ناخنک چشم رشد باله مانندی از عروقی گوشتی است که از ملتحمه سرچشمه گرفته و می تواند به لیمبوس قرنیه و فراتر از آن سرایت کند. بروز بیماری ناخنک چشم نسبتاً شایع بوده و باعث تغییرات ظاهری می شود. خوشبختانه این عارضه چشمی تأثیری بر روی قدرت بینایی یا چشم فرد نخواهد داشت. از آنجا که بیماری ناخنک چشم معمولاً در مراحل اولیه بدون علامت است، در مورد تاریخچه پیداش و درمان طبیعی این بیماری تحقیقات کمی صورت گرفته و بیشتر چشم پزشکان این عارضه چشمی را نادیده و ناچیز تصور کرده و درمان آن را اولویت نمی دانند. حتی در مورد مدیریت و ادامه زندگی با این عارضه چشمی نیز اطلاعات جامعی در دست نیست.
بیماری ناخنک یا سرفر، عارضه ای چشمی است که شایع بوده و برخلاف اسم Surfer (موج سوار) که روی آن گذاشته شده مخصوص یک ورزش خاص نبوده و می تواند هر شخصی که ساعات طولانی از روز را در بیرون از منزل می گذراند را درگیر کند. نشانه اصلی ابتلا به بیماری ناخنک چشم رشد بافت صورتی در ملتحمه چشم است که ممکن است بعضی از موارد کل کره چشم را بپوشاند.
شیوه رشد و گسترش این ضایعه عروقی در داخل چشم به نحوی است که ابتدا از گوشه چشم از سمت بینی شروع شده و به مرور زمان به سمت مردمک رشد می کند.
شاید در ابتدا با دیدن این عارضه در داخل چشم خود حسابی وحشت زده شوید اما جای نگرانی نبوده و این عارضه سرطانی نیست. رشد این عروق و بافت ها در داخل چشم، ممکن است با گذشت چند سال کند یا در برهه ای از زمان به کلی متوقف شود. اما در بعضی از موارد نادر، رشد این ضایعه به قدری ادامه می یابد که به کلی مردمک چشم فرد مبتلا را پوشانده و باعث بروز مشکلات بینایی برای فرد خواهد شد.
این رشد بافت های عروقی در داخل چشم ممکن است یک چشم یا همزمان هر دو چشم فرد را درگیر کند. زمانی که این عارضه هر دو چشم را درگیر کند به آن ناخنک چشم دوطرفه گفته می شود.
با وجود اینکه این بیماری جدی نیست، اما می تواند برای فرد مبتلا آزار دهنده و ناخوشایند باشد. شاید تمام طول روز حس کنید که جسمی خارجی در داخل چشم تان وجود داشته یا چشم ها دچار قرمزی و التهاب شود. احتمالاً بعد از ابتلا به این بیماری دائماً اطرافیان در مورد علت قرمزی چشم فرد سؤال خواهند پرسید.
علت ناخنک چشم
عواملی که احتمال بروز این بیماری را افزایش می دهند، شامل موارد زیر می شوند:
- قرار گرفتن در معرض نور ماوراء بنفش (مانند خورشید)
- خشکی چشم ها
- محرک هایی مثل گرد و غبار و باد
- دود
به طور کلی بیرون بودن از منزل برای ساعات طولانی، احتمال قرار گرفتن شما در برابر این محرک ها را افزایش داده و در نتیجه احتمال بروز این بیماری نیز تا حد قابل توجهی افزایش خواهد یافت.
اگر در نزدیکی خط استوا زندگی می کنید و بین 20 تا 40 سال سن دارید، احتمال بروز این بیماری تا حد قابل توجهی افزایش خواهد یافت. برای ابتلا به این بیماری کافی است ساعات طولانی بدون عینک دودی یا محافظ مناسبی برای چشم ها در برابر نور خورشید قرار بگیرید تا چشمان تان خشک شود. البته داشتن پوست و رنگ چشم های روشن نیز از جمله عواملی است که احتمال ابتلا به ناخنک چشم را افزایش خواهد داد.
