وضعیت مردان و زنان در مورد خواب یکسان نیست. صحبتهای زیادی در مورد خواب وجود دارد. حتی در مورد میزان خواب مورد نیاز زنان و مردان نیز بحثهای فراوانی انجام شده است. برای داشتن خواب باکیفیت، مهم است که بدانیم زنان و مردان به چه میزان خواب در طول شبانه روز نیاز دارند.
مکانیسم خواب
از میان تفاوتهای زیاد بین الگوهای خواب مردان و زنان، اساسیترین تفاوت ریتم شبانهروزی آنهاست. ریتمهای شبانهروزی شامل تغییرات فیزیکی، ذهنی و رفتاری هستند که از یک چرخه روزانه پیروی میکنند. این ریتمها در درجه اول به نور و تاریکی در محیط زیست یک موجود زنده واکنش میدهند.
ریتم شبانه روزی مردان کمی بلندتر از ریتم شبانه روزی زنان است. در اغلب موارد، زنان صبحها زود بیدار میشوند. با این حال مردان تمایل دارند که شبها بیدار بمانند. بسیاری از زنان در طول روز انرژی بیشتری دارند. اما شبها به شدت خواب آلود میشوند.
به همین علت، ممکن است که زنان زودتر از مردان بخوابند. در اغلب اوقات، یک زن مسئولیتهای زیادی (کار، کودک و خانه) دارد که او را از رفتن به رختخواب باز میدارد و ممکن است که نتوانند بخوابند.
برنامه خواب مردان مطابق با چرخه خواب 24 ساعته است. با این حال، دانشمندان علوم خواب دریافتهاند که مردان در مواجهه با خواب ناکافی حساستر از زنان هستند. برعکس، زنان معمولاً نسبت به شیفتهای صبح نسبت به مردان در مقایسه با شیفتهای شبانه برتری دارند.
علاوه براین مطالعات نشان دادهاند که نحوه خواب زنان با مردان متفاوت است. زنان زمان بیشتری را در خواب عمیق میگذرانند که این خواب مفید است و حافظه را تقویت میکند. این امر به تفاوت پیری مردان و زنان نسبت داده شده است. با افزایش سن مردان، چرخه REM مشابهی را که در سالهای جوانی تجربه میکردند، دیگر تجربه نمیکنند.
اختلالات خواب در زنان
زنان بیشتر از مردان دچار اختلالات خواب میشوند. این مسئله تا حدی به علت تغییرات هورمونی است که یک زن در طول زندگی خود با آن روبرو میشود. مواردی مانند قاعدگی، بارداری و یائسگی از این جمله هستند. اگرچه، نقشها و مسئولیتهای متعدد زنان به بروز اختلالات خواب در آنها میافزاید. با این حال متأسفانه، کمتر به دنبال درمان اختلالات خواب هستند.
زنان بیشتر از مردان دچار بیخوابی و در نتیجه خواب آلودگی در طول روز میشوند. زنان اغلب سندرم پای بیقرار (RLS) را تجربه میکنند. این مسئله به خصوص در دوران بارداری زیاد رخ میدهد. اما همچنین میتواند در مراحل مختلف زندگی یک زن اتفاق بیفتد. زیرا سطح آهن بدن او تغییر میکند.
اختلالات خواب در مردان
مردان جوان بیشتر از زنان به آپنه انسدادی خواب (OSA) مبتلا میشوند. علت این امر هنوز تا حدودی قابل بحث است، اما محققان بر این باورند که ممکن است با تفاوتهای راه هوایی فوقانی و هورمونها مرتبط باشد. مردان معمولاً مجاری تنفسی فوقانی بزرگتری نسبت به زنان دارند. علاوه بر این، سطح پایین تستوسترون میتواند باعث بروز کمخوابی شود. کمخوابی میتواند باعث کاهش تستوسترون شود.
در حالی که مردان و زنان هر دو ممکن است از مشکلات سلامت روان رنج ببرند، مردان کمتر به دنبال درمان مشکلات سلامت روان خود هستند. این مسئله میتواند باعث بروز مشکلات خواب یا بیخوابی در آنها شود.
میزان ایدهآل خواب برای مردان و زنان
به طور کلی، هم مردان و هم زنان به 7 تا 8 ساعت خواب در هر شب نیاز دارند. با این حال، مشخص شده است که از آنجایی که زنان از قشر جلوی مغز (قسمت جلوی مغز) خود بیشتر برای انجام چند کار استفاده میکنند و به علت کوتاه بودن ریتم شبانه روزی، به خواب بیشتری نسبت به مردان نیاز دارند.
