نوجوانان همزمان با رسیدن به دوران بلوغ و بالغ شدن مغزشان، ممکن است نوعی تغییر در دیدگاه خود را تجربه کنند که به آن خود محوری در نوجوانان گفته می شود. در این وضعیت، آنها دوست دارند بیشتر بر روی خودشان تمرکز کنند، گاهی اوقات این خودمحوری در نوجوانان حتی ممکن است به ضرر دیگران و اطرافیان تمام شود.
در حالی که این وضعیت می تواند برای والدین کاملا چالش برانگیز باشد، اما خودمحوری یک تجربه رایج در میان نوجوانان است. این در حالی است که یادگیری و کسب اطلاعات بیشتر در مورد خود محوری نوجوانان و نحوه مدیریت آن برای والدین می تواند تاثیر بسیار زیادی در رفتار آنها با نوجوان و درک دوره نوجوانی داشته باشد. برهمین اساس ما سعی کرده ایم در این مقاله از پزشکت خودمحوری در نوجوانان و راهکارهای مقابله با آن را مورد بررسی قرار دهیم.
خود محوری چیست؟
خود محوری به وضعیتی اشاره دارد که فرد خودش و نیازهایش را در اولویت قرار می دهد و فقط بر روی آنها تمرکز می کند، حتی اگر این شرایط به ضرر دیگران باشد. بسیاری از نوجوانان دوره ای را سپری می کنند که در آن تمایلات خود محوری از خود نشان می دهند.
خودپسندی در مقابل خود محوری نوجوانان
در حالی که این دو اصطلاح شبیه به هم به نظر می رسند و شباهت هایی با هم دارند، اما یکسان نیستند. فردی که خود پسند است، بیشتر به خودش فکر می کند، اما ممکن است به دیگران نیز اهمیت دهد، در حالی که شخصی که خود محور است، اغلب به ضرر و آسیب به دیگران تمرکز می کند.
اصطلاح خود محوری نوجوانان توسط روانشناس کودک به نام دکتر دیوید الکیند ابداع شد. دکتر الکیند نوجوانان 11 تا 18 ساله را مورد مطالعه قرار داد و بر نحوه درک آنها از جهان در مقایسه با همتایان بزرگسال خود تمرکز کرد. دکتر الکیند کشف کرد که نوجوانان تا حد زیادی نمی توانند بین ادراکات خود و دیگران تمایز قائل شوند. نوجوانان به طور مداوم بر این باور بودند که دیدگاه آنها تنها دیدگاه ممکن و درست است و سایر ایده ها نادرستند و یا وجود ندارند.
فرزندپروری و خود محوری در نوجوانان
خود محوری نوجوان می تواند مرحله سختی برای والدین باشد. در حالی که یک مرحله از رشد نوجوانان است که اغلب با مشاجره بی وقفه، رفتار مطالبه گرانه و حق طلبانه و طغیان های عاطفی مکرر مشخص می شود. برخی از والدین احساس می‌کنند که فرزندانشان به انسان‌های کاملاً متفاوتی تبدیل شده‌اند و از افزایش پرخاشگری، استدلال‌گری و لجبازی به عنوان رایج‌ترین تغییرات رفتاری یاد می‌کنند.
در صورت برور رفتار های خودمحوری در نوجوانان ممکن است احساس خستگی و تنهایی کنید. اگر چنین احساسی دارید، نگران نباشید. مطمئنا شما تنها نیستید! بسیاری از والدین در این مرحله تا حدودی احساس خستگی می کنند. حتی ممکن است فکر کنید که رابطه شما با نوجوانتان برای همیشه ضعیف خواهد بود. اما باید قبول کنید که این مرحله رشد در واقع مرحله مهمی در رشد کودک است. حتی در برخی شرایط به آنها کمک می کند تا به مراحل پیشرفته تر برسند (اگرچه برخی از بزرگسالان برای پشت سر گذاشتن محدودیت های خودمحوری تلاش می کنند).
