جداشدگی زجاجیه خلفی

تا دیر نشده علائمتو بگو، پزشکتو بگم:

---

نفخ پانیک بوی مدفوع سرفه مزمن خستگی زیاد شوره سر خارش واژن علائم بیماری

 اگر لکه های تیره رنگ یا نورهای چشمک زنی در محدوده بینایی خود می بینید، احتمال اینکه دچار عارضه جداشدگی زجاجیه خلفی شده باشید، وجود خواهد داشت. البته این مشکل چشمی بیشتر در افراد مسن بروز پیدا می کند.

چشم انسان از قسمت های مختلفی تشکیل شده است که این قسمت ها شامل موارد زیر می شود:

• لنز، ساختار شفافی که در پشت عنبیه چشم قرار گرفته است.
• قرنیه، که بیرونی ترین لایه چشم است.
• شبکیه، بافت صاف و منسجمی که در پشت چشم ها قرار دارد.
• زجاجیه، ماده ژل مانند و شفافی که فضای بین لنز و شبکیه چشم را پر می کند.

با بالا رفتن سن، میزان ژل در داخل چشم – به نام ژل زجاجیه – کاهش می یابد. علاوه بر آن، این ژل ممکن است به آرامی از شبکیه شما جدا شود. شبکیه یک لایه عصبی در قسمت پشت چشم است که کمک می کند تا بر روی تصاویری که در اطراف خود می بینید، تمرکز کنید. مشکلات بینایی ناشی از جداشدگی زجاجیه خلفی (PVD) به مرور زمان و بعد از گذشت چند هفته بهبود خواهد یافت. در حقیقت بسیاری از افراد مبتلا به این عارضه چشمی، دچار هیچ علامت خاصی نشده و شاید هیچ گاه متوجه بروز آن نشوند.

اما برای سایر افراد، جداشدگی زجاجیه خلفی ممکن است با علائمی و مشکلاتی مثل خون ریزی چشمی و افزایش اشک چشم همراه باشد. در چنین مواردی اگر جداشدگی ژل زجاجیه از شبکیه به سرعت درمان نشود، فرد مبتلا ممکن است برای همیشه بینایی خود را از دست بدهد.

علت جداشدگی زجاجیه خلفی

بیشتر ژل زجاجیه از آب تشکیل شده است. در طول زندگی فرد، این ژل دقیقاً در پشت چشم در نزدیکی عصب بینایی قرار گرفته و به وسیله فیبرهای کوچکی به شبکیه چشم متصل می شود. با افزایش سن، ممکن است حفره های  در داخل این ژل تشکیل شود. در نتیجه این فیبرهای ریز که ژل را در نزدیکی شبکیه چشم نگه می دارد ممکن است شکسته شده و باعث جدا شدن آن از شبکیه و عصب بینایی شود. نهایتاً این عارضه ممکن است باعث پارگی شبکیه یا ایجاد یک حفره در داخل عصب چشم فرد مبتلا شود.

البته بیشتر افراد مبتلا به جداشدگی زجاجیه خلفی دارای سن 50 یا بالاتر بوده و شیوع این بیماری بعد از 80 سالگی شایع است. همچنین میزان احتمال ابتلای زنان و مردان به این بیماری چشمی یکسان است. اگر چشمان نزدیک بینی داشته، عمل جراحی آب مروارید انجام داده اید یا ضربه به چشمان شما وارد شده است، احتمال بروز جداشدگی زجاجیه خلفی (PVD) در شما تا حد قابل توجهی افزایش خواهد یافت.

 عوامل خطر جداشدگی زجاجیه خلفی

عوامل زیر می تواند احتمال بروز بیماری را تشدید کرده و باعث بروز آن در سنین کم شود:

• دیابت
• آب مروارید
• نزدیک بینی
• جراحی های چشمی
• آسیب و ضربه چشمی

عارضه جدا شدگی زجاجیه خلفی معمولاً هر دو چشم فرد را درگیر خواهد کرد. به صورتی که اگر فرد مبتلا به جداشدگی زجاجیه خلفی چشم چپ شده باشد، این عارضه چشم راست فرد را نیز درگیر خواهد کرد.

علائم جداشدگی زجاجیه خلفی

معمولاً زجاجیه خلفی با درد یا از دست دادن دائمی بینایی همراه نخواهد بود.

اما ممکن است شاهد بروز علائم زیر باشید:

• نورهای چشمک زدن. این نورهای چشمک زن بسیار شبیه ستاره ها است. این نورهای چشمک زن ممکن است دائمی بوده یا بعد از چند دقیقه یا چند ثانیه کاملاً از بین بروند.
• فلوترها. فرد مبتلا به این عارضه ممکن است در محدوده بینایی خود شاهد پرواز نقطه ها یا لکه های شفافی باشد. این علامت معمولاً در هفته های اول ابتلا به جداشدگی زجاجیه خلفی بروز پیدا کرده و با نگاه کردن فرد به یک سطح شفاف مثل دیوار سفید یا آسمان علائم تشدید خواهد شد.
• لانه عنکبوت. ممکن است با شروع جدا شدن ژل زجاجیه از شبکیه قادر به دیدن لبه زجاجیه باشید. ژل زجاجیه در لحظه جدا شدن ظاهری شبیه تار عنکبوت داشته و به محض جداشدن کامل زجاجیه محو خواهد شد.

ممکن است بعد از ابتلا به این عارضه چشمی، شاهد بروز این علائم در یک چشم خود باشید. اما بدون شک بعد از گذشت مدت زمانی، چشم دیگر نیز به این عارضه دچار خواهد شد.

