سقط جنین مکرر

سقط جنین مکرر به عنوان از دست دادن سه بار یا بیشتر جنین پشت سر هم تعریف می شود. با این حال، انجمن پزشکی باروری آمریکا (ASRM) اخیراً، سقط جنین مکرر را به عنوان از دست دادن دو بار یا بیشتر جنین تعریف کرده است. از دست دادن جنین و یا سقط بیشتر قبل از هفته 20 بارداری رخ می دهد.

حدود 1 درصد از زنانی که سقط جنین را تجربه می کنند بیش از یک بار پشت سر هم دچار این وضعیت می شوند. در 50 تا 75 درصد زنانی که سقط جنین مکرر دارند، پزشکان نمی توانند علت آن را مشخص کنند.

زنان بالای 35 سال، بیش از زنان جوان در معرض خطر سقط جنین هستند. این به این دلیل است که زنان مسن بیشتر احتمال دارد تخمک هایی با بی نظمی کروموزومی داشته باشند. همچنین بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری های هستند که می تواند بارداری را تحت تأثیر قرار دهد.

مطالعه بیشتر:سقط جنین و شایع ترین علل بروز آن

شیوع سقط جنین مکرر

تقریباً 12-15٪ از کل حاملگی های شناخته شده به سقط جنین ختم می شوند. تا جایی که حتی نیمی از زنان نمی فهمد که باردار بوده اند. خطر سقط جنین در زنانی که سابقه قبلی سقط داشته اند افزایش می یابد. با این حال، تخمین زده می شود که حداقل 30-60 درصد جنین ها قبل از هفته 12 اول بارداری سقط می شوند. برای همین علت به نظر می رسد، بیشترین سقط جنین در 12 هفته اول بارداری رخ می دهد.

علت سقط جنین مکرر

بیشتر سقط جنین ناشی از ناهنجاری های کروموزومی یا ژنتیکی هستند. ناهنجاری ممکن است از تخم، اسپرم یا جنین اولیه ایجاد شود.

دلایل احتمالی زیادی برای سقط مکرر وجود دارد، از جمله:

• مشکلات ژنتیکی

در تعداد کمی از موارد، ممکن است یک شریک زندگی کروموزوم های غیر طبیعی داشته باشد که باعث سقط مکرر می شود. در این موارد زن و مرد باید آزمایش خون برای بررسی ناهنجاری های کروموزومی (معروف به کاریوتایپینگ) انجام دهند. اگر آزمایش ها مشکلی را نشان دهند، برای بررسی بیشتر زن و مرد باید به متخصص ژنتیک بالینی مراجعه کنند.

• هورمونی

در بعضی موارد نادر، عدم تعادل در هورمون های حاملگی می تواند منجر به سقط جنین گردند. مشکلات هورمونی می تواند شامل تخمدان های پلی کیستیک و کیست های متعدد در تخمدان های زن باشند.

• نقص عفونت و ترومبوفیلی

برخی از اختلالات لخته شدن خون مانند لوپوس اریتماتوز سیستمیک و سندرم آنتی فسفولیپید می توانند باعث ایجاد خون چسبنده و سقط مکرر جنین شوند. این اختلالات نادر سیستم ایمنی روی جفت تأثیر می گذارد و ممکن است مانع عملکرد صحیح جفت شوند. در این صورت جنین از اکسیژن و مواد مغذی اساسی محروم شده و منجر به سقط جنین می گردند.

• مشکلات رحم و ضعف دهانه رحم

رحم غیر طبیعی می تواند خطر سقط مکرر و تولد زودرس را افزایش دهد. روش های مختلفی برای بررسی رحم وجود دارد و بسته به علت آن ممکن است عمل جراحی توصیه شود. متاسفانه، حتی پس از بررسی، همیشه پزشکان نمی توانند علت سقط مکرر را تشخیص دهند. با این حال، بیشتر زوج هایی که سقط جنین مکرر داشته اند، در آینده شانس خوبی برای داشتن فرزند دارند.

