پیوند قرنیه

پیوند قرنیه (کراتوپلاستی) یک روش جراحی است که در آن بخشی از قرنیه بیمار با بافت اهدا کننده جایگزین می‌شود. قرنیه، سطح شفاف و گنبدی شکلی است که نور از آن وارد چشم می‌شود و نقش مهمی در بینایی واضح و بهتر دارد.

برای داشتن بینایی خوب، قرنیه باید صاف، سالم و بدون زخم یا التهاب باشد. در غیر این صورت، نور به درستی در چشم متمرکز نمی‌شود و باعث تاری یا اختلال در بینایی می‌شود. اگر وضعیت قرنیه قابل بهبود نباشد، چشم پزشک ممکن است پیوند قرنیه را توصیه کند. در این روش، قرنیه آسیب‌دیده با قرنیه شفاف و سالم از یک اهداکننده انسانی جایگزین می‌شود.

اهداکننده انسانی فردی است که پس از مرگ تصمیم به اهدا قرنیه‌های خود به افرادی که نیاز دارند، می‌گیرد. همه قرنیه‌های اهدایی به دقت مورد آزمایش قرار می‌گیرند تا از سلامت و قابلیت استفاده آنها اطمینان حاصل شود.

کراتوپلاستی می‌تواند به بهبود بینایی، کاهش درد و بهبود ظاهر قرنیه آسیب‌دیده کمک کند. بیشتر مراحل پیوند قرنیه با موفقیت انجام می‌شود، اما ممکن است عوارضی از جمله رد شدن بافت اهدا کننده نیز به وجود آید.

اهمیت پیوند قرنیه

عمل کراتوپلاستی در بیشتر موارد برای بازگرداندن قدرت بینایی فرد با آسیب قرنیه مورد استفاده قرار می گیرد. انجام کراتوپلاستی می تواند تا حد زیادی به کاهش درد و دیگر علائم همراه با این بیماری کمک کند.

علل عمل پیوند قرنیه

این عمل جراحی اغلب برای بازگرداندن بینایی به شخصی که قرنیه آسیب دیده دارد، استفاده می شود. پیوند، همچنین می تواند درد یا سایر علائم و نشانه های مرتبط با بیماری های قرنیه را تسکین دهد. تعدادی از شرایط را که می توان با پیوند قرنیه درمان کرد، از جمله:

• التهاب قرنیه
• نازک شدن یا پارگی قرنیه
• دیستروفی فوکس، یک بیماری ارثی
• عوارض ناشی از جراحی قبلی چشم
• اسکار قرنیه، ناشی از عفونت یا آسیب
• قرنیه ای که به بیرون برآمده باشد. (قوز قرنیه)
• زخم های قرنیه که به درمان پزشکی پاسخ نمی دهند.

انواع روش های پیوند قرنیه

در پیوند قرنیه، جراح کل یا جزئی از قرنیه بیمار را از بین می برد و بافت اهدا کننده سالم را جایگزین آن می کند. جراح قرنیه، تصمیم خواهد گرفت که از کدام روش استفاده کند. انواع روش های جراحی پیوند قرنیه شامل موارد زیر است:

پیوند قرنیه نافذ (PK):

در صورتی که هر دو لایه جلویی و داخلی قرنیه آسیب دیده باشند، ممکن است نیاز به تعویض کامل قرنیه باشد. در این روش جراح، تمام قسمت های غیر طبیعی قرنیه را برش می دهد تا یک دیسک کوچک از بافت قرنیه به اندازه یک دکمه برداشته شود. برای ایجاد این برش دقیق دایره ای، از ابزار خاصی استفاده می شود. سپس قرنیه اهدا کننده، برش خورده و در چشم بیمار قرار می گیرد. سپس جراح قرنیه جدید را بخیه می‌زند و بخیه‌ها بعد از مدتی جدا می‌شوند. این روش دوره نقاهت طولانی‌تری دارد و ممکن است بازیابی بینایی کامل یک سال یا بیشتر طول بکشد. همچنین خطر رد قرنیه در روش PK بیشتر از دیگر روش‌هاست.