ممکن است احساس کنید فرزندتان رفتاری بسیار خطرناک یا افراطی دارد و این نگرانی‌ها کاملا رایج و طبیعی هستند. بسیاری از روانشناسان معتقدند که یکی از مشکلات ذاتی خود محوری نوجوانان، کاهش دقت در ارزیابی ریسک و خطر است. به همین دلیل، بسیاری از نوجوانان در دوران نوجوانی خود به گونه ای رفتار می کنند که گویی شکست ناپذیر هستند.
عوارض خود محوری در نوجوانان چیست؟
خود محوری نوجوانان را می توان «مخاطب خیالی» یا «افسانه شخصی» نیز نامید. این نام ها برای نشان دادن این تصور است که نوجوانان در این مرحله از رشد معتقدند که مورد توجه همه افراد و اطرافیان خودشان هستند. به همین دلیل، در دوران نوجوانی، برخی از افراد ممکن است برای جلب توجه دیگران تلاش کنند، زیرا معتقدند همسالانشان به دقت هر حرکت آنها را زیر نظر دارند و آنها را از هر جهتی قضاوت می کنند. حتی برخی از اطرافیان ممکن است در برابر خودمحوری نوجوانان با رفتار های تهاجمی عکس العمل نشان دهند. برای همین نوجوانان فکر می کنند وظیفه آنها در این شرایط حفظ حس کنترل و قدرت است.
«مخاطب خیالی» اصطلاحی است که همه افراد در هر سنین را تحت تاثیر قرار می کند اما در دوره نوجوانی بیشتر دیده می شود. حتی باعث می شود که نوجوانان تلاش زیادی کنند تا دیگران را تحت تاثیر رفتار خودشان قرار دهند. گاهی اوقات آنها را وادار به شاهکارهای “جسورانه” یا دروغ هایی برای جلب توجه دیگران می کند. مخاطب خیالی در نوجوانان تا حد زیادی باعث بروز رفتارهای آنها در نوجوانی می شود.
به طور مشابه، “افسانه شخصی” به روشی گفته می شود که بر اساس آن نوجوانان به خود و دنیای اطراف خودشان نگاه می کنند. نوجوانان نمی توانند نقش کوچک خودش را نسبت به کل جهان و اطرافیان خودشان تشخیص دهند. آنها ممکن است معنی موفقیت و شکست را درست تشخیص ندهند. در نتیجه، هر شکست کوچکی برای یک نوجوان می تواند نشان دهنده پایان دنیا باشد و منجر به یک شوک بزرگ یا از دست دادن اعتماد به نفس در آنها شود.
چگونه خود محوری نوجوانان را به شیوه ای مثبت مدیریت کنیم؟
برخورد با نوجوانانی که مرحله خودمحوری را پشت سر می گذارند حتی می تواندبرای صبورترین و دلسوزترین والدین سخت و دشوار باشد. بنابراین، شما برای مدیریت خود محوری در نوجوانان خود باید از دیگران کمک بگیرید. اما با این حال برخی راهکارها برای مدیریت این شرایط عبارتند از:
برقراری ارتباط با فرزندان
در حالی که برقراری ارتباط با فرزندان در نوجوانی تا حدودی ممکن است دشوار باشد، اما از هر فرصتی برای یافتن راه‌هایی برای ایجاد پیوند استفاده کنید. اگر کودک شما عاشق کنسرت است، او را به یک کنسرت ببرید. اگر نوجوان شما واقعاً از اعماق اقیانوس شگفت زده شده است، با هم از یک موزه یا آکواریوم محلی دیدن کنید. پیدا کردن هر راه کوچکی برای ارتباط با فرزندانتان می تواند به شما در مدیریت خودمحوری کودکان به شما کمک کند.
به دوران کودکی خود فکر کنید.
شما ممکن است نتوانید تمام عوامل استرس‌زای فرزندان خودتان را شناسایی کنید، اما استرس در آنها می تواند علل مختلفی داشته باشد. بهتر است در این شرایط به دوران کودکی خود و شرایطی که داشته اید فکر کنید. شاید یادآوری دوران کودکی تان به شما کمک کند تا بیشتر با کودک خود همدلی کنید.
