان در حالی که به مدت هشت هفته از یک رژیم غذایی کم کالری پیروی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کردند، روغن سیاهدانه یا دارونما مصرف کردند. نتایج این بررسی نشان داده افرادی که از روغن سیاه دانه استفاده کردند در موارد زیر کاهش قابل توجهی را داشته اند:
- وزن
- دور کمر
- تری گلیسیرید
همچنین بررسی ها نشان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد ترکیب درمانی رژیم غذایی، ورزش و روغن سیاه دانه مزایایی از جمله کاهش وزن و سطح کلسترول را به همراه دارد.
سایر کاربردهای روغن سیاه دانه
در حالی که روغن سیاهدانه در مطالعات انسانی، آزمایشگاهی و حیوانی برای شرایط زیر مورد مطالعه قرار گرفته است، تحقیقات بیشتری مورد نیاز است. لطفاً قبل از استفاده از روغن سیاه دانه برای هر یک از موارد زیر، با متخصص تغذیه، داروساز یا ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود در مورد استفاده از روغن سیاهدانه صحبت کنید:
- آکنه
- آلرژی
- سردرد
- فشار خون بالا
- کاهش التهاب
- مبارزه با عفونت
- موهای خشک
- پسوریازیس
- رشد مو
- خشکی پوست
- اختلالات گوارشی
- تقویت سیستم ایمنی
عوارض مصرف روغن سیاه دانه
مصرف مکملی مانند روغن سیاه دانه ممکن است عوارض بالقوه ای داشته باشد. حتی این عوارض ممکن است شایع یا شدید باشند. برخی از بررسی ها نشان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد که مصرف بیش از حد سیاهدانه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند با بروز عوارض زیر همراه باشد:
- سمیت: یکی از اجزای روغن سیاه دانه معروف به ملانتین (جزء سمی) ممکن است در هنگام مصرف بیش از حد سمی باشد.
- واکنش آلرژیک: استفاده از روغن سیاهدانه به طور مستقیم روی پوست ممکن است باعث ایجاد بثورات پوستی آلرژیک به نام درماتیت تماسی آلرژیک در برخی افراد شود. در یک گزارش موردی، یک نفر پس از استفاده از روغن سیاهدانه روی پوست دچار تاول های پوستی پر از مایع شد.
- خطر خونریزی: روغن سیاه دانه ممکن است سرعت لخته شدن خون را کند کرده و خطر خونریزی را افزایش دهد. بنابراین، در صورت داشتن اختلال خونریزی یا مصرف داروهایی که بر لخته شدن خون تأثیر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذارد، نباید روغن سیاه دانه مصرف کنید. علاوه بر این، مصرف روغن سیاهدانه را حداقل دو هفته قبل از جراحی برنامه ریزی شده متوقف کنید.
به این دلایل، اگر قصد مصرف روغن سیاه دانه را دارید، حتما با پزشک خود مشورت کنید. علاوه بر این، به یاد داشته باشید که روغن سیاه دانه جایگزین مراقبت های پزشکی معمولی نیست، بنابراین از قطع هر یک از داروهای خود بدون مشورت با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خودداری کنید.
کودکان و زنانی که در دوران بارداری یا شیردهی قرار دارند به دلیل عدم تحقیق در مورد ایمنی طولانی مدت آنها نباید از داروهای روغن سیاهدانه استفاده کنند.
چه مقدار روغن سیاه دانه مصرف کنم؟
همیشه قبل از مصرف مکمل با پزشک خود مشورت کنید تا میزان دوز آن را متناسب با نیاز خود بشناسید. بزرگسالان اغلب از روغن سیاه دانه در دوزهای 1 تا 2.5 گرم خوراکی به مدت 4 تا 12 هفته استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. پودر سیاهدانه اغلب در دوزهای 1 تا 2 گرم خوراکی روزانه به مدت 8 تا 12 هفته استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.
مطالعه بیشتر: روغن های ضروری گیاهی برای بدن
اگر زیاد از روغن سیاه دانه مصرف کنم چه اتفاقی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌افتد؟
به عنوان یک قانون کلی، هرگز بیش از دوز توصیه شده سازنده مصرف نکنید. اگر عوارض جانبی از هر نوع را تجربه کردید، مصرف روغن سیاهدانه را متوقف کرده و با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود تماس بگیرید.