با این حال، هم مردان و هم زنان ممکن است از اختلالات خواب و افکار مزاحم مشترک رنج ببرند و این مسئله آنها را در شب بیدار نگه دارد. مبارزه با کمخوابی از طریق رعایت بهداشت خواب بسیار مهم است. این نکات شامل رفتن به رختخواب و بیدار شدن در زمانهای ثابت، عدم استفاده از تکنولوژی (موبایل و …) یک ساعت قبل از خواب و خوابیدن در اتاقی تاریک است.
چرا زنان بیشتر از مردان به خواب نیاز دارند؟
میزان بیخوابی در زنان ۴۰ درصد بیشتر از مردان است. علاوه براین، زنان تقریباً دو برابر بیشتر از مردان از اضطراب و افسردگی رنج میبرند. افراد مبتلا به بیخوابی در خوابیدن مشکل دارند و در طول روز از خواب آلودگی رنج میبرند. علاوه براین، هورمونها یکی دیگر از علل نیاز بیشتر زنان به خواب نسبت به مردان هستند.
چرخه خواب و بیداری تحت کنترل هورمونها است. این هورمونها بر زمانی که احساس خستگی میکنیم، زمانی که احساس هوشیاری میکنیم، زمانی که احساس گرسنگی میکنیم و موارد دیگر تاثیر میگذارند. زنان هر ماه و در طول زندگی خود تغییرات هورمونی را تجربه میکنند که بر ریتم شبانه روزی آنها تأثیر میگذارد. به این ترتیب به خواب بیشتری نیاز دارند.
در زمان قاعدگی زنان به علت گرفتگی عضلات، سردرد و نفخ، با مشکل خواب روبهرو میشوند. در دوران بارداری نیز زنان ممکن است به سندرم پای بیقرار مبتلا شوند. این سندرم خوابیدن را سختتر میکند. همچنین میزان بروز افسردگی، آپنه خواب، درد و بیاختیاری در زنان بیشتر است که باعث بروز بیخوابی میشوند. این مشکلات خواب میتوانند تا پس از زایمان ادامه یابند.
در دوران یائسگی ، تا 85 درصد از زنان گرگرفتگی را تجربه میکنند. هنگامی که این موارد در شب رخ میدهند، زنان با تعریق از خواب بیدار میشوند و در نتیجه خواب آنها دچار اختلال میشود. علاوه براین، خطر ابتلا به آپنه خواب در زنان در دوران یائسگی افزایش مییابد.
این اختلالات خواب باعث ایجاد مکثهایی در تنفس میشوند که میتواند کیفیت خواب فرد را مختل کند. حتی اگر فرد از خواب بیدار نشود، ممکن است دچار مشکل شود. در نتیجه، زنان مبتلا به آپنه خواب ممکن است پس از بیدار شدن احساس شادابی کمتری داشته باشند و در طول روز دچار خستگی و خواب آلودگی مفرط شوند.
آیا زنان در واقع بیشتر از مردان میخوابند؟
با وجود اینکه تحقیقات نشان دادهاند که زنان به خواب بیشتری نسبت به مردان نیاز دارند، نتایج به دست آمدن نشان میدهند که به میزان حدود ۱۱ دقیقه، زنان به خواب بیشتری نیاز دارند. اما خبر بد این است که خواب زنان ممکن است کیفیت پایینتری نسبت به مردان داشته باشد، این مسئله شاید به علت تفاوت در نحوه گذراندن روز باشد.
محققان تفاوتهایی را در میزان زمانی که زنان و مردان به کار با حقوق و دستمزد، مسئولیتهای کاری و اجتماعی و مراقبت از خانواده اختصاص میدهند، ثبت کردهاند. به عنوان مثال، زنان بیشتر از مردان برای مراقبت از دیگران در خانه زمان صرف میکنند. این مسئولیت، موردی که خواب آنها را مختل میکند.
هم مردان و هم زنان دارای فرزند، فارغ از وضعیت تاهل، کمی بیشتر از همتایان بدون فرزند خود از خوابیدن لذت میبرند. با این حال، زنان تمایل بیشتری به خوابیدن در طول روز دارند.
آیا نیازهای خواب زنان و مردان متفاوت است؟
به طور کلی، زنان و مردان نیاز به خواب شبانه یکسانی دارند. بنیاد ملی خواب توصیه میکند که بزرگسالان سالم از هر جنسیتی بین هفت تا نه ساعت در هر شب بخوابند. نوجوانان و کودکان به خواب بیشتری نیاز دارند.