پیوند قرنیه اندوتلیال (EK):

در این روش، بافت بیمار از لایه های پشت قرنیه، از جمله اندوتلیوم و یک لایه نازک از بافت، که اندوتلیوم را از آسیب و عفونت محافظت می کند، برداشته می شود. سپس بافت اهدایی جایگزین بافت برداشته شده می‌شود. دو نوع عمل پیوند قرنیه اندوتلیال وجود دارد:

• کراتوپلاستی اندوتلیال استریپینگ دسمه (DSEK): در این روش، حدود یک‌سوم قرنیه با بافت اهدایی جایگزین می‌شود.
• کراتوپلاستی اندوتلیال غشای دسمه (DMEK): در این روش از لایه بسیار نازک‌تری از بافت اهدایی استفاده می‌شود. بافت مورد استفاده در DMEK بسیار نازک و شکننده است و این روش دشوارتر و متداول‌تر از روش اول به شمار می‌آید.

پیوند قرنیه لاملار قدامی (ALK):

در این نوع پیوند، جراح با دو روش مختلف بافت معیوب را از لایه‌های جلویی قرنیه (شامل اپیتلیوم و استروما) جدا می‌کند، در حالی که لایه اندوتلیال پشتی در جای خود باقی می‌ماند. عمق آسیب قرنیه، نوع مناسب ALK را مشخص می‌کند.

• پیوند قرنیه لایه‌ای جلویی قدامی (SALK): تنها لایه‌های جلویی قرنیه جایگزین می‌شود و استروما و اندوتلیوم دست‌نخورده باقی می‌مانند.
• پیوند لاملار قدامی عمقی (DALK): در مواقعی که بیمار دچار اختلال وسیع در لایه‌های سطحی و بالایی قرنیه باشد، از روش دالک استفاده می‌شود و بافت اهدایی سالم در جای خالی پیوند زده می‌شود. زمان بهبودی پس از جراحی در این روش کوتاه‌تر از سایر روش‌هاست و خطر رد قرنیه اهدایی نیز در این روش کمتر است.

پیوند قرنیه مصنوعی (کراتوپروتز):

در برخی موارد، اگر بیماران واجد شرایط پیوند از قرنیه فرد دیگری نباشند، احتمال دارد قرنیه مصنوعی (کراتوپروتز) دریافت کنند. با پزشک خود در مورد تعیین بهترین روش درمانی مناسب با وضعیت خود و نتایج و عوارض احتمالی آن، مشورت کنید.

قطره های چشمی در چشمان شما قرار می گیرد. ممکن است داروی دیگری برای کمک به آرامش شما تجویز شود. جراح از بی حسی موضعی یا بیهوشی عمومی استفاده می کند تا احساس درد نکنید. سپس او وسیله ای را روی چشم شما قرار می دهد تا آن را باز نگه دارد.

جراح بر اساس نیاز خاص و وضعیت شما، نحوه عمل جراحی مناسب را انتخاب می کند. در بعضی موارد، او ممکن است یک قسمت دایره ای از قرنیه شما را برداشته و بخشی مشابه از قرنیه اهدا کننده را جایگزین کند و آن را در جای خود بخیه بخورد. گاهی اوقات او فقط یک لایه بسیار نازک از سلول ها را از جلوی قرنیه برداشته و بافت اهدا کننده را جایگزین می کند و در جای خود قرار می گیرد.

در موارد دیگر، فقط لایه داخلی آسیب دیده قرنیه برداشته می شود و یک دیسک نازک از بافت دهنده سالم بر روی سطح پشتی قرنیه قرار می گیرد. سپس یک حباب هوا در چشم قرار داده می شود تا این لایه سلول جدید به محل خود فشار داده شود تا قرنیه به درستی بهبود یابد.

گاهی اوقات چشم پزشک ممکن است در طی همان جراحی مانند آب مروارید سایر مشکلات چشم را ترمیم کند. بعد از جراحی، چشم پزشک شما معمولاً یک محافظ را روی چشم شما می بندد تا روی آن با ایمنی پوشانده شود. روز بعد از عمل جراحی پیوند قرنیه، باید دوباره به مطب چشم پزشک خود مراجعه کنید تا چشم های شما را معاینه کند.

بخیه های ناشی از جراحی ممکن است نیازی به برداشته شدن داشته باشد یا نباشد. این بستگی به سرعت بهبودی، سلامت چشم و نوع بخیه های استفاده شده دارد.