تداخلات دارویی
علاوه بر آن، بهتر است فهرست مواد تشکیل دهنده یک مکمل را به دقت بخوانید تا بدانید کدام مواد و چه مقدار از هر یک از مواد تشکیل شده است. حتما در مورد مواد تشکیل دهنده مکمل سیاه دانه با داروهایی که مصرف می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنید با پزشک خود مشورت داشته باشید. چون ممکن است روغن سیاه دانه با بسیاری از داروهای رایج تداخل داشته باشد، از جمله:
- داروهای دیابت
- داروهای آرام بخش
- دارو های سرکوب کننده های ایمنی
- داروهای ادرارآور (همچنین به عنوان قرص های آب شناخته می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود).
- داروهای ضد انعقاد (داروهایی که لخته شدن خون را کند می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند).
- داروهایی که فشار خون بالا را درمان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند، مانند نورواسک (آملودیپین)
- داروهای سروتونرژیک (داروهایی که سطح سروتونین را در مغز افزایش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهند).
تداخلات گیاهان و مکمل ها
حتی این امکان وجود دارد که روغن سیاهدانه با بسیاری از گیاهان و مکمل‌های متداول تداخل داشته باشد، از جمله :
- آهن: روغن سیاه دانه ممکن است میزان جذب آهن بدن را افزایش دهد.
- مکمل هایی که ممکن است فشار خون را کاهش دهند (مانند پپتیدهای کازئین، ال آرژنین ، نیاسین و گزنه)
- گیاهان و مکمل های دارای خواص آرام بخش (مانند رازک، کاوا ، ال-تریپتوفان، ملاتونین و سنبل الطیب)
- گیاهانی که ممکن است قند خون را کاهش دهند (مانند آلوئه ورا، خربزه تلخ، دارچین کاسیا، کروم ، کاکتوس گلابی خاردار)
- گیاهان و مکمل هایی که ممکن است سرعت لخته شدن خون را کند کنند (مانند سیر، زنجبیل، جینکو، ناتوکیناز و جینسینگ Panax )
- گیاهان و مکمل‌های دارای خواص سروتونرژیک (موثر بر سروتونین در مغز) به عنوان مثال، 5-HTP، L-تریپتوفان، SAMe، و مخمر سنت جان
مطالعه بیشتر: روغن میخک
مکمل های روغن سیاه دانه
روغن سیاه دانه در بسیاری از کشورها به عنوان ادویه و نگهدارنده مواد غذایی استفاده شده است. می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان آن را به صورت روغن یا پودر در فروشگاه ها خریداری کرد. از طرفی هم سیاهدانه اغلب به صورت پودر، چای، مکمل یا روغن فروخته می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. هنگام خرید مکمل، فریب این ادعا را نخورید که می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند بیماری خاصی را درمان کند.
بر اساس قوانین برچسب گذاری FDA، ارائه چنین ادعاهایی برای تولیدکنندگان غیرقانونی است، که به ندرت توسط شواهد بالینی پشتیبانی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. FDA مکمل های روغن سیاهدانه را تایید نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند، بنابراین در انتخاب مکمل احتیاط کنید.
برخی افراد از مکمل های روغن سیاهدانه برای درمان برخی بیماری ها از جمله آرتریت، آلرژی، آسم و دیابت و حفظ وزن مناسب استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. در حالی که برخی از مطالعات ادعاهای سلامتی را تایید می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند، اکثر آنها به تحقیقات بیشتری نیاز دارند.
سوالات متداول
روغن سیاه دانه در چه مواردی استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود؟ برخی افراد از مکمل های روغن سیاه دانه برای درمان برخی بیماری ها از جمله آرتریت، آلرژی، آسم و دیابت و حفظ وزن مناسب استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. در حالی که برخی از مطالعات ادعاهای سلامتی را تایید می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند، اکثر آنها زیاد جامع و کلی نیستند و تحقیقات بیشتری در این زمینه باید صورت بگیرد.
چه افرادی نباید روغن سیاه دانه مصرف کنند؟ کودکان و زنان در دوران شیردهی و بارداری نباید روغن سیاهدانه مصرف کنند. برخی داروها، گیاهان دارویی و مکمل ها می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند تداخل داشته باشند. همیشه قبل از شروع مکمل با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود مشورت کنید.
چه مقدار روغن سیاه دانه مصرف کنم؟ بزرگسالان اغلب از روغن سیاهدانه در دوزهای 1 تا 2.5 گرم خوراکی به مدت 4 تا 12 هفته استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. با این حال، همیشه باید ابتدا با پزشک خود مشورت کنید تا مشخص شود که آیا مکمل و دوز برای شما مناسب است یا خیر.
