تغییرات بعد از بارداری و زایمان در زنان کاملا رایج هستند که در این میان برخی از زنان متوجه تغییراتی در پوست خود میشوند. این در حالی است که بیش از 90 درصد از زنانی که باردار هستند، تغییراتی را در پوست خود تجربه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند و برخی از علائم حتی پس از تولد نوزاد برای مدتی نیز باقی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌مانند. یکی از شایع ترین تغییرات پوستی پس از بارداری، خارش پوست سر است.
افراد مبتلا به این بیماری فقط یک خارش کوچک ندارند. حتی خارش پوست سر بعد از بارداری میتواند یک احساس دیوانه کننده، خزنده در سراسر پوست سر باشد یا در یک ناحیه ای از پوست متمرکز شود. آنقدر آزاردهنده که در زندگی روزمره افراد اختلال ایجاد میکند. اگر شما از هم از آن دسته افرادی هستید که بعد از زایمان و بارداری خود دچار خارش پوست سر شده اید، نگران نباشید این مشکل کاملا طبیعی است. ادامه این مقاله از پزشکت را تا انتها بخوانید تا بتوانید راهکارها و گزینه های درمانی خود را بهتر بشناسید.
چرا پوست من بعد از بارداری خیلی خارش دارد؟
در کنار رشد جنین، یکی دیگر از چیزهای شگفت انگیزی که بدن در طول بارداری ایجاد میکند، رشد اندام کاملاً جدیدی به نام جفت است. رشد و تکامل جفت در بارداری، شما را قادر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سازد تا نوزاد خود را با مواد مغذی ضروری تغذیه کنید و حتی برخی هورمون های مورد نیاز برای رشد جنین را تولید میکند. یکی از این هورمون مخصوص بارداری به نام پرگننولون است و تولید هورمونی که از قبل در خون شما جریان دارد، یعنی پروژسترون را تقویت میکند. برهمین اساس تغییرات بارداری، تعادل هورمونی منظم بدن را مختل میکند.
Blair Murphy-Rose، MD، FAAD، متخصص پوست و زیبایی در مرکز جراحی لیزر و پوست نیویورک در نیویورک توضیح می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد: “نوسانات هورمونی در بارداری، کم آبی، و استرس فیزیکی و احساسی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند باعث خارش پوست سر بعد از بارداری شوند یا آن را تشدید کنند.”
اما مقابله با خارش پوست سر بعد از زایمان کار راحتی نیست. در واقع ممکن است آنقدر آزاردهنده باشد که خواب و کیفیت زندگی فرد را مختل کند و حتی میتواند منجر به افسردگی شود.
دوره پس از زایمان برای بدن آسیب زا است زیرا بدن در حال بهبودی در برابر نوسانات هورمونی، کاهش وزن و بهبود زخم است. روند بهبودی باعث خشکی، پوسته پوسته شدن و خارش پوست میشود.
در این شرایط پوست سر بیشتر در معرض خطر خارش قرار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیرد. چون پوست سر، اعصاب و رگ های خونی بیشتری نسبت به پوست در بقیه بدن و همچنین فولیکول های مو و غدد چربی بیشتری دارد. همه این موارد باعث میشود که پوست سر در برابر برخی از مشکلات پوستی، مانند خارش پوست سر پس از زایمان، آسیب پذیرتر شود.
علائم همراه با خارش پوست سر
حتی زخم های ناشی از خارش ممکن است خطر ابتلا به سایر بیماری های پوستی را افزایش دهد. به نظر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رسد که خارش پوست و ریزش مو پس از زایمان نیز از عوارض زایمان هستند. وقتی باردار هستید، افزایش هورمون‌ها از ریزش موهای شما جلوگیری میکند. اما بعد از زایمان و کاهش هورمون ها، احتمال بروز ریزش مو معمولاً در سه تا چهار ماه اول پس از زایمان، بسیار زیاد است. زیرا تارهای شما به چرخه زندگی معمول خود باز می‌گردند. خبر خوب این است که ریزش مو بعد از زایمان موقتی است و باید ظرف 6 تا 12 ماه برطرف شود.
