اختلال حرکت متناوب اندام ها

اختلال حرکت متناوب اندام ها یا PLMD یک نوع اختلال خواب است که با حرکات مکرر اندام ها مانند پرش بازو یا پا در طول خواب مشخص می شود. این تنها اختلال حرکتی است که در هنگام خواب رخ می دهد. اختلال حرکتی متناوب اندام (PLMD) می تواند در هر مرحله از زندگی رخ دهد. این بیماری بیشتر در میانسالی و بزرگسالی تشخیص داده می شود، اگرچه بسیاری از افراد گزارش می دهند که از دوران کودکی علائمی از این وضعیت را داشته اند.

PLMD چیست؟

PLMD فقط در هنگام خواب رخ می دهد و بنابراین به عنوان یک اختلال خواب در نظر گرفته می شود. این وضعیت معمولاً شامل انقباض، تکان دادن یا خم شدن اندام ها در طول خواب و اغلب در دوره های خواب سبک و REM است. این حرکات معمولاً در اندام‌های تحتانی مانند لگن، زانو و مچ پا رخ می‌دهند، اما برخی از افراد احتمال دارد حرکتی را در بازوهای خود تجربه کنند.

حرکات معمولاً ریتمیک هستند و تقریباً هر 20 تا 40 ثانیه انجام می شوند. با این حال، حرکات اندام و تعداد دفعات آنها می تواند از شبی به شب دیگر یا از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد.

افراد مبتلا به PLMD معمولاً از وضعیت خود آگاه نیستند و اغلب این نزدیکان آنها هستند که حرکات اندام را گزارش می کنند. با این حال، مبتلایان به PLMD ممکن است چندین بار در طول شب بیدار شوند. بنابراین در طول روز دچار خواب آلودگی و خستگی هستند. PLMD می تواند همراه با سایر اختلالات خواب، از جمله سندرم پای بی قرار (RLS) رخ دهد.

PLMD در مقابل سندرم پای بیقرار (RLS)

برخی از شباهت‌ها بین PLMD و RLS در مورد علائم و درمان وجود دارد و برخی افراد آن‌ها را بخشی از یک بیماری می‌دانند. علائم RLS شامل احساس ناراحتی در پاها و میل به حرکت یا تکان دادن اندام ها است. این علائم در عصر و هنگام استراحت بدتر می شود.

تفاوت اصلی بین دو اختلال این است که PLMD فقط در هنگام خواب رخ می دهد، در حالی که RLS زمانی رخ می دهد که فرد بیدار و خواب است.تقریبا 80 تا 90 درصد افراد مبتلا به RLS دارای PLMD هستند، اما عکس آن درست نیست.

علل و عوامل خطر PLMD

PLMD را می توان به دو حالت اولیه یا ثانویه طبقه بندی کرد.

PLMD اولیه. علت دقیق PLMD اولیه ناشناخته است. محققان پیشنهاد می کنند که احتمال دارد با مشکلات تنظیم عصبی مرتبط باشد، اما بررسی ها به هیچ یافته ثابتی منجر نشده است. نوع اولیه از نظر پزشکی جدی تلقی نمی شود، اگرچه عوارض ناشی از این وضعیت ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی شود.

PLMD ثانویه. PLMD ثانویه با اختلالات زمینه ای یا مصرف دارو مرتبط است.این نوع PLMD در افراد مبتلا به بیماری های زیر شایع تر است:

• کم خونی
• کمبود آهن
• دیابت قندی
• تومور نخاع
• آسیب نخاعی
• آتروفی سیستم چندگانه – یک اختلال عصبی پیشرونده نادر
• اورمیا. تجمع مواد زائد در خون ناشی از مشکلات عملکرد کلیه
• نارکولپسی. اختلالی که باعث خواب آلودگی بیش از حد، توهم و فلج خواب می شود.
• آپنه انسدادی خواب. یک اختلال شایع که با تنفس کم عمق یا وقفه در تنفس در طول خواب مشخص می شود.
• اختلال رفتاری REM. یک اختلال خواب است که در آن افراد رویاهای واضح را به تصویر می کشند و خواب آنها را قطع می کنند.
• اختلال خوردن مرتبط با خواب (SRED). اختلالی که با خوردن در هنگام خواب مشخص می شود.

