پلک ها از چشمان شما محافظت کرده و از ورود اجسام خارجی مانند گرد و غبار و شن به چشمان شما جلوگیری میکنند. عمل پلک زدن نیز چشمان شما را مرطوب نگه میدارد. پرش پلک به صورت موقت و گاه به گاه یک پلک طبیعی است اما در برخی شرایط احتمال دارد نشان دهنده یکی از اختلالات پلک باشد. این اختلالات با علائم زیادی همراه هستند که برخی از آنها، عبارتند از:
بلفاریت
بلفاریت التهاب پلک ها است. این وضعیت اصولا با علائم زیر همراه است:
- سوزش
- سرخی
- خارش پلک
- پوسته پوسته شدن
بلفاریت اغلب میتواند منجر به گل مژه یا شالازیون شود. شما میتوانید بلفاریت را با استفاده از کمپرس گرم، تمیز کردن پلک های خود با یک دستمال مرطوب و شامپو بچه و استفاده از پماد آنتی بیوتیک درمان کنید.
گل مژه
گل مژه یا هوردئولوم یک برآمدگی قرمز و حساس است که در لبه پلک ظاهر میشود. عفونت باکتریایی غده چربی، فولیکول مو یا غده عرق باعث این وضعیت میشود. گل مژه ها معمولا بدون درمان با گذشت زمان از بین میروند. استفاده از کمپرس گرم و مرطوب چند بار در روز میتواند به بهبود سریعتر آن کمک کند. اگر گل مژه دارید که طی یک تا دو هفته پس نمیرود، ممکن است نیاز به مصرف آنتیبیوتیک داشته باشید.
برآمدگی پلک
شالازیون، تودهای روی پلک هستند که به دلیل انسداد و التهاب غدهی روغنی ایجاد میشود. برخی از شالازیون ها بدون درمان بهبود مییابند، اما استفاده از کمپرس گرم باعث تسریع روند بهبودی میشود. ممکن است مجبور شوید برای درمان آن دارو مصرف کنید یا برای برداشتن آن جراحی انجام دهید. اگر شالازیون دوباره در همان محل رشد کرد، باید به پزشک مراجعه کنید.
میبومیانیت
میبومیانیت یا بلفاریت خلفی زمانی که غدد چربی چشم شما در پایه مژهها مسدود میشوند، رخ میدهند. در این شرایط پلک ضخیم شده و حتی ممکن است پوسته پوسته شود. درمان میبومیانیت مانند بلفاریت است.
انسداد مجرای اشکی
سوراخ ریز گوشه داخلی هر چشم به مجرای اشکی منتهی میشود که اشک را از چشم به بینی منتقل میکند. در صورت انسداد مجرای اشکی احتمال دارد ملتهب یا عفونی شود و چرک ترشح کند. علائم رایج انسداد مجرای اشکی، عبارتند از:
- تحریک
- خارش
- پاره شدن
- سوزش
بسیاری از انسدادها خود به خود برطرف میشوند. استفاده از کمپرس گرم روند بهبود را تسریع میکند. همچنین بهتر است این ناحیه ماساژ داده شود تا به رفع انسداد کمک کند. برای درمان عفونت میتوانید آنتی بیوتیک های موضعی و خوراکی مصرف کنید. اگر درمان های دیگر موثر واقع نشد، جراحی ممکن است آخرین راه حل باشد.
کراتوز سبورئیک
کراتوز سبورئیک وضعیتی است که باعث ایجاد ضایعات روغنی و رنگدانهای میشود که به نظر میرسد به پوست چسبیدهاند. آنها میتوانند در هر نقطه از پوست از جمله پلک ها ایجاد شوند. آنها در افراد مسن شایع هستند و پزشک میتواند آنها را با جراحی بردارد.
