پرومتازین(Promethazine) به چهار شکل قرص خوراکی، محلول خوراکی، محلول تزریقی و شیاف رکتال وجود دارد. قرص خوراکی پرومتازین فقط به عنوان یک داروی ژنریک موجود است. داروهای ژنریک معمولاً قیمت کمتری نسبت به نسخه های با نام تجاری دارند.
پرومتازین برای درمان چندین بیماری از جمله آلرژی، بیماری حرکتی، حالت تهوع و استفراغ، اضطراب قبل از جراحی و درد بعد از جراحی استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. همچنین به عنوان کمک به عنوان آرام بخش و قرص خواب آور نیز کاربرد دارد. این دارو ممکن است به عنوان بخشی از درمان ترکیبی استفاده شود. یعنی لازم باشد پرومتازین را با داروهای دیگر مصرف کنید و پزشک آن را همزمان با مصرف دارو های دیگر تجویز کند.
پرومتازین چگونه اثر میکند؟
Promethazine به دسته ای از داروها به نام فنوتیازین ها تعلق دارد که با جلوگیری از ترشح هیستامین به کنترل و تسکین درد کمک میکند. هیستامین به تنظیم بیداری کمک میکند تا شما را هوشیار نگه دارد و از این طریق بتوانید حواس خود را تقویت کنید. این دارو همچنین برای کاهش تحریک بخشی از مغز شما که سیگنال هایی را برای استفراغ شما ارسال میکند، اثرات خودش را میگذارد.
هشدارهای مهم در خصوص مصرف پرومتازین
این دارو دارای هشدار جعبه سیاه است. این جدی ترین هشدار سازمان غذا و دارو (FDA) است. هشدار جعبه سیاه به پزشکان و بیماران در مورد اثرات دارویی که ممکن است خطرناک باشد هشدار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد.
مشکلات تنفسی در کودکان خردسال
پرومتازین می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند باعث مشکلات تنفسی در کودکان خردسال شود. بنابراین در کودکان کمتر از 2 سال نباید استفاده شود. این دارو در کودکان باعث کندی تنفس و در نهایت مرگ شود. در تجویز این دارو به کودکان بزرگتر از 2 سال باید احتیاط کرد. همچنین این دارو در کودکانی که داروهای دیگری که ممکن است باعث کندی تنفس شوند مصرف می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند، نباید مصرف شود.
هشدار خواب آلودگی شدید
این دارو ممکن است باعث خواب آلودگی شدید شود. تا زمانی که متوجه نشدید این دارو بر شما تأثیر میگذارد یا خیر، رانندگی نکنید.
هشدار سندرم بدخیم نورولپتیک
مصرف این دارو با سندرم بدخیم نورولپتیک مرتبط است. این وضعیت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند تا حدودی خطرناک و کشنده باشد. علائم آن می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند شامل تب، سفت شدن ماهیچه ها، تغییرات ذهنی، تغییرات در نبض یا فشار خون، ضربان قلب سریع، افزایش تعریق، یا ریتم نامنظم قلب باشد.
هشدار زوال عقل
پژوهش ها نشان داده است که این نوع دارو می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند اثراتی مشابه با داروهایی به نام آنتی کولینرژیک ایجاد کند. این وضعیت ممکن است خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش دهد.
هشدار آلرژی
این دارو می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند یک واکنش آلرژیک شدید ایجاد کند. علائم این واکنش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند شامل مشکل در تنفس و تورم گلو یا زبان شما باشد. اگر تا به حال به آن واکنش آلرژیک داشته اید، دیگر این دارو را مصرف نکنید. مصرف مجدد آن می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند کشنده باشد.
هشدار تداخل الکلی
نوشیدن الکل می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند خواب آلودگی ناشی از پرومتازین را شدید و طولانی تر کند. برای جلوگیری از این امر، در حین مصرف این دارو، الکل ننوشید.
افرادی مبتلا به گلوکوم
اگر سابقه گلوکوم یا آب سیاه با زاویه بسته دارید، مصرف این دارو ممکن است باعث افزایش ناگهانی و شدید فشار چشم شود. این یک اورژانس است و ممکن است منجر به از دست دادن بینایی غیرقابل برگشت شود. در صورت داشتن این بیماری قبل از استفاده از این دارو با پزشک خود مشورت کنید.
افراد مبتلا به بزرگی پروستات
اگر به دلیل بزرگ شدن غده پروستات در ادرار کردن مشکل دارید، مصرف این دارو ممکن است ادرار کردن را برای شما دشوارتر کند.