بعد از زایمان، موها وارد مرحله استراحت میشوند که به عنوان تلوژن شناخته میشود. در این شرایط اغلب زنان دچار ریزش مو زیادی میشوند که به عنوان مرحله تلوژن افلوویوم شناخته میشود. این نوع ریزش مو میتواند با خارش پوست سر پس از زایمان همراه باشد، اما کاملا بی ضرر است. حتی زنان ممکن است همزمان با ریزش مو، شوره سر را تجربه کنند. چون «به دلیل نوسانات هورمونی (پس از زایمان)، پوست و پوست سر ممکن است چرب تر شوند و در بدتر شدن شوره سر، همراه با خارش نقش داشته باشند.
این حالت سه گانه به این معنی است که علاوه بر خارش پوست سر پس از زایمان، خود شوره سر نیز میتواند باعث خارش بیشتر شود.
جلوگیری از خارش پوست سر پس از بارداری
برای پیشگیری از خارش پوست سر پس از بارداری سعی کنید از شامپو و نرم کننده شوره سر یا سایر درمان های پوست سر مانند اسکراب پوست سر استفاده کنید. استفاده از اسکراب میتواند منجر به تسکین علائم شما شود و راهی فوق العاده رضایت بخش و ایمن برای خارش پوست سر باشد.
علاوه بر آن، استفاده از شامپوهای ضد شوره OTC حاوی سولفید سلنیوم یا پیریتیون روی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند بسیار مؤثر باشند.
راه دیگر برای آرام کردن خارش، تقویت سد طبیعی پوست شما (استراتوم شاخی) است. چون هر گونه اختلال در این سد پوستی میتواند با بروز مشکلات پوستی از جمله خارش پوست همراه باشد. خوشبختانه میتوانید با استفاده از محصولات موضعی این سد پوستی را به راحتی تقویت کنید.
برای رفع خارش، اولین قدم استفاده از مرطوب کننده برای کمک به ترمیم سد پوستی است. به دنبال محصولاتی است که به طور خاص برای کمک به تسکین خارش طراحی شده اند. همچنین میتوانید مرطوب‌کننده‌های ضد خارش را امتحان کنید که به‌طور خاص برای خارش پوست سر ساخته شده‌اند.
برای مبارزه با ریزش بیش از حد مو در چند ماه اول پس از زایمان، سعی کنید از شامپوهای حجم دهنده، نرم کننده و درمان های مو یا شامپو های مخصوص موهای نازک استفاده کنید. ازمصرف هر محصولی که روی برچسب آن عبارت “شامپو حالت دهنده” یا “نرم کننده فشرده” نوشته شده است خودداری کنید.
نرم کننده را فقط روی نوک رشته های خود قسمت میانه آن بمالید. استفاده از حالت دهنده به پوست سر فقط آن را چرب تر میکند که میتواند ریزش مو و شوره سر را بدتر کند.
مصرف مقدار زیادی میوه و سبزیجات که حاوی آنتی اکسیدان ها و فلاونوئیدها هستند میتواند در پیشگیری و درمان ریزش مو موثر باشد. آنها ممکن است از فولیکول های مو محافظت کرده و رشد موها را تقویت کنند. و از مدل موی سفت، ابزارهای داغ و کشیدن موهایتان در هنگام خیس شدن اجتناب کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگرچه خارش پوست سر پس از زایمان و بارداری بسیار شایع و معمولاً بی ضرر است، اما در برخی شرایط میتواند نشان دهنده یک بیماری زمینه ای نیز باشد. اگر نگران وضعیت خودتان هستید، با یک متخصص پوست مشورت کنید. آنها می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند با تجویز آزمایش برخی علل زمینه ای احتمالی مانند برخی بیماری های کبدی را شناسایی کنند.