چرا خواب زنان و مردان متفاوت است؟
عوامل مبتنی بر جنسیت به عوامل بیولوژیک زمینهای از جمله تولید هورمون، چرخه خواب و ریتم شبانه روزی مردان و زنان تاثیر می گذارد. عوامل مبتنی بر جنسیت با نابرابری های اجتماعی و فرهنگی مرتبط هستند.
این عوامل ممکن است با هم تداخل داشته باشند و بر روی مردان و زنان به روشهای منحصر به فردی تأثیر میگذارند. به این ترتیب، میزان و ویژگیهای خواب زنان و مردان با یکدیگر متفاوت خواهد بود.
تفاوتهای خوابی که به جنسیت مربوط میشوند، معمولاً در دوران بلوغ و زمانی که زنان جوان چرخه قاعدگی خود را شروع میکنند، مشاهده میشوند. این موارد شامل بروز تغییرات قابل توجه در تولید هورمون است. عوامل مبتنی بر جنسیت در طول زمان تکامل مییابند. زیرا هم مردان و هم زنان با افزایش سن دچار تغییرات بیولوژیکی میشوند.
از آنجا که عوامل مبتنی بر جنسیت، الگوها و هنجارهای اجتماعی و فرهنگی گستردهای را منعکس میکنند، این عوامل ممکن است در سنین پایینتر شروع شوند. این موارد میتوانند در طول زمان تغییر کنند و تأثیرات پویا بر خواب بگذارند.
چرخههای خواب
یکی دیگر از عللی که باعث میشوند زنان و مردان به صورت یکسانی نخوابند، این مسئله است که چرخه خواب آنها با هم تفاوت دارد. در طول یک خواب طبیعی شبانه، پیشرفت در سه تا پنج چرخه خواب، وضعیتی طبیعی است. این چرخهها از 70 تا 120 دقیقه طول میکشد و از مراحل مشخص خواب تشکیل شدهاند.
چهار مرحله در طول یک چرخه خواب وجود دارد. یکی از آنها، خواب با حرکت سریع چشم (REM) و دیگری REM (NREM) است. سه مرحله اول NREM و مرحله آخر REM است. دو مرحله اول NREM شامل خواب سبکتر است. در حالی که مرحله 3 که به عنوان خواب عمیق شناخته میشود، شامل کند شدن قابل توجه تنفس و همچنین فعالیت مغز و ماهیچه است.
خواب REM در مرحله 4 با افزایش فعالیت مغز و رویاپردازی واضحتر مشخص میشود. در واقع، هر مرحله از یک چرخه خواب به قدرت بهبود بخشی خواب کمک میکنند و وضعیت بدن و مغز فرد در چرخههای خواب به عنوان “کیفیت خواب” شناخته میشود.
زنان و مردان در کیفیت خواب تفاوتهایی با یکدیگر دارند. زنان زمان بیشتری را در خواب عمیق میگذرانند (مرحله 3). با این حال، زمان کمتری را در مرحله 1 که سبکترین بخش خواب است، میگذرانند. برخی شواهد نشان میدهند که این واگرایی معمولاً بین سنین 30 تا 40 سالگی شروع میشود.
ریتم شبانه روزی
ریتم شبانه روزی، همان ساعت داخلی 24 ساعته بدن است. این ساعت به تنظیم انواع سیستمها و فرآیندهای بدن، از جمله خواب، با هماهنگ کردن عملکرد آنها در زمانهای خاص از روز کمک میکند.
یک ریتم شبانه روزی سالم، یک باعث میشود که فرد خواب طبیعی داشته باشید. این مسئله به ما کمک میکند که در ساعات روز بیدار باشیم و در شب به موقع به رخت خواب برویم. زمانی که برنامه واقعی خواب یک فرد با ریتم شبانه روزی او هماهنگ نباشد، این تضاد میتواند باعث بروز اختلال در خواب، خواب آلودگی در طول روز و سایر مشکلات مرتبط با سلامتی شود.
مطالعات انجام شده، تفاوتهایی را در ریتم شبانه روزی مردان و زنان نشان دادهاند. در حالی که بیشتر ریتمهای شبانه روزی دقیقاً 24 ساعت نیستند، ساعت داخلی زنان معمولاً چند دقیقه کوتاهتر است. زنان اغلب زمان شبانه روزی کوتاهتری دارند، به این معنی که تمایل دارند هم زودتر به رختخواب بروند و هم زودتر از خواب بیدار شوند.
