گرانولوم حلقوی یا آنولار (Granuloma annulare) یک بیماری پوستی است که باعث ایجاد برآمدگی های قرمز یا به رنگ پوستی می شود (ضایعات) که دارای الگوی حلقه ای هستند. این برجستگی ها معمولاً روی پوست دست و پاها ظاهر می شوند. آسیب های جزئی پوستی و برخی داروها ممکن است محرک های اصلی بروز این بیماری پوستی باشند. این بیماری پوستی انواع مختلفی داشته و می تواند بزرگسالان و کودکان را تحت تأثیر قرار دهد.
ضایعات پوستی به وجود آمده در نتیجه گرانولوم حلقوی معمولاً بعد از گذشت دو سال و بدون نیاز به هیچ درمانی از بین خواهند رفت. اما اگر از ظاهر پوست خود نگران هستید، پزشک می تواند داروهایی تجویز کند که به درمان و ناپدید شدن سریع تر علائم این بیماری کمک کند.
علت گرانولوم حلقوی
هنوز علت اصلی بروز گرانولوم انولار یا حلقوی مشخص نیست. اما گاهی اوقات محرک های زیر می تواند باعث بروز این عارضه پوستی شود:
- حیوانات و گزش حشرات
- عفونت هایی مثل هپاتیت
- آزمایشات پوستی توبرکولین
- واکسیناسیون
- قرار گرفتن در معرض نور خورشید
- آسیب های جزئی پوست و زخم ها
- مواد مخدر
خوشبختانه گرانولوم انولار مسری نبوده و نمی تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود.
علائم گرانولوم حلقوی
علائم و نشانه های گرانولوم آنولار با توجه به نوع آن ممکن است متفاوت باشد:
گرانولوم آنولار محلی (Localized). این نوع از گرانولوم آنولار شایع ترین نوع گرانولوم است. حاشیه برآمدگی های به وجود آمده در نتیجه این بیماری پوستی (ضایعه) معمولاً به شکل مدور یا نیم دایره ای بودهو قطر آن تا 2 اینچ (5 سانتی متر) خواهد بود. برجستگی های قرمز یا به رنگ پوست آن بیشتر پوست دست، پا، مچ و مچ پا بزرگسالان را درگیر می کند.
گرانولوم انولار کلی (Generalized). بیشتر بزرگسالان این نوع از گرانولوم را تجربه می کنند. گرانولوم انولار کلی باعث ایجاد برآمدگی های قرمز یا به رنگ پوست شده و بیشتر بدن از جمله تنه، بازوها و پاها را درگیر می کند.
گرانولوم انولار زیر پوستی (Under the skin). این نوع از گرانولوم بیشتر کودکان خردسال را تحت تأثیر قرار داده و به آن گرانولوم زیر پوستی آنولار گفته می شود. در این نوع از گرانولوم شاهد بروز برآمدگی های کوچک و سفت در زیر پوست فرد مبتلا خواهیم بود. این برآمدگی ها بیشتر بر روی دست و پوست سر فرد مبتلا به وجود می آید.
زمان مراجعه به پزشک
اگر برآمدگی های قرمز رنگ (زخم ها) به صورت حلقه ای بر روی پوست دست یا پایتان به وجود آمده و بعد از گذشت چند هفته بهبود نیافت، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
عوامل خطر گرانولوم حلقوی
گرانولوم آنولار گاهی اوقات در نتیجه ابتلا به دیابت یا بیماری تیروئید به وجود می آیند. این مورد بیشتر در مواردی که ضایعات به وجود آمده پوستی بی شمار یا گسترده هستند، اتفاق میفتد. در موارد نادر به خصوص در افراد مسن که گرانولوم آنولار شدت زیادی داشته و نسبت به درمان ها پاسخگو نیست، ممکن است این بیماری پوستی به سرطان مرتبط بوده یا بعد از درمان سرطان مجدداً عود کند.
تشخیص گرانولوم حلقوی
پزشک می تواند به سادگی و با معاینه پوست آسیب دیده، گرانولوم آنولار را تشخیص دهد. در بعضی موارد برای اطمینان از تشخیص یا تشخیص نوع آن پزشک ممکن است یک نمونه برداری جزئی پوستی (بیوپسی) انجام داده و نمونه را در زیر میکروسکوپ بررسی کند.