تشخیص جداشدگی زجاجیه خلفی

حتی در صورتی که هیچ علائم و مشکل چشمی نداشته باشید، بازهم بهتر است هر سال تحت معاینه چشمی قرار بگیرید. در این صورت پزشک با تشخیص زودهنگام جداشدگی زجاجیه خلفی می تواند از صدمات و عوارض جانبی این عارضه چشمی جلوگیری کند. زیرا همانطور که گفته شد ممکن است این جداشدگی هیچ علامتی نداشته و فرد مبتلا حتی متوجه بروز آن نشود. پزشک ممکن است از قطره برای بزرگ تر کردن مردمک (حفره موجود در مرکز چشم) و slit lamp برای بررسی علائم بروز جداشدگی زجاجیه خلفی استفاده کند. این کار با استفاده از میکروسکوپ مخصوصی صورت خواهد گرفت. این معاینه می تواند پارگی شبکیه یا خون ریزی ناشی از PVD را نیز قبل از آسیب رساندن به بینایی، تشخیص دهد.

از آزمایش های زیر برای اطمینان از جدا نشدن ژل از شبکیه چشم استفاده می شود:

• مقطع نگاری همدوسی اپتیکی (OCT) که یک اسکن سه بعدی از وضعیت داخلی چشم فرد است.
• سونوگرافی چشمی، آزمایشی که در آن با استفاده از امواج صوتی تصویری از وضعیت داخلی چشم به دست خواهد آمد.

درمان جداشدگی زجاجیه خلفی

فلوترها یا نورهای چشمک زن معمولاً بعد از گذشت 3 ماه بهتر خواهد شد اما بعد از گذشت سه ماه از تشخیص این عارضه باید مجدداً برای بررسی معاینه چشم و اطمینان از عدم آسیب دیدگی شبکیه به چشم پزشک متخصص مراجعه کنید. اگر بعد از گذشت چند ماه از جداشدن زجاجیه خلفی، همچنان شاهد پرواز فلوترها در محدوده بینایی خود بودید، پزشک ممکن است از لیزر برای کاهش فلوترها یا از عمل جراحی برای خارج کردن ژل زجاجیه و پاک سازی فلوترها کمک بگیرد. چنانچه دچار پارگی شبکیه شده باشید، جراحی لیزر یا کرایوپکسی که در آن پارگی را منجمد کرده و اقدام به ترمیم آن می کنند، کمک کننده خواهد بود.

زمان مراجعه به پزشک

در صورتی که شاهد تغییر در وضعیت بینایی بوده یا فلوترها و نورهای چشمک زن را مشاهده کردید، بهتر است سریعاً به چشم پزشک متخصص مراجعه کنید. زیرا این علائم ممکن است نشان دهنده جداشدگی زجاجیه خلفی، شبکیه یا دیگر بیماری های چشمی باشد. از آن جایی که مدت زمان ملاقات با پزشک کوتاه بوده و حرف های زیادی برای گفتن خواهید داشت. در نتیجه بهتر است با آمادگی کامل به پزشک مراجعه کرده و از این زمان کوتاه نهایت استفاده را ببرید.

بهتر است قبل از حضور در مطب موارد زیر را آماده کنید:

• لیستی از تمامی علائم و نشانه های بیماری را تهیه کنید. همه نشانه های مربوط و غیر مربوط به بیماری خود را یادداشت کرده و همراه خود داشته باشید.
• اطلاعات مهم شخصی را یادداشت کنید. بهتر است استرس ها و تغییرات اخیری که در زندگی تان افتاده است را یادداشت کنید.
• لیستی از تمامی داروهای مصرفی خود تهیه کنید. نام تمامی داروها، مکمل ها و ویتامین های که مصرف می کنید را همراه با میزان مصرف خود یادداشت کنید.
• دوست یا یکی از اعضای خانواده خود را همراه ببرید. گاهی اوقاتت به خاطر سپردن تمامی موارد و اطلاعاتی که پزشک در اختیارتان قرار می دهد، کار دشواری است. در نتیجه بردن همراه به یادآوری اطلاعات مهم و نکات کمک زیادی خواهد کرد.
• سؤالات خود را یادداشت کنید. تمامی سؤالات مربوط و غیر مربوطی که به ذهنتان رسیده و قصد پرسیدن آن ها از پزشک را دارید را یادداشت کرده و همراه خود به مطب ببرید.

 خلاصه

 بیشتر ژل زجاجیه از آب تشکیل شده است. در طول زندگی فرد، این ژل دقیقاً در پشت چشم در نزدیکی عصب بینایی قرار گرفته و به وسیله فیبرهای کوچکی به شبکیه چشم متصل می شود. با افزایش سن، ممکن است حفره های  در داخل این ژل تشکیل شود. در نتیجه این فیبرهای ریز که ژل را در نزدیکی شبکیه چشم نگه می دارد ممکن است شکسته شده و باعث جدا شدن آن از شبکیه و عصب بینایی شود. نهایتاً این عارضه ممکن است باعث پارگی شبکیه یا ایجاد یک حفره در داخل عصب چشم فرد مبتلا شود. در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع جداشدگی زجاجیه خلفی، فرد ممکن است برای همیشه بینایی خود را از دست بدهد. در نتیجه بهتر است به محض مشاهده علائم به پزشک متخصص مراجعه کنید.

 منابع:

https://www.healthline.com/health/eye-health/posterior-vitreous-detachment#when-to-see-a-doctor

https://www.webmd.com/eye-health/posterior-vitreous-detachment-facts#2