خود محوری نوجوانان، موقتی است.
برای مدیریت بهتر وضعیت خودمحوری در نوجوانان باید این موضوع را در نظر داشته باشید که این شرایط کاملا موقتی است. اگر چه ممکن است به نظر برسد دوره زمانی که کودک شما در این مرحله از رشد درگیر می شود طولانی است. اما به یاد داشته باشید که این دوره نوجوانی نیز مانند هر دوره رشدی قبل از آن می گذرد. فرزند شما بسیار قوی‌تر و سالم‌تر ظاهر می‌شود، به شرطی که هر دوی شما به خوبی بتوانید شرایط را کنترل کنید.
ایده های جدید را معرفی کنید.
وقتی کودکان در معرض ایده‌ها و جهان‌بینی‌های فراوانی قرار می‌گیرند، می‌توانند افق دید خود را گسترش دهند، بنابراین انواع موسیقی، ایده‌های فرهنگی و تجربیات جدید را به آنها معرفی کنید. اگرچه این مراحل فوراً حضور خود محوری را از بین نمی‌برند، اما می‌توانند به نوجوانان کمک کنند تا بفهمند که در دنیا تنها نیستند و بهتر با دیگران ارتباط برقرار کنند.
فرزندان نیازمند محبت و حمایت بی قید و شرط والدین خود هستند. اگرچه ممکن است با رفتار و حرف های نوجوان خودتان زیاد موافق نباشید، اما آنها به عشق و حمایت مداوم شما نیاز دارند. پس بهتر است با آنها به مهربانی رفتار کرده و از آنها حمایت کنید.
از طرفی هم صحبت با سایر والدینی که این مشکل را با نوجوان خود دارند تا حدودی می تواند مفید باشد. لاقل به شما کمک می کند که کمتر احساس تنهایی کنید.
فرزندپروری یک تجربه ارزشمند و چالش برانگیز برای والدین است.
برخی از والدین نگران هستند که به عنوان والدین ممکن است به خوبی عمل نکنند و برای برخی والدین مدیریت احساساتی که در نتیجه رفتار فرزندشان شکل می گیرد مشکل است.
در هر شرایطی مجبور نیستید به تنهایی با چالش های فرزندپروری کنار بیایید. درمان فردی، گروهی یا خانوادگی ممکن است به شما کمک کند تا راه های مدیریت این چالش ها را بیاموزید و بتوانید مشکلات مربوط به دوره نوجوان خود را بهتر شناسایی و درک کنید.
اما شما مجبور نیستید همه این شرایط را به تنهایی تحمل کنید. می توانید از مشاوره آنلاین با یک روانشناس یا درمانگر کمک بگیرید.
درمان آنلاین همچنین ممکن است ارتباط شما و فرزندتان را در سطح معناداری با درمانگرتان آسان‌تر کند، یک مطالعه نشان داده است که درمان آنلاین می‌تواند نسبت به درمان حضوری تاثیری زیادی در رفع مشکلات نوجوانان داشته باشد. 96 درصد از افرادی که از درمان آنلاین استفاده می کنند، گزارش کردند که با درمانگران آنلاین خود ارتباط موثری دارند، در حالی که 91 درصد از افرادی که به مشاوره حضوری می روند، از روش درمانی خود راضی هستند.
سخن آخر
کنترل خود محوری نوجوانان می تواند برای والدین چالش برانگیز باشد. اما مهم است که بدانیم این یک مرحله طبیعی است که به احتمال زیاد موقتی است و مانند تمام دوره های رشد می گذرد. اگر مدیریت رفتار فرزندتان برایتان دشوار است، می توانید برای کمک با یک مشاور با تجربه در زمینه روان شناسی رشد نوجوانان مشورت بگیرید.
آخرین دیدگاه‌ها