افراد با سابقه مشکلات معده
اگر سابقه انسداد دستگاه گوارش دارید، مصرف این دارو ممکن است انسداد را بدتر کند. این به این دلیل است که این دارو حرکت از طریق دستگاه گوارش شما را کند میکند.
افراد دارای مشکلات مثانه
اگر در مثانه خود انسداد دارید، مصرف این دارو ممکن است ادرار کردن را برای شما دشوارتر کند. این به این دلیل است که لوله هایی را که از طریق آن ادرار شما جریان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌یابد، باریک میکند.
افراد مبتلا به بیماری مغز استخوان
این دارو سطح پلاکت ها و گلبول های سفید خون را کاهش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد. اگر بیماری مغز استخوان دارید یا داروهای دیگری مصرف میکنید که بر توانایی مغز استخوان شما در ساخت سلول های خونی تأثیر میگذارد، نباید آن را مصرف کنید.
افراد مبتلا به بیماری قلبی
اگر بیماری قلبی دارید، مصرف این دارو ممکن است آن را بدتر کند. این دارو می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند باعث غیر طبیعی شدن ریتم قلب شما شود.
افراد مبتلا به بیماری کبد
وقتی بدن شما از شر این دارو خلاص می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود، ابتدا آن را در کبد شما تجزیه میکند. اگر بیماری کبدی دارید، کبد شما نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند دارو را به همان سرعتی که باید تجزیه کند. این بدان معناست که سطح این دارو در بدن شما ممکن است خیلی بالا برود که می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند خطرناک باشد.
افراد با سابقه مشکلات تنفسی
این دارو ممکن است ترشحات لوله های تنفسی شما را غلیظ کند. اگر آسم یا بیماری انسداد مزمن ریه (COPD) دارید، ممکن است باعث حمله آسم یا تشدید COPD شما شود. این دارو در طول حمله حاد آسم یا در صورت ابتلا به COPD نباید مصرف شود.
زنان و بارداری
اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید با پزشک خود صحبت کنید. این دارو فقط در صورتی باید استفاده شود که منافع بالقوه خطر احتمالی برای جنین را توجیه کند. این دارو نباید تا 2 هفته پس از زایمان به خانم باردار تجویز شود زیرا خطر خونریزی در نوزاد را افزایش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد.
زنان شیرده
پرومتازین ممکن است وارد شیر مادر شود و در کودکی که با شیر مادر تغذیه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود عوارضی ایجاد کند. مشخص نیست که چه مقدار پرومتازین وارد شیر مادر می شود، اما احتمالاً مقدار آن کم است. با این حال، پرومتازین یک آنتی هیستامین خواب‌آلود است، بنابراین ممکن است کودک شما را نیز خواب‌آلود کند و میزان تولید شیر مادر را کاهش دهد. اگر به کودک خود شیر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهید با پزشک خود صحبت کنید. ممکن است مجبور شوید شیردهی یا مصرف این دارو را متوقف کنید.
اگر کودک شما مثل همیشه خوب غذا نمی‌خورد، به‌طور غیرمعمول خواب‌آلود به نظر می‌رسد یا تحریک‌پذیر به نظر می‌رسد، یا اگر نگرانی دیگری در مورد کودک خود دارید، با پزشک، داروساز یا ماما مشورت کنید.
سالمندان
سالمندان ممکن است نسبت به اثرات آرام بخش این دارو حساس تر باشند. آنها ممکن است بیشتر دچار خواب آلودگی شدید، کاهش هوشیاری ذهنی و سردرگمی شوند.
کودکان
این دارو در کودکان کمتر از 2 سال نباید مصرف شود. در کودکان این سن، این دارو ممکن است باعث کندی تنفس شود که می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند کشنده باشد. همچنین هنگام تجویز این دارو به کودکان بزرگتر از 2 سال باید احتیاط کرد. این دارو نباید در کودکان همراه با دارو هایی که ممکن است تنفس را کند کنند مصرف شود.
این دارو برای درمان استفراغ بدون علت در کودکان توصیه نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. فقط باید برای دوره های طولانی استفراغ استفاده شود که علت آن مشخص باشد. برخی از کودکانی که این دارو را در دوزهای توصیه شده مصرف کرده اند دچار توهم و تشنج شده اند. اگر کودکان یک بیماری موقت مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا داشته باشند و این دارو را مصرف کنند، خطر انقباضات غیرارادی عضلات در آنها افزایش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌یابد. همچنین دوزهای زیاد این دارو در کودکان ممکن است باعث مرگ ناگهانی آنها شود.