اگر خارش شدید در پوست سر خود احساس می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنید، ریزش مو دارید، و استفاده از شامپوهای شوره‌سر تاثیری در بهبودی علائم شما ندارد، حتما برای ارزیابی حرفه‌ای، با یک متخصص پوست مشورت کنید. به خصوص اگر خارش و سایر علائم در کیفیت زندگی روزمره شما اختلال ایجاد میکند، قطعا وقت آن رسیده است که به یک متخصص مراجعه کنید.
درمان خارش پوست سر بعد از بارداری
پزشکان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند از روندها و گزینه های درمانی مختلفی برای درمان خارش پوست سر استفاده کنند، از جمله:
پمادها و کرم های کورتیکواستروئیدی
متخصص پوست ممکن است یک کورتیکواستروئید بدون نسخه یا نسخه ای را برای کمک به تسکین شما توصیه کند. بعد از اینکه محصول را به پوست خود زدید، یک پارچه یا حوله تمیز را با آب خنک مرطوب کنید و روی ناحیه آسیب دیده بگذارید. خنکی به تسکین خارش کمک و به جذب رطوبت کمک میکند. آنها همچنین ممکن است توصیه کنند قبل از خواب به مدت 20 دقیقه به طور معمول در آب ولرم حمام کنید و پوست سر خود را زیر آب قرار دهید. این ترفند به جذب رطوبت و حتی دارو کمک میکند.
پمادها و کرم‌های مهارکننده کلسینورین
Calcineurina پیام رسان های سلولی هستند که باعث ایجاد یک پاسخ ایمنی مانند آزاد شدن هیستامین، مقصر خارش شما میشوند. مهار آنها با درمان هایی مانند پروتوپیک (تاکرولیموس) و الیدل (پیمکرولیموس) میتواند به تسکین خارش کمک کند. به همین ترتیب، استفاده از بی حس کننده های موضعی، دوکسپین یا کپسایسین ممکن است کمک کننده و موثر باشد.
داروهای ضد افسردگی
برخی از داروهای ضد افسردگی خوراکی که به عنوان مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین شناخته میشوند، مانند زولوفت (سرترالین)، پروزاک (فلوکستین)، و همچنین داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای مانند دوکسپین، ممکن است به کاهش و تسکین خارش پوست سر کمک کنند. با این حال، تنها ایراد این گزینه ها این است که ممکن است مدتی طول بکشد – هشت تا 12 هفته – تا به طور کامل تاثیر خوشان را نشان دهند. قبل از مصرف آنها در دوران شیردهی حتما با پزشک خود مشورت کنید.
فتوتراپی
فتوتراپی به عنوان نور درمانی شناخته میشود. نور UV میتواند هم به سطح پوست شما (اپیدرم) و هم به لایه بعدی (درم) برسد. نحوه عملکرد دقیق آن برای تسکین خارش تا حدودی ناشناخته است، اما تصور میشود که با شبکه‌های عصبی، مستقیم یا غیرمستقیم، تعامل دارد. ممکن است چندین جلسه طول بکشد، اما در نهایت میتواند خارش پوست سر شما را پس از زایمان تسکین دهد.
سخن آخر
نوسانات هورمونی بعد از بارداری و زایمان میتواند شما را در معرض خطر برخی بیماری های پوستی مانند خارش پوست سر پس از زایمان قرار دهد. خوشبختانه، این یک بیماری موقت البته تحریک‌کننده است و درمان‌های خانگی و پزشکی برای آن وجود دارد که میتواند کمک کند. مثل همیشه، با پزشک خود در مورد روند درمانی احتمالی مناسب با وضعیت خود مشورت کنید و همیشه آنها را در جریان شیردهی خود قرار دهید، زیرا ممکن است وضعیت شیردهی شما، مسیر درمان را تغییر دهد.
آخرین دیدگاه‌ها