تاثیر هورمونها بر خواب
به طور کلی، هورمونها عوامل اصلی موثر بر تفاوتهای خواب بین زنان و مردان هستند. بروز تغییرات در تولید هورمونها در مراحل مختلف زندگی زنان میتواند باعث بروز مشکلات خواب قابل توجهی در آنان شود. از جمله این تغییرات، عبارتاند از:
چرخه قاعدگی
با شروع دوران بلوغ، چرخه قاعدگی ماهانه شامل تغییرات عمدهای در تولید هورمونها، به ویژه استروژن و پروژسترون خواهد بود. افت سطح این هورمونها قبل از شروع قاعدگی زنان میتواند اثرات جسمی و روحی، از جمله اختلال در خواب به همراه داشته باشد.
بارداری
زمانی که یک زن باردار میشود، تغییرات هورمونی مشخصی را تجربه میکند که اغلب باعث بروز اختلال در خواب آنها میشود. این تغییرات ممکن است بر زمان خواب و کیفیت آن تأثیر بگذارند. تغییرات هورمونی در سه ماهه اول شروع میشوند، اما بسیاری از زنان باردار گزارش میدهند که در سه ماهه سوم بیشتر دچار اختلالات خواب میشوند.
به طور کلی، نزدیک به 50٪ از زنان معتقدند که علائمی شبیه بیخوابی را تجربه میکنند و مشکلات خواب ممکن است در طول دوره پس از زایمان باقی بماند.
یائسگی
بروز مشکلات خواب در دوران پیش از یائسگی و یائسگی بسیار شایع است و به علت تغییرات هورمونی در ریتم شبانه روزی و همچنین گرگرفتگی آزاردهنده و تعریق شبانه رخ می دهند. این اختلالات 85 درصد از زنان را تحت تأثیر قرار میدهند.
تغییرات هورمونی مرتبط با سن بر مردان نیز تأثیر میگذارند. این تغییرات ممکن است بر خواب آنها تأثیر بگذارد. در مردان سالمند، تولید هورمون رشد کاهش مییابد در حالی که سطح کورتیزول، هورمون مرتبط با استرس، تمایل به افزایش دارد. تغییر سطح این هورمونها میتواند به علت کاهش کیفیت خواب رخ دهد، اما ممکن است در افزایش بیداری نیز نقش داشته باشد. به این ترتیب باعث کاهش کیفیت خواب خواهد شد.
از جمله عوارض افزایش سن در مردان میتواند شامل کاهش سطح تستوسترون باشد. مطالعات نشان داده است که سطح پایین تستوسترون با کیفیت بد خواب و بروز مشکلات بیشتر، مانند آپنه انسدادی خواب (OSA)، که یک اختلال تنفسی است، مرتبط است.
شواهد نشان میدهند که یک رابطه پیچیده بین چاقی، خواب و هورمونهای مردانه وجود دارد، اما تحقیقات بیشتری برای روشن شدن ارتباط بین تستوسترون و خواب مورد نیاز است.
سایر مسائل و اختلالات مرتبط با خواب
به طور کلی، خواب میتواند به علت بروز مشکلات زمینهای در سلامتی، دچار اختلال شود. بسیاری از این مشکلات، مردان و زنان را به یک اندازه تحت تأثیر قرار نمیدهند. مردان نرخ بالاتری از بیماریهای قلبی عروقی و مشکلات مزمن ریوی را تجربه میکنند که هر دو میتوانند بر کیفیت خواب تأثیر منفی بگذارند.
مصرف زیاد الکل در مردان شایعتر است. الکل میتواند کیفیت خواب را کاهش دهد. زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به افسردگی و اضطراب هستند. در واقع، این دو اختلال در اغلب موارد باعث بروز مشکل در به خواب رفتن یا ماندن در خواب میشوند.
تکرر ادرار در شب که به عنوان شب ادراری نیز شناخته میشود، میتواند خواب را دچار اختلال کند. رفلاکس و سوزش سردل نیز میتوانند باعث بروز مشکلات مختلف در خواب شوند.
تاثیر هنجارهای اجتماعی و فرهنگی بر کیفیت خواب
مسئولیتهای زنان و مردان میتواند بر کیفیت خواب آنها اثر بگذارد. زنان بیشتر از مردان مسئولیت مراقبت از سایر اعضای خانواده را بر عهده میگیرند. این مسئله و افزایش استرس ناشی از این مسئولیت، میتوانند باعث ایجاد اختلالات مختلف در خواب زنان نسبت به مردان شوند.
به طور کلی، هنجارهای جنسیتی در فرصتهای شغلی، برنامههای کاری و تقسیم وظایف خانوار نقش مهمی در کیفیت خواب زنان و مردان دارند. در بیشتر موارد، این هنجارها فشار بیشتری بر زنان وارد میکنند و بر کیفیت و الگوی خواب آنها تأثیر میگذارند.