هیدروسیستوم
هیدروسیستوم یک کیست شفاف است که در نزدیکی لبه پلک شما ظاهر میشود. علت اصلی آن انسداد غدد عرق است. اگر بینایی فرد را تحت تاثیر قرار دهد و یا درد ایجاد کند، پزشک میتواند آن را با جراحی بردارد.
Molluscum contagiosum
این وضعیت باعث ایجاد گره های کوچک و مومی شکل میشود و علت اصلی آن عفونت ویروسی است. در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند رخ میدهد. گره ها اگر در نزدیکی مژه ایجاد شوند ممکن است باعث التهاب فولیکول های مو شوند. پزشک شما میتواند آنها را با انجام جراحی یا فریز کردن از بین ببرد، اما اغلب بدون درمان با فروکش عفونت ویروسی برطرف میشوند.
زانتلاسما
زانتلاسما لکه نرم و زرد رنگی است که میتواند در زیر چین پایین پلک ظاهر شود. عوامل ژنتیکی یا کلسترول بالا میتواند باعث بروز آن شود. پزشک میتواند آن را با جراحی یا با استفاده از لیزر دی اکسید کربن حذف کند.
بلفارواسپاسم
بلفارواسپاسم یک اسپاسم غیر طبیعی و غیرارادی عضله پلک است که میتواند به صورت چشمک زدن مکرر، تکان خوردن یا بال زدن ظاهر شود. این وضعیت میتواند هر کسی را به خصوص در زمان کم خوابی یا استرس تحت تاثیر قرار دهد. انواع بلفارواسپاسم عبارتند از:
بلفارواسپاسم ضروری خوش خیم (BEB)
BEB در هر دو طرف صورت رخ میدهد. این نوعی دیستونی است، که اختلالی است که باعث انقباضات غیرارادی عضلانی به دلیل عملکرد نادرست عقده های پایه میشود. BEB به آرامی رشد میکند و برخی از افراد در باز نگه داشتن چشم های خود مشکل دارند یا به نور حساس هستند. علائم معمولاً در طول روز بروز میکنند و در طول خواب از بین میروند.
با بدتر شدن وضعیت، اسپاسمها مکرر و شدیدتر میشوند و فرد مجبور است چشمهایش را برای دورههایی ببندند.BEB در مردان و زنان رخ میدهد، اما بیشتر در زنان مسن رخ میدهد. گاهی اوقات جراحی میتواند اسپاسم عضلانی را متوقف کند، اما این باعث آسیب دائمی به پلک میشود. برخی از داروها از جمله تزریق سم بوتولینوم برای شل کردن یا فلج کردن عضلاتی که دچار اسپاسم میشوند، موثر هستند.
بلفارواسپاسم همی صورت
این شکل از بلفارواسپاسم تنها در یک طرف صورت رخ میدهد و معمولاً تحریک اعصاب صورت علت آن است. گاهی اوقات، تومورها میتوانند باعث بلفارواسپاسم شوند. اگر اسپاسم صورت در یک طرف صورت خود دارید، باید MRI مغز انجام دهید.
بلفاروپتوز
بلفاروپتوز یا پتوز زمانی رخ میدهد که پلک فوقانی افتادگی داشته باشد. اگر پلک به اندازه کافی پایین بیفتد، میتواند مردمک شما را مسدود کند و باعث کوری نسبی شود. پتوز علل مختلفی دارد، از جمله:
پتوز مادرزادی
مشکلات رشدی در ماهیچه هایی که پلک بالایی را بالا میبرد، میتواند باعث پتوز مادرزادی شود. این بیماری معمولاً یک چشم را تحت تأثیر قرار میدهد. اگر افتادگی پلک به اندازه ای پایین باشد که میدان دید را تحت تاثیر قرار دهد ، پزشک باید برای اصلاح پتوز و پاکسازی دید بیمار عمل جراحی انجام دهد. در غیر این صورت، کودک ممکن است دچار تنبلی چشم یا از دست دادن دائمی بینایی شود.