مطالعه بیشتر: کمبود ویتامین D و سقط جنین

جهت ویزیت آنلاین با متخصص زنان در پزشکت روی لینک کلیک کنید.

عوامل خطر سقط جنین مکرر

سن مادر:

افزایش سن مادر با خطر سقط جنین همراه است. به طوری که تصور می شود افزایش سن منجر به کاهش کیفیت تخمک و بروز ناهنجاری های کروموزومی (ژنتیکی) می شود. بعضی اوقات، ممکن است خود مادر یا پدر دارای بی نظمی جزئی در ژن های خود شان باشند. در این صورت جنین به شدت تحت تأثیر قرار می گیرد و در نتیجه سقط می شود.

ناهنجاری های رحم:

گاهی اوقات، احتمال دارد یک ناهنجاری در رحم منجر به سقط جنین شود. سقط جنین می تواند به دلیل کم خونی مادر در بارداری یا التهاب صورت گیرد. بعضی از زنان به طور مادرزاد رحم غیر طبیعی دارند و برخی ممکن است با گذشت زمان دچار ناهنجاری هایی رحمی شوند.

بیماری ها:

سیستم ایمنی زن نیز می تواند در سقط مکرر جنین نقش داشته باشد. ناهنجاری های هورمونی مانند بیماری تیروئید و دیابت نیز می تواند روی سقط مکرر جنین تأثیر بگذارد. بیماری های که باعث لخته شدن خون مادر نیز می شوند، می توانند بر سقط های مکرر تأثیر بگذارد. به طور کلی، به نظر نمی رسد عوامل محیطی، استرس و عوامل شغلی تاثیری روی سقط های مکرر جنین داشته باشد.

علائم سقط جنین عبارتند از:

• تب
• کمر درد
• گرفتگی عضلات شدید
• خونریزی واژینال همراه با درد شکم
• عبور لخته های خون یا بافت خاکستری از واژن

مطالعه بیشتر: سقط جنین در سه ماهه اول و دوم

در صورت داشتن چنین علائمی بهتر است با متخصص زنان آنلاین در پزشکت مشورت کنید.

تشخیص سقط جنین مکرر

برای تشخیص، پزشک تاریخچه پزشکی، جراحی، خانوادگی و ژنتیکی فرد را با دقت بررسی می کند. در ادامه معاینه جسمی را انجام می دهد.

کاریوتیپ

آزمایشاتی که ممکن است برای تشخیص انجام شود شامل تجزیه و تحلیل کاریوتیپ زن و مرد است. کاریوتیپ آرایش کروموزومی یا ژنتیکی هر فرد است. هدف از بررسی کاریوتیپ بررسی ناهنجاری هایی احتمالی در والدین می باشد. این ناهنجاری ها می توانند به جنین منتقل و منجر به سقط جنین شوند. از آنجا که ناهنجاری های کاریوتیپ نسبتاً نادر است، پزشک ممکن است تصمیم بگیرد که این آزمایش را انجام ندهد.

معاینه رحم

گاهی اوقات مشکلات رحم ممکن است منجر به سقط جنین مکرر شود. آندومتریوز یا رحم با شکل غیر عادی چند نمونه از مشکلات رحمی است که می تواند در بروز سقط جنین های مکرر نقش داشته باشد.

آزمایشاتی که مشکلات رحم را در بر می گیرد، عبارتند از:

آزمایش خون:

آزمایش خون راهی غیرتهاجمی برای تعیین اینکه آیا شواهدی از بیماری های زمینه ای، عدم تعادل هورمونی یا جهش ژنی وجود دارد یا نه صورت می گیرد.

