خارش پوست معمولاً زمانی رخ می دهد که پوست با یک محرک یا یک آلرژن تماس پیدا کند. بیشتر خارش ها بی ضرر هستند و خود به خود از بین می روند. با این حال، گاهی اوقات خارش پوست، از جمله خارش مچ پا، می تواند یک علامتی از بیماری زمینه ای باشد که نیاز به تشخیص علت و درمان آن دارد. پس بهتر است در صورت بروز خارش مچ پا و سایر علائمی که ممکن است همزمان با آن بروز پیدا کند، برای تشخیص علت اصلی وضعیت خود سریعا به پزشک مراجعه کنید. از طرفی هم می توانید برای تشخیص احتمالی علل وضعیت خود اطلاعات بیشتری را در مورد خارش مچ پا در این مقاله از پزشکت کسب کنید.
علل خارش پوست و گزینه های درمانی آن
شرایط مختلفی از آلرژی گرفته تا پسوریازیس تا شرایط خودایمنی (زمانی که سیستم ایمنی بیش از حد واکنش نشان می دهد) می توانند باعث خارش در مچ پا شوند. خارش مچ پا همچنین می تواند نتیجه عفونت های باکتریایی یا ویروسی باشد. هنگامی که پوست به یک محرک یا آلرژن واکنش نشان می دهد، سیستم ایمنی مواد شیمیایی مانند هیستامین آزاد می کند که باعث خارش، التهاب و سایر علائم می شود.
واکنش‌های پوستی مانند درماتیت تماسی، کهیر، واکنش‌های آلرژیک و پسوریازیس همگی نشان دهنده واکنش سیستم ایمنی بدن به آلرژن ها می باشند.
خشکی پوست و خارش
خشکی پوست، لایه های پوستی را تحریک کرده و می تواند منجر به بروز علائم زیر شود:
- بروز خارش بیشتر
- حساسیت بیش از حد پوست
- بدتر شدن مشکلات پوستی مانند پسوریازیس
با افزایش سن، پوست خشک تر می شود زیرا چربی کمتری تولید می کند و آب بیشتری از دست می دهد. زنان در یائسگی همراه با با تغییر هورمون ها پوست خشک تری دارند. این در حالی است که مرطوب کردن با یک نرم کننده بدون عطر (لوسیون یا کرم) می تواند خارش مچ پا ناشی از خشکی را از بین ببرد.
درماتیت تماسی
درماتیت تماسی زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن به یک ماده با خارش و قرمزی واکنش نشان دهد. ممکن است درماتیت تماسی به دلیل یک عامل تحریک کننده مانند یک ماده شیمیایی یا دستکش لاستیکی یا به دلیل آلرژن هایی مانند موارد زیر رخ دهد:
- فلزات
- رنگ و عطر
- پارچه ها
- لاستیک
- پیچک سمی، بلوط یا سماق
- آنتی بیوتیک های موضعی
اگر مچ پاهای شما خارش دارند، تشخیص اینکه آیا جوراب، کفش یا لوسیون جدید باعث بروز این وضعیت شده یا خیر، بسیار مهم است. برای تأیید آلرژی و انجام تست به پزشک خود مراجعه کنید.
کهیر
کهیرها برآمدگی های قرمز یا صورتی هستند که معمولاً توسط آلرژن ها، محرک ها یا استرس عاطفی ایجاد می شوند. برخی از کهیرها ممکن است به دلیل گرما یا سرما، آب، عرق و واکنش به داروها ایجاد شوند. گاهی کهیر ممکن است به عنوان بخشی از وضعیتی به نام آنژیوادم خارش دار و متورم شود. اگر خارش مچ پا قرمز، ناهموار و متورم است، کهیر ممکن است دلیل اصلی بروز آن باشد. کهیر معمولاً خود به خود از بین می رود. اگر به سرعت در بقیه بدن پخش شود، سریعا به دنبال مراقبت های اورژانسی باشید.
آلرژی
آلرژی همچنین می تواند باعث واکنش های پوستی چه پس از تماس فیزیکی با یک آلرژن، نیش حشره، یا خوردن غذا یا داروها شود.
یک واکنش آلرژیک می تواند باعث خارش مچ پا، همراه با قرمزی و بثورات پوستی شود. برخی از واکنش های آلرژیک به صورت پوسته پوسته شدن ظاهر می شوند که می تواند نشان دهنده نیاز به آزمایش بیماری های پوستی مانند پسوریازیس یا اگزما باشد.