درمان گرانولوم حلقوی
معمولاً برای بهبود گرانولوم آنولار نیازی به درمان نیست. بیشتر برجستگی های به وجود آمده در طی چند ماه از بین می روند و در بعضی موارد نادر روند بهبود ممکن است 2 سال به طول بیانجامد. اما اگر از ظاهر و وضعیت پوست نگران هستید، می توانید برای درمان سریع تر و از بین رفتن علائم ظاهری بیماری با پزشک متخصص پوست صحبت کرده و تحت درمان قرار بگیرید.
گزینه های درمانی معمولاً شامل موارد زیر می شود:
کرم یا پمادهای کورتیکو استروئیدی. داروهای نسخه ای ممکن است به بهبود ظاهر برجستگی ها کمک کرده و باعث شود تا این ضایعات پوستی سریع تر از بین بروند. پزشک ممکن است برای افزایش اثر بخشی داروها، توصیه کند تا بعد از زدن کرم و پماد، قسمت درگیر پوست را پانسمان کنید تا ضایعات پوستی با سرعت بیشتری بهبود یابند.
تزریق کورتیکو استروئید. اگر ضایعات پوستی با درمان های موضعی بهبود نیابد، پزشک ممکن است تزریق کورتون را به عنوان شیوه درمانی مؤثر پیشنهاد کند. ممکن است فرد برای از بین بردن علائم و ضایعات پوستی به وجود آمده نیاز به تکرار تزریق داشته باشد.
انجماد. استفاده از نیتروژن مایع در منطقه آسیب دیده می تواند تا حد زیادی به از بین بردن ضایعات کمک کند.
نور درمانی. قرار گرفتن ضایعات در معرض انواع خاصی از نور از جمله لیزر، گاهی اوقات مفید و مؤثر خواهد بود.
داروهای خوراکی. در موارد شدید، به ویژه هنگامی که ضایعات پوستی بیشتر قسمت های بدن را درگیر کرده، پزشک ممکن است داروهای خوراکی مثل آنتی بیوتیک ها، داروهای ضد مالاریا یا داروهای مورد استفاده برای جلوگیری از واکنش سیستم ایمنی بدن را تجویز کند.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
احتمالاً بعد از بروز علائم به پزشک عمومی مراجعه کرده و در صورت تشخیص شما را به متخصص پوست ارجاع خواهند داد.
قبل از حضور در مطب پزشک بهتر است پاسخ پرسش های زیر را آماده کنید:
- آیا اخیراً به جای خاصی مسافرت کرده یا بیشتر زمان خود را در بیرون از منزل هستید؟
- آیا حیوانات خانگی داشته یا اخیراً در تماس با حیوانات جدیدی بوده اید؟
- آیا اعضای خانواده یا دوستان تان دچار علائم مشابهی شده اند؟
- آیا دارو یا مکمل خاصی مصرف می کنید؟
سوالات پزشک
پزشک در طول روند معاینه و درمان احتمالاً سؤالات زیر را مطرح خواهد کرد. از آن جایی که مدت زمان حضور در مطب پزشک کوتاه است بهتر است برای پاسخگویی به موارد زیر آمادگی داشته باشید تا نهایت استفاده را از این زمان کوتاه ببرید:
- اولین علائم این بیماری از چه زمانی شروع شد؟
- آیا ضایعات پوستی باعث ناراحتی تان می شود؟ احساس خارش دارید؟
- آیا علائم با گذشت زمان بهبود یافته یا بدتر شده است؟
- آیا با استفاده از داروها یا کرم ها سعی در درمان پوست خود داشته اید؟
- آیا چیزی باعث بهتر یا بدتر شدن علائم این بیماری پوستی شده است؟
- آیا مبتلا به بیماری های دیگری مثل دیابت یا مشکلات تیروئیدی هستید؟
نتیجه گیری
گرانولومای بیماری پوستی است که باعث ایجاد برآمدگی های قرمز یا به رنگ پوستی (ضایعات) با الگوی حلقه ای می شود. این برجستگی ها معمولاً روی پوست دست و پاها ظاهر شده و خود به خود بدون نیاز به هیچ درمانی بهبود خواهند یافت. خوشبختانه این بیماری مسری نبوده و نمی تواند از فردی به فرد دیگر انتقال یابد. علاوه بر این می توانید با استفاده از داروهای تجویزی پزشک سرعت درمان ضایعات پوستی را افزایش داده و آن ها را سریع تر درمان کنید.