در این آزمایش پزشک متخصص از خون مادر برای آزمایش سطح پروژسترون، و هورمون های تیروئید و پروتئین های خاصی که می توانند توانایی حفظ بارداری را تحت تأثیر قرار دهند، نمونه گیری کند. همچنین ممکن است مادر از نظر بیماری التهاب لگن، یک بیماری مقاربتی که می تواند خطر سقط جنین را افزایش دهد، یا سندرم آنتی فسفولیپید، یک بیماری خودایمن نادر که لخته های خون مانع جریان خون می شوند، آزمایش شوند.

مطالعه بیشتر:مراقبت های لازم پس از سقط جنین

سونوگرافی:

سونوگرافی که از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر از اندام ها و سایر ساختارهای بدن استفاده می کند، پزشک را قادر می سازد تا فیبروم یا پولیپ را تشخیص دهد. در طی این آزمایش در مطب، پزشک از سونوگرافی ترانس واژینال استفاده می کند که در آن مبدل وارد واژن می شود تا از اندام های تولید مثل مادر تصویربرداری کند. سونوگرافی که مشکلات رحم، تخمدان و آندومتر را بررسی می کند که می تواند در سقط های مکرر موثر باشد.

آزمایشی به نام FemVue شامل تزریق محلول آب شور و حباب های هوا در رحم و لوله های رحمی و مشاهده آنها با استفاده از سونوگرافی است، شاید تجویز شود.

آزمایش هورمون:

از آنجا که خطر سقط جنین مکرر با افزایش سن بیشتر می شود. زنان 35 ساله و بالاتر ممکن است آزمایش خون انجام دهند که میزان هورمون تحریک کننده فولیکول یا FSH را بررسی کند. FSH که توسط غده هیپوفیز در مغز آزاد می شود. تخمدان ها را تحریک به تولید تخمک می کند که در داخل محفظه هایی به نام فولیکول بالغ می شوند. تعداد فولیکول های موجود با افزایش سن زن کاهش می یابد. این امر منجر به ناباروری مربوط به سن می شود.

• سطح بالای FSH ممکن است به این معنی باشد که تخمدان فاقد تخمک مناسب برای بارداری است.
• سطح FSH پایین ممکن است استرس شدید را نشان دهد. حتی به نوبه خود می تواند به سقط جنین کمک کند.

پزشکان همچنین ممکن است برای سنجش میزان ذخیره تخمدان، آزمایش ضد هورمون ضد مولری (AMH)، را تجویز کنند. این آزمایش تعداد و کیفیت تخمک های موجود برای لقاح را بررسی می کند.

هیستروگرام:

با استفاده از این تست که هیستروسالپینگوگرام یا HSG نیز نامیده می شود، پزشک می تواند اندام های تولید مثل را برای مشکلات و شرایط آناتومیکی مانند فیبروئیدها، که منجر به سقط جنین می شود، را بررسی کند. همچنین می تواند بافت اسکار ناشی از آندومتریوز یا عفونت را نشان دهد که لوله های رحمی را مسدود می کند.

برای انجام این آزمایش، پزشک از طریق یک کاتتر کوچک که یک لوله توخالی است، رنگی را به داخل رحم تزریق می کند. با اشعه ایکس تصاویری از رحم و لوله های رحمی تولید می شود. این تست حدود 10 دقیقه طول می کشد. HSG می تواند ناراحتی موقتی مانند گرفتگی های قاعدگی ایجاد کند. بنابراین ممکن است پزشک شما داروی مسکن بدون نسخه را توصیه کند.

در صورت نیاز به راهنمایی بیشتر می توانید با متخصصان زنان آنلاین در پزشکت تماس بگیرید.

غربالگری ژنتیکی:

سقط جنین در اکثر مواقع به دلیل آنوپلوئیدی رخ می دهد. آنوپلوئیدی وضعیتی است که جنین تعداد نامنظمی از کروموزوم ها دارد. درصد کمی از سقط های مکرر در اثر بازآرایی کروموزومی موسوم به جابجایی ایجاد می شود، که در آن قطعه کوچکی از DNA از یک کروموزوم به کروموزوم دیگر منتقل می شود یا با یک وارونگی، که در آن قطعه کوچکی از DNA به ترتیب معکوس بر روی کروموزوم قرار می گیرد.