این هنجارها میتوانند بر مردان نیز تأثیر بگذارند. به عنوان مثال، برخی از مردان ممکن است فشار فرهنگی زیادی را برای کسب درآمد احساس کنند. این مسئله منجر به کاهش زمان اختصاص داده شده به خواب در مردان میشود.
اختلالات خواب شایع در زنان و مردان
اختلالات خواب متعددی از جمله بیخوابی، آپنه خواب و سندرم پای بیقرار (RLS) زنان و مردان را با نرخهای متفاوتی تحت تأثیر خود قرار میدهند. زنان به طور قابل توجهی بیشتر از مردان در معرض ابتلا به بیخوابی هستند. در مجموع، خطر بیخوابی در طول زندگی آنها 40 درصد بیشتر از سایر افراد است. اعتقاد بر این است که نرخ بالاتر بیخوابی در زنان به عوامل جنسی بستگی دارد.
علاوه بر احتمال بیشتر بیخوابی، زنان معمولاً با بیخوابی پیچیدهتری روبهرو میشوند که علائم متعددی را در بر میگیرد. در حالی که مردان به طور معمول تنها یک علامت مرتبط با بیخوابی را گزارش میدهند، اما زنان اینگونه نیستند. آپنه انسدادی خواب، یک وضعیت خطرناک ناشی از نقص تنفس در هنگام خواب است که به طور قابل توجهی در مردان شایعتر است.
آیا کیفیت بد خواب بر زنان و مردان تأثیر متفاوتی دارد؟
کمخوابی عوارض جسمی و روانی به همراه دارد. پیامدهای خواب ناکافی برای مردان و زنان مشابه است و فقط تفاوتهای جزئی را شامل میشوند. به این ترتیب، داشتن خواب کافی، میتواند نقش مهمی را در سلامتی افراد داشته باشد. در واقع یکی از راههای افزایش کیفیت زندگی، افزایش کیفیت خواب است و بدون آن، افراد دچار مشکلات جدی در سلامتی خود میشوند.
اگر ریتم شبانه روزی افراد با نور روز و شب هماهنگ نباشد، هم مردان و هم زنان میتوانند از اثرات منفی جدی ناشی از این عدم تطابق رنج ببرند. با این حال، تفاوت در زمان شبانه روزی بین مردان و زنان ممکن است زنان را بیشتر مستعد اثرات منفی و نامطلوب مرتبط با شیفت کاری کند.
آیا زوجها به صورت متفاوتی نسبت به یکدیگر میخوابند؟
بسیاری از بزرگسالان با یک شریک یا همسر خود میخوابند. چه شریک زندگی آنها مرد یا زن باشد، این روش خواب میتواند بر استراحت شبانه آنها تأثیر بگذارد.
وقتی خواب به طور عینی تحلیل میشود، مطالعات به طور کلی نشان میدهند که افراد به تنهایی بهتر از زمانی که با شریک زندگی خود هستند، میخوابند. اما هنگام بررسی، اکثر مردم میگویند که خواب آنها به طور ذهنی بهبود یافته است. در واقع، زمانی که آنها در کنار شریک زندگی خود هستند، اثرات مثبتی را مشاهده میکنند. برای زوجها، اشتراکگذاری رختخواب با شریک زندگی میتواند حس آرامش و امنیت را ایجاد کند که برای خواب مفید است.
البته، همه روابط باعث داشتن خواب با کیفیت نمیشوند. در مورد زوجهای متاهل، تحقیقات نشان داده است که ویژگیهای رابطه مثبت با داشتن خواب بهتر مرتبط است و ویژگیهای منفی با خواب با کیفیت پایین گره خورده است. در افراد سالمندتر که اغلب با مشکلات خواب مرتبط با افزایش سن مواجه هستند، به نظر میرسد ازدواجهایی با سطح بالایی از حمایت عاطفی متقابل، خواب هر دو طرف را بهبود میبخشد.
خوابیدن در کنار همسر، میتواند مشکلاتی را برای مردان و زنان ایجاد کند. مردان بیشتر احتمال دارد که خروپف کنند بنابراین ممکن است همسر آنها بیشتر از حالت انفرادی دچار اختلالات خواب شود. تفاوت در ریتم شبانه روزی و برنامه خواب بین زوجها ممکن است باعث بروز اختلالات خواب شود. جای تعجب نیست که تأثیر این عوامل میتواند برای هر زوج معینی بر اساس شرایط خاص آنها به طور قابل توجهی متفاوت باشد.
4 دیدگاه
چه مقالي خوبي ممنون
سلام و سپاس
چقدرجالب بود
سلام و سپاس