اگر بثورات آلرژیک به سرعت به سایر قسمت‌های بدن سرایت کرد یا دچار مشکل در تنفس شدید، سریعا با مراکز درمانی مراجعه کنید.
آفتاب سوختگی
اگر خارش مچ پا با علائمی مانند گرمی، درد و قرمزی همراه باشد، ممکن است علت اصلی وضعیت شما آفتاب سوختگی باشد. آفتاب سوختگی می تواند چندین ساعت پس از قرار گرفتن در معرض نور خورشید ظاهر شود. در موارد شدید، مچ پا آفتاب سوخته نیز ممکن است تاول بزند و حالت تهوع، سرگیجه و تب را تجربه کنید.
مشکلات کبدی
بیماری های کبدی همچنین می تواند منجر به خارش پوست و احتمالاً خارش مچ پا شود. این خارش ناشی از صفرا در جریان خون است.
صفرا مایعی است که توسط کبد تولید می شود و به هضم غذا کمک می کند. صفرا معمولاً به کیسه صفرا، کیسه ای در زیر کبد، منتقل شده و در آن ذخیره می شود. در شرایطی که کبد به درستی کار نمی کند، صفرا ممکن است در جریان خون باقی بماند.
خارش ناشی از مشکلات کبدی به احتمال زیاد با بیماری های خودایمنی مانند سیروز صفراوی اولیه (PBC) و کلانژیت اسکلروزان اولیه ( PSC )، هپاتیت C و بیماری کبدی ناشی از دارو است. خارش در بیماری کبد ناشی از الکل و بیماری کبد چرب رایج نیست.
دیابت
دیابت زمانی رخ می دهد که قند (گلوکز) بیش از حد در خون به جای انتقال به اندام ها و بافت ها برای استفاده باقی می ماند. اگر مچ پای شما خارش دارد و پوست شما به طور مزمن خشک است، بهتر آزمایش دیابت انجام دهید.
پسوریازیس
پسوریازیس زمانی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی بیش از حد واکنش نشان می دهد و سلول های پوستی را خیلی سریع تولید می کند. این وضعیت باعث ایجاد پوست قرمز پوسته می شود که ممکن است با سوزش و خارش همراه باشد.
اگر خارش مچ پا شما نیز پوسته پوسته و قرمز است، احتمال دارد از پسوریازیس رنج ببرید. تشخیص پسوریازیس در اسرع وقت بسیار مهم است زیرا می تواند یک بیماری پیشرونده باشد. حتی پسوریازیس کنترل نشده ممکن اس منجر به اختلالات دیگری مانند آرتریت پسوریاتیک شود.
اگزما
اگزما در مواردی که پوست به عوامل تحریک کننده، استرس و آلرژن ها واکنش نشان می دهد، رخ می دهد. علائم آن شامل قرمزی، خشکی و خارش پوست است. اگزما می تواند به مرور زمان ناپدید یا بدتر شود. مدیریت استرس و اجتناب از محرک های شیمیایی و آلرژن ها می تواند به درمان اگزما کمک کند.
سرطان
سرطان، درمان‌های سرطان و داروهای تسکین دهنده علائم سرطان (مانند درمان‌های ضد تهوع) همگی می‌توانند باعث خارش مچ پا شوند. این وضعیتممکن است در نتیجه خشکی پوست یا واکنش برخی از مواد آزاد شده توسط تومورها باشد که باعث خارش می شود.
عفونت های قارچی
عفونت های قارچی مانند کرم حلقوی می تواند پوست را تحریک کرده و باعث قرمزی، خارش و بثورات پوستی شود. پاها و بازوها رایج ترین محل برای کرم های حلقوی هستند. اگر خارش مچ پا ناشی از عفونت قارچی است، تجویز کرم ضد قارچ یا آنتی بیوتیک می تواند موثر باشد.
مسائل مربوط به گردش خون
هر گونه اختلال در گردش خون می تواند منجر به بروز التهاب و ورم در بدن شود. درست مانند زمانی که پاها پس از نشستن طولانی مدت، متورم می شوند. گاهی اوقات، این کمبود گردش خون می‌تواند مزمن شده و منجر به تجمع خون در یک قسمتی از بدن شود و شرایطی مانند وریدهای واریسی را ایجاد کند. این وضعیت منجر به یک پاسخ التهابی از بدن می شود که به عنوان اگزمای واریسی نیز شناخته می شود .اگزمای واریسی که شامل خشکی و خارش بدن است، به احتمال زیاد در قسمت پایین بدن، دورتر از قلب پمپاژ کننده رخ می دهد.