علائم ناخنک چشم
بیماری ناخنک چشم همیشه با علائم ظاهر نخواهد شد. حتی در مواقعی که علائمی داشته باشد نیز علائم آن خفیف خواهد بود. نشانه های شایع این عارضه چشمی، قرمزی، تاری دید بوده و در مواردی که بافت عروقی ضخیم باشد فرد احساس وجود جسمی خارجی در چشم ها خواهد داشت. علاوه بر این ها فرد ممکن است گاهی اوقات دچار خارش و سوزش چشم ها شود. در صورت شدید بودن عارضه نیز، این ضایعه چشمی ممکن است به قدری رشد که کاملاً شبکیه چشم را گرفته و دید فرد را با مشکل روبرو کند.
بعد از بروز ناخنک چشم، فرد ممکن است دیگر نتواند از لنزهای چشمی استفاده کند. زیرا به محض قرار گرفتن لنزها در داخل چشم، فرد احساس سوزش و ناراحتی شدیدی خواهد داشت.
علائم کلی این بیماری شامل موارد زیر می شود:
- سوزش
- خارش
- احساس وجود جسم خارجی در داخل چشم
- قرمزی چشم ها
در صورتی که ضایعه به وجود آمده در داخل چشم رشد کرده و قرنیه چشم را درگیر کند. ممکن است فرم طبیعی سطح چشم تغییر کرده و فرد دچار آستیگماتیسم و انحرافات چشمی شود.
تشخیص ناخنک چشم
تشخیص بیماری ناخنک چشم کار ساده ای است. پزشک چشم ممکن است براساس معاینه چشکبا استفاده از slit lamp این بیماری را تشخیص دهد. این لامپ به پزشک اجازه می دهد. تا با کمک بزرگنمایی و روشنایی روشن چشم را به خوبی معاینه کرده و هر گونه جسم خارجی در داخل آن را تشخیص دهد. اگر پزشک برای تشخیص دقیق تر نیاز به انجام آزمایشات اضافی داشته باشد، ممکن است از آزمایشات زیر استفاده کند:
- تست دقت بینایی. این تست شامل خواندن حروف روی نمودار چشم می شود.
- توپوگرافی قرنیه. این روش نقشه برداری پزشکی برای اندازه گیری تغییرات چشمی و میزان انحنای قرنیه فرد مبتلا است.
- پرونده سازی تصویری. این شیوه شامل تصویر برداری های متعدد از چشم است تا هر گونه پیشرفت و رشد ضایعه داخل چشم، تحت نظارت پزشک بوده و با توجه به میزان رشد آن، اقدامات درمانی لازم صورت بگیرد.
پیشگیری ناخنک چشم
هر روز هنگام خروج از منزل عینک آفتابی بزنید. برای جلوگیری از بروز این عارضه حتی روزهای ابری و برفی نیز از عینک آفتابی استفاده کنید. بهتر است از عینک های دودی مناسب و محافظ در برابر اشعه ماوراء بنفش A (UVA) و ماوراء بنفش B (UVB) استفاده کنید .
در هنگام وزش باد یا گردو غبار نیز یا از منزل خارج نشده یا چشمان خود را به خوبی بپوشانید. حتی هنگامی که در داخل ماشین نشسته اید نیز بهتر است شیشه ها را بالا کشیده و از تهویه داخل خودرو استفاده کنید. برای محافظت از چشم ها در برابر نور خورشید در هنگام رانندگی با خودروی شخصی خود نیز بهتر است برچسب های محافظ روی قسمت بالایی شیشه خود نصب کنید.
متخصصان چشم پزشک توصیه می کنند که علاوه بر استفاده از عینک های دودی، بهتر است از کلاه های لبه دار محافظ در طول روز استفاده کرده و در صورتی که در مناطق خشک زندگی می کنید، حتماً به طور منظم از قطره های اشک چشم بدون مواد نگهدارنده استفاده کنید.
درمان ناخنک چشم
در صورت بروز هر گونه علائم مشابه بیماری ناخنک چشم بهتر است به پزشک مراجعه کنید. پزشک با بررسی بخش جلوی چشم با استفاده از میکروسکوپ مخصوص خود آن را تشخیص داده و بعد از تشخیص، روند درمانی مناسب در پیش گرفته خواهد شد.