مراقبت های بعد از عمل پیوند قرنیه

• چشم خود را فشار و مالش ندهید.
• برای محافظت از چشم خود از عینک یا محافظ چشم استفاده کنید.
• از قطره های چشم دقیقاً همانطور که چشم پزشک تجویز کرده استفاده کنید.
• در صورت نیاز، داروی ضد درد را بدون نسخه بخورید. از پزشک خود بپرسید کدام یک را می توانید استفاده کنید.
• با متخصص چشم خود در مورد اینکه چه موقع می توانید به کارهای عادی روزمره خود برگردید مشورت کنید.
• بسته به پیوند شما ممکن است مجبور شوید پس از جراحی مدتی به پشت دراز بکشید. این کمک می کند تا بافت اهدا کننده جدید در محل خود باقی بماند.

بسته به نوع پیوند شما و نحوه بهبودی چشم شما، بهبودی کامل از این جراحی ممکن است یک سال یا بیشتر طول بکشد.

عوارض جراحی پیوند قرنیه 

پیوند قرنیه چشم نسبتاً بی خطر است. با این وجود، می تواند منجر به بروز برخی عوارض جانبی شود، از جمله:

• خون ریزی
• عفونت چشم
• رد پیوند قرنیه
• فشار بالا در چشم (گلوکوم)
• مشکلات شبکیه، مانند جدا شدن شبکیه یا التهاب
• کدر شدن عدسی چشم (آب مروارید)
• تورم قرنیه
• عیوب انکساری

پس زدن پیوند قرنیه

پیوند قرنیه یکی از موفق‌ترین انواع پیوند بافتی به شمار می‌رود، اما در حدود ۱۰ درصد از موارد، یعنی ۱ از هر ۱۰ پیوند، سیستم ایمنی بدن به اشتباه می تواند به قرنیه پیوند شده حمله کند. این وضعیت رد پیوند نامیده می شود. در این شرایط ممکن است بیمار به درمان پزشکی یا پیوند قرنیه دیگر نیاز داشته باشد.

در روش‌های DSEK و DMEK، به دلیل استفاده کم از بافت اهدایی، خطر رد پیوند به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد. با این حال، اگر پس زدن پیوند به سرعت شناسایی شود، می‌توان در ۹۰ درصد موارد از بروز آن جلوگیری کرد. تحقیقات نشان داده‌اند که وجود گلوکوم و تورم قرنیه ناشی از جراحی آب مروارید می‌تواند احتمال پس زدن پیوند قرنیه را افزایش دهد.

در صورت مشاهده علائم پس زدن پیوند قرنیه بیمار باید به پزشک خود مراجعه کند، این علائم عبارتند از:

• درد چشم
• قرمز شدن چشم
• حساسیت به نور
• از دست دادن بینایی

این علائم ممکن است در مراحل اولیه یا حتی چند سال پس از جراحی ظاهر شوند. در صورت وقوع رد پیوند، می‌توان مجدداً عمل جراحی را انجام داد.

پیوند قرنیه چه نتایجی به همراه دارد؟

در اکثر افرادی که پیوند قرنیه انجام می دهند حداقل تا حدی بینایی آنها بهبود می یابد. نتایج پس از پیوند قرنیه به علت جراحی و سلامت بدن بستگی دارد. خطر عوارض و رد قرنیه، سالها پس از پیوند همچنان ادامه دارد. به همین دلیل سالانه به چشم پزشک خود مراجعه کنید. رد قرنیه، را اغلب می توان با داروها کنترل کرد.

برای تنظیم چشم به قرنیه جدید، احتمال دارد در ابتدا بینایی نسبت به قبل از جراحی بدتر شود. بهبود بینایی شاید چندین ماه طول بکشد.

بهبود لایه خارجی قرنیه، ممکن است چندین هفته تا چند ماه طول بکشد که پس از آن چشم پزشک برای ایجاد تنظیماتی که می تواند بینایی بیمار را بهبود بخشد، مواردی را انجام می دهد، از جمله:

اصلاح ناهمواری در قرنیه: (آستیگماتیسم) بخیه هایی که قرنیه پیوندی، را روی چشم، نگه می دارند احتمال دارد باعث افتادگی و برجستگی قرنیه و در نتیجه لکه ها بینایی تار شود. پزشک می تواند با آزاد و سفت کردن برخی از بخیه ها، این موارد را اصلاح کند.

اصلاح مشکلات بینایی: عیوب انکساری مانند نزدیک بینی و دور بینی را می توان با عینک، لنزهای تماسی یا در بعضی موارد با لیزر یا جراحی چشم برطرف کرد.

ویزیت تلفنی و تصویری با متخصص زنان

ارتباط تلفنی با برترین متخصص کودکان

مشاوره روانشناسی با کمترین هزینه