علاوه بر این، چندین دارو می توانند علائم PLMD را ایجاد کنند، از جمله برخی از انواع:

• آنتی هیستامین ها
• داروهای ضد تهوع
• یا داروهای ضد افسردگی
• داروهای ضد روان پریشی

کنار گذاشتن داروهای آرام بخش مانند دیازپام نیز می تواند باعث PLMD شود.

یکی از عوامل خطر مرتبط با PLMD سن است. این بیماری در افراد مسن شایع تر و تا 34 درصد افراد بالای 60 سال ممکن است به آن مبتلا شوند. RLS زنان را دو برابر مردان  و PLMD هر دو جنس را به یک اندازه تحت تأثیر قرار می دهد.

علائم و عوارض PLMD

برخی از افراد مبتلا به PLMD احتمال دارد حتی متوجه وضعیت خود نشوند، اما علائم می تواند دیگران که اطراف بیمار خوابیده اند، را بیدار نگه دارد. علامت اصلی مرتبط با PLMD حرکت مکرر اندام ها در طول خواب است.برای اکثر مردم، این علائم باعث ناراحتی نمی شود، اگرچه می تواند برای شرکای تختخواب مشکل ایجاد کند.

عوارض ناشی از این اختلال می تواند برای افراد مبتلا به PLMD مشکل ساز باشد. این ها شامل:

• خواب ضعیف
• بی خوابی مزمن
• خواب آلودگی در طول روز

تشخیص اختلال حرکت متناوب اندام ها

PLMD بر اساس پلی سومنوگرام شبانه (PSG)، نوعی آزمایش که در آزمایشگاه خواب انجام می‌شود، تشخیص داده می‌شود. با این حال، قبل از PSG، پزشک ممکن است یک معاینه فیزیکی برای رد سایر بیماری ها انجام دهد.

معاینه جسمی

پزشک یک معاینه فیزیکی کامل انجام می دهد تا بررسی کند که آیا علت اصلی مشکل خواب است یا خیر. وی همچنین یک تاریخچه پزشکی کامل می گیرد و در مورد داروها، سابقه پزشکی خانوادگی و عوامل سبک زندگی سؤال می کند. پزشک احتمال دارد آزمایش خون را برای تشخیص کم خونی، سایر کمبودها و عفونت های مربوط به PLMD درخواست کند. این آزمایشات همچنین می تواند هرگونه مشکل در عملکرد تیروئید و سطح منیزیم را شناسایی کند. آزمایش ادرار آثاری از داروهایی را که به مشکلات خواب کمک می کنند، تشخیص می دهد.

افرادی که علائم PLMD را تجربه می کنند می توانند 14 روز قبل از معاینه فیزیکی یک دفترچه یادداشت برای نوشتن جزییات خواب خود تهیه کنند. این دفترچه خاطرات باید الگوهای خواب، علائم مرتبط با آن، مانند خستگی و خواب آلودگی در طول روز، و اثرات آنها بر زندگی روزمره را شرح می دهد.

پلی سومنوگرام (PSG)

PSG خواب، تنفس، حرکت و سایر سیگنال های بیوالکتریکی از جمله امواج مغزی و ضربان قلب را در طول خواب ثبت می کند. این آزمایش به رد سایر شرایطی که ممکن است باعث اختلال در خواب و حرکات بیش از حد اندام شوند کمک می کند.

پس از PSG، احتمال دارد از متخصص مغز و اعصاب خواسته شود تا سایر مسائل عصبی را بررسی یا تشخیص PLMD را تأیید کند. در برخی موارد، پزشکان احتمال دارد آزمایش‌های بالینی را در آزمایشگاه خواب توصیه کنند.