پتوز آپونورتیک
پتوز غیر مادرزادی معمولاً نتیجه افزایش سن است. اثرات طولانی مدت نیروی جاذبه یا باز شدن مکرر پلک ها، مانند هنگام تعویض لنزهای تماسی، بافت های همبند چشم را که به بالابر متصل میشوند را میکشد. در این شرایط هر دو پلک معمولا تحت تأثیر قرار میگیرند، اگرچه یکی از آنها اغلب پایین تر از دیگری قرار میگیرد. درمان این بیماری شامل جراحی است.
میاستنی گراویس
پتوز میتواند یکی از علائم اولیه میاستنی گراویس باشد که یک بیماری نادر است که باعث ضعف پیشرونده عضلانی در صورت و سایر نقاط بدن میشود. برای این وضعیت باید فورا به دنبال درمان باشید.
کلوبوما
کولوبوما در شرایطی که قطعه ای از بافت چشم از بین برود، رخ میدهد. این وضعیت در هنگام تولد ظاهر میشود و میتواند یک یا هر دو چشم را تحت تاثیر قرار دهد. کلوبوما نتیجه رشد نامناسب چشم در دوران بارداری است. در حالی که چشم در حال شکل گیری است، شکافی به نام شکاف مشیمیه در چشم ها ایجاد میشود. این شکاف ها معمولا تا هفته هفتم بارداری بسته میشوند، اما عدم بسته شدن شکاف، منجر به کولوبوما میشود. در صورت بروز این مشکل، پزشک کودک شما باید یک آزمایش کامل انجام دهد. پزشکان اغلب میتوانند کولوبوما را با جراحی اصلاح کنند.
درماتوکالازیس
این وضعیت زمانی رخ میدهد که پوست یا چربی بیش از حد پلک روی لبه چشم آویزان شده و دید را مسدود میکند. پزشک میتواند آن را با جراحی بردارد.
اکتروپیون
اکتروپیون زمانی اتفاق میافتد که یکی از پلکها، معمولاً پلک پایین، به سمت بیرون میچرخد. این پلک داخلی را آشکار میکند و میتواند باعث تحریک، خشکی و قرمزی شود. قطره های چشمی میتوانند به مرطوب نگه داشتن چشم کمک کنند و استفاده از پماد استروئیدی نیز ممکن است موثر باشد. بستن چشم ها هنگام خواب نیز میتواند یک اقدام پیشگیرانه باشد. برای اصلاح این وضعیت معمولاً جراحی لازم است.
انتروپیون
انتروپیون زمانی رخ میدهد که یکی از پلکها، معمولاً پلک پایین، به سمت داخل میچرخد. این امر باعث مالش مژه ها به قرنیه و بافت های نرم اطراف آن و تحریک آن ها و ایجاد قرمزی و ترشح مخاط میشود. پزشک میتواند آن را با قطره های چشمی و کرم استروئیدی درمان کند تا زمانی که بتواند برای اصلاح آن جراحی انجام دهد. انتروپیون بیشتر در افراد سالمند دیده میشود.
فلج صورت
فلج هایی که صورت را درگیر میکند، مانند فلج بل، میتواند پلک را تحت تاثیر قرار دهد. این منجر به ناتوانی در بستن پلک فوقانی یا از دست دادن کشش ماهیچه ای در پلک پایین میشود. استفاده از قطره های چشمی و بستن چشم ها میتواند از بیماری هایی مانند خراش یا زخم قرنیه پیشگیری کند.
تریشیازیس
تریشیازیس در صورت رشد نادرست مژهها رخ میدهد که در این شرایط مژه ها به قرنیه مالیده میشوند و علائم زیر را بروز میدهند:
- درد
- تحریک
- سرخی
- تولید اشک
برداشتن مژه ها مشکل را برطرف میکند. اگر مژه ها به طور نادرست رشد کنند، پزشک میتواند آنها را با جراحی بردارد یا با استفاده از الکترولیز یا کرایوتراپی فولیکول مو را برای همیشه حذف کنند.