اگر علائم شما خفیف باشد، نیازی به درمان این عارضه چشمی نخواهید داشت. اگر این بیماری باعث قرمزی یا تحریک موقتی شود، پزشک معالج از درمان های زیر برای بهبود این موارد استفاده خواهد کرد:
- قطره یا پمادهای بدون نسخه اشک و مرطوب کننده های چشمی
- قطره های مخصوص برطرف کردن التهاب و قرمزی چشم ها
- برای کاهش علائمی مثل قرمزی، خارش، تورم و درد پزشک ممکن است قطره های استروئیدی مخصوصی را تجویز کند
جراحی ناخنک چشم
در صورتی که رشد ضایعه در داخل چشم تا حدی پیش برود که بینایی فرد را با مشکل روبرو کرده یا ظاهر چشم را به کلی تغییر دهد. پزشک می تواند با جراحی این ضایعه را از داخل چشم خارج کند.
البته همانند عمل های جراحی دیگر، این عمل نیز ممکن است با عوارض جانبی زیر همراه باشد:
- برگشت ضایعه چشمی، شدیدتر و بزرگ تر از قبل
- بروز جای زخم در داخل چشم
در بیشتر موارد، پزشک فقط در صورتی عمل جراحی را تجویز می کند که:
- شیوه های درمانی دیگر تأثیری نداشته باشد.
- قدرت بینایی فرد به خطر بیفتد.
- تغییر ظاهر چشم برای فرد مبتلا آزار دهنده باشد.
در یکی از انواع جراحی از بافت ملتحمه فرد برای پر کردن فضای خالی پس از برداشتن ضایعه استفاده خواهد شد. در طی عمل، ضایعه به وجود آمده در داخل چشم برداشته شده و بافت برداشته شده از ملتحمه چشم را به قسمت خالی شده بخیه زده یا می چسبانند. نوع دیگری از جراحی نیز وجود دارد که از داروهایی به نام میتومایسین C برای جلوگیری از تشکیل بافت اسکار استفاده می کند.
این عمل جراحی معمولاً 30 تا 45 دقیقه طول کشیده و احتمالاً یک تا دو روز باید چشم عمل شده خود را تا زمان بهبودی بپوشانید. پس از گذشت چند روز می توانید به روال عادی زندگی خود بازگشته و کارهای خود را از سر بگیرید.
بعد از انجام عمل جراحی نیز شاید نیاز باشد تا برای کاهش التهابات و احتمال به وجود آمدن ضایعه چشمی جدید، تا چندین هفته از قطره های استروئیدی برای چشم خود استفاده کنید.
چنانچه این عمل جراحی را انجام داده باشید باید تا یک سال نهایت مراقبت را از چشمان خود بکنید. زیرا تا 12 ماه بعد از عمل جراحی، احتمال بازگشت ناخنک چشم بسیار زیاد است. بعد از عمل نیز همیشه در زیر آفتاب و در زمان خروج از منزل از عینک دودی مناسب استفاده کنید.
عود مجدد ناخنک چشم
متأسفانه، ناخنک چشم پس از عمل جراحی ممکن است. به خاطر قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش یا استرس اکسیداتیوها مجدداً به بازگردد. برخی از مطالعات میزان عود و بازگشت این عارضه را تا 40 درصد را نشان می دهند. در حالی که برخی دیگر میزان عود مجدد را تا 5 درصد گزارش کرده اند. برخی تحقیقات حتی نشان می دهد. که احتمال عود مجدد در افرادی که در ماه های تابستان عمل جراحی داشته و ناخنک چشم خود را خارج کرده اند، بسیار بیشتر از افراد در ماه های دیگر سال بوده است. به همین خاطر فرد پس از عمل جراحی برای جلوگیری از بروز مجدد بیماری ناخنک چشم حتماً باید از عینک های مناسب و محافظ چشم برای خروج از منزل استفاده کند.
نتیجه گیری
ناخنک چشم رشد باله مانندی از عروقی گوشتی است. که از ملتحمه سرچشمه گرفته و می تواند به لیمبوس قرنیه و فراتر از آن سرایت کند. بروز بیماری ناخنک چشم نسبتاً شایع بوده و باعث تغییرات ظاهری می شود. خوشبختانه این عارضه چشمی تأثیری بر روی قدرت بینایی یا چشم فرد نخواهد داشت. اما در صورت رشد ضایعه چشمی، ممکن است حتی مردمک چشم فرد را درگیر کرده و قدرت بینایی فرد را کاهش دهد. معمولاً بیماری ناخنک نیاز به درمان ندارد اما در صورتی که علائم این بیماری شدید باشد. می توان با استفاده از عمل جراحی ناخنک را از داخل چشم خارج کرد. اما احتمال بازگشت مجدد این عارضه بسیار زیاد است.