درمان و مقابله اختلال حرکت متناوب اندام

درمان می تواند علائم PLMD را بهبود بخشد، اما این اختلال را درمان نمی کند، به خصوص اگر PLMD اولیه باشد، که علت شناخته شده ای ندارد. اگر حرکات مرتبط با PLMD به طور قابل توجهی خواب را مختل نمی کند یا بر زندگی یا روابط روزمره تأثیر نمی گذارد، نیازی به درمان ندارد. PLMD که باعث ایجاد مشکلات می شود را می توان به روش های زیر درمان کرد:

اجتناب از کافئین: قهوه و شکلات حاوی کافئین هستند که می تواند علائم PLMD را بدتر کند.

درمان بیماری زمینه ای

علائم ثانویه PLMD ممکن است با درمان بیماری زمینه ای برطرف شود. برای مثال، اگر داروها مسئول PLMD باشند، شاید داروهای جایگزین در نظر گرفته شود.فرد باید برای بحث در مورد گزینه های موجود با پزشک مشورت کند.

داروها

چندین دارو برای درمان PLMD وجود دارد. آنها با کاهش یا از بین بردن حرکات اندام یا با قادر ساختن فرد به خوابیدن از طریق حرکات کار می کنند.

بسیاری از داروهای مورد استفاده در درمان PLMD برای RLS نیز استفاده می شود. آنها عبارتند از:

داروهای ضد تشنج: برای کاهش انقباضات عضلانی استفاده می شود.

آگونیست های گابا: این داروها آزادسازی برخی از مواد شیمیایی مغز را مهار و به کاهش انقباضات عضلانی کمک می کنند.

آگونیست های دوپامین: این عوامل معمولاً خط اول درمان دارویی برای PLMD هستند. آنها سطح دوپامین یک ماده شیمیایی مغز که به تنظیم حرکت ماهیچه ها کمک می کند، افزایش می دهند.

بنزودیازپین ها: این داروها احتمال دارد برای PLMD استفاده شوند، اگرچه برخی افراد به دلیل نگرانی در مورد اعتیاد از مصرف آنها اجتناب می کنند. بنزودیازپین ها به عنوان آرام بخش عمل می کنند که فرد را قادر می سازد از طریق حرکات اندام بخوابد و به سرکوب انقباضات ماهیچه ای کمک می کند.

پیش آگهی بیماری اختلال حرکت متناوب اندام ها

PLMD اولیه ممکن است ماهیت مزمن داشته باشد، به این معنی که افراد مبتلا به این بیماری مادام العمر آن را خواهند داشت. با این حال، آنها اغلب دوره‌هایی از بهبودی را تجربه می‌کنند که در آن علائم متوقف می‌شوند، اگرچه عود احتمال دارد هراز گاهی رخ دهد. PLMD ثانویه را می توان با درمان بیماری زمینه ای یا تغییر داروها برطرف کرد.

سخن آخر

اختلال حرکتی دوره ای اندام (PLMD) وضعیتی است که در آن پاها و گاهی اوقات بازوهای فرد در هنگام خواب به طور مکرر و غیرقابل کنترل حرکت می کنند. این دوره های حرکت اندام می تواند خواب فرد را مختل کند و باعث بی خوابی یا خواب آلودگی در طول روز شود. علائم حرکت دوره‌ای اندام تنها زمانی به عنوان یک اختلال (PLMD) شناخته می‌شود که بی‌خوابی یا خواب‌آلودگی در طول روز را نمی‌توان با هیچ مشکل دیگری توضیح داد. اخیراً مشخص شده است که این حرکات اغلب با مشکلات تنفسی ظریف مرتبط هستند.

افرادی که PLMD دارند در به خواب رفتن یا ماندن در خواب (بی خوابی) مشکل دارند یا در طول روز احساس خواب آلودگی می کنند زیرا حرکات خواب آنها را مختل می کند. این حرکات معمولاً در پاها هستند و در برخی از الگوها رخ می دهند. اگرچه فرد اغلب با این حرکات به طور کامل بیدار نمی شود، اما در چرخه خواب طبیعی اختلال ایجاد می کند. خواب شریک رختخواب نیز ممکن است مختل شود.