کارسینوم سلول بازال
کارسینوم سلول بازال شایع ترین نوع سرطانی است که روی پلک ایجاد میشود. معمولاً در پلک پایین یا نزدیک چین داخلی چشم به صورت ندول سفت و مرواریدی ظاهر میشود. اگر کارسینوم در لبه پلک ظاهر شود، ممکن است مژه ها در اطراف تومور از بین بروند. کارسینوم سلول بازال معمولاً به سایر قسمت های بدن متاستاز نمیدهد، اما میتواند به سایر مناطق نزدیک تومور اصلی انتشار یابد. اگر به اندازه کافی بزرگ شوند، ممکن است بینایی یا حرکت چشم را مختل کنند.
اگر تومور کوچک باشد، پزشک میتواند آن را با بازسازی ساده خارج کند. اما تومورهای بزرگ به جراحی و بازسازی پیچیده بافت چشم نیاز دارند. هنگامیکه جراحی امکان پذیر نیست، پرتودرمانی گزینه درمانی دیگری است. با این حال، با بروز عوارض بیشتری مانند کاهش بینایی همراه بوده و احتمال بازگشت سرطان نیز بیشتر است.
سرطان سلولی فلسی
کارسینوم سلول سنگفرشی نسبت به کارسینوم سلول بازال با شدت بیشتری انتشار مییابد. ضایعات معمولاً در پلک فوقانی ایجاد و اغلب به صورت کراتوز اکتینیک شروع میشوند. درمان مشابه کارسینوم سلول بازال است، اما اغلب برای درمان آن جراحی تهاجمیتر لازم است.
کارسینوم سباسه
کارسینوم سباسه در افراد سالمند رخ میدهد. این وضعیت میتواند شبیه شالازیون یا بلفاریت باشد و حتی به طور تهاجمی به سایر اندام های بدن متاستاز دهد. تومورهای بزرگ ممکن است برای برداشتن تمام بافت سرطانی نیاز به برداشتن چشم داشته باشند.
ملانوما
ملانوما شکل نادری از تومور پلک است. این تومورها رنگدانه دارند و حتی اگر کوچک باشند، احتمال متاستاز بسیار زیاد است. درمان شامل جراحی تهاجمی و به طور بالقوه تابش است.
چگونه از اختلالات پلک پیشگیری کنیم؟
برای جلوگیری از ایجاد اختلالات پلک، نکات زیر را رعایت کنید:
- دست های خود را مرتب بشویید.
- از دست زدن یا مالیدن چشم های خود با دست خودداری کنید.
- پلک های خود را به طور مرتب با آب گرم و شامپو بچه بشویید تا از عفونت و التهاب جلوگیری شود.
- بلفاریت با شوره سر که توسط باکتری ها ایجاد میشود، مرتبط است. برای کنترل باکتری ها از شامپوهای ضد شوره یا دارویی استفاده کنید، اما قبل از استفاده از هر یک از این شامپوها با پزشک خود مشورت کنید.
- اگر بعد از قرار گرفتن در معرض آلرژن ها دچار قرمزی یا تورم چشم شدید، از آنها اجتناب کنید. وقتی تعداد گرده ها زیاد است در خانه بمانید.
- از کلاه های لبه پهن و عینک آفتابی استفاده کنید که مانع از اشعه ماوراء بنفش میشود تا شانس ابتلا به آب مروارید و سرطان چشم را کاهش دهد.
برخی از اختلالات پلک با گذشت زمان یا پس از برطرف شدن عفونت از بین میروند، اما بسیاری از آنها در صورت عدم درمان میتوانند منجر به اختلالات مزمن جدی شوند. این اختلالات شامل خشکی چشم، آستیگماتیسم یا حتی از دست دادن بینایی است. اگر مشکلی در پلک خود دارید با اپتومتریست یا چشم پزشک تماس بگیرید.
آخرین دیدگاهها