عوارض مصرف پرومتازین
این دارو می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند باعث خواب آلودگی شدید شود. عوارض رایجی که ممکن است با قرص خوراکی پرومتازین رخ دهد عبارتند از:
- خواب آلودگی
- مشکلات تنفسی
- حرکات غیر طبیعی
- تغییرات در فشار خون
- کاهش تعداد پلاکت ها
- افزایش تحریک پذیری
- واکنش های پوستی آلرژیک
- کاهش تولید گلبول های سفید خون
اگر این اثرات خفیف باشند، ممکن است ظرف چند روز یا چند هفته از بین بروند. اما اگر آنها شدید هستند یا از بین نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روند، لازم است به پزشک مراجعه کنید.
برخی از این عوارض جدی پرومتازین و علائم مربوط به آن عبارتند از:
- تشنج
- بیرون آوردن زبان به صورت غیرقابل کنترل
- توهمات (دیدن یا شنیدن چیزهایی که وجود ندارند).
- خیره شدن غیر قابل کنترل به سمت بالا و تکان دادن چشم و پلک
- انقباضات غیرقابل کنترل عضلات گردن که باعث می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود سر شما به یک طرف بچرخد.
ریتم غیر طبیعی قلب:
علائمی که این عارضه ایجاد میکند می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- سرگیجه
- تپش قلب
- سر سبک
- غش کردن
- تنگی نفس
- درد قفسه سینه
کاهش تولید پلاکت و گلبول های سفید:
علائم این عارضه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- تب یا عفونت
- مشکلات تنفسی شدید
- کبودی یا خونریزی غیر طبیعی این شامل خونریزی ناشی از بریدگی های جزئی، خونریزی بینی یا دهان و لکه های قرمز روی پوست شما می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. همچنین شامل جریان قاعدگی غیرطبیعی سنگین، خون در ادرار یا مدفوع قیری سیاه است.
آنژیوادم (جمع شدن مایع در عمق پوست یا زیر پوست):
علائم ایجاد شده توسط این عارضه عبارتند از:
- تورم روی سطح پوست
- جوش های دردناک و خارش دار (کهیر)
- معمولاً در اطراف چشم‌ها و لب‌ها و گاهی اوقات گلو، دست‌ها و پاهای شما ورم میکند.
سندرم بدخیم نورولپتیک:
علائمی که این عارضه ایجاد میکند می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- تب
- افزایش تعریق
- سفتی عضلات
- تغییرات ذهنی
- ریتم قلب نامنظم
- ضربان قلب سریع
- تغییرات در نبض یا فشار خون
زردی:
علائم زردی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- پوست زرد
- زرد شدن داخل دهان
- ادرار تیره یا قهوه ای رنگ
- مدفوع رنگ پریده یا سفالی
- زرد شدن سفیدی چشم
تداخلات دارویی پرومتازین
این دارو با برخی از داروها، ویتامین ها یا گیاهان تداخل دارد و در صورتی که از داروهای زیر استفاده میکنید حتما پزشک خود را در جریان بگذارید. نمونه ای از داروهایی که می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند باعث تداخل با پرومتازین شوند، عبارتند از:
- داروهای آلرژی
- ضد افسردگی های سه حلقه ای و ضد اضطراب
- شل کننده های عضلانی
- مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAOIs)
- داروهای حالت تهوع، بیماری حرکتی و کنتر ل کننده مثانه
- ضد دردها
- داروهای بیماری پارکینسون
- دارو های خواب
- داروهای معده و گوارشی
نحوه مصرف پرومتازین
پرومتازین در قرص های 10، 20 و 25 میلی گرمی موجود است. دوز شما بستگی به دلیل مصرف آن دارد:
- بی خوابی کوتاه مدت: شما معمولاً 20 تا 50 میلی گرم در شب مصرف می کنید.
- تب یونجه: معمولاً از 10 میلی گرم دو بار در روز تا 20 میلی گرم، 3 بار در روز مصرف می کنید.
- کهیر: معمولاً از 10 میلی گرم دو بار در روز تا 20 میلی گرم 3 بار در روز مصرف می کنید.
- پیشگیری از بیماری حرکتی: معمولاً 25 میلی گرم 1 تا 2 ساعت قبل از یک سفر کوتاه یا 25 میلی گرم شب قبل از یک سفر طولانی مصرف می کنید.