عفونت های انگلی
هنگامی که پوست توسط یک انگل مانند گال آلوده و عفونی می شود، علائمی مانند جوش، قرمزی و خارش ممکن است رخ دهد. گال بیشتر در افرادی که در یک محیط شلوغ زندگی می کنند یا زمانی را سپری می کنند، مانند یک مرکز مراقبت یا مدرسه، رخ می دهد. علائم گال ممکن است دو تا شش هفته طول بکشد تا برای اولین بار عفونت یا یک تا چهار روز برای عفونت دوم یا بعدی ظاهر شوند.
اگر خارش مچ پا ناشی از عفونت انگلی است، در اسرع وقت باید به پزشک مراجعه کنید. عفونت های انگلی درمان نشده می توانند سایر اندام ها را تحت تاثیر قرار دهند یا باعث عفونت های باکتریایی شوند.
بیماری های خود ایمنی
شرایط خودایمنی مانند مولتیپل اسکلروزیس، لوپوس و ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) و درمان‌های آن‌ها همگی می‌توانند احتمال خارش پوست را افزایش دهند. علائم بیماری های خودایمنی می تواند شامل بثورات، اگزما، قرمزی و خارش باشد.
در خارش مچ پا چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت خارش مچ پا که با بروز علائم زیر همراه است، باید به پزشک مراجعه کنید:
- خارش همراه با تاول یا ترشح چرک
- زخم شدن پوست یا آلوده شدن با خاراندن زیاد
- خارشی که سایر قسمت های پوست را درگیر کند.
- وضعیتی که به کرم ها یا آنتی هیستامین ها پاسخ نمی دهد.
- خارشی که در عرض چند هفته به خودی خود بهبود پیدا نمی کند.
علاوه بر آن در صورت بروز علائم زیر سریعا باید به مراکز درمانی مراجعه کنید:
- تب همراه با جوش
- بثوراتی که تاول می زند یا دردناک است.
- اگر بثورات عفونی شده و با درد و ترشح مایع زرد-سبز یا التهاب همراه باشد.
- بثورات ناگهانی که به سرعت در حال انتشار است، به خصوص اگر تنفس تحت تأثیر قرار گیرد و مشکلات تنفسی را ایجاد کند.
چگونه خارش مچ پا را درمان کنیم؟
درمان خارش مچ پا بستگی به علت زمینه ای دارد. برای اکثر افراد، درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- پماد ضد خارش
- آنتی هیستامین ها
- حمام بلغور جو دوسر
- اجتناب از گرما
- خشک نگه داشتن ناحیه
- کمپرس سرد در ناحیه آسیب دیده
- مصرف آب ولرم به جای حمام آب گرم
- دور نگه داشتن ناحیه از مواد حساسیت زا
- استفاده از لوسیون های بدون عطر و محصولات حمام
- پوشیدن لباس های گشاد یا اجتناب از پارچه های تحریک کننده
راه های دیگر برای درمان خارش پوست می تواند شامل موارد زیر باشد:
- کرم های آنتی بیوتیک یا داروهای عفونت
- آزمایش و درمان بیماری های زمینه ای یا بیماری مزمن
- تنظیم داروها با کمک یک متخصص مراقبت های بهداشتی
سخن آخر
خارش مچ پا معمولاً یک مسئله رایج است که خود به خود بهبود می یابد. علل خارش مچ پا می تواند شامل واکنش به مواد محرک (مانند پارچه، لاستیک، یا مواد شیمیایی) یا آلرژن ها (مانند گرده، پیچک سمی یا فلزات)، بیماری های پوستی مانند اگزما و پسوریازیس، عفونت های قارچی و مشکلات سیستم ایمنی باشد.
اگر خارش مچ پا نشانه‌های عفونت را نشان می‌دهد، به درمان‌های خانگی مانند کرم‌ها یا آنتی هیستامین‌ها پاسخ ندهد، یا به سایر قسمت‌های بدن سرایت پید کند، بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید.
درمان خارش مچ پا می تواند شامل آنتی هیستامین ها، لوسیون های ضد خارش، خشک نگه داشتن ناحیه، مرطوب کردن، حمام کردن بلغور جو دوسر و اجتناب از عطر و مواد شیمیایی دیگر باشد.
