داکرایوسیتیت عفونت کیسه های اشکی در گوشه تحتانی چشم است که می تواند باعث درد، قرمزی و ناراحتی چشمی شود. چشمان دردناک همراه با ترشحات خارج شده از چشم، برای همه ناخوشایند خواهد بود. البته خوشبتانه این علائم با درمان مناسب و به موقع به سرعت برطرف خواهد شد. در این مقاله در مورد عوامل احتمالی به وجود آورنده بیماری داکریوسیتیت و نحوه درمان آن ها صحبت خواهیم کرد.
در حقیقت بیماری چشمی داکریوسیستیت التهاب یا عفونت کیسه های اشکی است. این کیسه ها قسمت بالایی غدد اشکی هستند که از گوشه داخلی چشم تا حفره بینی ادامه دارند. مجرای اشکی به عنوان مسیری برای شستن کثیفی ها و آلودگی ها از سطح چشم به حساب می آیند. همزمان با خارج شدن اشک ها از طریق مجرای اشکی، اشک های جدید و تازه ای وارد این مجرا می شود.
زمانی که در کیسه های اشکی یا مجرای اشکی انسدادی به وجود بیاید، این فرآیند پاکسازی چشم با اختلال مواجه شده و اشک های مصرف شده دیگر نمی توانند به درستی از داخل چشم ها خارج شوند. در نتیجه ممکن است در این ناحیه مهم از چشم باکتری ها تجمع پیدا کنند. در نتیجه علائم بیماری داکریوستیت بسیار شبیه عفونت های چشمی دیگر است. بهتر است در صورت بروز علائم مشابه عفونت، فرد مبتلا باید سریع تر برای جلوگیری از پخش شدن عفونت یا بروز عوارض جانبی به پزشک مراجعه کند.
شیوع داکریوسیتیت
بروز بیماری داکریوسیتیت در نوزادان بسیار شایع تر از بزرگسالان است. با این حال بزرگسالان بالای 40 سال نیز ممکن است به این بیماری دچار شوند. البته کودکان معمولاً با انسداد غدد اشکی به دنیا می آیند که به آن داکریوسیتیت مادرزادی گفته می شود. همچنین احتمال بروز انسداد مجاری اشکی در زنان میانسال بیشتر از مردان است زیرا مجاری اشکی زنان به طور طبیعی باریک تر از مردان است.
علت داکریوسیتیت
این عفونت معمولاً در نتیجه انسداد غدد و مجاری اشک فرد به وجود می آید.
علائم احتمالی انسداد مجاری اشکی شامل موارد زیر می شود:
- سرطان
- التهاب سینوس
- جراحی بینی یا سینوس
- وجود شیء خارجی در مجرای اشکی
- صدمه به بینی یا چشم مانند شکستگی بینی
- رشد زائده داخل بینی به نام پولیپ بینی است
عوامل خطر داکریوستیت
عوامل خطری که احتمال انسداد مجاری اشکی را افزایش می دهند، عبارتند از:
- سپتوم انحراف یافته، هنگامی که سپتوم شما (دیواره نازک بین سوراخ بینی شما) دقیقاً در وسط بینی قرار نگرفته باشد، یکی از سوراخ های بینی نسبت به دیگری کوچک تر خواهد بود.
- rhinitis یا التهاب غشای مخاطی در داخل بینی
- هیپرتروفی توربین تحتانی (Inferior turbinate hypertrophy) یا تورم یکی از ساختارهای استخوانی در بینی شما که به فیلتر و مرطوب کردن هوای تنفسی شما کمک می کند.
علائم بروز داکریوسیتیت
معمولاً علائم این بیماری شامل موارد زیر می شود:
- تب
- چشم آبکی
- قرمزی چشم
- چرک یا مخاط در گوشه چشم
- تورم در گوشه چشم در کنار بینی
- درد، قرمزی و تورم در گوشه داخلی چشم
علائم دکریوسیتیت مزمن معمولاً خفیف تر هستند. در صورت ابتلا ممکن است شاهد ریزش اشک و تخلیه چرک از داخل چشم باشید اما در نتیجه نوع خفیف این بیماری هیچ تورمی در داخل چشم به وجود نخواهد آمد.
انواع داکریوسیتیت
بیماری چشمی داکریوسیتیت می تواند مزمن یا حاد باشد.
داکریوستیت حاد
علائم نوع حاد این عارضه به صورت ناگهانی به وجود آمده و اغلب خود را با تب و خارج شدن چرک از داخل چشم نشان می دهد. عفونت های باکتریایی معمولاً علت اصلی بروز نوع حاد این بیماری هستند و برای درمان آن معمولاً باید از آنتی بیوتیک ها استفاده کرد. درمان آنتی بیوتیکی در عرض چند روز عفونت های به وجود آمده را برطرف خواهد کرد.
داکریوستیت مزمن
داکریوستیت مزمن، شروع علائم ممکن است تدریجی تر از نوع حاد بوده و یکباره بروز پیدا نکند. علائم این نوع از داکریوستیت معمولاً شدت کمتری داشته و با تب و خارج شدن چرک همراه نخواهد بود. با این حال ، برخی از افراد ممکن است برای مدتی طولانی دچار درد و ناراحتی در گوشه چشم خود باشند. داکریوسیستیت مزمن ممکن است در اثر انسداد مجاری اشکی ایجاد شود. در برخی موارد شدید داکریوسیتیت مزمن، برای تسکین علائم ممکن است از عمل جراحی برای بزرگ کردن مجاری اشک آور انجام شود.