- درمان بیماری حرکت: 25 میلی‌گرم در اسرع وقت و 25 میلی‌گرم در همان شب مصرف کنید، سپس 25 میلی‌گرم عصر بعد (در صورت نیاز) مصرف کنید.
- سرگیجه: دوز می تواند از 25 میلی گرم در روز تا 25 میلی گرم 4 بار در روز متفاوت باشد.
دوز برای کودکان کمتر است. پزشک از سن کودک شما برای تعیین دوز مناسب استفاده می کند.
از طرفی هم مصرف بیش از حد پرومتازین خطرناک است و ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:
- مشکلات تنفسی
- احساس خواب آلودگی شدید
- داشتن ضربان قلب بسیار سریع، نامنظم یا تپنده (تپش قلب)
در موارد جدی، شما ممکن است بیهوش شوید یا تشنج یا حملات شدید داشته باشید و ممکن است نیاز به درمان اورژانسی در بیمارستان داشته باشید.
اگر کودک شما پرومتازین بیش از حدی مصرف کند، ممکن است علائم زیر را نشان دهد:
- حرکت ناپایدار یا تلو تلو خوردن
- حرکات کنترل نشده، به خصوص در دست یا پا
- دیدن یا شنیدن چیزهایی که وجود ندارد (توهم)
- ضربان قلب نامنظم
ملاحظات مهم مصرف پرومتازین
اگر پزشک پرومتازین را برای شما تجویز کرد، این ملاحظات را در نظر داشته باشید:
- هنگام مصرف پرومتازین الکل ننوشید. الکل خطر عوارض جانبی را افزایش می دهد.
- قرص های پرومتازین را در دمای اتاق بین 68 تا 77 درجه فارنهایت (20 تا 25 درجه سانتی گراد) نگهداری کنید.
- برای کمک به خوابیدن، 20 دقیقه قبل از رفتن به رختخواب پرومتازین مصرف کنید. به طور معمول حدود 30 دقیقه طول می کشد تا کار کند.
- برای پیشگیری از بیماری حرکت، شب قبل از یک سفر طولانی یا 1 تا 2 ساعت قبل از یک سفر کوتاه، پرومتازین مصرف کنید.
- می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانید این دارو را با غذا یا بدون غذا مصرف کنید. با این حال، مصرف آن با غذا ممکن است به کاهش ناراحتی معده کمک کند .
- پرومتازین برای درمان کوتاه مدت استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. اگر آن را طبق دستور مصرف نکنید با خطراتی همراه است.
- در صورت مصرف دارو برای آلرژی، علائم آلرژیک مانند عطسه، آبریزش بینی، خارش، اشک ریزش چشم و کهیر ممکن است عود کرده و بدتر شود.
- اگر پرومتازین برای درمان تهوع و استفراغ، بیماری حرکت، درد یا کاهش اضطراب و بهبود خواب مصرف میکنید، ممکن است علائم شما را تسکین ندهد.
- در صورتیکه دوز مصرفی را فراموش کردید یا دارو را طبق برنامه مصرف نکردید ممکن است داروی شما به خوبی کار نکند یا به طور کامل از کار بیفتد. برای اینکه این دارو خوب عمل کند، باید مقدار مشخصی از این دارو همیشه در بدن شما باشد.
سوال متداول
اگر دوز مصرفی خود را یک نوبت فراموش کردید چه باید کرد؟
به محض یادآوری دوز خود را مصرف کنید. اما اگر فقط چند ساعت قبل از نوبت بعدی برنامه ریزی شده مصرف نکردن دوز قبلی را به یاد آوردید، فقط یک نوبت را مصرف کنید. هرگز سعی نکنید با مصرف دو دوز در یک نوبت دوز از دست رفته را جبران کنید. این کار شما می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند منجر به عوارض خطرناک شود
چگونه تشخیص دهیم که آیا دارو موثر است یا خیر؟
اگر از این دارو برای آلرژی یا واکنش آلرژیک استفاده میکنید، علائم شما مانند عطسه، آبریزش بینی، خارش، اشک ریزش چشم و کهیر باید کاهش یا متوقف شود. اگر این دارو را برای پیشگیری یا درمان تهوع و استفراغ، بیماری حرکت، درد یا کاهش اضطراب و بهبود خواب مصرف میکنید، باید علائم خود را تسکین دهید.
آخرین دیدگاه‌ها