این تغییرات ژنتیکی که می تواند در هر دو مرد یا زن وجود داشته باشد منجر به تخمک یا اسپرم کروموزومی نامتعادل می شود. در این وضعیت بعد از بارداری، جنین ها نمی توانند رشد کنند و در نتیجه سقط می شود.

یک پزشک ممکن است به شما و همسرتان آزمایش های کاریوتیپ را توصیه کند. این آزمایش خون به پزشکان کمک می کند تا تعداد و پیکربندی صحیح کروموزوم ها را تشخیص دهند.

هیستروسکوپی:

اگر HSG یا FemVue وضعیتی را در حفره رحم نشان دهد که ممکن است بارداری را تحت تأثیر قرار دهد، در آن شرایط احتمال دارد بیمار تحت هیستروسکوپی قرار بگیرید. این آزمایش به  پزشک اجازه می دهد از جراحی برای درمان برخی بیماری ها مانند فیبروم، پولیپ های بزرگ، چسبندگی رحم (بافت اسکار) یا شرایط رحمی مادرزادی استفاده کند.

این روش در بیمارستان انجام می شود. در آن پزشک از یک وسیله بلند و باریک و انعطاف پذیر با دوربین در انتها برای بررسی رحم برای هرگونه ناهنجاری استفاده می کند. با بی حسی موضعی، منطقه ای یا عمومی قابل انجام است و تا 45 دقیقه طول می کشد. از آنجا که هیستروسکوپی می تواند باعث گرفتگی و درد شود، ممکن است پزشک داروهای ضد درد را برای شما تجویز کند.

بیوپسی آندومتر:

این روش، ممکن است همزمان با هیستروسکوپی انجام شود. حتی می تواند به پزشک کمک کند تا تشخیص دهد که آیا رحم توانایی حفظ بارداری را دارد یا خیر.

پزشک یک قطعه کوچک از بافت رحم را از داخل رحم خارج کرده و سلول های نامنظمی را آزمایش کند که می تواند عفونت، فیبروم یا پولیپ را نشان دهد.

بیوپسی ممکن است باعث گرفتگی شود، که می توان با مصرف داروی بدون نسخه بدون درد حداکثر تا یک ساعت قبل از آزمایش به حداقل رساند. این آزمایش فقط در شرایط نادر انجام می شود.

پیش آگهی سقط جنین مکرر

اگرچه تشخیص سقط جنین می تواند ویران کننده باشد، اما می تواند برای پزشک و بیمار مفید باشد. تشخیص می تواند علت اصلی را شناسایی و احتمال موفقیت بارداری بعدی را افزایش دهد. پیش آگهی بارداری به علت اصلی سقط جنین و تعداد سقط های قبلی بستگی دارد. درمان اختلالات غدد درون ریز و ناهنجاری های آناتومیک بالاترین میزان موفقیت را دارد. پیش آگهی در این موارد تقریباً 60٪ تا 90٪ است. پیش آگهی RPL بسیار دلگرم کننده است. حتی با وجود 4 تا 5 سقط قبلی، احتمال دارد بارداری بعدی موفقیت آمیز باشد.

مطالعه بیشتر:تست فیبرونکتین جنین

درمان سقط جنین مکرر

توصيه های درمانی برای زنان مبتلا به سقط جنین مکرر بر اساس علت زمينه ای و اصلی انجام می شود. در صورت درمان، احتمال وجود یک بارداری موفق در آینده بیشتر می شود.

افرادی که ناهنجاری کاریوتیپی (کروموزومی یا ژنتیکی) دارند، اغلب برای مشاوره ژنتیکی به مراکز مربوطه ارجاع داده می شوند. در آنجا، یک متخصص می تواند در مورد ناهنجاری ژنتیکی و احتمال ابتلا به یک بارداری در آینده بحث کند. برخی از زوج های مبتلا ممکن است تصمیم بگیرند که در طول بارداری تحت بررسی های ژنتیکی قرار بگیرند. در طول بررسی های ژنتیکی، آرایش ژنتیکی جنین با نمونه گیری ویلوس کوریونی (CVS) بررسی می شود. نمونه CVS از یک قطعه جفت در اواخر سه ماهه اول تهیه می شود.