تشخیص داکریوستیت
تشخيص عارضه چشمی داكريوسيستيت نسبتاً ساده است. در حین معاینه، پزشک ممکن است تاریخچه پزشکی فرد را بخواهد و سپس به بررسی علائم قابل مشاهده داکیوریوسیستیت، مانند تورم یا قرمزی بپردازد. پزشک ممکن است در حین معاینه برای تشخیص روی کیسه اشکی را فشار داده تا ببیند آیا چرک از داخل چشم بیرون می آید یا خیر. در صورت انجام این کار، پزشک می تواند نمونه ای از چرک را برای آزمایش باکتری ها جمع کرده و به آزمایشگاه ارسال کند.
در بعضی از موارد نیز ممکن است پزشک آزمایش ناپدید شدن رنگ را انجام دهد. در طی این آزمایش، پزشک رنگ زرد را در گوشه چشم قرار می دهد. در فرد سالم، رنگ زرد بعد از چند دقیقه از بین خواهد رفت. اما اگر فرد دچار انسداد مجار اشکی باشد، رنگ برای مدت طولانی در گوشه چشم باقی خواهد ماند. آزمایش ناپدید شدن رنگ همچنین می تواند نشان دهد که آیا مجاری اشک تا حدی مسدود شده یا اینکه انسداد به طور کامل مجاری اشکی را مسدود کرده است. برای بررسی میزان انسداد، پزشک سوآپ پزشکی را در داخل بینی و سمت مشکوک به انسداد نگه خواهد داشت. اگر رنگ به داخل بینی منتقل شود، احتمال اینکه انسداد نسبی باشد وجود خواهد داشت.
عوارض ابتلا به داکریوسیتیت
اگر پس از احتمال ابتلا به داکریوسیتیت به سرعت درمان آن را شروع نکنید، عفونت حاد می تواند تبدیل به عفونت مزمن شود. در نوزادان مبتلا به داکریوسیستیت مادرزادی، عفونت می تواند به سوکت چشمی گسترش یافته و قسمت های دیگر بدن را نیز درگیر کند.
این بیماری می تواند منجر به عوارض خطری مانند موارد زیر شود:
- آبسه مغزی ، تجمع مقدار زیادی چرک در داخل مغز فرد
- مننژیت یا التهاب غشاهای پوشاننده اطراف مغز و نخاع
- سپسیس (sepsis)، یک پاسخ التهابی در سطح بدن که ناشی از بروز عفونت است.
درمان داکریوسیتیت
پزشکان معمولاً فقط در صورت وجود قرمزی قابش تشخیص، ترشحات چرکی همراه با تب اقدام به درمان داکریوسیستیت حاد خواهند کرد. معمولاً در همه گروه های سنی، افراد مبتلا به داکریوسیتیت حاد بعد از مصرف یک دوره آنتی بیوتیک خوراکی درمان خواهند شد. در شیرخواران مبتلا به داکریوسیستیت حاد برگشت پذیر، معمولاً مجاری اشکی با رشد آن ها و در سنین 9 تا 12 ماهگی از حالت انسداد کاملاً خارج خواهد شد.
درمان داکریوسیتیت مزمن
برای درمان داکریوسیتیت مزمن، پزشکان ممکن است قطره چشم استروئیدی را برای کاهش تورم که ممکن است مانع جریان اشک در مجاری اشک باشد، تجویز کنند.با این حال، افراد مبتلا به داکریوسیستیت مزمن ممکن است برای گسترده تر شدن مجرای اشک خود یا دور زدن انسداد نیاز به عمل جراحی داشته باشند. در این روش که به dacryocystorhinostom معروف است از لیزر برای از بین بردن بخشی از استخوان، گسترش مسیر مجاری اشک و از بین بردن هرگونه انسداد احتمالی استفاده می کند. بیشتر افراد مبتلا به داکریوسیستیت با استفاده از یک کمپرس گرم روی قسمت بیرونی چشم می توانند به رفع علائم و نهایتاً به باز شدن مجاری اشکی کمک کنند. در نتیجه به هیچ وجه درمان های خانگی برای بهبود این عارضه چشمی را دست کم نگیرید.
همچنین داروهای مسکن بدون نسخه و داروهای ضد التهاب تا زمانی که درمان قطعی با آنتی بیوتیک یا جراحی انجام شود، می توانند در کنترل درد و تب ناشی از این عارضه کمک کننده باشد.
نتیجه گیری
داکرایوسیتیت عفونت کیسه های اشکی در گوشه تحتانی چشم است که می تواند باعث درد، قرمزی و ناراحتی چشمی شود.
چشمان دردناک همراه با ترشحات خارج شده از چشم، برای همه ناخوشایند خواهد بود. البته خوشبتانه این علائم با درمان مناسب و به موقع به سرعت برطرف خواهد شد. زمانی که در کیسه های اشکی یا مجرای اشکی انسدادی به وجود بیاید، این فرآیند پاکسازی چشم با اختلال مواجه شده و اشک های مصرف شده دیگر نمی توانند به درستی از داخل چشم ها خارج شوند. در نتیجه ممکن است در این ناحیه مهم از چشم باکتری ها تجمع پیدا کرده و منجر به بروز عفونت چشمی شوند. در صورت بروز این مورد اگر فرد سریعاً تحت درمان قرار نگیرد، ممکن است عفونت قسمت های دیگر بدن فرد را نیز درگیر کرده و باعث عوارض جانبی دیگری شود.