لقاح آزمایشگاهی (IVF) با هدف تشخيص ژنتيك قبل از پيوند (PGD) نيز انجام می گیرد. با این روند تخمک ها در یک عمل جراحی کوچک از تخمدان ها گرفته می شوند. سپس یک اسپرم به هر تخم تزریق شده و به جنین اجازه رشد داده می شود. سپس یک سلول از جنین نمونه برداری شده و آرایش ژنتیکی او تجزیه و تحلیل می شود. اگر ناهنجاری رحمی پیدا شود، بسته به نوع آن ممکن است عمل جراحی انجام گیرد. اگر سندرم آنتی فسفولیپید، اختلال عملکرد تیروئید یا دیابت تشخیص داده شود، پزشک می تواند داروهای خاصی را تجویز کند.

 سقط جنین مکرر نامشخص

برای بیش از نیمی از بیماران مبتلا به سقط جنین مکرر، هیچ علت مشخصی وجود ندارد. در این صورت احتمال دارد درمان های مختلفی به این بیماران پیشنهاد شود، اما هیچ توصیه ای کلی برای معالجه آن ها وجود ندارد. با وجود این، میزان موفقیت بارداری در این افراد بیش از 50٪ است و نسبتا خوب است.

درمان سقط جنین مکرر می تواند طیف وسیعی از گزینه های درمانی را شامل شود، که عبارتند از:

• جراحی
• هورمون درمانی
• تجویز آنتی بیوتیک ها
• نظارت دقیق و مراقبت های قبل از زایمان
• استفاده از روش هایی مانند لقاح آزمایشگاهی

ثابت شده است که درمان مناسب برای اکثر زوجین بی خطر و مؤثر است.

مطالعه بیشتر: سقط جنین ناقص

خون ریزی در بارداری با سابقه سقط جنین

اگر زنان بعد از یک یا چند مورد سقط جنین قبلی در بارداری فعلی خود خون ریزی داشته باشند، پروژسترون درمانی می تواند برای آن ها مفید باشد. علاوه بر آن، هرچه تعداد سقط جنین قبلی بیشتر باشد، پروژسترون درمانی تاثیر بیشتری خواهد داشت. پروژسترون، هورمونی است که منجر به ضخیم شدن پوشش رحم می شود. پروژسترون به بدن مادر کمک می کند جنین را قبول کند. این روش درمانی به صورت قرص تجویز می شود.

راهکارهای درمانی برای از سقط جنین مکرر بر اساس علت
نوع ناهنجاری	درمان
ژنتیکی	مشاوره ژنتیکی
سندرم اشترمن	میومکتومی برای فیبروم های داخلی بزرگ تر از 5 سانتی متر
نقص فاز لوتئال و یا سقط های غیر قابل توضیح	مکمل پروژسترون
ناهنجاری های مولری	جراحی هيستروسكوپي و برداشتن چسبندگی ها و فيبروم های زير مخاطی
کم کاری تیروئید	جایگزینی هورمون تیروئید
دیابت قندی	درمان مناسب دیابت، انسولین در صورت وجود
عفونی	آنتی بیوتیک ها برای اندومتریت یا عفونت زمینه ای
PCOS	تجویز دارو
ترومبوفیلی غیر APS	ضد انعقاد پیش گیری کننده
قرار گرفتن در معرض عوامل محیطی	تجویز مکمل و ویتامین ها
APS شامل سندرم آنتی بادی ضد فسفولیپید، لقاح آزمایشگاهی، سندرم تخمدان پلی کیستیک، لوپوس اریتماتوز سیستمیک می باشد.